close

ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევებიმსოფლიო

,,ნასა“ მზის გვირგვნის შესწავლად 7-წლიან მისიას იწყებს

,,ნასა“ მზესთან ახლოს კოსმოსური ზონდის გაგზავნას აპირებს, რათა ე.წ. მზის კორონას (გვირგვინის) ატმოსფერო შეისწავლოს და, ამ გზით, მზის ამ ნაწილში არსებული მზარდი სიცხის მიზეზი დაადგინოს, რომელიც მზის ქარებს იწვევს.

Parker Solar Probe-ი რობოტული კოსმოსური ხომალდია, რომელიც პატარა მანქანის ზომისაა. მის გაშვებას სააგენტო ფლორიდაში მდებარე კაპე კანავერალის აეროდრომიდან ამა წლის 6 აგვისტოს აპირებს. 7-წლიანი მისიის ფარგლებში ხომალდი მზის ზედაპირიდან მის გვირგვინამდე 6.1 მილიონი კილომეტრის მანძილზე იფრენს, ანუ მას 7-ჯერ უფრო მიუახლოვდება, ვიდრე სხვა ხომალდები.  

წინა მიახლოება მზესთან Helios 2-ით განახორციელეს, რომელიც 1976 წელს მზის გვირგვინს 43-მილიონი კილომეტრით მიუახლოვდა.

გვირგვინი მზის ქარებს იწვევს. არაპროგნოზირებადი მზის ქარები ჩვენი პლანეტის მაგნიტურ ველში დარღვევებს იწვევს და, შესაძლოა, დედამიწაზე საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების მოშლა გამოიწვიოს. „ნასა“ იმედოვნებს, რომ კვლევის შედეგები მეცნიერებს დედამიწის კოსმოსში ცვლილებების პროგნოზირების საშუალებას მისცემს.

„ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, დედამიწის ამინდის პროგნოზირების მსგავსად, კოსმოსის ამინდის პროგნოზირებაც შევძლოთ,“ – აცხადებენ „ნასას“ მეცნიერები.

პროექტის ფარგლებში, რომლის სავარაუდო ღირებულება 1,5 მილიარდი აშშ დოლარია, „ნასა“ მიზიდულობის მაღალი უნარის მქონე გვირგვინის შესახებ საჭირო მონაცემების შეგროვებას აპირებს.  ზონდს, რომელსაც Eugene Newman Parker-ის სახელი უწოდეს, რთული რადიაციისა და სიცხის პირობებთან მოუწევს გამკლავება. მან, დაახლოებით, 1,370 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურას უნდა გაუძლოს.  

წყარო: www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოამსოფლიო

27 ივლისს 21-ე საუკუნეში ყველაზე ხანგრძლივი მთვარის დაბნელება იქნება

27 ივლისს 21-ე საუკუნეში ყველაზე ხანგრძლივი მთვარის დაბნელება იქნება. როგორც ასტრონომებო აცხადებენ, სრული დაბნელება 1 საათსა და 43 წუთს გასტანს, ნაწილობრივი დაბნელება კი – 3 საათსა და 55 წუთს.  ამდროს  მთვარე გაივლის დედამიწის ჩრდილის ყველაზე ბნელ რეგიონში – უმბრაში, რაც მთვარეს ,,სისხლიან” ფერს მისცემს.

წყარო:  businessinsider.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

ასტრონომებმა იუპიტერის 12 ახალი მთვარე აღმოაჩინეს

ასტრონომებმა იუპიტერის გარშემო აქამდე უცნობი 12 მთვარე აღმოაჩინეს. ამ აღმოჩენამ პლანეტის მთვარეების რიცხვი 79-მდე გაზარდა და იუპიტერი მზის სიტემაში ყველაზე უხვმთვარიან პლანეტად აქცია.

ასტრონომები, რომლებმაც ახალი მთვარეები აღმოჩინეს, მსოფლიოს ყველაზე მძლავრ ტელესკოპს იყენებდნენ. იმის გამო რომ იუპიტერი დადგენილი სიჩქარით მოძრაობს, ნებისმიერი რამ, რაც მის ახლომახლო, იმავე სიჩქარით მოძრაობს, მთვარის „კანდიდატია“, თუმცა დამტკიცებას დრო სჭირდება.

მეცნიერთა დაკვირვებაზე დაყრდნობით, საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის პლანეტის ცენტრის მეცნიერმა – გარეთ უილიამსმა მთვარეების ორბიტების გამოთვლა შეძლო. ცხრა მათგანი, რომლებიც პლანეტის ყველაზე შორეულ ორბიტაზე მოძრაობენ, თითო ბრუნის გაკეთებას 2 დედამიწის წელს ანდომებენ.

მათ ასევე რეტროგრადული ორბიტებიც აქვთ. ეს გასაკვირი არაა, ვინაიდან იუპიტერის ცნობილი მთვარეების უმრავლესობა რეტროგრადულია [რომლებიც აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ მოძრაობენ და მიიჩნევენ, რომ ისინი გაზის გიგანტის ახლოს წარმოქმნილი ასტროიდები ან კომეტებია, რომლებსაც პლანეტა ატყვევებს, როცა მას ძალიან უახლოვდებიან].

,,ჩვენ ვფიქრობთ, რომ, თავდაპირველად, მხოლოდ სამი რეტროგრადული იყო და ისინი სხვა ობიექტებთან შეჯახების შედეგად დაიმსხვრნენ, თუმცა, უცნობია რა იყო ეს სხვა ობიექტები.”

აღმოჩენილი 12 მთვარიდან ერთი ყველაზე უცნაურია. პროგრადული მიმართულებით (დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ) მხოლოდ სამი მათგანი მოძრაობს და იუპიტერთან შედარებით ახლოს არიან.

ორი მათგანი პირდაპირ მოძრაობს და უფრო დიდი ჯგუფის ნაწილია, რომლებიც ორბიტის ერთ შემოვლას 1 წელს ანდომებენ. ასტრონომები ფიქრობენ, რომ ისინი უფრო დიდი მთვარის ნაწილი იყვნენ, რომელიც დაიშალა.

ბოლო მთვარე ძალიან უცნაურია. მას პირობითად Valetudo შეარქვეს. ის პლანეტისგან ყველაზე შორს მდებარეობს და მის ირგვლივ ორბიტის ერთ შემოვლას 18 თვეს ანდომებს.

მეცნიერთა გუნდი მიიჩნევს, რომ Valetudo უფრო დიდი მთვარის ფრაგმენტია, რომელიც სხვა რეტროგრადულ მთვარესთან შეჯახების შედეგად დაიშალა.

ასტრონომები აცხადებენ, რომ ყველაზე უცნაური ამ მთვარის მცირე ზომაა. მათი მტკიცებით, თუკი Valetudo იუპიტერის ჩამოყალიბებამდე გაჩნდა, ის უნდა შენელებულიყო იმ გაზითა და მტვრით, რაც პლანეტის ფორმაციის შედეგად წარმოიქმნა. Valetudo-ს მცირე ზომით თუ ვიმსჯელებთ, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ის მას შემდეგ გაჩნდა, რაც ეს მტვერი და გაზი გაქრა. ეს ფაქტი ინფორმაციას გვაწვდის მთვარეთა ამ ოჯახების ფორმაციის დროზე, რაც, თავის მხრივ, მზის სისტემის ჩამოყალიბების შესახებ ინფორმაციასაც მოიცავს.

მეცნიერებმა კომპიუტერული სიმულაცია გააკეთეს იმის დასადგენად, თუ რა სიხშირით ეჯახება Valetudo რეტროგრადულ მთვარეს და აღმოჩნდა, რომ ეს არის 100 მილიონი წლიდან 1 მილიარდ წლამდე, რაც კაცობრიობისთვის დიდი დროა, თუმცა არც ისე დიდი პერიოდია ასტრონომიულ დროში. „სიმულაციის საბოლოო სურათი რამდენიმე თვეში გვექნება,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

წყარო: https://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწამსოფლიო

დღეს მზე დაბნელდება

დღეს მზის დაბნელებაა მოსალოდნელი, რისი ვებტრანსლაციით ყურებაც შესაძლებელი იქნება, ამას “NASA” უზრუნველყოფს.

მზის დაბნელების ხილვა ავსტრალიის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის, ასევე წყნარის ოკეანის აუზის კუნძულების მოსახლეობას შეეძლებათ.

მზის ნაწილობრივი დაბნელება დაახლოებით შუა დღის შემდეგ დაიწყება. მზის დაბნელებისას მთვარე დედამიწასა და მზეს შორის ექცევა, ამის გამო კი ის მზის სინათლეს ბლოკავს. ეს მხოლოდ ახალი მთვარეობისას ხდება, როცა მზე და მთვარე ე.წ. სიზიგიაში ეწყობიან.

 

ახაალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოამსოფლიო

დღეს მზის დაბნელებაა მოსალოდნელი

დღეს მზის დაბნელებაა მოსალოდნელი. ამ ბუნებრივი მოვლენის ხილვა ვებტრანსლაციით იქნება შესაძლებელი.

ჩვენებას  ,,NASA” უზრუნველყოფს. მზის დაბნელების ხილვა ავსტრალიის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის, ასევე წყნარის ოკეანის აუზის კუნძულების მოსახლეობას შეეძლებათ.

მზის ნაწილობრივი დაბნელება დაახლოებით შუა დღის შემდეგ დაიწყება. ამ დროს,  მთვარე დედამიწასა და მზეს შორის ექცევა, ამის გამო კი ის მზის სინათლეს ბლოკავს. ეს მხოლოდ ახალი მთვარეობისას ხდება, როცა მზე და მთვარე ე.წ. სიზიგიაში ეწყობიან.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

პლანეტა სატურნის ერთ-ერთ მთვარეზე სიცოცხლის არსებობის ნიშანი აღმოაჩინეს

პლანეტა სატურნის ერთ-ერთ მთვარეზე – Enceladus-ზე – ორგანული მოლეკულების კომპლექსი აღმოჩინეს. მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღმოჩენა მთვარეზე  სიცოცხლის არსებობის პოტენციურ შესაძლებლობაზე მიანიშნებს.

კოსმოსური ხომალდი „კასინი“ ყინულით დაფარულ მთვარეს პირველად 2005 წელს მიუახლოვდა იმ მისიის ფარგლებში, რომელიც სატურნზე მონაცემების შეგროვებას ითვალისწინებდა.

გერმანიის ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა – ფრანკ პოსტბერგმა და ნოზარ ხავაიამ განაცხადეს, რომ მათ მთვარის ყინულოვანი ექსტერიერის გეიზერებიდან ამოხეთქილ ყნულის გრანულებში ორგანული მოლეკულების ფრაგმენტები აღმოაჩინეს.

აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე დღის წინ მეცნიერებმა მარსის ზედაპირზე ორგანული ნაერთები და ატმოსფერული მეთანის სეზონური რყევები აღმოაჩინეს, რაც დედამიწის მეზობელ პლანეტაზე სიცოცხლის არსებობის შესაძლებლობის დღემდე აღმოჩენილი ყველაზე დიდი მტკიებულებაა.

ეს კასინის მიერ Enceladus-ზე ორგანული მოლეკულების აღმოჩენის პირველი შემთხვევა არაა, თუმცა ახალი აღმოჩენა იმით გამოირჩევა, რომ ფრაგმენტები გაცილებით დიდია. მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ამ ზომის მოლეკულების წარმოქმნა მხოლოდ კომპლექსური ქიმიური პროცესების, მათ შორის – სიცოცხლის, შედეგადაა შესაძლებელი.

თუმცა არსებობს სხვა ვერსიაც: აღმოჩენილი ორგანული ნაერთები შესაძლოა სხვა წყაროდანაც, მათ შორის მეტეორიტებისგანაც, წარმოქმნილიყო.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაფიზიკა

სტივენ ჰოკინგის სიტყვები კოსმოსში გაგზავნეს

ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ ცნობილი მეცნიერის, სტივენ ჰოკინგის სიტყვების ჩანაწერი კოსმოსში გაგზავნა,  როგორც ,,მშვიდობისა და იმედის გზავნილი“.

ცერემონია 15 ივნისს გაიმართა, როდესაც მეცნიერის ფერფლი ისააკ ნიუტონისა და ჩარლზ დარვინის საფლავების მახლობლად, ვესტმინსტერის საგრაფოში დაკრძალეს.

გზავნილი ევროპის კოსმოსური სააგენტოს ესპანეთში მდებარე სატელიტიდან გააგზავნეს და მას ფონად ბერძენი კომპოზიტორის ვანგელისის მუსიკა ახლდა.

პროფესორის ქალიშვილის ლუსის განცხადებით, ,,ეს მშვიდობისა და იმედის, ერთიანობისა და ამ პლანეტაზე ჰარმონიაში ცხოვრებისსიგნალია.

სტივენ ჰოკინგი 14 მარტს 76 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პროფესორი, რომელსაც ამიოტროფული სკლეროზი ჰქონდა, სრულად პარალიზებული იყო და ხმის სინთეზატორის მეშვეობით საუბრობდა. იგი სწავლობდა რთულ საკითხებს სამყაროს შექმნის შესახებ, კერძოდ კი – სამყაროს შექმნისა და შავი ხვრელების თეორიებს.

წყაროBBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსისაქართველოსოფლის მეურნეობა

საქართველო მარსზე ვაზის გაშენებას გეგმავს

ბოლო პერიოდში, მსოფლიოს უმსხვილესი ორგანიზაციები კოსმოსის ათვისების მიმართულებით პროექტების განხორციელებას ხშირად აანონსებენ. ამერიკის შეერთებული შტატების კოსმოსური სააგენტო – “NASA” კი აქტიურად მუშაობს პლანეტა მარსის კოლონიზაციის პროექტზე.  

„NASA-ს ასტრონავტების მიერ კოსმოსურ სადგურზე  საკვების მოყვანის რამდენიმე წარმატებული ექსპერიმენტი უკვე განხორციელდა, რაც სხვა მცენარეული კულტურის გამრავლებისთვის მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. პოტენციალი, რომელიც საქართველოს ამ მიმართულებით მუშაობისთვის აქვს,  მსოფლიოში უნიკალურია, რადგან იგი ვაზის კულტივაციის უძველეს კულტურას ეხება“, — ნათქვამია განცხადებაში.

აღნიშნული გეგმების რეალიზების მიზნით საქართველოში შეიქმნება სამუშაო ჯგუფი, რომელშიც შევლენ სახელმწიფო სტრუქტურების, საგანმანათლებლო და კვლევითი დაწესებულებების წარმომადგენლები.

პირველ ეტაპზე, საინიციატივო ჯგუფში შევლენ: საქართველოს განათლებისა და მეციერების სამინისტრო, საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, ბიზნესისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტი, კომპანია ,,Microsoft-ის” წარმომადგენელი – ნიკოლოზ დობორჯგინიძე და კომპანია ,,SpaceFarmsიის” — მომავლის სათბურის წარმომადგენლები.

„სასტუმრო „სტამბაში“ მიმდინარეობს რეგიონში პირველი ურბანული ვერტიკალური სათბური-ლაბორატორიის შექმნა, რომლის ოპერირებასაც განახორციელებს კომპანია ,,SpaceFarms-ი”. აღნიშნული სათბური-ლაბორატორია 2018 წლის სექტემბრიდან დაიწყებს ფუნქციონირებას. ლაბორატორიაში ვაზის სპეციალური ჯიშების გამოყვანა, კვლევა და განვითარება მოხდება“, — ნათქვამია განცხადებაში.

წყარო: რეზონანსი

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

ნასას სენსაციური აღმოჩენა: მარსი სიცოცხლისთვის საჭირო კომპონენტებს შეიცავს

ნასას როვერმა მარსის ზედაპირზე ორგანული ნაერთების სიმრავლე და ატმოსფერული მეთანის სეზონური ცვლა აღმოაჩინა, ეს კი საკმაოდ მყარი მტკიცებულება გახლავთ იმისა, რომ, შესაძლოა, დედამიწის მეზობელ პლანეტაზე სიცოცხლე არსებობდეს.

თუმცა,  აერონავტიკის და კოსმოსური სივრცის კვლევის ეროვნული სამმართველო აცხადებს, რომ როვერ ,,Curiosity-ის“ მიერ ე.წ. გალაკრატერზე გაკეთებულ აღმოჩენას შესაძლოა ბიოლოგიური ახსნა ვერ მოეძებნოს, რაც მარსზე სიცოცხლის არსებობა-არარსებობის საკითხს კვლავ ბურუსით მოცულს დატოვებს.

ნასას როვერმა პლანეტაზე სამი განსხვავებული ტიპის ორგანული მოლეკულა აღმოაჩინა. ამავდროულად ,,Curiosity-მა“ ატმოსფერულ მეთანში მოულოდნელად დიდი სეზონური ციკლი.

დედამიწის ატმოსფეროში მეთანის დაახლოებით 95 პროცენტი ბიოლოგიური აქტივობის შედეგად წარმოიქმნება. თუმცა, მეცნიერების განცხადებით, ჯერ ადრეა გადაჭრით იმის მტკიცება, რომ მარსის მეთანიც სიცოცხლესთანაა დაკავშირებული.

ორგანული მოლეკულები სიცოცხლის სამშენებლო ბლოკებია, თუმცა ისინი შესაძლოა ისეთი ქიმიური რეაქციებისგან წარმოიშვან, რომლებიც სიცოცხლესთან კავშირში არ არიან. მეცნიერების განცხადებით, ჯერჯერობით ნაადრევია იმის ცოდნა, წარმოიშვნენ თუ არა მარსის კომპონენტები ბიოლოგიურ პროცესებში. მათივე განმარტებით, არსებობს ორგანული მასალის სამი შესაძლო წყარო: სიცოცხლე, მეტეორიტები და გეოლოგიური პროცესები. დაზუსტებით ძნელია იმის თქმა, თუ რომელმა მაათგანმა გამოიწვია ორგანული მოლეკულების წარმოშობა.

ნასა იმედოვნებს, რომ Curiosity-ის ან სხვა როვერის საშუალებით მალე უკეთესად შემონახული ორგანული კომპონენტების მოპოვებას შეძლებენ, რაც მათ სიცოცხლის ქიმიური ხელწერის შემოწმების საშუალებას მისცემს.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

დედამიწაზე დღეების ხანგრძლივობა მატულობს 

ზოგჯერ გვეჩვენება, რომ დრო ძალიან სწრაფად გადის. თუმცა, ზოგიერთი მეცნიერი აცხადებს, რომ ყველაფერი პირიქითაა – დღეები დედამიწაზე დროთა განმავლობაში უფრო  ხანგრძლივი ხდება, ეს კი ჩვენი პლანეტის ბრუნვაზე მთვარის ზეგავლენის გამო ხდება.

ახლახან ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით, მეცნიერები აცხადებენ, რომ მათ 1,4 მილიარდი წლის წინ დედამიწასა და მთვარეს შორის ურთიერთობა გამოიკვლიეს და დაადგინეს, რომ მაშინ დღე არა 24-საათიანი, არამედ 18-საათიანი იყო.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ იმ დროიდან დღემდე დღე 6 საათით გახანგრძლივდა ანუ წელიწადში საშუალოდ 0.00001542857 წამით.

ამის მიზეზი კი ის გახლავთ, რომ მთვარე ნელ-ნელა შორდება დედამიწას. 1,4 მილიარდი წლის წინ ის ცოტა უფრო ახლოს იყო დედამიწასთან, ჩვენი პლანეტა კი უფრო სწრაფად ბრუნავდა.

კოლომბიის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ გამოყენებული ტექნოლოგია – TimeOptMCMC აერთიანებს ასტრონომიულ თეორიას, გეოლოგიურ მონაცემებს და სტატისტიკას. მისი საშუალებით შესაძლებელია იმის განსაზღვრა, თუ როგორ იცვლება მზის სისტემა დროთა განმავლობაში.

TimeOptMCMC-ის საშუალებით განხორციელებული რეკონსტრუქციის გზით, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ დღის ხანგრძლივობა ყოველწლიურად 0.000018 წამით მატულობს, მთვარე კი დედამიწას წელიწადში დაახლოებით 3.82 სანტიმეტრით შორდება.

 

წყარო: https://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
1 36 37 38 39 40 54
Page 38 of 54