კვლევები

ბაყაყები ასობით მილიონი წლის განმავლობაში თითქმის ყველა კონტინენტზე გავრცელდნენ – ტროპიკული ჯუნგლებიდან დაწყებული, სუბარქტიკული ტყეებით დასრულებული.

საღეჭი რეზინას, შეუძლია თქვენს ნერწყვში ასობით ან თუნდაც ათასობით მიკროპლასტიკის გამოყოფა . ამის დასტურია ლოს-ანჯელესის კალიფორნიის უნივერსიტეტში ჩატარებული კვლევა, წერს FoxNews.

„ჩვენ ვიყენებთ პლასტმასს ყოველდღე – ბოთლებს, კონტეინერებს, შეფუთვას. დროთა განმავლობაში ის იშლება მიკრონაწილაკებად, რომლებსაც შეუიარაღებელი თვალით ვერ ვხედავთ. ეს არის მიკროპლასტიკა”, – განმარტა სანჯაი მოჰანტიმ, სამოქალაქო და გარემოს ინჟინერიის ასოცირებულმა პროფესორმა.

აღნიშნულია, რომ მკვლევრებმა გამოსცადეს ბაზარზე არსებული 10 ბრენდის საღეჭი რეზინი – 5 სინთეტიკური და 5 ნატურალური. მათი სახელები სპეციალურად არ სახელდება.

მკვლევარმა განმარტა, რომ საღეჭი რეზინა მიიღება პოლიმერით, რომელიც პლასტმასის მსგავსია. მეცნიერის თქმით, ბუნებრივი საღეჭი რეზინის დროს იყენებენ მცენარეულ პოლიმერს, რომელიც მომხმარებელთა უმეტესობის აზრით უფრო უსაფრთხოა. თუმცა, მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ ამ ტიპის რეზინი ასევე შეიცავს მიკროპლასტიკებს.

„თავდაპირველად ვივარაუდეთ, რომ ბუნებრივი რეზინი იქნებოდა პლასტმასისგან თავისუფალი, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ეს არასწორი იყო“, – თქვა ლიზა ლოუმმა, რომელიც ასევე მონაწილეობდა კვლევაში.

ყველა შემოწმებული რეზინის ზოლები შეიცავდა ერთსა და იმავე პოლიმერებს: პოლიოლეფინებს, პოლიეთილენ ტერეფტალატს, პოლიაკრილამიდს და პოლისტიროლს.

კვლევის მონაწილეებმა თითო-თითო ბრენდის შვიდი ცალი საღეჭი რეიზინი დაღეჭეს. თითოეული ნიმუშისთვის ღეჭა 4 წუთის განმავლობაში, რის შემდეგაც ნერწყვი შეგროვდა ანალიზისთვის.

შედეგებმა აჩვენა, რომ საშუალოდ, ერთი გრამი რეზინა შეიცავს 100 მიკროპლასტმასს. ერთი ღეჭვისას ნერწყვში 200-250 მიკროპლასტიკა გამოიყოფა.

„რას აკეთებს მიკროპლასტიკა, ჯერ დადგენილი არ არის. თუმცა უკვე დადასტურებულია, რომ ის ადამიანის ორგანიზმში გროვდება”, – აღნიშნა მეცნიერმა.

ვაშინგტონში კონდიტერების ეროვნული ასოციაციის წარმომადგენელმა განმარტა, რომ სურსათის უვნებლობა არის ნომერ 1 პრიორიტეტი საკონდიტრო კომპანიებისთვის, რომლებიც იყენებენ მხოლოდ სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის მიერ დამტკიცებულ ინგრედიენტებს.

„ამ პატარა საპილოტე კვლევის ავტორები ადვილად აღიარებენ თავიანთ პრესრელიზში, რომ არ არსებობს განგაშის საფუძველი. საღეჭი რეზინი ისეთივე უსაფრთხოა, როგორც ეს იყო ბოლო 100 წლის განმავლობაში”, – განმარტა მან.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ახა­ლი კვლე­ვით, მეც­ნი­ე­რე­ბი ამ­ტკი­ცე­ბენ, რომ ღო­რის სის­ხლში ნა­პოვ­ნი ნა­ერ­თე­ბის­გან შე­მუ­შა­ვე­ბულ ახალ თე­რა­პი­ულ სა­შუ­ა­ლე­ბას E5 -ს შე­უძ­ლია ორ­გა­ნიზ­მის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა.

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო E5 გა­მოს­ცა­დეს ასა­კო­ვან ვირ­თხებ­ზე, სწო­რედ ამ ცდე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი კვლე­ვის ან­გა­რიშ­ში, რო­მე­ლიც ახ­ლა­ხან გა­მოქ­ვეყ­ნდა ჟურ­ნალ­ში GeroScience, ვკი­თხუ­ლობთ რომ E5 შედ­გე­ბა რთუ­ლი ნა­ნო­ნა­წი­ლა­კე­ბი­სა და ახალ­გაზ­რდა პლა­სე­ბის­გან.

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო თე­რა­პი­ის დროს ახალ­გაზ­რდა ღო­რის სის­ხლით მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბა ასა­კო­ვა­ნი ვირ­თხის ორ­გა­ნიზ­მში შე­იყ­ვა­ნეს, რა­მაც უჯრე­დე­ბის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა გა­მო­იწ­ვია. მეც­ნი­ე­რე­ბის აზ­რით, თუ მსგავ­სი ექ­სპე­რი­მენ­ტის ჩა­ტა­რე­ბა ადა­მი­ან­ზე გახ­დე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, მა­შინ 80 წლის მო­ხუ­ცი 26 წლის ახალ­გაზ­რდას და­ემ­სგავ­სე­ბა.

კვლე­ვე­ბის შე­დე­გად ისიც დად­გინ­და, რომ ღო­რის სის­ხლს გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი ეფექ­ტი ჰქონ­და ვირ­თხე­ბის სხვა­დას­ხვა ქსო­ვილ­ზე, ის ასე­ვე ცვლის სის­ხლის, გუ­ლი­სა და ღვიძ­ლის ბი­ო­ლო­გი­ურ ასაკს.

“მკურ­ნა­ლო­ბამ გა­ა­ნა­ხევ­რა სის­ხლის, გუ­ლის და ღვიძ­ლის ქსო­ვი­ლის ეპი­გე­ნე­ტი­კუ­რი ასა­კი… ასე­ვე იყო ნაკ­ლე­ბად გა­მო­ხა­ტუ­ლი, მაგ­რამ სტა­ტის­ტი­კუ­რად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბის ეფექ­ტი თა­ვის ტვი­ნის ჰი­პო­თა­ლა­მუს­ზე. და­ვა­ფიქ­სი­რეთ ქცე­ვი­თი და კოგ­ნი­ტი­უ­რი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბაც”, – აღ­ნიშ­ნუ­ლია კვლე­ვა­ში.

მა­თი­ვე თქმით, პლაზ­მუ­რი ფრაქ­ცი­ე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა თან­მიმ­დევ­რუ­ლად ეფექ­ტი­ა­ნია რო­გორც მამრ, ასე­ვე მდედრ ვირ­თხებ­ში. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მეც­ნი­ე­რე­ბი ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ ამ ტი­პის თე­რა­პი­ამ შე­საძ­ლოა ადა­მი­ან­ზე უარ­ყო­ფი­თი გავ­ლე­ნა იქო­ნი­ოს:

”ის, რაც სა­სარ­გებ­ლოა ერთი სა­ხე­ო­ბის­თვის, შე­იძ­ლე­ბა კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი აღ­მოჩ­ნდეს მე­ო­რის­თვის“, – მათი მტკი­ცე­ბით, მრა­ვა­ლი გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა მღრღნე­ლე­ბი­დან ადა­მი­ან­ზე ეფექ­ტი­ა­ნად არ გა­და­დის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

არიზონის უნივერსიტეტში მომუშავე მეცნიერებმა გააანალიზეს, როგორი იყო მთვარის ადრეული შიდა სტრუქტურა და იქ მიმდინარე პროცესები გამოავლინეს. კერძოდ, მათ გაარკვიეს, როგორ “ამოტრიალდა” ამ ციური სხეულის მანტია რამდენიმე მილიარდი წლის წინ.

“მთვარის ისტორიის ამ კრიტიკული ფაზისას მოვლენათა ზუსტი მიმდევრობის შესახებ მწირი ფიზიკური მტკიცებულებები მოგვეპოვებოდა. ასევე, შეუთანხმებლობაა იმის შესახებ, თუ რამ გადაინაცვლა ქვევით, პირდაპირი მნიშვნელობით”, — აცხადებენ სპეციალისტები.

გავრცელებული თეორიის თანახმად, მთვარე დაახლოებით 4.5 მილიარდი წლის წინ წარმოიქმნა, როცა დედამიწას მცირე ზომის ობიექტი თეია შეეჯახა. შედეგად საკმარისი მატერია გამოიყო, რათა ჩვენი პლანეტის ორბიტაზე თანამგზავრი გაჩენილიყო.

პროგრამა Apollo-ს ფარგლებში მთვარიდან ჩამოტანილი ნიმუშების გამოკვლევამ მისი წარსულის შესახებ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოგვაწოდა. მაგალითად, მის ზედაპირზე არსებულ ვულკანურ ქვებში დიდი ოდენობით ტიტანს მიაგნეს. სატელიტურმა დაკვირვებებმა ცხადყო, რომ მსგავსი ქანები ჩვენი მეზობელი ციური სხეულის იმ მხარეს უფრო უხვადაა, რომელიც მუდმივად დედამიწისკენაა მობრუნებული.

გამოცემაში Nature Geoscienceგამოქვეყნებული ახალი ნაშრომით ვიგებთ, რამ გამოიწვია ეს.

ფორმირების პირველ ეტაპზე მთვარე მთლიანად მაგმის ოკეანით უნდა ყოფილიყო დაფარული. როცა დამდნარი ქვები გაცივდა, მანტია და ქერქი წარმოიქმნა. ამის მიუხედავად, ზედაპირის ქვეშ ჯერ კიდევ არასტაბილური გარემო იყო. კომპიუტერული მოდელების მიხედვით, ქერქის ქვეშ არსებულმა მაგმამ, დიდი ალბათობით, კრისტალიზაცია განიცადა და მკვრივი მინერალები წარმოშვა. მათ შორისაა ილმენიტი, რომელიც დიდი ოდენობით ტიტანსა და რკინას შეიცავს.

იქიდან გამომდინარე, რომ ეს ორივე ელემენტი მათ ქვეშ არსებულ მანტიაზე მკვრივი იყო, ამან გრავიტაციული არასტაბილურობა გამოიწვია. ასეთ პირობებში მოსალოდნელია, რომ მსგავსი შრე უფრო ღრმად ჩასულიყო. იქ აღნიშნული მატერია მანტიას შეერია და დადნა, შემდეგ კი ზედაპირზე ტიტანით მდიდარი ლავის სახით გადმოინაცვლა.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ მთვარის გრავიტაციული ველის წყალობით შესაძლებელი იყო იმის გაგება, თუ როგორაა გადანაწილებული ზემოხსენებული შრის დაღმასვლის შემდეგ ფორმირებული ილმენიტის ნარჩენები. ამისთვის მათ NASA-ს ზონდის მონაცემები გამოიყენეს და დაასკვნეს, რომ მსგავსმა მინერალებმა სწორედ მთვარის ხილული მხარისკენ გადაინაცვლა და სიღრმეში კასკადურად “ჩაიძირა”. ავტორთა გამოთვლებით, ეს დაახლოებით 4.22 მილიარდი წლის წინ უნდა მომხდარიყო.

ამ პროცესმა ციური სხეულის გრავიტაციულ ველზე კვალი დატოვა, რომელიც ხელოვნურმა თანამგზავრმა დააფიქსირა. ახალი შედეგები მთვარის ვულკანიზმსაც შეესაბამება.

“გამოდის, რომ მთვარის ყველაზე ადრეული ისტორია მისი ზედაპირის ქვეშაა შემონახული, მის გამოსავლენად კი მოდელებისა და მონაცემების სწორი კომბინაცია იყო საჭირო”, — ამბობენ მეცნიერები.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ბოსტონის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ხელოვნური ინტელექტის ახალი ალგორითმი შეიმუშავეს, რომელიც მსუბუქი კოგნიტიური დარღვევის მქონე ადამიანების მეტყველების ნიმუშებს აანალიზებს. ალგორითმს წინასწარ შეუძლია განსაზღვროს მსუბუქი კოგნიტური დარღვევის, MCI-ის პროგრესირება და 78,5%-იანი სიზუსტით დაადგინოს გადაიქცევა თუ არა ის ალცჰაიმერის დაავადებად.

აღნიშნული კვლევა, გუნდის წინა კვლევის გაგრძელებაა, რომლის დროსაც ხელოვნური ინტელექტი 1000-ზე მეტი ადამიანის ხმის ჩანაწერების გამოყენებით ავარჯიშეს, რათა მას კოგნიტიური დარღვევების ზუსტი აღმოჩენა შესძლებოდა.

მეცნიერების მიერ შექმნილი ხელოვნური ინტელექტი, 63-97 წლის ასაკის 166 მსუბუქი კოგნიტიური დარღვევის მქონე ადამიანის ტრანსკრიბირებული ხმის ჩანაწერებით ავარჯიშეს. გამომდინარე იქიდან, რომ მეცნიერებმა უკვე იცოდნენ რომელ პაციენტს განუვითარდა ალცჰაიმერის დაავადება, მანქანური სწავლის მოდელი გამოიყენეს იმ კანონზომიერებების დასადგენად, რომლებიც ალცჰაიმერის ჩამოყალიბებასთან იყო კავშირში და 90 ადამიანს აერთიანებდა.

ხელოვნური ინტელექტის სრული მომზადების შემდეგ, ალგორითმი შეიძლება გამოყენებულ იქნას საპირისპირო მხარეს:

ალცჰაიმერის დაავადების განვითარების რისკის წინასწარ დასადგენად, მეტყველების ნიმუშების ტრანსკრიპტებზე დაყრდნობით, რომლებიც მანამდე არასოდეს დამუშავებულა. ამასთან, პაციენტის საბოლოო პროგნოზული ქულის მისაღებად დამატებულია სხვა ფაქტორებიც, მათ შორის, ასაკი და სქესი.

ბოსტონის უნივერსიტეტიდან კომპიუტერული სპეციალისტის იოანის პასჩალიდის განმარტებით, ხელოვნური ინტელექტის მიერ მინიჭებული ქულა შესაძლებლობას მისცემს მეცნიერებს განსაზღვრონ კოგნიტიური დარღვევა უცვლელად დარჩება თუ ალცჰაიმერის დაავადებაში გადაიზრდება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”