კვლევები

 საქართველო ყოველთვის მიიჩნეოდა მეღვინეობის კულტურის საწყისად, თუმცა, როგორც ჩანს, უკანასკნელმა კვლევებმა ეს მოსაზრება კიდევ უფრო გააღრმავა და  თემა კვლავ მრავალი მნიშვნელოვანი გამოცემის ყურადღების ცენტრში მოექცა, მათ შორის, საქართველოში ბოლო დროს აღმოჩენილი თიხის ჭურჭლის შესახებ წერს ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული ბრიტანული მაუწყებელი – BBC.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ  საქართველოში აღმოჩენილი, 8000 წლის წინანდელი თიხის ჭურჭელი ღვინის დამზადების უძველესი ტრადიციის მაჩვენებელია. აღნიშნული ჭურჭელი ქვეყნის დედაქალაქის სამხრეთ ნაწილში, ორ უბანშია აღმოჩენილი და  ზოგიერთ მათგანზე გამოსახულია ყურძნის მტევნები და მოცეკვავე ადამიანები. ამ აღმოჩენამდე მეღვინეობის უძველესი ტრადიციის მტკიცებულებად  მეცნიერები, როგორც წესი, ირანის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში ნაპოვნ თიხის ჭურჭელს მიიჩნევდნენ.

უკანასკნელი კვლევა ახლახან გამოქვეყნდა მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის (PNAS) მიერ, ,,ჩვენ გვჯერა, რომ ეს არის გარეული ჯიშის ყურძნით ღვინის წარმოების უძველესი მაგალითი, ღვინოს ცენტრალური ადგილი ეჭირა დასავლეთის ქვეყნების განვითარებაში, მას იყენებდნენ მედიცინაში, ყოველდღიურ სასმელად, გონებრივი მდგომაროების შესაცვლელად და მიიჩნევდნენ მაღალკვალიფიციურ საქონლად. ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებში ღვინო რელიგიური კულტების, ფარმაკოპეის, სამზარეულოს, ქვეყნის ეკონომიკისა და ზოგადად საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა” – განაცხადა ტორონტოს უნივერსიტეტის უფროსმა მკვლევარმა, სტეფან ბატიუკმა.

თიხის ჭურჭელი აღმოჩენილია ორ ნეოლითურ სოფელში, რომელთაც ეწოდება –  გადაჭრილი გორა და შულავერის მთა, აღნიშნული ტერიტორიები თბილისიდან 50 კმ-ის მოშორებით მდებარეობს. ღვინის სითხის ქიმიური ნიშნები  8 ქილაში აღინიშნება, უძველესი მათგანი  ქრ. შ-მდე 5980 წლით თარიღდება. გამოცემა ასევე აღნიშნავს, რომ  საქართველოს  ეროვნული მუზეუმის ხელმძღვანელი – დავით ლორთქიფანიძე აქტიურად მონაწილეობდა კვლევის წარმოებაში.

ბატიუკი მიიჩნევს, რომ იმ პერიოდშიც ღვინის დამზადების სწორედ ისეთი ტრადიცია არსებობდა, როგორიც დღეს, უპირველეს ყოვლისა, წურავდნენ ყურძენს და ხილს,  ამასთან ერთობლივად აფერმენტირებდნენ მცენარის ღეროსა  და თესლსაც. ხოლო რაც შეეხება ირანის აღმოჩენებს, ზაგროსის მთებში აღმოჩენილი ჭურჭელი უკანასკნელ კვლევამდე  ღვინის წარმოების უძველესიი მტკიცებულებად მიიჩნეოდა   და ისინი ქრ. შ-მდე 5400 – 5000 წწ-ებით თარიღდება.

2011 წელს ღვინის დაწურვის და ფერმენტაციისთვის საჭირო, 6000 წლის წინანდელი, ჭურჭელი აღმოაჩინეს სომხეთის ქვაბულშიც. ზოგადად ღვინის წარმოებას რაც შეეხება, გამოცემამ დასასრულს აღნიშნა, რომ ყურძნის გარდა, მსოფლიოში ამ სითხის უძველესი წარმოება ხდებოდა ჩინეთშიც,  უკვე დაახლოებით ქრ.შ-მდე 7000 წელს და ამისთვის აქ ბრინჯს, თაფლსა და ხილს იყენებდნენ.

წყარო:  BBC

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ძილიანობა, დაღლილობა და დაქანცულობა ყველასთვის ნაცნობი შეგრძნებებია, თუ ის დროებითია და გარკვეული პერიოდის შემდეგ გაივლის, სანერვიულო არაფერია, თუმცა ექსპერტების განმარტებით, თუკი დაღლილობა უარესდება, სისტემატურ ხასიათს იძენს და ყოველდღიურ აქტივობებეში ხელს გვიშლის, შესაძლოა ის ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული სერიოზული პრობლემის ან ძილის დარღვევის ნიშანი იყოს.
თუკი დაღლილობა ან ძილიანობა გაწუხებთ, ამას შეიძლება ძალიან მარტივი ახსნა ჰქონდეს, მათ შორის, არასაკმარისი ძილი. სტატისტიკის თანახმად, თანამედროვე დროში დიდია იმ ადამიანების რაოდენობა, რომლებსაც დღე-ღამეში საკმარისად – სულ მცირე 7 საათის განმავლობაში – არ სძინავთ. ანუ იმ შემთხვევაში, თუკი თქვენ დღე-ღამის განმავლობაში რეგულარულად ძილს 7 საათზე ნაკლებ დროს უთმობთ, მაშინ თქვენი გადაღლილობა ბუნებრივია, პრობლემის მიზეზიც ადვილი ასახსნელია და გამოსავალი ძილის მოწესრიგებაა.
უნდა გაითვალისწინოთ, რომ არასაკმარისი ძილი ავტოსაგზაო შემთხვევების რისკს ზრდის, ასევე დაკავშირებულია ჯანმრთელობის ისეთ პრობლემებთან, როგორიცაა ტიპი 2 დიაბეტი, გულ – სისხლძარღვთა დაავადება და დეპრესია.
დაღლილობის მიზეზი არასაკმარისი ძილის გარდა უფრო სერიოზული, ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემაც შეიძლება იყოს, მათ შორის დეპრესია, ავტოიმუნური დაავადება, ვიტამინების არასაკმარისი დონე და ფარისებრი ჯირკვალი.
ექსპერტები გვირჩევენ, დაღლილობისა და ძილიანობის მუდმივად შეგრძნების შემთხვევაში ექიმს მივმართოთ.

წყარო : sciencealert.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

მეცნიერებმა კვლევა ჩაატარეს, რომელიც ამტკიცებს, რომ წითელი წიწაკის რეგულარულად ჭამა ადამიანს გულის დაავადებისადა ინსულტისგან იცავს.
კვლევის ფარგლებში დაკვირვება 23,000 ადამიანზე განახორციელეს, რომელთა ნაწილი წითელ წიწაკას საკვებად იყენებდა, ნაწილი კი – არა.
მონაწილეების ჯანმრთელობის სტატუსსა და კვების რეჟიმს 8 წლის განმავლობაში აკვირდებოდნენ. აღმოჩნდა, რომ ის ადამიანები, რომლებიც წიწაკას კვირაში სულ მცირე ოთხჯერ მოიხმარდნენ, გულის დაავადებით გარდაცვალების რისკი 40 პროცენტით ნაკლები იყო, ინსულტით გარდაცვალების შემთხვევები კი – განახევრდა.
მეცნიერთა აღნიშნული გუნდი იმ ბიომექანიკური მექანიზმების შესწავლას გეგმავს, რაც წითელ წიწაკას ჯანმრთელობისთვის სასარგებლოს ხდის.
კვლევის შედეგები ამერიკის კარდიოლოგიის ჟურნალში გამოქვეყნდა.

წყარო : edition.cnn.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

კომპიუტერულ პროგრამას ძუძუს კიბოს უფრო მეტი სიზუსტით დიაგნოზირება შეუძლია, ვიდრე ადამიანებს, – ამის შესახებ მეცნიერებმა აცხადებენ.
როგორც ცნობილია, ძუძუს კობოს დიაგნოზირების მიზნით პაციენტებს სკანირებას უტარებენ, თუმცა, არცთუ იშვიათად, მამოლოგებს შეცდომა მოსდით და პაციენტებს, რომლებსაც კიბო არ აქვთ, კობოს დიაგნოზს უსვამენ, ან – პირიქით.
Google Health-ის მეცნიერებმა ხელოვნური ინტელექტის მოდელი შექმნეს, რომლის საშუალებითაც ათასობით ბრიტანელ და ამერიკელ ქალს სარძევე ჯირკვლის სკანირების შემდეგ დიაგნოზი დაუსვეს.
აღმოჩნდა, რომ ხელოვნურმა ინტელექტმა ძუძუს კიბოს დიაგნოზირება რენტგენოლაბორანტებზე უკეთ განახორციელა.
მკვლევარები აცხადებენ, რომ ტექნოლოგიის დასახვეწად შემდგომი კვლევებია საჭირო და შესაძლოა, ის ერთ დღეს კიბოს დიაგნოზირების „მეორე ვარიანტიც“ გახდეს.
როგორც ცნობილია, ძუძუს კიბო ქალებში კიბოს ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სახეა, რომლის დიაგნოზიც შარშან 2 მილიონზე მეტ ქალს დაუსვეს. მის წინააღმდეგ ბრძოლის ყველაზე ეფექტური გზა, კობოს ადრეულ ეტაპზე დიაგნოზირებაა, რისთვისაც სკრინინგის რეგულარულად ჩატარებაა საჭირო.

წყარო : sciencealert.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ტვინის სკანირებამ მითი იმის შესახებ, რომ ბიჭები მათემატიკაში უკეთესები არიან, ვიდრე გოგონები კიდევ ეთხელ დაამსხვრია.

იგივე დასკვნამდე მეცნიერები დღემდე ჩატარებული არაერთი კვლევის შედეგადაც მისულან, თუმცა ეს კვლევები ძირითადად ტესტირების ქულების ანალიზზე დაყრდნობით ტარდებოდა.

ამჯერად კი კარნეგი-მელონის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ტვინის სკანირება განახორციელეს. მათ 3-დან 10 წლის ასაკამდე 104 ბავშვს შემეცნებითი ტესტები შეასრულებინეს და მათემატიკის გაკვეთილების ვიდეოები აჩვენეს, რა დროსაც მათ ტვინებს მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიის(MRI)  საშუალებით იკვლევდნენ.

მიღებული გამოსახულებები ამტკიცებს, რომ გოგონებიც და ბიჭებიც მათემატიკური ამოცანების ამოსახსნელად ტვინის ერთსა და იმავე მექანიზმებსა და ქსელებს იყენებენ.

კვლევის შედეგები დაწვრილებით ჟურნალ Science of Learning-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : Science of Learning

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

საზოგადოების არცთუ მცირე ნაწილი მიიჩნევს, რომ დედისერთა ბავშვები უმეტეს შემთხვევაში ეგოისტები, წუნიები და ეგოცენტრულები არიან.

თუმცა, გერმანელმა მეცნიერებმა ახლახანს ჩაატარეს კვლევა, რომლის შედეგების თანახმად, “ნარცისიზმი” დედისერთობასთან არაა დაკავშირებული.

კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ დღემდე ჩატარებული კვლევების ნაწილი ნარცისიზმი დედისერთობას შორის კავშირს ადასტურებდა, ზოგი- უარყოფდა, ახალი კვლევა კი მათთან შედარებით უფრო მასშტაბურია და გათვალისწინებულია სხვა ფაქტორებით, როგორიცაა მაგალითად, სქესი, სოციო-ეკონომიკური სტატუსი და ა.შ.

„ახლა მეტად დარწმუნებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დედისერთა ბავშვები იმ ბავშვებზე „ნარცისები“ არ არიან, რომლებსაც დედმამიშვილი/ან დედმამიშვილები ჰყავთ.

მკვლევარებმა 1 810 ადამიანის პასუხი გააანალიზეს, რომელთაგან 233 დედისერთა ბავშვები იყვნენ, 1,577-ს კი დედმამიშვილი/ან დედმამიშვილები ჰყავდათ.

აღმოჩნდა, რომ „ნარცისისზმის“ დონეს განსაზღვრავს კვლევაში მონაწილე ადამიანების მშობლების სოციო-ეკონომიკური სტატუსი, სქესი, საცხოვრებელი ადგილი (სოფელი თუ ქალაქი) და მიგრაციული ფაქტორი და არა ის, ჰყავთ თ არა მათ დედმამიშვილი.

კვლევის ფარგლებში „ნარცისიზმის“ განსასაზღვრად პიროვნების ორი თვისება გამოიკვლიეს : თვით-თაყვანისცემა და სხვებთან მეტოქეობა.

მეცნიერებმა კიდევ ერთი კვლევა ჩაატარეს. რამდენიმე ასეული ადამიანის გამოკითხვის შედეგებმა აჩვენა, რომ საზოგადოების უმეტესი ნაწილის აზრით, დედისერთა ბავშვები „ნარცისები“ არიან.

კვლევების შედეგები სამეცნიერო ჟურნალ Social Psychological and Personality Science-ში გამოქვეყნდა.

მეცნიერები საკითხის უკეთ შესასწავლად დამატებითი კვლევების ჩატარებას გეგმავენ.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მსოფლიოში ყოველი მესამე ბავშვი არასათანადოდ იკვებება, – ამის შესახებ გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF) მიერ გამოქვეყნებულ მოხსენებაშია ნათქვამი.

UNICEF-ის ინფორმაციით, მსოფლიოში 200 მილიონი 5 წლამდე ასაკის ბავშვი კვების უკმარისობას განიცდის.

ორგანიზაცია აცხადებს, რომ მსოფლიოში მცხოვრები დაახლოებით 700 მილიონი ბავშვიდან დაახლოებით ე.წ. „ფარულ შიმშილს“ განიცდის, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი ვერ ღებულობენ საჭირო ვიტამინებს, მინერალებსა და სხვა საკვებ ნივთიერებებს.

50 მილიონ ბავშვს კახექსია აქვს, რაც სიღარიბისგან გამოწვეული სისუსტეა.

149 მილიონი 4 წლამდე ასაკის ბავშვს ზრდისა და განვითარების ჩამორჩენა ახასიათებს და ასაკთან შედარებით ძალიან დაბლები არიან. ჩამორჩენილობაში იგულისხმება როგორც გონებრივი, ასევე ფიზიკური ჩამორჩენილობა.

მოხსენების თანახმად, 6 თვიდან 2 წლამდე ასაკის ბავშვების 45 პროცენტი ხილსა და ბოსტნეულს არ ღებულობენ. 60 პროცენტი – არ ღებულობს კვერცხს, თევზს, ხორცს ან რძის პროდუქტებს.

გაეროს ბავშვთა ფონდი აცხადებს, რომ მონაცემები საგანგაშოა და საფრთხეს უქმნის კაცობრიობის მომავალს.

წყარო : dw.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

“სოფელი, სადაც ბავშვებზე მეტი მგლები ცხოვრობენ,“ – ამ სათაურით გამოაქვეყნა სტატია „ბიბისიმ“, სადაც ესპანეთის ერთ-ერთი მთიან სოფელში, და ზოგადად ევროკავშირის ქვეყნებში, არსებულ დემოგრაფიულ პრობლემაზეა საუბარი.

ესპანეთის მთიან სოფელ იერნეს ი თამეზაში მუდმივად მხოლოდ 46 ადამიანი ცხოვრობს. რეგისტრირებული 135 ადამიანიდან, რომელთა შორის ისეთებიც არიან, ვინც სოფელს იშვიათად სტუმრობს, ორი მესამედი 50 წელს გადაცილებულია, 20 წელზე ნაკლები ასაკის კი რეგისტრირებული მოსახლეობის მხოლოდ 5 პროცენტია.

სტატისტიკის თანახმად, შობადობის დონე ევროკავშირის ქვეყნებში მნიშვნელოვნად შემცირდა. ესპანეთი შობადობის სიმცირის მიხედვით ევროკავშირში მეორე ადგილზე დგას. ესპანეთში კი შობადობის ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი სოფელ იერნეს ი თამეზაშია. ადამიანების უმრავლესობა კი, ვინც ამ სოფელში იბადება, იქ დარჩენაზე უარს ამბობს და ცხოვრების უკეთეს შესაძლებლობებს ქალაქებში ეძებს.

წყარო : bbc

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”