კვლევები

ბრიტანელმა მეცნიერებმა კვლევის შედეგად დაადგინეს, რომ კორონავირუსი ნეგატიურ გავლენას ახდეს ადამიანის ინტელექტის დონეზე. შესაბამისი სტატია სამედიცინო ჟურნალში The Lancet გამოქვეყნდა.

მეცნიერების ცნობით, ინტელექტის დაქვეითება გამოჯანმრთელების შემდეგაც ნარჩუნდება და მათაც ეხება, ვინც COVID-19 მსუბუქად გადაიტანა.

კვლევის მთავარი ამოცანა იყო დაედგინათ, უკავშირდება თუ არა კოგნიტიურიმაჩვენებლების გაუარესება სწორედ COVID-19-ს, რადგან კორონავირუსის შემდეგ ბევრი ადამიანი მეხსიერების გაუარესებასა და კონცენტრაციის დაკარგვას უჩივის. ამასთან, ყნოსვის დაკარგვას, რომელიც კოვიდის ერთ-ერთი სიმპტომია, მეცნიერები ცენტრალური ნერვული სისტემის მუშაობის დარღვევას უკავშირებენ.

კვლევაში მონაწილეობა 81 337-მა ადამიანმა მიიღო. 2020 წლის იანვრიდან დეკემბრამდე მათ ინტელექტის დონის დასადგენი ტესტი Great British Intelligence გაიარეს. მათ შორის კორონავირუსი 12 689 ადამიანმა გადაიტანა.

მონაცემების დამუშავების შემდეგ მეცნიერებმა კოვიდგადატანილების შედეგები კვლევის ჯანმრთელი მონაწილეების მონაცემებს შეადარეს. ამასთან, გაითვალისწინეს ისეთი ფაქტორები, როგორებიც არის სქესი, ასაკი, განათლების დონე, შემოსავალი და ა.შ.

დადგინდა, რომ კოვიდგადატანილებმაშესამჩნევი კოგნიტიური დეფიციტი აჩვენეს – ტესტი მათზე უარესად გაიარეს, ვისაც კოვიდიარ ჰქონია. განსაკუთრებით ეს იმ დავალებებშიიყო თვალსაჩინო, რომელთა შესასრულებლად დაგეგმარება, გადაწყვეტილების მიღება და აბსტრაქტული აზროვნება იყო საჭირო.

ყველაზე დიდი პრობლემა კი მათ შორის დაფიქსირდა, ვინც დაავადების დროს საავადმყოფოში მკურნალობდა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

“უკვე გამოქვეყნდა კვლევები და არც ერთი შემთხვევა არ არის აღწერილი, ვაქცინაციას რეპროდუქციულ ფუნქციაზე გავლენა მოეხდინოს. ეს არის მიზანმიმართული ტყუილი. კორონავირუსი კი, სამწუხაროდ, მულტიორგანულ დაზიანებებს იწვევს და შეიძლება თითქმის ყველა ორგანო დააზიანოს”

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

“ასტრაზენეკას“ ვაქცინის პირველი დოზის მიღებიდან 4 კვირის შემდეგ მეორე დოზის „ფაიზერ/ბიონტექის“ ვაქცინით აცრა უკეთეს იმუნურ პასუხს წარმოქმნის ვიდრე ორივე დოზის „ასტრაზენეკას“ ვაქცინით იმუნიზაციის შემთხვევაში წარმოიქმნება.

„ოქსფორდის უნივერსიტეტის“ მიერ ჩატარებულმა კვლევამ, რომელშიც 800-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ „ასტრაზენეკასა“ და „ფაიზერის“ დოზების შერევა კორონავირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულების უფრო მეტ კონცენტრაციას წარმოქმნის. კერძოდ, „ასტრაზენეკას“ ვაქცინის შემდეგ „ფაიზერის“ გაკეთება  ანტისხეულების დაახლოებით ორჯერ უფრო მაღალ დონეს ქმნის, ვიდრე ორი დოზა „ფაიზერის“ მიღება. აღსანიშნავია, რომ ჯერ „ფაიზერის“ და შემდეგ „ასტრაზენეკას“ გაკეთება ასეთი ეფექტური არ აღმოჩნდა.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღნიშნული საკითხი შემდგომ კვლევას საჭიროებს. მათი განმარტებით, დასკვნებმა, შესაძლოა, ხელი შეუწყონ ვაქცინების უფრო მოქნილ გამოყენებას, მაგრამ ჩატარებული კვლევა საკმარისი არ არის იმისთვის, რომ ვაქცინაციის კლინიკურად დამტკიცებული გრაფიკიდან გადახვევის რეკომენდაცია გაიცეს.

მოგვიანებით მეცნიერი სუმია სვამინათანმა განმარტება გააკეთა და განაცხადა, რომ ვაქცინების შერევისგან თავშეკავებისკენ ცალკეულ პირებს მოუწოდა და არა ჯანდაცვის უწყებებს.

”არსებული მონაცემების საფუძველზე ცალკეულმა პირებმა თავად არ უნდა გადაწყვიტონ, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის უწყებებს კი შეუძლიათ. სხვადასხვა ვაქცინების შერევასთან დაკავშირებით ჩატარებული კვლევების მონაცემებს ველოდებით – საჭიროა შეფასდეს იმუნოგენურობა და უსაფრთხოება,“- განაცხადა ჯანმო-ს წარმომადგენელმა. 

წყარო :Reuters

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

საქართველო კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინებით იმუნიზაციის მაჩვენებლით ევროპაში ბოლო ადგილზეა.

Our World in Data-ს მონაცემებით, რომელსაც ნიუ იორკ თაიმსი ეყრდნობა და საკუთარ სტატისტიკას აქვეყნებს, ქვეყანაში ყოველ 100 სულ მოსახლეზე აცრის მაჩვენებელი 7.8-ს შეადგენს და ორჯერადად მოსახლეობის 3.1%-ია აცრილი, ერთხელ აცრილია 4.7%.

ამ მხრივ ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ევროპაში მალტაშია, სადაც გამოყენებულია 723,299 დოზა ვაქცინა და აცრილია მოსახლეობის 76%, მათ შორის, ორჯერადად – 71%. ამ თვალსაზრისით ევროპაში მეორე ადგილზე ისლანდიაა.

რაც შეეხება ევროკავშირის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებს, საქართველო ბოლო ადგილს იკავებს. აღმოსავლეთ პატრნიორობის ქვეყნებში 100 სულ მოსახლეზე ყველაზე მეტი აცრა ჩატარებულია აზერბაიჯანში, სადაც ეს მაჩვენებელი 43-ს შეადგენს. აზერბაიჯანში სულ ადმინისტრირებულია 4,357,356 ვაქცინა და აცრილია ქვეყნის მოსახლეობის 26%, აქედან ორჯერადად – 18%.

აზერბაიჯანს მოსდევს მოლდოვა, სადაც 100 სულ მოსახლეზე ვაქცინაციის მაჩვენებელი 33-ს შეადგენს. ქვეყანაში ჩატარდა 864 567 აცრა და იმუნიზებულია მოსახლეობის 19%, მათ შორის ორჯერადად – 14%.

უკრაინაში 100 სულ მოსახლეზე ვაქცინაციის მაჩვენებლი 9.2-ს შეადგენს. ქვეყანაში 4,098,648 დოზა ვაქცინის ადმინისტრირება მოხდა და აიცრა მოსახლეობის 6%, აქედან ორჯერადად – 3.2%.

სომხეთიში კი ვაქცინაციის მაჩვენებელმა 100 სულ მოსახლეზე 8.8 შეადგინა. ქვეყანაში სულ 260,813 აცრა ჩატარდა და მოხდა მოსახლეობის 6.5%-ის იმუნიზაცია, აქედან ორჯერადად აცრილთა წილმა მოსახლეობის 2.4% შეადგინა.

რაც შეეხება აღმოსავლეთ პარტნიორობის კიდევ ერთ ქვეყანას, ბელარუსს, პორტალზე ამ ქვეყნის მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

“ფაიზერით” ვაქცინირებული ქალების ნაწილს ნორვეგიაში მკერდის ზრდა დაეწყო.

როგორც ადგილობრივი საინფორმაციო პორტალი NRK წერს, მსგავსი უცნაური გვერდითი ეფექტის შესახებ პირველმა სოციალურ ქსელში 17 წლის ემა ფეკკმა დაწერა, რომელმაც ვაქცინირებიდან ორი კვირის თავზე შენიშნა, რომ ერთი ზომით დიდი ბიუსტჰალტერი ესაჭიროებოდა.

„ეს ჩემთვის ერთგვარი კრიზისი იყო. დამჭირდა შემეძინა ერთი ზომით დიდი ბიუსტჰალტერი“, — წერდა ემა სოციალურ ქსელში, მან ტიკ-ტოკზე ვიდეოც გამოაქვეყნა.

პოსტის კომენტარებიდან გაირკვა, რომ ანალოგიური სიტუაცია ჰქონდა არაერთ სხვა ქალსაც.

გამოცემის ცნობით, როგორც ექიმ ჰენრიხ ბაკმანს მიაჩნია, აღწერილ სიმპტომებს შესაძლოა სრულიად ბუნებრივი მიზეზი ჰქონდეს: აცრის შემდეგ ლიმფური კვანძები დიდდება და ამის გამო მკერდიც იმატებს მოცულობაში.

„ვაქცინირებული ქალების დაახლოებით 10%-ს იღლიებში ლიმფური კვანძები უდიდდებათ. ამის გამო მკერდი ცოტა წინ იწევს და გვეჩვენება, რომ ის გაიზარდა“, – განმარტა ნორვეგიის წამლების სააგენტოს სპეციალისტმა სტეინარ მადსენმა.

ამასთან, მისი თქმით, ეს დროებითი მოვლენაა და მალევე ქრება.

Pfizer-ის ნორვეგიულ წარმომადგენლობაში ირწმუნებიან, რომ მათთვის ცნობილი არ არის მსგავსი გვერდითი ეფექტების შესახებ ქალებში, თუმცა ვაქცინის შემქმნელები არ გამორიცხავენ, რომ ასეთი შემთხვევები მართლაც ხდებოდეს.

წყარო: exclusivetv.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ბრიტანელი ექიმები ორსულ ქალებს კორონავირუსზე აცრას ურჩევენ. აღნიშნულ ინფორმაციას „ბი ბი სი“ „ბრიტანეთის მეან-გინეკოლოგთა სამეფო კოლეჯის” გამოქვეყნებულ განცხადებაზე დაყრდნობით ავრცელებს, რომელშიც ნათქვამია, რომ ბრიტანელი გინეკოლოგები და მეანები შეშფოთებული არიან იმ საფრთხეებით, რასაც კორონავირუსი და განსაკუთრებით მისი ახალი შტამები უქმნიან ორსულ ქალს და ნაყოფს.

როგორც ცნობილია, ორსულ ქალებს სხვებთან შედარებით გაცილებით დიდი შანსი აქვთ კოვიდის მძიმე ფორმა განუვითარდეთ, სწორედ ამიტომ ექსპერტები მათ მოუწოდებენ აიცრან და დაიცვან საკუთარი თავი, შვილი და ოჯახი.

კოვიდვაქცინების უსაფრთხოება და ეფექტურობა ორსულებში დადასტურებულია, მიუხედავად ამისა, კვლევები უჩვენებს, რომ ბრიტანეთში ორსული ქალების 58%-მა აცრაზე უარი თქვა.

„ბრიტანეთის მეან-გინეკოლოგთა სამეფო კოლეჯის” პრეზიდენტის, დოქტორ ედუარდ მორისის თქმით იმ დედებს, რომლებიც მშობიარობისას კოვიდით არიან ინფიცირებული, დიდი შანსია დასჭირდეთ გადაუდებელი საკეისრო კვეთა ან რეანიმაცია. ასეთ ქალებში საკმაოდ მაღალია მკვდრადშობადობის  მაჩვენებელიც. გართულებების რისკი განსაკუთრებით მაღალია მაშინ, თუ ორსული მესამე ტრიმესტრში ინფიცირდება.

„ამიტომ ორსულებმა აუცილებლად უნდა მიიღონ უსაფრთხოების ყველა ზომა და აიცრან პირველი შესაძლებლობისთანავე“- აღნიშნავს მორისი.

„ბრიტანეთის მეან-გინეკოლოგთა სამეფო კოლეჯის” პრეზიდენტი ამბობს იმასაც, რომ მთავრობას ამ კუთხით სათანადო მუშაობა არ გაუწევია და მოსახლეობის ინფორმირებაზე არ უზრუნია. შედეგად, მოსახლეობის დიდ ნაწილს აქვს შიში ვაქცინის მიმართ მაშინ, როდესაც მის გამოუყენებლობას შესაძლოა სავალალო შედეგები მოჰყვეს. მორისის აზრით, სწორედ ასეთი დამოუკიდებლობის გამო ორსულები აღმოჩნდნენ ერთადერთი მოწყვლადი ჯგუფი, რომელიც ვაქცინაციის პრიორიტეტში არ მოიაზრება.

„ბრიტანეთის ვაქცინაციის და იმუნიზაციის ცენტრის“ რეკომენდაციით, ბრიტანელ ორსულებს შეუძლიათ აიცრან „ფაიზერის“ ან „მოდერნას“ ვაქცინით, თუმცა მოსახლეობაში ეჭვები და შიშები ჯერ კიდევ მრავლადაა.

ცოტა ხნის წინ აშშ-ში დასრულებულმა კვლევამ, რომელშიც 90 000-ზე მეტი ორსული მონაწილეობდა დაადგინა, რომ კოვიდსაწინააღმდეგო ვაქცინა არ წარმოადგენს არანაირ საფრთხეს მუცლის მოშლის თვალსაზრისით და არც ნაყოფს გადაეცემა დედისგან.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

2020 წელს კიბოს 740 ათასი შემთხვევა (დაახლოებით 4% ახალი შემთხვევების რაოდენობიდან) ასე თუ ისე ალკოჰოლის მოხმარებით იყო გამოწვეული. ამის შესახებ The Guardian-ი სამეცნიერო ჟურნალში The Lancet Oncology გამოქვეყნებულ კვლევაზე დაყრდნობით წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, ამ 740 ათასი პაციენტიდან 77% კაცი, 23% კი ქალია. ყველაზე ხშირად სიმსივნე საყლაპავ მილს, ხახას, ღვიძლსა და სარძევე ჯირკვლებში დაფიქსირდა.

შემთხვევების უმეტესობა ალკოჰოლის ჭარბ და ხშირ მოხმარებას უკავშირდება, თუმცა შესწავლილი შემთხვევების 14%-ში საქმე სასმლის ზომიერ მოხმარებასთან გვაქვს. აქედან გამომდინარე, მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ ალკოჰოლის მცირე რაოდენობაც კი კიბოთი დაავადების რისკს ზრდის.

კვლევა სხვადასხვა ქვეყნის მოსახლეობის მიერ მოხმარებული ალკოჰოლური სასმლის რაოდენობას ეფუძნება. შემდეგ სპეციალისტებმა ეს ინფორმაცია შეუთავსეს სტატისტიკურ მონაცემებს იმის შესახებ, თუ რამდენად ხშირია ამა თუ იმ სახელმწიფოში ორგანიზმზე ალკოჰოლის გავლენასთან დაკავშირებული სიმსივნის სხვადასხვა ფორმით დაავადების შემთხვევები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

აშშ-ში ძლიერი წყალდიდობების რაოდენობის დრამატული ზრდა არის მოსალოდნელი. ამის შესახებ CNN-ი NASA-ს ახალ კვლევაზე დაყრდნობით იტყობინება.

კვლევის ავტორების ამტკიცებენ, რომ მკვეთრი ზრდა 2030-იანი წლების შუაში დაიწყება, როდესაც მთვარის ციკლი კლიმატური კრიზისით გამოწვეულ ზღვის დონის აწევას გააძლიერებს. კვლევა ჟურნალში Nature Climate Change გამოქვეყნდა და პირველი ნაშრომია, რომელიც წყალდიდობის გამომწვევ ყველა მიზეზს ითვალისწინებს – როგორც ოკეანეებში მიმდინარე პროცესებს, ასევე ასტრონომიულ ფაქტორებს.

„ოკეანის დონე კიდევ ათი წლის განმავლობაში განაგრძობს ზრდას. მთვარის ციკლით გაძლიერებული ზღვის მაღალი დონე წყალდიდობების რაოდენობას აშშ-ის პრაქტიკულად მთელი სანაპირო ზოლის გასწვრივ გაზრდის“, – ნათქვამია NASA-ს განცხადებაში.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევების თანახმად, დაბინძურებულ მდინარეებში თევზები შესაძლოა  მეტამფეტამინზე გახდნენ დამოკიდებულები იმ დონემდე, რომ სტიმულანტის მოძებნის აქტიურ მცდელობებსაც მიმართონ.

გამოყენების შემდეგ მეტამფეტამინი საკანალიზაციო სისტემის გავლით მდინარის წყალს უერთდება გამწმენდი ნაგებობით. წყლებში გაზრდილი კონცენტრაციის გამო დაინტერესდნენ გამოიწვევდა თუ არა ეს რაოდენობა დამოკიდებულებას თევზებში.

ლაბორატორიული კვლევით აღმოჩნდა, რომ მეტამფეტამინის მცირე რაოდენობაც კი შეიძლება იყოს საკმარისი დამოკიდებულების გამოსაწვევად. თუმცა, Live Science-ს ექსპერტის თქმით, საკმარისი მტკიცებულება არ გვაქვს იმის სათქმელად, რომ მართლაც დამოკიდებულებასთან გვაქვს საქმე.

რაც შეეხება ექსპერიმენტის მიმდინარეობას, კვლევა ყავისფერ კალმახზე ჩატარდა. მკვლევრებმა 60 კალმახი მოათავსეს სუფთა წყალში, 60 კი  ლიტრზე 1 მიკროგრამი კონცენტრაციის მქონე მეტამფეტამინით შეზავებულ ავზში. თევზები წყალში გააჩერეს ორი თვის განმავლობაში, რათა დაბინძურებული წყლის სიმულაცია შეექმნათ. შემდეგ მოიფიქრეს ექსპერიმენტი, რომლის მიხედვითაც, თევზებს შეეძლოთ აერჩიათ რომელ წყალში იცურებდნენ, სუფთაში თუ კონცენტრირებულში. თევზებმა, რომლებიც აქამდე ნარკოტიკის ზემოქმედების ქვეშ იყვნენ, მეტამფეტამინიან წყალს მიანიჭეს უპირატესობა, რაც ნარკოტიკზე მიჩვევის ნიშნად იქნა აღქმული.

თუმცა, მიჩვევა რამდენიმე დღეში ქრება, რის გამოც მეცნიერთა ნაწილი ფიქრობს, რომ ეს დამოკიდებულება არ არის, მაგრამ აშკარაა, რომ მეტამფეტამინი ცვლის ცხოველთა ქცევას.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

“ასტრაზენეკას“ ვაქცინის პირველი დოზის მიღებიდან 4 კვირის შემდეგ მეორე დოზის „ფაიზერ/ბიონტექის“ ვაქცინით აცრა უკეთეს იმუნურ პასუხს წარმოქმნის ვიდრე ორივე დოზის „ასტრაზენეკას“ ვაქცინით იმუნიზაციის შემთხვევაში წარმოიქმნება.

„ოქსფორდის უნივერსიტეტის“ მიერ ჩატარებულმა კვლევამ, რომელშიც 800-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ „ასტრაზენეკასა“ და „ფაიზერის“ დოზების შერევა კორონავირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულების უფრო მეტ კონცენტრაციას წარმოქმნის. კერძოდ, „ასტრაზენეკას“ ვაქცინის შემდეგ „ფაიზერის“ გაკეთება  ანტისხეულების დაახლოებით ორჯერ უფრო მაღალ დონეს ქმნის, ვიდრე ორი დოზა „ფაიზერის“ მიღება. აღსანიშნავია, რომ ჯერ „ფაიზერის“ და შემდეგ „ასტრაზენეკას“ გაკეთება ასეთი ეფექტური არ აღმოჩნდა.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღნიშნული საკითხი შემდგომ კვლევას საჭიროებს. მათი განმარტებით, დასკვნებმა, შესაძლოა, ხელი შეუწყონ ვაქცინების უფრო მოქნილ გამოყენებას, მაგრამ ჩატარებული კვლევა საკმარისი არ არის იმისთვის, რომ ვაქცინაციის კლინიკურად დამტკიცებული გრაფიკიდან გადახვევის რეკომენდაცია გაიცეს.

წყარო : Reuters

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”