მედიცინა

მკვლევარებმა ბიონიკური თვალი შექმნეს, რომელსაც მათი თქმით, ტვინის იმპლანტის საშუალებით მხედველობის აღდგენა შეუძლია.

„მას შეუძლია მომხმარებელს დამატებითი შესაძლებლობები მისცეს შიდა და გარე გარემოში ორიენტაციაში უფრო მარტივად გარკვევისთვის, აგრეთვე მიაწოდოს ინფორმაცია ადამიანებისა და საგნების ადგილმდებარეობის შესახებ,“ – აცხადებენ ავსტრალიის მონაშის უნივერსიტეტის მეცნიერები.

სიბრმავეს უმეტეს შემთხვევაში მხედველობის ნერვების დაზიანება იწვევს, რომლებიც ბადურას ტვინთან აკავშირებს.

ხედვის ეს ახალი სისტემა, რომელსაც Gennaris უწოდებენ, გვერდს უვლის ასეთ დაზიანებას და, როგორც სპეციალისტები ამბობენ, ეს უსინათლო ადამიანების მკურნალობის საშუალებას იძლევა.

Gennaris სისტემა შედგება თავზე დასამაგრებელი მოწყობილობისგან, რომელიც მოიცავს კამერას, უკაბელო გადამცემს და ხედვის დამამუშავებელ დანადგარს – აგრეთვე პროგრამულ უზრუნველყოფას, რომელიც კომპონენტებს ერთმანეთთან ურთიერთობის საშუალებას აძლევს.

ამასთანავე საჭიროა ცხრა მილიმეტრიანი კვადრატული ფორმის ფილები, რომელთა ტვინში ჩასმა შესაძლებელია.

ვიდეო კამერა ათვალიერებს შინაარსს, რომელიც დასამუშავებლად  ხედვის პროცესორს ეგზავნება.

ამის შემდეგ მონაცემები უსადენოდ გადაეცემა თითოეულ ფილას, რომელიც მონაცემებს ელექტრულ იმპულსებად გარდაქმნის და ამ გზით მიკროელექტროდების საშუალებით ტვინს ასტიმულირებს.

სისტემა თავდაპირველად ცხვრებზე დატესტეს, კვლევის შედეგები კი ჟურნალ Journal of Neural Engineering-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : independent.co.uk

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კოსტარიკელი მეცნიერები კორონავირუსის მკურნალობის ახალ მეთოდზე კლინიკური ცდების დაწყებას აპირებენ, რომელიც ცხენებიდან ამოღებული ანტისხეულებით კორონავირუსით ინფიცირებული პაციენტების განკურნებას ითვალისწინებს.

კოსტა- რიკას Clodomiro Picado Institute-ის (ICP) მეცნიერებმა ცხენებში კოვიდ 19-ის გამომწვევი SARS-Cov-2 ვირუსი შეიყვანეს.

რამდენიმე კვირის შემდეგ, როდესაც ცხოველებმა შეიმუშავეს საკმარისი ანტისხეულები, მკვლევარებმა მათ სისხლი აუღეს და პლაზმიდან ამოღებული ანტისხეულები, გამოიყენეს როგორც ნედლეული საინექციო შრატისთვის.

ცხენებიდან ამოღებული ანტისხეულებით  მკურნალობის გამოცდას მედიკოსები 26 პაციენტზე სექტემბრის შუა რიცხვებიდან დაიწყებენ. იმ შემთხვევაში კი, თუკი ცდები წარმატებული აღმოჩნდება, მკურნალობის ამ მეთოდს საავადმყოფოებში უფრო ფართოდ გამოიყენებენ.

„ამას საკუთარი რესურსებით ვაკეთებთ, სხვა ქვეყნებისთვის კონკურენციის გაწევის გარეშე,“- აცხადებენ კვლევის ავტორები.

აღსანიშნავია, რომ კოვიდინფიცირებული პაციენტების მკურნალობისთვის ანალოგიური მეთოდის გამოყენებას ცდილობენ არგენტინასა და ბრაზილიაშიც. ბელგიელი მკვლევარები კი ლამებს იყენებენ.

https://www.reuters.com/

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

წყალი არის წყალბადის და ჟანგბადის ნაერთი, რომელიც მარტივი ფორულით გამოისახება – H2O. წყალი ადამიანის ორგანიზმის მასის 70% შეადგენს.

წლის ცხელ დროს გაცილებით მეტ სითხეს ვკარგავთ და, შესაბამისად, წყლის რაოდენობაც უნდა გაიზარდოს.

ვერ ერთი ცოცხალი ორგანიზმი ვერ იცოცხლებს წყლის გარეშე. ადამიანისთვის წყალი გაცილებით მნიშვნელოვანი ბუნებრივი სიმდიდრეა, ვიდრე ნავთობი, რკინა თუ ძვირფასი ქვები – იმიტომ, რომ მას ვერაფრით შევცვლით.

წყალი ყველა ადამიანმა სხვადასხვა რაოდენობით უნდა მიიღოს,  წონისა და ფიზიკური აქტივობის გათვალისწინებით – მინიმუმ, 1.55–დან მაქსიმუმ 3.90 ლიტრამდე.

წყარო:  Sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევების თანახმად, D ვიტამინს COVID-19-ის განვითარების რისკისა და დაავადების სიმძიმის შემცირება შეუძლია.

ექსპერტების თქმით, ვიტამინი D აძლიერებს იმუნურ სისტემას, რაც ხელს უწყობს ისეთი დაავადებების წინააღმდეგ ბრძოლას, როგორიცაა COVID-19. D ვიტამინის მისაღებად საუკეთესო გზაა მზის სხივები და ჯანსაღი კვება, მაგრამ ასევე შესაძლებელია დანამატების გამოყენება.

ახლახან გამოქვეყნებული კვლევების სერია ამბობს, რომ დანამატს ასევე შეუძლია დაგიცვას SARS-CoV-2 ვირუსისგან, რომელსაც შეუძლია COVID-19 გამოიწვიოს.

ჩიკაგოს უნივერსიტეტის მედიცინის მკვლევრებმა უნივერსიტეტის საავადმყოფოს მედიცინის ხელმძღვანელის, დოქტორ დევიდ მელცერის ხელმძღვანელობით ჩატარებული კვლევით დაადგინეს, რომ D ვიტამინის ნაკლებობასა და COVID-19-ის განვითარების რისკს შორის კავშირი არსებობს.

მკვლევრებმა საავადმყოფოში 489 პაციენტი შეისწავლეს და დააკვირდნენ, რომ D ვიტამინის ნაკლებობის მქონე პაციენტებში (მინიმუმ 20 ნანოგრამზე ნაკლები მილილიტრ სისხლში) თითქმის ორჯერ მეტია (1.77-ჯერ მეტი) კორონავირუსზე დადებითი პასუხები, ვიდრე მათთან, ვისაც D ვიტამინის ნორმალური დონე აქვთ.

ვიტამინსა და დაავადებას შორის შესაძლო კავშირის შესახებ მათ მოითხოვეს შემდგომი კლინიკური კვლევების ჩატარება.

“უამრავი მტკიცებულება არსებობს იმისა, რომ [D ვიტამინის ნაკლებობას] ძალიან სერიოზული შედეგები მოაქვს. თუ ვიტამინ D–ს გონივრულ დოზას იღებთ, ვერ მიხვდები, თუ სხვას როგორ ტკივა, ეს შეიძლება ბევრს დაეხმაროს”, — განაცხადა მელცერმა Healthline-თან.

D ვიტამინის მნიშვნელობის შესახებ ისაუბრა აშშ-ის ალერგიისა და ინფექციური დაავადებების ეროვნული ინსტიტუტის დირექტორმა, ენტონი ფაუჩმაც. მსახიობ ჯენიფერ გარნერთან ინტერვიუში მან აღნიშნა, რომ D ვიტამინის ნაკლებობა ინფექციისადმი მგრძნობელობაზე გავლენას ახდენს.

“წინააღმდეგი არ ვიქნები რეკომენდაციის, რადგან მე თვითონ ვაკეთებ ამას და ვიღებ D ვიტამინს დანამატების სახით”, — განაცხადა ფაუჩმა.

ამასთან, ბოლოდროინდელი 40 კვლევის მეტაანალიზმა აჩვენა, რომ ვიტამინის ყოველდღიური, გრძელვადიანი მიღება ორგანიზმს მწვავე რესპირატორული ინფექციებისგან იცავს. ასევე, სხვა კვლევევებმაც დაადგინა კავშირი D ვიტამინის დონესა და COVID-19 მგრძნობელობას შორის.

ესპანეთის გრენადის უნივერსიტეტმა მცირე რანდომიზირებული კვლევით დაადგინა, რომ კორონავირუსით ინფიცირებული 50 ადამიანიდან, რომელთაც კალციფედიოლით (D ვიტამინის ჯგუფი) მკურნალოდნენ, მხოლოდ ერთი მოხვდა ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში. ხოლო 26 ადამიანიდან, რომელთაც მსგავსი მეთოდით არ მკურნალობდნენ, რეანიმაციაში 13 ადამიანი მოხვდა.

“ჩვენმა საპილოტე კვლევამ აჩვენა, რომ კალციფედიოლის ან 25-ჰიდროქსივიტამინის D-ს მაღალი დოზის მიღებამ მნიშვნელოვნად შეამცირა პაციენტების მკურნალობა ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, რომლებიც COVID-19-ის გამო ჰოსპიტალიზაციას საჭიროებენ”, – განაცხადეს კვლევის ავტორებმა.

დოქტორმა ლუიჯი ჯენარმა, იტალიის სიენის უნივერსიტეტის მედიცინის ასოცირებულმა პროფესორმა, ამერიკული საზოგადოების შეხვედრაზე ახლახან წარადგინა მონაცემები ძვლისა და მინერალების კვლევის შესახებ, რომელიც D ვიტამინის დონესა და COVID-19 ინფექციების რისკს შორის კავშირს აჩვენებს.

იტალიელმა მკვლევრებმა განაცხადეს, რომ მილანის სან-ლუკას საავადმყოფოს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში მყოფ პაციენტებს, რომელთაც კორონავირუსის მწვავე სიმპტომები ჰქონდათ, 25-ჰიდროქსივიტამინ D-ს დაბალი დონე და ინტერლეიკინი-6-ის (ცილა,რომელიც დაკავშირებულია ანთებასთან) მაღალი დონე აღმოაჩნდათ საავადმყოფოში მყოფ უფრო მსუბუქი სიმპტომების მქონე პაციენტებთან შედარებით, რომლებიც ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში არ მკურნალობდნენ.

ვაშინგტონის ბრიჯიტ ჰოსპიტლის წარმომადგენელი, დოქტორი მანიშა სინგალი Healthline-თან ამბობს, რომ ვიტამინი D მნიშვნელოვან როლს თამაშობს როგორც ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში, ასევე, ავადმყოფობასთან ბრძოლის დროსაც.

მისი განმარტებით, D ვიტამინს ჯანმრთელობის შენარჩუნებასა და დაავადებასთან ბრძოლაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს, რაც გულისხმობს ორგანიზმში ზომიერი იმუნური რეაქციის გამოწვევას. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან, როგორც ცნობილია, კოვიდ-19-ის გართულებისას ორგანიზმში იწყება მომატებული იმუნური რეაქცია, ე.წ. ციტოკინური შტორმი, რამაც შეიძლება სერიოზული პრობლემები გამოიწვიოს.

როგორვ სინგალმა თქვა, უმჯობესია, D ვიტამინის ბუნებრივი წყაროებიდან მიღება, მაგრამ დანამატები ასევე შეიძლება ეფექტური იყოს იმუნური სისტემის გასაძლიერებლად. მან ასევე ურჩია საზოგადებას, რომ D ვიტამინის დონე ექიმთან შეამოწმონონ. მისი თქმით, კორონავირუსის პანდემიის გამო D ვიტამინის დონის გაკონტროლება ახლა კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ოდესმე.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

WHO კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის წინა ხაზზე მომუშავე მედიკოსების დამცავი აღჭურვილობით უზრუნველყოფის აუცილებლობაზე საუბრობს.

WHO-ს მონაცემებით, მსოფლიოში ყოველი 7 კოვიდინფიცირებულიდან 1 სამედიცინო მუშაკია, ხოლო ზოგიერთ ქვეყანაში კი ყოველი 3  ინფიცირებულიდან 1. ინფორმაციას Reuters-ი ავრცელებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

აშშ-ის პიტსბურგის უნივერსიტეტში მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ცილა, რომელსაც უნარი შესწევს, მინიმალური დოზის შემთხვევაშიც კი სრულად გაანეიტრალოს ახალი ტიპის კორონავირუსი. კერძოდ, ცილას შეუძლია კონტაქტში შევიდეს კორონავირუსის S-ცილასთან, შეაღწიოს მასში და გაანადგუროს ის. ამის შესახებ რადიო „თავისუფლების“ ცნობით, გამოკვლევა ჟურნალ Cell-ში გამოქვეყნდა.

საუბარია ცილოვან შენაერთზე, რომელიც ათჯერ უფრო მცირე ზომისაა სრული ზომის ანტისხეულთან შედარებით და რომელიც COVID-19-ის საწინააღმდეგო პრეპარატ Ab8-ის შესაქმნელად გამოიყენება.

კვლევაში აღნიშნულია, რომ ამ პრეპარატმა მაღალი ეფექტიანობა გამოავლინა კორონავირუსის ინფექციის მკურნალობისას თაგვებსა და ზაზუნებში. ამასთან, სპეციალისტებმა ყურადღება მიაქციეს იმას, რომ აღმოჩენილი ნივთიერების მოლეკულები კავშირში არ შედის ადამიანის უჯრედებთან, რის ხარჯზეც შესაძლებელია არასასურველი თანმდევი ეფექტების მინიმუმამდე დაყვანა.

„Ab8-ს არა მხოლოდ COVID-19-ის თერაპიის პოტენციალი მოეპოვება, არამედ განიხილება როგორც პროფილაქტიკური საშუალება ახალი ტიპის კორონავირუსით ადამიანების დაავადების თავიდან ასაცილებლად“, – განაცხადა გამოკვლევის ავტორმა ჯონ მელორსმა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ჩინეთი მასობრივ ვაქცინაციას თავის მოსახლეობაზე არ ჩაატარებს, რადგან კოვიდ 19 ქვეყანაში უკვე სრულად “განადგურებულია” – ამის შესახებ, ოფიციალური პეკინის ჯანდაცვის უწყების ხელმძღვანელმა განაცხადა.

მისი თქმით, კორონავირუსის ფართო ვაქცინაცია მხოლოდ იმ შემთხვევაში გახდება საჭირო, თუ დაავადება ხელახლა ძლიერად გავრცელდება.

ჩინეთში უკანასკნელი 24 საათის განმავლობაში, კორონავირუსით 8 ადამიანი დაავადდა, რომლის შემდეგაც ინფიცირებულთა რაოდენობამ 85 202 შეადგინა. ვირუსს ჯამში 4634 ადამიანი ემსხვერპლა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ჩვენი ფილტვები, ძვლები, სისხლძარღვები და სხვა ყველა ორგანო შედგება უჯრედებისგან; ერთ-ერთი გზა, რომლითაც ორგანიზმი ჯანმრთელობას ინარჩუნებს, არის ინფორმაციული ცილების, სახელად ლიგანდების გამოყენება; ეს ცილები უჯრედების ზედაპირზე არსებულ რეცეპტორებს ეკვრის და არეგულირებენ ბიოლოგიურ პროცესებს. როდესაც ეს ცილები მახინჯდება, შეიძლება გაგვიჩნდეს სხვადასხვა დაავადება.

ახლახან, მკვლევართა ჯგუფმა, რომელსაც სტენფორდის უნივერსიტეტის ბიოინჟინერიის დეპარტამენტის თავმჯდომარე ჯენიფერ კოჩრანი ხელმძღვანელობდა, ერთი ლიგანდი ოდნავ სხვადასხვა გზით დაამუშავა და ორი სრულიად სხვანაირი შედეგი მიიღო. ერთმა ცვლილებამ ნერვული უჯრედების აღდგენა გამოიწვია, ამავე ცილის სხვა ცვლილებამ კი ფილტვის სიმსივნის ზრდა ჩაახშო.

ექსპერიმენტები ადამიანის უჯრედებზე, ვირთაგვასა და თაგვებზე ჩატარდა, ნამდვილი დაავადებების თანხლებით, მაგრამ ჯერ შორსაა ადამიანებზე გამოცდისგან. თუმცა, შედეგები აჩვენებს, რამდენად მიუახლოვდნენ მკვლევრები სხეულის ცილაზე დაფუძნებული კონტროლის მექანიზმს, რომელიც სასიცოცხლო ორგანოებს თვითმკურნალობაში ეხმარება.

„ერთ მშვენიერ დღეს, ეს ცილები შეიძლება გამოვიყენოთ ნეიროდეგენერაციული დაავადების, სიმსივნეებისა და სხვა დარღვევების სამკურნალოდ, მათ შორის, ოსტეოპოროზის (ძვლოვანი ქსოვილის დავიწროება) და ათეროსკლეროზის შემთხვევებში“, — ამბობს კოჩრანი.

მის ლაბორატორიაში იკვლევენ, როგორ მუშაობენ ლიგანდები და რეცეპტორები უჯრედებთან შეტყობინებების მისატანად ერთობლივად და როგორ არის შესაძლებელი, რომ ასეთი ურთიერთქმედებები ინჟინერიის გზით შეიქმნას პოტენციური სამკურნალო აგენტების წარმოსაქმნელად. ფორმა კრიტიკული კონცეპტია. ყველა სხვა ცილის მსგავსად, ლიგანდები და რეცეპტორები შედგება მრავალი სხვადასხვა ამინომჟავისგან, რომლებიც მარგალიტების მსგავსად არის ჩალაგებული და ჩაკეცილია განსხვავებულ, სამგანზომილებიან ფორმებში. შესაბამისი ფორმის მქონე ლიგანდი დამთხვეულ რეცეპტორს ისე ერგება, როგორც გასაღები საკეტს.

დახვეწილი მოლეკულური ინჟინერიის მეთოდის გამოყენებით, მკვლევრებს შეუძლიათ ლიგანდში შეცვალონ აინომჟავების შემადგენლობა და დაამზადონ მილიონობით გასაღები და შემდეგ შეამოწმონ, რომლებს შეეძლებათ შესაბამისი რეცეპტორების გახსნა სასურველი გზით. გასაღებს, რომელიც უკეთ ერგება და უფრო საკეტისკენ უფრო ეფექტიანად მოგზაურობს, მეცნიერები სუპერაგონისტს უწოდებენ და მას შეუძლია უჯრედთან მიიტანოს შეტყობინება, რომელიც შეიცავს ინსტრუქციას უფრო მძლავრად ზრდის შესახებ. ბიოინჟინერიით შესაძლებელია ლიგანდების გადაქცევა ანტაგონისტებადაც — გასაღებებად, რომელიც ასევე ერგება რეცეპტორ საკეტს, მაგრამ ისე, რომ ბლოკავს სიგნალს და შესაბამისად, შეუძლია შეაფერხოს ისეთი ფუნქცია, როგორიცაა ზრდა.

შარშან, კალიფორნიის უნივერსიტეტის კიბოს მკვლევარ ალეხანდრო სვიტ-კორდეროსთან ერთად, კოჩრანმა გამოაქვეყნა კვლევა, რომელშიც ნაჩვენებია, როგორ მოახერხა რეცეპტორი ცილა CNTFR-ის ინჟინერიის გზით დამუშავებულმა ვერსიამ ფილტვის კიბოს ზრდის შეჩერება მღრღნელებში.

ამ კვლევაზე დაფუძნებული ახალ ექსპერიმენტში, მკვლევართა ჯგუფმა ჯუნ კიმის ხელმძღვანელობით, ინჟინერიით შექმნა ლიგანდი სახელად CLCF1, რომელიც რეცეპტორ CNTFR-ს ეკვრის. CLCF1-ში ამინომჟავების ერთი წყების გადაკეთების შედეგად, კიმმა ეს ლიგანდი სუპერაგონისტად გარდაქმნა. როდესაც ეს სუპერაგონისტი დაზიანებული ნერვული უჯრედების ქსოვილის კულტურას დაამატეს, ინჟინერიით შექმნილმა CLCF1-მა გაზარდა შეტყობინების შემცველი სიგნალები, რომლებმაც ხელი შეუწყო აქსონების, ანუ ნერვული იმპულსების გადამცემი ბოჭკოების ზრდას; ეს კი იმაზე მიუთითებს, რომ მოდიფიცირებული ლიგანდი დაზიანებულ ნეირონებს თავად აღდგენისკენ აგულიანებდა.

გარდა ამისა, კიმმა და მისმა კოლეგებმა შეძლეს საპირისპიროც — CLCF1-ის რამდენიმე დამატებითი ამინომჟავის შეცვლით, ეს ლიგანდი პოტენციურ ანტაგონისტად გარდაქმნეს, რომელმაც თაგვებში ფილტვის კიბოს ზრდა ჩაახშო, რაც ამ მოლეკულის ვარიანტის კიდევ ერთი სამედიცინო გამოყენების შესაძლებლობაზე მიუთითებს.

მთელი კარიერის განმავლობაში, კოჩრანი მუშაობს ინჟინერიის გზით ახალი ცილების შექმნაზე, რომლებიც პოტენციური სამკურნალო საშუალებებია ონკოლოგიაში და რეგენერაციულ მედიცინაში. მის ლაბორატორიაში აღმოჩენილი რამდენიმე მოლეკულა უკვე პრეკლინიკური განვითარების ბოლო ეტაპზეა; ადამიანებზე ცდებს კი უკვე გადის მის მიერ ამ გზით შექმნილი საკვერცხეებისა და თირკმლის კიბოს სამკურნალო საშუალება. კოჩრანი იმედიანად არის განწყობილი და სჯერა, რომ ინჟინერიით შექმნილი ლიგანდები და რეცეპტორები დაამტკიცებს, რომ პრეპარატების იმედისმომცემი კლასია დაავადებებთან საბრძოლველად.

კვლევა ჟურნალ PNAS-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია stanford.edu-ს მიხედვით.

წყარო :  1tv.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

აღმოჩნდა, რომ იდუმალი ცილა, რომელიც რიბონუკლეინის მჟავას კრავს, ვირთაგვებში მახსოვრობის ფორმირების პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.

ეს არის პირველი შემთხვევა, როცა მოლეკულური ფაქტორი სინაფსურ პლასტიკურობასა და ცოდნასთან დააკავშირეს.

მეცნიერებმა ჩაახშეს ცილებ სტეფენ ჰომოგო 2-ის სინთეზი (Stau2) ვირთაგვებში და აღმოაჩინეს, რომ შედეგად, მათი სწავლის უნარი დაქვეითდა ანუ პროტეინების დაბალი დონის მქონე ვირთაგვებს მეხსიერების გაუარესება აღენიშნებოდათ.

როდესაც ჩვენ რაღაცას ვსწავლობთ, ჩვენი ტვინის სტრუქტურა მკაფიოდ იცვლება ახალი ინფორმაციის შესანახად, „სინასპტიკურ პლასტიკურობაში“.

ამ ცვლილების გრძელვადიანი მოლეკულური ალტერაცია იშიფრება მაცნე რიბონუკლეინის მჟავის მოლეკულებში, რომლებიც შემდეგ მოგზაურობენ ადგილზე და კონკრეტულ პროტეინებ აპროგრამებენ, რომელიც ინფორმაციის შენახვაში გვეხმარება.

გასული წლის კვლევაში, მიუნხენის ლუდვიგ-მაქსიმილის უნივერსიტეტის ნეირომეცნიერმა მაიკლ კეიბლერმა აჩვენა, რომ Stau2 არის ცილა, რომელიც ეხმარება mRNA-ის ნეირონული სინაპეციებისკენ გაგზავნას – ნეირონსა და სხვა ნეირონს, ან უჯრედი – მიშენის შორის კომუნიკაციის წერტილი.

მაგრამ რა როლი ითამაშა მან სწავლისა და მეხსიერების ფორმირების პროცესში, ჯერ კიდევ არ იყო კარგად ახსნილი.

გერმანიის მანჰაიემის უნივერსიტეტსა და ესპანეთის სევილიის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა მოამზადეს ვირთაგვები Stau2- ის დეფიციტით, რათა მოქმედებაში დაკვირვებიდნენ სწავლის უნარზე მის ზეგავლენას.

,,პირველად მეცნიერების ისტორიაში, ეს ნამუშევარი საშუალებას გვაძლევს, კონკრეტული მოლეკულური ფაქტორი – რიბონუკლეინის მჟავის შემაკავშირებელი ცილა – Stau2-ი, სინაფსურ პლასტიკურობასა და სწავლის უნართან დაგვეკავშირებინა”, – განაცხადეს კვლევის ავტორებმა.

ცდის ფარგლებში ვირთაგვებს სხვადასხვა სახის დავალება მისცეს, Stau2-ის დეფიციტის მქონე ვირთაგვებმა საკონტროლო ჯგუფთან შედარებით მუშა მეხსიერების შესამჩნევად დაბალი დონე აჩვენეს.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ სწავლისა და მახსოვრობის პროცესში Stau2-ის ზუსტი როლის განსასაზღვრად დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მიუხედავად იმისა, რომ მრავალ ჩვენგანს ფუტკრის ნესტართან მწარე გამოცდილება გვაქვს, მათი ეს იარაღი შეიძლება იმაზე მეტი იყოს, ვიდრე უბრალოდ უსიამოვნება. ახალი ლაბორატორიული კვლევები აჩვენებს, რომ ფუტკრის შხამში აღმოჩენილ მოლეკულას შეუძლია ჩაახშოს ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი კიბოს უჯრედების ზრდა.

კვლევა ფოკუსირებული იყო ძუძუს კიბოს გარკვეულ ქვეტიპებზე, მათ შორის ძუძუს სამმაგ ნეგატიურ კიბოზე (TNBC), რომელიც წარმოუდგენლად აგრესიულია და მის წინააღმდეგ მკურნალობის დიდი არჩევანიც არ არის.

ძუძუს კიბოების 15 პროცენტი ძუძუს სამმაგ ნეგატიურ კიბოზე მოდის. მრავალ შემთხვევაში, მისი უჯრედები მოლეკულას, სახელად EGFR-ს, იმაზე დიდი რაოდენობით წარმოქმნის, ვიდრე ჩვეულებრივი უჯრედები. ამ მოლეკულის მიზანში ამოსაღებად პრეპარატების შექმნის ყოველი წინა მცდელობა არაეფექტიანი აღმოჩნდა, რადგან ისინი უარყოფითად მოქმედებდნენ ჯანმრთელ უჯრედებზეც.

მეთაფლია ფუტკრის (Apis mellifera) შხამმა უკვე აჩვენა პოტენციალი სხვა სამედიცინო თერაპიებში, მაგალითად, ეგზემას მკურნალობაში; ასევე ცნობილი იყო, რომ აქვს სიმსივნის, მათ შორის მელანომას საწინააღმდეგო გარკვეული თვისებები. თუმცა, გაურკვეველი რჩებოდა, როგორ მოქმედებს ის სიმსივნეების წინააღმდეგ მოლეკულურ დონეზე. ამჯერად, ამ მიმართულებით უზარმაზარი ნაბიჯი გადაიდგა წინ.

საკუთარ პათოგენებთან საბრძოლველად, ფუტკრები იყენებენ მელიტინს — მოლეკულას, რომელიც მათი შხამის ნახევარს შეადგენს და რაც მათ ნაკბენს საკმაოდ მტკივნეულს ხდის. მწერები ამ პეპტიდს აწარმოებენ არა მხოლოდ შხამში, არამედ ქსოვილებშიც, სადაც ის ინფექციების საპასუხოდ გამოიყენება.

ამ მოლეკულის შესასწავლად, მკვლევრებმა ლაბორატორიაში გამოზრდილი კიბოს უჯრედები და ჩვეულებრივი უჯრედები დაამუშავეს ირლანდიური, ინგლისური და ავსტრიული მეთაფლია ფუტკების შხამით და ინგლისური ბაზის (ფუტკრისებრთა ოჯახის წარმომადგენელი, Bombus terrestris) შხამით.

აღმოჩნდა, რომ ბაზის შხამს, რომელიც არ შეიცავს მელიტინს, მაგრამ აქვს უჯრედის პოტენციური მკვლელი სხვა საშუალებები — მცირე ეფექტი ჰქონდა ძუძუს კიბოს უჯრედებზე, მაგრამ სრულიად სხვანაირი აღმოჩნდა მეთაფლია ფუტკრის შხამი ზემოთ ხსენებული ყველა ადგილიდან.

„შხამი უკიდურესად ძლიერმოქმედი იყო. აღმოვაჩინეთ, რომ მელიტინს შეუძლია 60 წუთში მთლიანად გაანადგუროს კიბოს უჯრედის მემბრანა“, — ამბობს ჰარი პერკინსის სამედიცინო კვლევების ინსტიტუტის მკვლევარი კიარა დაფი.

როდესაც მელიტინი ანტისხეულით დაბლოკეს, კიბოს უჯრედები შხამს გადაურჩა, რითაც დამტკიცდა, რომ შხამის კომპონენტი, რომელიც პასუხისმგებელი იყო ადრეული ცდების შედეგებზე, ნამდვილად მელიტინია.

ამ ყველაფერში საუკეთესო ამბავი კი ის არის, რომ მელიტინს მცირე გავლენა აქვს ჩვეულებრივ უჯრედებზე, კონკრეტულად კი მიზანში ამოღების უჯრედებზე, რომლებიც აწარმოებენ დიდი ოდენობით EGFR-სა და HER2-ს — კიდევ სხვა მოლეკულებს, რომლებსაც ჭარბად წარმოქმნიან ძუძუს კინოს გარკვეული ტიპები; მელიტინმა სრულიად მოშალა კიბოს უჯრედების გამრავლების უნარიც.

„ეს კვლევა წარმოაჩენს, როგორ აბრკოლებს მელიტინი სასიგნალო გზებს ძუძუს კიბოებში, რითაც ამცირებს უჯრედების გამრავლებას“, — ამბობს დასავლეთ ავსტრალიის უფროსი მეცნიერი პიტერ კლინკენი, რომელიც ამ კვლევაში ჩართული არ ყოფილა.

უფრო მყარი დასკვნისთვის, ჯგუფმა ასევე დაამზადა მელიტინის სინთეთიკური ვერსია, რაღა ენახათ, რამდენად განსხვავებული იქნებოდა მისი მოქმედება რეალური მელიტინისგან.

დაფის განცხადებით, აღმოჩნდა, რომ სინთეთიკურმა პროდუქტმა ფუტკრის შხამის კიბოსსაწინააღმდეგო თვისებათა უმეტესობა გაიმეორა.

ამის შემდეგ, დაფიმ და მისმა ჯგუფმა თაგვებში შეამოწმეს მელიტინისა და ქიმიოთერაპიის პრეპარატების ერთობლივი მოქმედება. ექსპერიმენტულმა მკურნალობამ შეამცირა იმ მოლეკულების რაოდენობა, რომლებსაც კიბოს უჯრედები იმუნური სისტემისგან თავის დასაღწევად იყენებენ.

„დავადგინეთ, რომ ძუძუს კიბოს ძლიერ აგრესიული ტიპების სამკურნალოდ, მელიტინის გამოყენება შესაძლებელია პატარა მოლეკულებად ან ქიმიოთერაპიის სახით, მაგალითად, პრეპარატ დოცეტაქსელში. თაგვებში სიმსივნის ზრდის შესამცირებლად წარმოუდგენლად ეფექტიანი აღმოჩნდა მელიტინისა და დოცეტაქსელის კომბინაცია“, — განმარტავს დაფი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”