close

მსოფლიო

კვლევებიმედიცინამსოფლიო

დასახელდა პროდუქტი, რომელიც ნაადრევი სიკვდილის რისკს ზრდის

113 views on

შვედი მეცნიერების დასკვნით, ცხიმიანი თევზის გადაჭარბებულად მიღება ნაადრევი სიკვდილის რისკს 50%-ით ზრდის. ამის შესახებ კვლევაზე დაყრდნობით MedicalXpress-ი წერს.

სპეციალისტები დიდი ხნის განმავლობაში აკვირდებოდნენ 70 წლის ადამიანების კვებას, ექსპერიმენტში კი 1000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა.

10-წლიანმა დაკვირვებამ აჩვენა, რომ მოხალისეები, რომლებსაც პოლიქლორირებული ბიფენილების მაღალი დონე ჰქონდათ, სხვა რისკის ჯგუფების წარმომადგენლებისგან განსხვავებით, 50%-ით ხშირად იღუპებოდნენ.

პოლიქლორირებულ ბიფენილებს ძირითადად თევზის ქონი შეიცავს, ასევე ხორცი და რძის პროდუქტები. მეცნიერების თქმით, ამ პროდუქტების დიდი რაოდენობით მიღება არასასურველია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ახალი სიტყვა გენურ ინჟინერიაში – რას წარმოადგენს ქიმერა და იხსნის თუ არა ის კაცობრიობას უკურნებელი დაავადებებისგან

169 views on

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის შე­სა­ხებ კა­ცობ­რი­ო­ბის ცოდ­ნა ფარ­თოვ­დე­ბა. დღე­ის­თვის უკვე ცნო­ბი­ლია, რომ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი არის ორ­გა­ნიზ­მის “სა­შე­ნი აგუ­რე­ბი”, რომ­ლე­ბიც გა­ნუ­წყვე­ტე­ლი გამ­რავ­ლე­ბით მთელ ორ­გა­ნიზმსა და მის ორ­გა­ნო­ებს წარ­მოქ­მნის: გულს, კანს, ღვიძლს, თმას და ა.შ.

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბის პრო­ცე­სი ბუ­ნებ­რი­ვი და გარ­და­უ­ვა­ლია ემ­ბრი­ონ­ში, რო­დე­საც მიმ­დი­ნა­რე­ობს ნა­ყო­ფის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა. შემ­დეგ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა მცირ­დე­ბა, თუმ­ცა მათი გან­სა­ზღვრუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა ორ­გა­ნიზ­მში სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე რჩე­ბა, მეტ-ნაკ­ლე­ბად სხვა­დას­ხვა ორ­გა­ნო­ში (უმე­ტე­სო­ბა ძვალ­ში) – ანუ ეს უჯრე­დე­ბი ყვე­ლა­ზე ცხო­ველ­მოქ­მე­დი ემ­ბრი­ო­ნის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პე­რი­ოდ­შია.A ამი­ტო­მაც გაჩ­ნდა ჭიპ­ლა­რის უჯრე­დე­ბის ბან­კე­ბი, სა­დაც ამ უჯრე­დებს გა­ყი­ნულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ინა­ხა­ვენ. მი­ზა­ნი: თუ ოდეს­მე ადა­მი­ა­ნი მძი­მედ და­ა­ვად­დე­ბა, ექი­მე­ბი ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვან უჯრე­დებს მის და­ა­ვა­დე­ბულ ორ­გა­ნო­ებ­ში “გა­უშ­ვე­ბენ”, რის შემ­დე­გაც ჭიპ­ლა­რის ჯან­მრთე­ლი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ამა­ვე ორ­გა­ნოს ჯან­მრთელ უჯრე­დე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვი­ან, გამ­რავ­ლდე­ბი­ან და და­ა­ვა­დე­ბულ უჯრე­დებს გან­დევ­ნი­ან. შე­დე­გად დგე­ბა გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბა. თუმ­ცა ყო­ველ­თვის ასე არ არის, ჯერ­ჯე­რო­ბით, ღე­რო­ვან უჯრე­დებ­საც აქვს “ნაკ­ლი”. ამი­ტო­მაც დღეს უკვე მას მეც­ნი­ე­რე­ბი სრუ­ლი­ად ფან­ტას­ტი­კურ სფე­რო­ებ­ში ცდი­ან. მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სა­მეც­ნი­ე­რო ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი ე.წ. ქი­მე­რე­ბის გა­მოყ­ვა­ნა­ზე. ქი­მე­რე­ბი ის ორ­გა­ნიზ­მე­ბია, რომ­ლე­ბიც, ჯერ­ჯე­რო­ბით, გარ­კვე­უ­ლიც არ არის, კა­ცობ­რი­ო­ბის სა­კე­თილ­დღე­ოდ იქ­მნე­ბა თუ პი­რი­ქით. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ ეს მხო­ლოდ ექ­სპე­რი­მენ­ტია, ამ კი­თხვის დას­მა უკვე სა­ინ­ტე­რე­სოა. რა არის ქი­მე­რა? მეც­ნი­ე­რებს სურთ ქი­მე­რებ­ში ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბონ ორ­გა­ნო­ე­ბი, რო­მელ­თაც ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მომ­ლო­დი­ნე მი­ლი­ო­ნო­ბით ავად­მყოფს გა­და­უ­ნერ­გა­ვენ. მაგ­რამ რა მოხ­დე­ბა იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ რო­მე­ლი­მე მეც­ნი­ე­რი ამ აკ­რძა­ლულ ზღვარს გა­და­ლა­ხავს და თა­ვის შექ­მნილს სხვა მიზ­ნე­ბის­თვის გა­მო­ი­ყე­ნებს? ამა­სო­ბა­ში კი ჩი­ნელ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა მა­ი­მუ­ნის ქი­მე­რა შექ­მნეს ორი სხვა­დას­ხვა ჯი­შის მა­ი­მუ­ნის­გან… ამ თე­მა­ზე ბი­ო­ლოგ ნანო ალა­ვი­ძეს ვე­სა­უბ­რეთ:

 

– ბევ­რი ჩვენ­გა­ნი სახ­ტად დარ­ჩა სტა­ტი­ით, რო­მე­ლიც ცნო­ბილ­მა ამე­რი­კულ­მა სა­მეც­ნი­ე­რო ჟურ­ნალ­მა Cell-მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა და რო­მე­ლიც მა­ი­მუ­ნი-ქი­მე­რას და­ბა­დე­ბა­ზე მოგ­ვი­თხრობს. რა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს, თუ მეც­ნი­ე­რე­ბა შეძ­ლებს ნე­ბის­მი­ე­რი ტი­პის ქი­მე­რის შექ­მნას?

 

– ქი­მე­რე­ბის შექ­მნა გე­ნუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ის მიღ­წე­ვაა. ეს ემ­ბრი­ო­ნუ­ლი უჯრე­დე­ბის მარ­თვის ექ­სპე­რი­მენ­ტი აქამ­დე მღრნე­ლებ­ზე, ბოლო დროს კი მა­ი­მუ­ნებ­ზეც ჩა­ა­ტა­რეს. ამ კვლე­ვე­ბით მეც­ნი­ე­რებ­მა უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სად წა­ი­წი­ეს წინ. არის რის­კე­ბიც, თუმ­ცა ჯერ და­დე­ბით შე­დე­გებ­ზე ვი­სა­უბ­როთ. დღეს ქი­მე­რე­ბის ექ­სპე­რი­მენ­ტი პირ­ველ რიგ­ში მო­ი­აზ­რე­ბა იმ ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ, რომ­ლე­ბი­თაც კა­ცობ­რი­ო­ბა იტან­ჯე­ბა და მე­დი­ცი­ნა ვე­რა­ფერს შვე­ლის. მათ შო­რის არის პარ­კინ­სო­ნი, ჰიდ­რო­ცე­ფა­ლია, ეპი­ლეფ­სია, გა­ფან­ტუ­ლი სკლე­რო­ზი, დე­მენ­ცია…თუ შე­იქ­მნე­ბა ადა­მი­ა­ნის უჯრე­დუ­ლი ქსო­ვი­ლის მსგავ­სი ქსო­ვი­ლე­ბი ცხო­ვე­ლებ­ში, ცხა­დია, ასე­თი ქსო­ვი­ლი მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ ამ და­ა­ვა­დე­ბებ­ზე ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი და­ვაჩ­ქა­როთ და სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბას რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად მი­ვაგ­ნოთ, ამით კი ადა­მი­ა­ნებს ტან­ჯვა ავა­ცი­ლოთ.

შემ­დე­გია ტრან­სპლან­ტა­ცია. მსოფ­ლი­ო­ში ყო­ველ­დღე 22-25 ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა ჯან­მრთე­ლი ორ­გა­ნოს ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მო­ლო­დინ­ში და თუ მეც­ნი­ე­რე­ბი ქი­მე­რებ­ში ჯან­მრთელ ორ­გა­ნო­ებს გა­მოზ­რდი­ან, ეს ხომ მძი­მე სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ­თა ხსნა იქ­ნე­ბა. გა­ნაგ­რძეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიოტექნოლოგიები

სენსაცია მედიცინაში: მსოფლიოში პირველად თვალის სრულად გადანერგვის ოპერაცია ჩატარდა

238 views on

მსოფ­ლი­ო­ში პირ­ვე­ლად, თვა­ლის სრუ­ლად გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­ტარ­და, თუმ­ცა ექი­მე­ბი დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლე­ბი არ არი­ან, რომ პა­ცი­ენტს მხედ­ვე­ლო­ბა აღუდ­გე­ბა. ოპე­რა­ცია ნიუ-იორკში ჩა­ტარ­და.

46 წლის აა­რონ ჯე­იმ­სი მა­ღა­ლი ძაბ­ვის ელექტრო­გა­დამ­ცე­მი ხა­ზის მონ­ტი­ო­რი და ასე­ვე სამ­ხედ­რო ძა­ლე­ბის ვე­ტე­რა­ნია. 2021 წელს ის 7200 ვოლტ დენს შემ­თხვე­ვით შე­ე­ხო და უმ­ძი­მე­სი და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი მი­ი­ღო. 2023 წლის 27 მა­ისს, მას სა­ხის ნა­წი­ლე­ბის იშ­ვი­ა­თი გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და, რო­მელ­შიც 140-ზე მეტი ჯან­დაც­ვის პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი მო­ნა­წი­ლე­ობ­და.

“თუ მხედ­ვე­ლო­ბა და­მიბ­რუნ­დე­ბა, ეს შე­სა­ნიშ­ნა­ვი იქ­ნე­ბა” – გა­ნა­ცხა­და აა­რონ ჯე­იმსმა – “მაგ­რამ ის ფაქ­ტიც, რომ ეს ოპე­რა­ცია მე­დი­ცი­ნის სფე­რო­ში გა­დამ­წყვე­ტი მო­მენ­ტია, ძა­ლი­ან მა­ხა­რებს. ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ ახლა ჩვე­უ­ლებ­რივ ადა­მი­ანს ვგა­ვარ”

NYU Langone Health-ის ქი­რურ­გებ­მა, რომ­ლებ­მაც რთუ­ლი ოპე­რა­ცია ჩა­ა­ტა­რეს, გა­ნა­ცხა­დეს, რომ ჯე­იმ­სი გა­მო­ჯან­მრთელ­და და გა­და­ნერ­გი­ლი თვა­ლიც ჯან­სა­ღია.

“ის ფაქ­ტი, რომ ჩვენ სრუ­ლი თვა­ლის გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია შე­ვას­რუ­ლეთ, დიდი წარ­მა­ტე­ბაა. ბევ­რი ფიქ­რობ­და, რომ ეს შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო“, – თქვა ექიმ­მა ედუ­არ­დო როდ­რი­გეს­მა, გუნ­დის ერთ-ერ­თმა წამ­ყვან­მა ქი­რურ­გმა და აღ­ნიშ­ნა, რომ ეს ოპე­რა­ცია გა­დამ­წყვე­ტი მო­მენ­ტია მი­ლი­ო­ნო­ბით ადა­მი­ა­ნის მხედ­ვე­ლო­ბის აღ­დგე­ნის საქ­მე­ში.

აა­რო­ნის მე­უღ­ლემ, მე­გან ჯე­იმსმა CNN-ს გა­ნუ­ცხა­და, რომ ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ ქმრის და­ნახ­ვა ყვე­ლა­ზე ბედ­ნი­ე­რი გრძნო­ბა იყო.

“უბ­რა­ლოდ, ბედ­ნი­ე­რი ვი­ყა­ვი იმით, რომ მან ეს ყვე­ლა­ფე­რი შეძ­ლო” – თქვა მე­გან­მა.

სა­ხის ნა­წი­ლე­ბი და თვა­ლი 30 წელს გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი მარ­ტო­ხე­ლა მა­მა­კა­ცი დო­ნო­რის­გან მი­ი­ღეს. ოპე­რა­ცი­ის დროს ექი­მებ­მა დო­ნო­რის ძვლის ტვი­ნის ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი მხედ­ვე­ლო­ბის ნერვში შე­იყ­ვა­ნეს, რათა მის აღ­დგე­ნას ხელი შე­უ­წყონ.

აა­რონ ჯე­იმ­სი მე-19 ადა­მი­ა­ნია აშშ-ში, რო­მელ­საც სა­ხის გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და. იგი ამ­ჟა­მად ექი­მე­ბის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ იმ­ყო­ფე­ბა…

წყა­რო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაეკოლოგიაკვლევებიმსოფლიოქიმია

აღმოაჩინეს მიკრობები, რომლებსაც დაბალ ტემპერატურაზე პლასტმასის მონელების უნარი აქვთ

2.9K views on

შვეიცარიელმა მეცნიერებმა აღმოაჩინესმიკრობები, რომლებსაც დაბალ ტემპერატურაზე პლასტმასის მონელების უნარი აქვთ.

აქამდე აღმოჩენილ მიკროორგანიზმებს ამ ფუნქციის შესრულება 30°C ტემპერატურიდან შეეძლოთ, რაც მეთოდს ძვირადღირებულსა და არაეკოლოგიურს ხდიდა, რადგან გათბობაზე დიდი რაოდენობით ენერგია იხარჯებოდა. ახალი მიგნება პლასტმასის გადამუშავებას 15°C-ზე იწყებს.

მეცნიერებმა ცდები 19 სახეობის ბაქტერიასა და 15-მდე სოკოზე ჩაატარეს. 126-დღიანი კვლევის შემდეგ ვერცერთმა მიკროორგანიზმმა პოლიეთილენის მონელება ვერ შეძლო, თუმცა მათმა 56%-მა წარმატებით გადაამუშავა პოლიურეთანი და ზოგიერთი პლასტმასის ნარევი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიო

არის თუ არა წითელი ხორცი ჯანმრთელობისთვის საზიანო – რას ამბობს მეცნიერება

185 views on

მეცნიერება აჩვენებს, რომ წითელი ხორცის რეგულარულმა მოხმარებამ შეიძლება გაზარდოს II ტიპის დიაბეტის, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების და ზოგიერთი კიბოს განვითარების რისკი.

ამ აღმოჩენების გათვალისწინებით, მიზანშეწონილია დაისვას შემდეგი კითხვა: არის თუ არა ძროხის ხორცის ჰამბურგერი ნაკლებად ჯანსაღი, ვიდრე მჭლე სტეიკი? რამდენი წითელი ხორცი უნდა ვჭამოთ რეალურად?

წითელი ხორცის რამდენიმე სახეობა არსებობს: წითელი ხორცი არის ყველა ხორცი, რომელიც მოდის ძუძუმწოვრების კუნთებიდან. ამ ცხოველებს მიეკუთვნება ძროხის, ცხვრის, ღორის, ხბოს და თხის ხორცი.

ჩვენ შეგვიძლია განვასხვაოთ წითელი ხორცის სხვადასხვა სახეობა იმის მიხედვით, თუ როგორ იზრდება ცხოველი და როგორ ხდება ხორცის დამუშავება.

ცხოველი, რომელსაც ჩვეულებრივი ხორცი აქვს, იკვებებიან ბალახით მთელი ცხოვრების განმავლობაში და შემდეგ იკვებებიან მარცვლეულით, როგორიცაა სიმინდი. სუპერმარკეტებში არსებული წითელი ხორცის/ცხოველის უმეტესობა მარცვლეულით იკვებება.

ისეთი ცხოველების ხორცი, რომლებიც მთელი ცხოვრებაა ბალახით იკვებებიან, უფრო მეტ უჯერ ცხიმს შეიცავს, ვიდრე ჩვეულებრივი ხორცი. ამიტომ, ზოგიერთი მკვლევარი ვარაუდობს, რომ ის უფრო ჯანმრთელია და ამიტომაც უფრო ძვირი ღირს.

ორგანული ხორცი ითვლება პრემიუმ პროდუქტად, რადგან ის უნდა აკმაყოფილებდეს სახელმწიფო სტანდარტებს ორგანული პროდუქტებისთვის. მაგალითად, ორგანული ეტიკეტირებული ხორცი არ შეიძლება შეიცავდეს სინთეზურ პესტიციდებს ან ჰორმონებს ან ანტიბიოტიკებს, რომლებიც გამოიყენება ზრდის სტიმულირებისთვის.

რა არის წითელი ხორცის კვების ღირებულება?

წითელი ხორცი შეიცავს ბევრ მნიშვნელოვან საკვებ ნივთიერებას ჯანმრთელობისთვის, მათ შორის ცილებს, ვიტამინ B12-ს, რკინას და თუთიას. წითელი ხორცი რკინისა და თუთიის კარგი წყაროა, რადგან ორგანიზმი მათ უფრო ადვილად ითვისებს ხორციდან, ვიდრე მცენარეული საკვებიდან.

წითელი ხორცი ხშირად მდიდარია გაჯერებული ცხიმებით, მაგრამ ეს შემცველობა შეიძლება განსხვავდებოდეს 1%-დან 25%-ზე მეტამდე, ჭრის და ცხიმის ოდენობის მიხედვით.

გაჯერებული ცხიმების მოხმარების შესაზღუდად, უმჯობესია აირჩიოთ ხორცის უფრო მჭლე ნაჭრები, როგორიცაა ღორის ფილე ან საქონლის ხორცის სტეიკები, რომლებიც შეიცავს ნაკლებ ცხიმს.

დამუშავებული ხორცი, როგორიცაა ბეკონი, სალიამი და ძეხვეული, შეიცავს სასარგებლო საკვებ ნივთიერებებს. მაგრამ ისინი ასევე მდიდარია გაჯერებული ცხიმებით, ნატრიუმით და შეიცავს კონსერვანტებს.

არის თუ არა წითელი ხორცი ჯანმრთელობისთვის მავნე?

ზოგადად მიღებულია, რომ ძალიან ბევრი წითელი ხორცის ჭამა საზიანოა თქვენი ჯანმრთელობისთვის, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, II ტიპის დიაბეტის და ზოგიერთი კიბოს განვითარების რისკის გამო.

მაგრამ ამ პრეტენზიების მიღმა მეცნიერული მტკიცებულებების უმეტესობა მომდინარეობს დაკვირვებით, რომელიც ვერ განსაზღვრავს არის თუ არა ხორცის მოხმარება ამ დაავადებების პირდაპირი მიზეზი.

უბრალოდ, ეთიკურად შეუძლებელია სთხოვო ვინმეს, რომ მიირთვას დიდი რაოდენობით ხორცი ყოველდღიურად რამდენიმე წლის განმავლობაში, რათა შეაფასოს, აქვს თუ არა კიბოს განვითარება.

ასე რომ, მოდით შევხედოთ მტკიცებულებებს:

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და II ტიპის დიაბეტი

37 დაკვირვებითი კვლევის ანალიზში ავტორებმა აღმოაჩინეს სუსტი მტკიცებულება პირდაპირი კავშირის შესახებ დაუმუშავებელი წითელი ხორცის მოხმარებას, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებსა და II ტიპის დიაბეტს შორის.

რაც შეეხება გადამუშავებულ ხორცს, ბოლოდროინდელმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ყოველ დამატებით 50 გრამ დამუშავებულ ხორცს დღეში მოხმარებული, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკი საშუალოდ 26%-ით იზრდებოდა, ხოლო II ტიპის დიაბეტის რისკი 44%-ით.

კიბო

საერთაშორისო ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ არსებობს ძლიერი მტკიცებულება, რომ წითელი და დამუშავებული ხორცის მოხმარება ზრდის კოლორექტალური კიბოს რისკს.

მაგალითად, დაახლოებით 500 000 ადამიანზე ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ყოველი დამატებითი 50 გრ წითელი ხორცის მოხმარება დღეში ზრდის კოლორექტალური კიბოს რისკს 18%-ით.  ყოველი დამატებითი 25 გრამი დამუშავებული ხორცი დღეში მოხმარებული, რაც ლორის ნაჭრის ტოლფასია, ზრდის რისკს 19%-ით.

მიუხედავად იმისა, რომ კვლევამ დააკავშირა წითელი და დამუშავებული ხორცის მოხმარება სხვა სახის კიბოს გაზრდილ რისკთან, როგორიცაა ფილტვის, პანკრეასის და მკერდის კიბო, მტკიცებულებები არათანმიმდევრულია.

ასევე მნიშვნელოვანია წითელი ხორცის მომზადების წესი. მაგალითად, სტეიკის მომზადება მაღალ ცეცხლზე, განსაკუთრებით ღია ცეცხლზე, აფერხებს ექსტერიერს. ეს კარბონიზაცია იწვევს ქიმიური ნაერთების ფორმირებას, რომლებიც ცხოველთა მოდელებში ძალიან მაღალი კონცენტრაციით კანცეროგენულია. ზოგიერთი ადამიანური კვლევა ასევე უკავშირებს მას კიბოს სიხშირის გაზრდას.

რამდენი წითელი ხორცი უნდა ვჭამოთ?

კანადის კიბოს საზოგადოება გირჩევთ შეზღუდოთ კვირაში 255 გრ მოხარშული წითელი ხორცით (ან სამი 85 გრამიანი პორცია, რაც შეესაბამება ერთი ცხვრის ნაჭერს). ის ასევე გვირჩევს, საერთოდ უარი თქვან დამუშავებულ ხორცზე.

განსაკუთრებით გულის ჯანმრთელობისთვის, კანადის Heart and Stroke Foundation რეკომენდაციას უწევს უცხიმო ხორცის ჭამას არაუმეტეს 110 გ პორციით.

ჯერ კიდევ შესაძლებელია წითელი ხორცის მირთმევა, როდესაც ის ინტეგრირებულია ჯანსაღ დიეტაში , თუ ის არ არის ჭარბი მოხმარება. სადაც შესაძლებელია, უმჯობესია აირჩიოთ ხორცის დაუმუშავებელი ან მჭლე ნაჭრები და შეზღუდოთ გრილზე შეწვა. ასევე რეკომენდირებულია დროდადრო წითელი ხორცის ჩანაცვლება მჭლე ქათმით ან თევზით.

თუ თქვენ ეძებთ ხორცის ალტერნატივებს, რომლებიც უკეთესია თქვენი ჯანმრთელობისა და გარემოსთვის, მინიმალურად დამუშავებული მცენარეული ალტერნატივები, როგორიცაა ტოფუ, ლობიო და ოსპი, შესანიშნავი ვარიანტია.

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

მართალია თუ არა, რომ კორონავირუსის ახალი შტამები უფრო საშიშია ვაქცინირებული ადამიანებისთვის?

228 views on

მიუხედავად იმისა, რომ კოვიდ პანდემია ოფიციალურად დასრულდა 2023 წლის მაისში, დაავადება კვლავ საფრთხეს უქმნის გლობალურ ჯანმრთელობას. ამრიგად, მსოფლიოში ამჟამად გავრცელებულია კორონავირუსის EG.5-ის ახალი ვარიანტი „ერისი“, ხოლო ვარიანტი BA.2.86 „Pirola“ მუტაციების დიდი რაოდენობის გამო მეთვალყურეობის ქვეშ იმყოფება.
მაგრამ სოციალურ ქსელებში ამტკიცებენ, რომ კორონავირუსის ვარიანტი EG.5 საერთოდ არ არსებობს და მედია მხოლოდ პანიკას იწვევს. და ისიც, რომ BA.2.86 უფრო საშიშია იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც უკვე აცრილი არიან.

მიუხედავად ვაქცინაციისა და ბუნებრივი ინფექციის გზით მოსახლეობის იმუნიტეტის განვითარებისა, ასევე სწრაფი დიაგნოსტიკისა და ეფექტური მკურნალობისა, კორონავირუსი აგრძელებს მიმოქცევას მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში, ის აგრძელებს ადამიანების მკვლელობას და მუდმივად იცვლება, – განაცხადა ჯანდაცვის მსოფლიო ხელმძღვანელმა, ადჰანომ გებრეიესუსმა. მიუხედავად იმისა, რომ Covid-ის მძიმე ან ფატალური ფორმების განვითარების რისკი, მისი თქმით, დღეს გაცილებით დაბალია, ვიდრე ერთი წლის წინ.

კორონავირუსის ვარიანტი EG.5 პირველად 2023 წლის თებერვალში აღმოაჩინეს და 1 სექტემბრის მდგომარეობით ის უკვე 57 ქვეყანაში იყო აღმოჩენილი. საერთო ჯამში, ჯანმო-მ ახლა შეიყვანა კორონავირუსის შვიდი ვარიანტი, რომელიც იწვევს COVID-19-ს, სიაში – „მონიტორინგის ქვეშ მყოფი ვარიანტები“ და სამი – „საინტერესო ვარიანტების“ სიაში. თავდაპირველად EG.5 მოხვდა პირველ სიაში, მაგრამ მისი სწრაფი გავრცელების გამო მეორეში გადავიდა. ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ გლობალურად შეინიშნება EG.5-ის პროპორციის სტაბილური ზრდა ვირუსის სხვა ვარიანტებთან შედარებით. უცხოური მედიის ცნობით, ეს შეიძლება აიხსნას მუტაციით, რომელიც საშუალებას აძლევს EG.5-ს თავი აარიდოს ანტისხეულებს, რომლებიც წარმოიქმნება ვირუსისა და ვაქცინის ადრინდელი ვარიანტების საპასუხოდ.

თუმცა, EG.5-ის მიერ გლობალური პოპულაციისთვის გამოწვეული რისკი დაბალია, ისევე როგორც სხვა ამჟამად მოცირკულირე VOI ვარიანტების მსგავსად. თუმცა, მისი გავრცელებისა და იმუნიტეტის დაძლევის უნარის გამო, EG.5 შეიძლება გამოიწვიოს შემთხვევების ზრდა და გახდეს დომინანტი ზოგიერთ ქვეყანაში ან თუნდაც მთელ მსოფლიოში, აღნიშნავს ჯანმო.

EG.5 ჯერ კიდევ არ არის ფართოდ გავრცელებული ჩვენს ქვეყანაში, მაგრამ მასთან დაკავშირებული COVID-19-ით ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის გართულების რისკები კვლავ არსებობს. დაავადების სიმპტომები იგივეა, რაც კორონავირუსის წინა ვარიანტებისთვის: ხველა, სურდო, ცხელება, ყელის ტკივილი და გულმკერდის შებოჭილობა.

ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ადრე ვაქცინირებული ადამიანები, სავარაუდოდ, უფრო მგრძნობიარენი არიან კორონავირუსის ახალი ვარიანტის მიმართ BA.2.86 „Pirola“ სავარაუდოდ ფართოდ გავრცელდა აშშ-ს ჯანდაცვის დეპარტამენტის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) განცხადების გამოქვეყნების შემდეგ. მოხსენებაში რეალურად იგულისხმება ის, რომ BA.2.86 ითვლება, რომ უფრო შეუძლია, ვიდრე სხვა კორონავირუსული ვარიანტები გამოიწვიოს COVID-19 მათში, ვისაც ადრე ჰქონდა ეს დაავადება ან იყო ვაქცინირებული. ეს გამოწვეულია მუტაციების დიდი რაოდენობით. ისინი საშუალებას აძლევს BA.2.86-ს თავი აარიდოს ანტისხეულებს, რომლებიც ორგანიზმმა წარმოქმნა ვირუსის ან ვაქცინის ადრინდელი ვარიანტების საპასუხოდ. თუმცა, ამერიკულმა დეპარტამენტმა აღნიშნა, რომ BA.2.86-ის ნიმუშები ჯერ კიდევ შეუსწავლელია, ამიტომ ნაადრევია საუბარი მის გავლენაზე იმუნიტეტზე.

მოგვიანებით, CDC-მ განმარტა, რომ ანტისხეულები, რომლებიც წარმოიქმნება ვაქცინაციის ან ავადმყოფობის დროს, სხეულის იმუნური სისტემის მხოლოდ ნაწილია და მის სხვა ნაწილებს ვირუსის ევოლუცია ნაკლებად აზარალებს. ასე რომ, სავარაუდოა, რომ მათი აქტივობა BA.2.86-ის მიმართ არ შემცირდება. საერთო ჯამში, ანტისხეულების არსებობა SARS-CoV-2-ის სხვა ვარიანტების მიმართ ვაქცინაციის, წინა ინფექციის ან ორივეს შემდეგ, სავარაუდოდ იცავს მძიმე დაავადებისგან, რომელიც შეიძლება გამოიწვიოს ახალმა ვარიანტმა.

კორონავირუსის ვარიანტი EG.5 არსებობს და ვრცელდება მთელ მსოფლიოში. ისევე როგორც BA.2.86, რომლის ზემოქმედება კორონავირუსის წინააღმდეგ არსებულ იმუნიტეტზე ჯერ კიდევ შესასწავლია.

ჯანმო კვლავ თვლის COVID-19-ს საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის გლობალურ საფრთხედ და მოუწოდებს ქვეყნებს, გააძლიერონ მეთვალყურეობა და ინფორმაციის გაზიარება ახალი კორონავირუსის შტამების გავრცელებით გამოწვეული რისკის შესაფასებლად.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

„დაინფიცირებულთა დიდი ნაწილი იღუპება“ – ყველაფერი Nipah ვირუსის შესახებ, რომელიც ახლა ვრცელდება

287 views on

სამხრეთ ინდოეთში მომაკვდინებელინიპას ვირუსის შეჩერებას ცდილობენ.მედიკოსების ინფორმაციით, ვირუსი მარტივად გადამდები არ არის, თუმცა დაინფიცირებულთა დიდი ნაწილი იღუპება.

გასულ კვირას 700-ზე მეტ ადამიანს, მათ შორის მედიცინის მუშაკს ჩაუტარდა ტესტირება. დაიხურა რამდენიმე სკოლა, ოფისი და საზოგადოებრივი ტრანსპორტის ქსელიც.

Nipah-ის ეპიდემია მეოთხეა, რომელიც კერალაში ხუთ წელიწადში დაფიქსირდა – ყველაზე ბოლო აფეთქება 2021 წელს იყო.

მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი აფეთქებები ჩვეულებრივ გავლენას ახდენს შედარებით მცირე გეოგრაფიულ არეალზე, ზოგიერთი მეცნიერი შიშობს, რომ ადამიანებში გავრცელების გაზრდამ, შეიძლება, დიდ მასშტაბებსაც მიაღწიოს.

რა ვიცით ვირუსის შესახებ

Nipah ვირუსი პირველად 1998 წელს მალაიზიასა და სინგაპურში ღორის ფერმერებს შორის ავადმყოფობის დროს გამოვლინდა. ვირუსის აფეთქების დროს დაინფიცირდა 300 ადამიანი, ხოლო დაიღუპა 100.

Nipah ვირუსს აქვს სიკვდილიანობა 40%-დან 75% -მდე, დამოკიდებულია შტამზე, ამბობს რაჯიბ უსრაფულ ისლამი, ვეტერინარი ექიმი.

„თითოეული ეპიდემია არის შემაშფოთებელი, ყოველი ეპიდემია აძლევს პათოგენს საკუთარი თავის შეცვლის შესაძლებლობას“,- ამბობს ექიმი.

ვირუსს ძირითადად ხილის ღამურები ატარებენ, მაგრამ ადამიანებთან ერთად შეიძლება დაინფიცირდეს შინაური ცხოველი, როგორიცაა ღორი. ის ვრცელდება ინფიცირებული ცხოველების ან ადამიანების სხეულის სითხეებთან კონტაქტით. ამ ეტაპზე არ არსებობს დამტკიცებული ვაქცინები ან მკურნალობა, მაგრამ მკვლევრები იკვლევენ კანდიდატებს.

შტამი, რომელიც ცირკულირებს ინდოეთსა და ბანგლადეშში, განსხვავდება მალაიზიაში გაჩენილისგან, ამბობს სტივენ ლუბი, კალიფორნიის სტენფორდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი. გამომდინარე იქიდან, რომ მალაიზიის შტამი ცხოველებიდან ადამიანებზე გავრცელდა, ადამიანებს შორის გადაცემა მცირე იყო. მაგრამ ახლა მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ინდოეთში გავრცელებული ვერსია, შესაძლოა ადამიანიდან ადამიანსაც გადაეცეს.

მიუხედავად მისი მოკვლის პოტენციალისა, ვირუსი არ ვრცელდება ადამიანებს შორის ისე მარტივად, როგორც სხვა ცხოველების მიერ გადაცემული ინფექციები, რაც ამცირებს მის გავრცელებას ქვეყნის საზღვრებს გარეთ, ამბობს დანიელ ანდერსონი, ავსტრალიის სამეფო მელბურნის საავადმყოფოს ვირუსოლოგი.

ვირუსის მაღალი სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ასევე აძლევს მას ნაკლებ შესაძლებლობას სწრაფად გავრცელდეს პოპულაციაში, ამბობს კრისტოფერ ბროდერი, რომელიც სპეციალიზირებულია წარმოშობილ ინფექციურ დაავადებებში.

„ვირუსის საუკეთესო ინტერესებში არ შედის ყველას მოკვლა, რომელსაც ის აინფიცირებს“,- ამბობს მეცნიერი.

ის დასძენს, რომ კერალაში მოცირკულირე შტამი დიდად არ შეცვლილა მას შემდეგ, რაც ის პირველად გაჩნდა ორ ათწლეულზე მეტი ხნის წინ ბანგლადეშში, თუმცა მომავალი ეპიდემიები შეიძლება უფრო დიდი. ასევე, სავარაუდოდ, უკვე ვრცელდება ვარიანტები, რომლებიც ჯერ არ არის აღმოჩენილი, ამბობს ბროდერი.

რა სიმპტომები აქვს Nipah ვირუსს

ინფიცირებულ ადამიანებს თავდაპირველად უვითარდებათ სიმპტომები: ცხელება, სუნთქვის გაძნელება, თავის ტკივილი და ღებინება.

ასევე,  მძიმე შემთხვევებში, შესაძლოა, ადამიანს დაემართოს ენცეფალიტი და კრუნჩხვები, რაც შემდგომში გამოიწვევს კომას, ამბობს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO).

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

კარგი ამბავი! აგრესიული კიბოს უჯრედები მეცნიერებმა ჯანმრთელ უჯრედებად გარდაქმნეს

446 views on

ბავშვის კიბოს განსაკუთრებით აგრესიული ფორმას, რომელიც კუნთოვან ქსოვილში წარმოიქმნება, მალე შეიძლება სამკურნალო საშუალება გამოუჩნდეს.

მეცნიერებმა წარმატებით განახორციელეს რაბდომიოსარკომის უჯრედების ნორმალურ, ჯანსაღ კუნთოვან უჯრედებად გარდაქმნა. ეს მიღწევა შეიძლება ამ სასტიკი დაავადების სამკურნალო ახალი საშუალებების შექმნაში დაგვეხმაროს, რამაც თავის მხრივ, შეიძლება გარღვევა გამოიწვიოს ადამიანის სხვა ტიპის კიბოების მკურნალობაში.

„უჯრედები ფაქტობრივად კუნთებად გადაიქცა. სიმსივნემ კიბოს ყველა მახასიათებელი დაკარგა“, — ამბობს ქოლდ-სპრინგ-ჰარბორის ლაბორატორიის მოლეკულური ბიოლოგი კრისტოფერ ვაკოჩი.

კიბო მონოლითური რამ არ არის. წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც სხეულის რომელიმე ნაწილში უჯრედები მუტაციას განიცდის. რაბდომიოსარკომა არის კიბოს ტიპი, რომელიც ყველაზე ხშირად ბავშვებსა და მოზარდებში გვხვდება. როგორც წესი, იწყება ჩონჩხის კუნთში, როდესაც მისი უჯრედები მუტაციას განიცდის, იწყებენ გამრავლებას და მთელ სხეულს ედებიან.

რაბდომიოსარკომა აგრესიულია და ხშირად, მომაკვდინებელიც; შუალედური რისკის ჯგუფში გადარჩენის მაჩვენებლები 50-დან 70 პროცენტამდე მერყეობს.

მკურნალობის ერთ-ერთი ვარიანტს, რომელიც იმედისმომცემი აღმოჩნდა, დიფერენციაციის თერაპია ეწოდება. ის მაშინ გამოჩნდა, როდესაც მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ ლეიკემიის უჯრედები სრულად მომწიფებული არ არის, ისეთი არადიფერენცირებული ღეროვანი უჯრედების მსგავსად, რომლებიც ჯერ სრულად არ არიან ჩამოყალიბებული რომელიმე კონკრეტული ტიპის უჯრედებად. დიფერენციაციის თერაპია ამ უჯრედებს განვითარების გაგრძელებას და კონკრეტული ტიპის მომწიფებულ უჯრედებად დიფერენცირებას აიძულებს.

წინა კვლევაში, ვაკოჩმა და მისმა ჯგუფმა ეფექტიანად უკუაქციეს კიბოს უჯრედების მუტაცია, რომელიც იუინგის სარკომაში გაჩნდა — ბავშვის კიდევ ერთ კიბოში, რომელიც ძირითადად ძვლებში ჩნდება.

მკვლევრებს სურდათ, გაეგოთ, შესაძლებელი იყო თუ არა იგივე წარმატების გამეორება რაბდომიოსარკომის შემთხვევაშიც, რადგან მიიჩნეოდა, რომ დიფერენციაციის თერაპია ამ დაავადებისგან ათწლეულობით იყო დაშორებული. წყარო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერებმა შექმნეს ახალი ტიპის ბაქტერია, რომელიც პლასტმასის ნარჩენებით იკვებება

330 views on

1950-იანი წლებიდან კაცობრიობა აწარმოებს უზარმაზარი რაოდენობით პლასტმასის ნარჩენებს. გამოყენების შემდეგ პლასტმასის ბოთლები და სხვა პროდუქტები ხვდება ნაგავსაყრელებზე და ასევე ზღვებსა და ოკეანეებში. წყალში ბევრი პლასტმასის ნარჩენია, მაგრამ ინფორმაცია ყველგან განსხვავებულია. ზოგიერთი წყარო საუბრობს 170 ტრილიონ ნაწილაკზე, რომელთა წონაა 2 მილიონ ტონამდე. სხვა შეფასებით, პლასტმასის ნარჩენების მასა მსოფლიო ოკეანეში მინიმუმ 25 მილიონი ტონაა. დაბინძურება შედის თევზის და სხვა ცხოველების სხეულში, რაც იწვევს მათ გადაშენებას. პლანეტის სრული დაბინძურებისგან გადასარჩენად მეცნიერები ავითარებენ წყლის ნარჩენებისგან გაწმენდის სხვადასხვა გზებს. ცოტა ხნის წინ, გენური ინჟინერიის სპეციალისტებმა შეძლეს შეექმნათ ახალი ტიპის ბაქტერია, რომელსაც შეუძლია პლასტმასით იკვებება. როგორ მოახერხეს მათ ახალი ჯიშის მიკრობების გაზრდა?

სამეცნიერო მუშაობის ფარგლებში, მეცნიერებმა შეაჯვარეს ორი ტიპის ბაქტერია. პირველი სახეობაა Vibrio natriegens, რომელიც სწრაფად მრავლდება მარილიან წყალში. მეორე ტიპის ბაქტერია, Ideonella sakaiensis, წარმოქმნის ნივთიერებებს, რომლებიც საშუალებას აძლევს მას, დაშალოს პლასტმასა და მიირთვას იგი საკვებად.
სამეცნიერო ნაშრომის ავტორებმა აიღეს ბაქტერია Ideonella sakaiensis და იზოლირებული გენები, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან პლასტმასის დაშლაზე. გენეტიკური ინჟინერიის საშუალებით ისინი შეიყვანეს ბაქტერიაში Vibrio natriegens. ასე მივიღეთ ჰიბრიდი, რომელიც კარგად ცურავს მარილიან წყალში და ანადგურებს პლასტმასას. ლაბორატორიულმა ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ გენმოდიფიცირებულ ბაქტერიებს შეუძლიათ პლასტმასის დაშლა მარილიან წყალში +30 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურაზე.

ამჟამად გაურკვეველია გამოიყენებენ თუ არა ახალ ბაქტერიებს პრაქტიკაში. მეცნიერებს სურთ გააგრძელონ ექსპერიმენტები, რადგან მათ შეუძლიათ მიიღონ რაიმე სასარგებლო, პლასტმასის დაშლისგან.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

იპონური კომპანია კბილების ამომყვან მედიკამენტზე მუშაობს

301 views on

იაპონური ფარმაცევტული სტარტაპი მედიკამენტზე მუშაობს, რომელსაც კბილების ამოყვანა შეუძლია.

კიოტოს უნივერსიტეტის ბაზაზე შექმნილმა Toregem Biopharma-მ ცდები თაგვებზე წარმატებით ჩაატარა, 2024 წლიდან კი პრეპარატის ადამიანებზე გამოცდას იწყებს.

უცხოური გამოცემის ინფორმაციით, კომპანია 2025 წლიდან კლინიკური ცდის ჩატარებას ანოდონტიის დიაგნოზის მქონე 2-დან 6-წლამდე ბავშვებში გეგმავს. სამომავლოდ მედიკამენტის გამოყენება იმ ზრდასრულებსაც შეეძლებათ, რომლებმაც კბილები კარიესის გამო დაკარგეს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
1 2 3 … 89
Page 1 of 89