close

ბიოლოგია

ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ახალი სიტყვა გენურ ინჟინერიაში – რას წარმოადგენს ქიმერა და იხსნის თუ არა ის კაცობრიობას უკურნებელი დაავადებებისგან

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის შე­სა­ხებ კა­ცობ­რი­ო­ბის ცოდ­ნა ფარ­თოვ­დე­ბა. დღე­ის­თვის უკვე ცნო­ბი­ლია, რომ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი არის ორ­გა­ნიზ­მის “სა­შე­ნი აგუ­რე­ბი”, რომ­ლე­ბიც გა­ნუ­წყვე­ტე­ლი გამ­რავ­ლე­ბით მთელ ორ­გა­ნიზმსა და მის ორ­გა­ნო­ებს წარ­მოქ­მნის: გულს, კანს, ღვიძლს, თმას და ა.შ.

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბის პრო­ცე­სი ბუ­ნებ­რი­ვი და გარ­და­უ­ვა­ლია ემ­ბრი­ონ­ში, რო­დე­საც მიმ­დი­ნა­რე­ობს ნა­ყო­ფის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა. შემ­დეგ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა მცირ­დე­ბა, თუმ­ცა მათი გან­სა­ზღვრუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა ორ­გა­ნიზ­მში სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე რჩე­ბა, მეტ-ნაკ­ლე­ბად სხვა­დას­ხვა ორ­გა­ნო­ში (უმე­ტე­სო­ბა ძვალ­ში) – ანუ ეს უჯრე­დე­ბი ყვე­ლა­ზე ცხო­ველ­მოქ­მე­დი ემ­ბრი­ო­ნის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პე­რი­ოდ­შია.A ამი­ტო­მაც გაჩ­ნდა ჭიპ­ლა­რის უჯრე­დე­ბის ბან­კე­ბი, სა­დაც ამ უჯრე­დებს გა­ყი­ნულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ინა­ხა­ვენ. მი­ზა­ნი: თუ ოდეს­მე ადა­მი­ა­ნი მძი­მედ და­ა­ვად­დე­ბა, ექი­მე­ბი ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვან უჯრე­დებს მის და­ა­ვა­დე­ბულ ორ­გა­ნო­ებ­ში “გა­უშ­ვე­ბენ”, რის შემ­დე­გაც ჭიპ­ლა­რის ჯან­მრთე­ლი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ამა­ვე ორ­გა­ნოს ჯან­მრთელ უჯრე­დე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვი­ან, გამ­რავ­ლდე­ბი­ან და და­ა­ვა­დე­ბულ უჯრე­დებს გან­დევ­ნი­ან. შე­დე­გად დგე­ბა გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბა. თუმ­ცა ყო­ველ­თვის ასე არ არის, ჯერ­ჯე­რო­ბით, ღე­რო­ვან უჯრე­დებ­საც აქვს “ნაკ­ლი”. ამი­ტო­მაც დღეს უკვე მას მეც­ნი­ე­რე­ბი სრუ­ლი­ად ფან­ტას­ტი­კურ სფე­რო­ებ­ში ცდი­ან. მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სა­მეც­ნი­ე­რო ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი ე.წ. ქი­მე­რე­ბის გა­მოყ­ვა­ნა­ზე. ქი­მე­რე­ბი ის ორ­გა­ნიზ­მე­ბია, რომ­ლე­ბიც, ჯერ­ჯე­რო­ბით, გარ­კვე­უ­ლიც არ არის, კა­ცობ­რი­ო­ბის სა­კე­თილ­დღე­ოდ იქ­მნე­ბა თუ პი­რი­ქით. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ ეს მხო­ლოდ ექ­სპე­რი­მენ­ტია, ამ კი­თხვის დას­მა უკვე სა­ინ­ტე­რე­სოა. რა არის ქი­მე­რა? მეც­ნი­ე­რებს სურთ ქი­მე­რებ­ში ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბონ ორ­გა­ნო­ე­ბი, რო­მელ­თაც ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მომ­ლო­დი­ნე მი­ლი­ო­ნო­ბით ავად­მყოფს გა­და­უ­ნერ­გა­ვენ. მაგ­რამ რა მოხ­დე­ბა იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ რო­მე­ლი­მე მეც­ნი­ე­რი ამ აკ­რძა­ლულ ზღვარს გა­და­ლა­ხავს და თა­ვის შექ­მნილს სხვა მიზ­ნე­ბის­თვის გა­მო­ი­ყე­ნებს? ამა­სო­ბა­ში კი ჩი­ნელ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა მა­ი­მუ­ნის ქი­მე­რა შექ­მნეს ორი სხვა­დას­ხვა ჯი­შის მა­ი­მუ­ნის­გან… ამ თე­მა­ზე ბი­ო­ლოგ ნანო ალა­ვი­ძეს ვე­სა­უბ­რეთ:

 

– ბევ­რი ჩვენ­გა­ნი სახ­ტად დარ­ჩა სტა­ტი­ით, რო­მე­ლიც ცნო­ბილ­მა ამე­რი­კულ­მა სა­მეც­ნი­ე­რო ჟურ­ნალ­მა Cell-მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა და რო­მე­ლიც მა­ი­მუ­ნი-ქი­მე­რას და­ბა­დე­ბა­ზე მოგ­ვი­თხრობს. რა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს, თუ მეც­ნი­ე­რე­ბა შეძ­ლებს ნე­ბის­მი­ე­რი ტი­პის ქი­მე­რის შექ­მნას?

 

– ქი­მე­რე­ბის შექ­მნა გე­ნუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ის მიღ­წე­ვაა. ეს ემ­ბრი­ო­ნუ­ლი უჯრე­დე­ბის მარ­თვის ექ­სპე­რი­მენ­ტი აქამ­დე მღრნე­ლებ­ზე, ბოლო დროს კი მა­ი­მუ­ნებ­ზეც ჩა­ა­ტა­რეს. ამ კვლე­ვე­ბით მეც­ნი­ე­რებ­მა უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სად წა­ი­წი­ეს წინ. არის რის­კე­ბიც, თუმ­ცა ჯერ და­დე­ბით შე­დე­გებ­ზე ვი­სა­უბ­როთ. დღეს ქი­მე­რე­ბის ექ­სპე­რი­მენ­ტი პირ­ველ რიგ­ში მო­ი­აზ­რე­ბა იმ ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ, რომ­ლე­ბი­თაც კა­ცობ­რი­ო­ბა იტან­ჯე­ბა და მე­დი­ცი­ნა ვე­რა­ფერს შვე­ლის. მათ შო­რის არის პარ­კინ­სო­ნი, ჰიდ­რო­ცე­ფა­ლია, ეპი­ლეფ­სია, გა­ფან­ტუ­ლი სკლე­რო­ზი, დე­მენ­ცია…თუ შე­იქ­მნე­ბა ადა­მი­ა­ნის უჯრე­დუ­ლი ქსო­ვი­ლის მსგავ­სი ქსო­ვი­ლე­ბი ცხო­ვე­ლებ­ში, ცხა­დია, ასე­თი ქსო­ვი­ლი მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ ამ და­ა­ვა­დე­ბებ­ზე ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი და­ვაჩ­ქა­როთ და სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბას რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად მი­ვაგ­ნოთ, ამით კი ადა­მი­ა­ნებს ტან­ჯვა ავა­ცი­ლოთ.

შემ­დე­გია ტრან­სპლან­ტა­ცია. მსოფ­ლი­ო­ში ყო­ველ­დღე 22-25 ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა ჯან­მრთე­ლი ორ­გა­ნოს ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მო­ლო­დინ­ში და თუ მეც­ნი­ე­რე­ბი ქი­მე­რებ­ში ჯან­მრთელ ორ­გა­ნო­ებს გა­მოზ­რდი­ან, ეს ხომ მძი­მე სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ­თა ხსნა იქ­ნე­ბა. გა­ნაგ­რძეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაბიოლოგიადედამიწაკვლევები

2 მილიარდი წლის ქანში ცოცხალი მიკრობები აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა სამხრეთ აფრიკაში 2 მილიარდი წლის ქანის ნიმუში მოიპოვეს, რომლის შესწავლის შედეგადაც იქ ცოცხალი მიკრობები აღმოაჩინეს. ეს უძველესი მსგავსი გეოლოგიური აგრეგატია, რომელშიც აქტიურ მიკროორგანიზმებს მიაკვლიეს. აქამდე რეკორდი მხოლოდ 100 მილიონი წელი იყო, რაც უკანასკნელ მიგნებას უაღრესად მნიშვნელოვნად აქცევს.

“ამგვარი მიკრობების დნმ-ისა და გენომის გამოკვლევის გზით შესაძლოა, დედამიწაზე არსებული ადრეული სიცოცხლის ევოლუციის შესახებ მეტი გავიგოთ”, — აცხადებს ტოკიოს უნივერსიტეტში მომუშავე იოჰე სუზუკი.

მან, კოლეგებთან ერთად, სამხრეთ აფრიკის ბუშველდის ვულკანურ კომპლექსში მდებარე უძველესი ქანი გააანალიზა, რომელიც მაგმის გაგრილების შედეგად წარმოიქმნა. ეს არეალი საკმაოდ დიდ ფართობს მოიცავს და მსოფლიოში მადნით ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარია. ფორმირებიდან დღემდე ის თითქმის არ შეცვლილა, ამიტომ მიკრობებისთვის ხელსაყრელია.

ასეთი უძველესი ორგანიზმები ნელი მეტაბოლიზმის გამო გადარჩენას საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში ახერხებენ და დედამიწის ზედაპირის ქვეშ ცხოვრობენ. ისინი ევოლუციასაც ნელა განიცდიან. სპეციალისტებმა მათ ქანის 30-სანტიმეტრიან ნიმუშში მიაგნეს, რომელიც 15 მეტრი სიღრმიდან ბურღის მეშვეობით მოიპოვეს. აღმოჩნდა, რომ თიხით ამოვსებულ მის ნაპრალებში მჭიდროდ თავმოყრილი მიკრობული უჯრედები იყო.

ფოტო: Y. Suzuki

იმის დასადასტურებლად, რომ ისინი იქ ბურღის მეშვეობით გარედან არ მოხვდნენ, მეცნიერებმა მიკრობების დნმ გამოიკვლიეს და მათში არსებული ცილების დასათვალიერებლად ინფრაწითელი სპექტროსკოპიის მეთოდიც გამოიყენეს. საბოლოოდ, დადგინდა, რომ ისინი მართლაც არქაული ორგანიზმები არიან, თანაც ზოგი მათგანი ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო.

ეს დედამიწის წარსულის შესახებ გვაწვდის ინფორმაციას, მაგრამ მხოლოდ ამით არ შემოიფარგლება. სიცოცხლის კვალს კაცობრიობა სხვა პლანეტებზეც ეძებს, პირველ რიგში კი მარსზე. შესაძლოა, ცოცხალი ორგანიზმები იქაც ზედაპირის ქვეშ არსებობდნენ. წითელ პლანეტაზე ქვების ნიმუშები მარსმავალმა Perseverance უკვე შეაგროვა და მათი დედამიწაზე ჩამოტანა იგეგმება.

ახალი ნაშრომი გამოცემაში Microbial Ecology გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეს საინტერესოა

მეცნიერებმა გადაიღეს, როგორ კონტაქტობენ მცენარეები ერთმანეთში საფრთხის მოახლოებისას

ჩვენთვის შეუმჩნევლად, მცენარეები გარშემორტყმულია აირადი ნაერთების თხელი ნისლით, რომელსაც ისინი კომუნიკაციის და თავდაცვისთვის იყენებენ. ეს ნაერთები ერთგვარი სუნის როლს ასრულებენ ბალახისმჭამელთა მოსაგერიებლად და მეზობელ მცენარეებს მომავალი თავდასხმის შესახებ აფრთხილებენ.

მცენარის ამ თავდაცვის საშუალების შესახებ მეცნიერებმა 1980-იანი წლებიდან იციან, როცა ის მცენარის 80-ზე მეტ სახეობაში დააფიქსირეს. ამჯერად, იაპონელ მეცნიერთა ჯგუფმა რეალურ დროში ვიზუალიზაციის მეთოდებით შეძლეს დაეფიქსირებინათ, როგორ იღებენ და პასუხობენ მცენარეები ამ საჰაერო განგაშებს.

მცენარეთა კომუნიკაციის შესახებ ჩვენს წარმოდგენაში ნამდვილად დიდი ნაპრალი არსებობდა. ვიცოდით, რომ ისინი ერთმანეთთან შეტყობინებებს აგზავნიან, მაგრამ არ ვიცოდით, როგორ იღებენ მათ.

ახალ კვლევაში, იაპონიის საიტამას უნივერსიტეტის მოლეკულურმა ბიოლოგებმა, იური არატანიმ, ტაკუია უემარამ და მათმა კოლეგებმა სპეციალური ტუმბოს საშუალებით, დაზიანებული, მწერებით სავსე მცენარეების მიერ გამოყოფილი ეს ნაერთები დაუზიანებელ მეზობლებს მიაფრქვიეს და შედეგს ფლუორესცენციური მიკროსკოპით დააკვირდნენ.

პომიდვრის და მდოგვის ოჯახის წარმომადგენელი სარეველა მცენარე Arabidopsis thaliana-ის მოჭრილ ტოტებზე მკვლევრებმა მუხლუხები (Spodoptera litura) დასხეს და ამ საფრთხეზე მეორე, ხელუხლებელი, მწერებისგან თავისუფალი Arabidopsis thaliana-ის პასუხი გადაიღეს.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიატექნოლოგიები

შეიმუშავეს ხელოვნური ინტელექტი, რომელსაც ადამიანის დნმ-ის რედაქტირება შეუძლია

ბერკლიში დაფუძნებული სტარტაპის მკვლევართა გუნდი ამბობს, რომ მათ გენერაციული AI ტექნოლოგიები ადამიანის დნმ-ის რედაქტირებისთვის გამოიყენეს.

როგორც New York Times იუწყება, სტარტაპმა დიდი რაოდენობით ბიოლოგიური მონაცემები მიაწოდა მსხვილ ენობრივ მოდელს (LLM). ამით მკვლევრებს CRISPR-ზე დაფუძნებული გენის რედაქტირების ახალი ტექნოლოგიის შექმნა სურდათ.

მკვლევრების მიზანია შექმნან გენების რედაქტირების ახალი მიდგომები, რომლებიც უფრო ეფექტური და ქმედუნარიანია, ვიდრე არსებული ბიოლოგიური მექანიზმები. ეს საშუალებას მოგვცემს თავიდან ავიცილოთ დაავადებები და სხვა პათოგენები.

სტარტაპი სახელად Profluent აცხადებს, რომ ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული ერთი ასეთი ტექნოლოგია ადამიანის დნმ-ის რედაქტირებისთვის უკვე გამოიყენა. საუბარია OpenCRISPR-1-ზე, რომელიც ხელოვნური ინტელექტის მიერ შემუშავებული პირველი მსგავსი ტექნოლოგიაა.

სტარტაპში ამბობენ, რომ “ტექნოლოგია ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით ნულიდან შეიქმნა”.

“ეს ნიშნავს, რომ მომავალში ხელოვნური ინტელექტი ასეთ ტექნოლოგიებსაც შეიმუშავებს, რაც მედიცინის განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესია”, — თქვასტარტაპის თანადამფუძნებელმა და აღმასრულებელმა დირექტორმა ალი მადანმა.

ექსპერტების თქმით, ის, რაც ნამდვილად აფერხებს გენის რედაქტირების სფეროს, არის პრეკლინიკური კვლევების სიმცირე. სწორედ უშუალო კვლევებით უნდა დადასტურდეს საბოლოოდ, არის თუ არა დნმ-ის ეს ცვლილებები უსაფრთხო და ეფექტური. მიუხედავად უამრავი ოპტიმიზმისა, მეცნიერები კვლავ ფრთხილობენ და ჯერ კიდევ საუბრობენ ადამიანის დნმ-ის რედაქტირების შესაძლო გვერდით ეფექტებზე.

სწორედ ამიტომ, ამ დარგში ხელოვნური ინტელექტის გამოჩენა მნიშვნელოვანია და ამან შეიძლება კვლევების პროცესი დააჩქაროს. Profluent-ში სურთ თავიანთი მოდელი სხვა მკვლევრებსაც მიაწოდონ, რითაც სისტემის დახვეწა და გაუმჯობესება მოხდება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

გამოვიდა ახალი ვაქცინა, რომლის მიღების შემდეგაც, ძაღლები ერთი წლის განმავლობაში სტერილურები არიან

ჩილეში გამოყენებაში ჩაუშვეს ვაქცინა, რომლის მიღების შემდეგაც, ძაღლები ერთი წლის განმავლობაში სტერილურები არიან;ეს ამ სახის პირველი ვაქცინაა და მალე სხვა ქვეყნებშიც გახდება ხელმისაწვდომი.

ვაქცინა ხელს უშლის სქესობრივ ქცევას და გამრავლებას და შესაბამისად, წარმოადგენს ქირურგიული კასტრაციის ალტერნატივას.

„ის მთელ მსოფლიოში პირველი ამ ტიპის ვაქცინაა ძაღლებისთვის“, – ამბობს ჩილეს უნივერსიტეტის ვეტერინარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის მკვლევარი ლეონარდო საენსი.

საენსი და მისი ჯგუფი ამ ვაქცინის შექმნაზე 2009 წლიდან მუშაობდა. ჩილეში მისი გამოყენება ამ თვეში დაიწყო.

ვაქცინა წარმოქმნის ანტისხეულებს და ერთი წლის განმავლობაში აჩერებს სასქესო ჰორმონების გამომუშავებას როგორც ხვად, ისე ძუ ძაღლებში.

„ყველაფერი დაბლოკილია — სქესობრივი აქტივობაც და ნაყოფიერებაც“, — ამბობს საენსი.

ვაქცინას Egalitte უწოდეს და უკვე დააპატენტეს 40 ქვეყანაში, მათ შორის აშშ-ში, არგენტინაში, ბრაზილიასა და ევროკავშირში.

ჩილეში ერთი დოზის ფასი 50 დოლარია.

27 წლის სტუდენტმა ივან გუტიერესმა თავისი ძაღლი ფრანჩესკო უკვე მიიყვანა ვეტერინარულ კლინიკაში და ვაქცინა გაუკეთა.

„ნამდვილად არ მინდოდა მისთვის ოპერაციის გაკეთება“, — ამბობს იგი.

ქირურგიული კასტრაცია ძაღლის ბევრ მფლობელს მართლაც აშინებს და ამის გამო, ამ ნაბიჯისგან თავს იკავებენ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაკვლევები

შიმპანზეებს საუბრის ადამიანების მსგავსი სტილი აქვთ

მეცნიერების ჯგუფმა უგანდასა და ტანზანიაში ველური შიმპანზეების კომუნიკაციის სტილი შეისწავლეს და დაადგინეს, რომ ის ძალიან ჰგავს ადამიანების საუბარს. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, კვლევის მიზანი კომუნიკაციის ევოლუციური საწყისების შესწავლა იყო. მეცნიერებმა 250 ცხოველის 8 ათასზე მეტი ჟესტი აღწერეს და თარგმნეს და დაადგინეს, რომ ველური შიმპანზეები, ისევე როგორც ადამიანები, დიალოგისას საკუთარ რიგს ელოდებიან, ხანდახან კი ერთმანეთს სიტყვასაც აწყვეტინებენ.

ამასთან, ცხოველები ძირითადად ჟესტიკულაციისა და სახის გამომეტყველებით ერთვებიან ერთმანეთთან დიალოგში.

ექსპედიციის მთავარი მკვლევარი დოქტორ გელ ბადიჰი სეინტ ენდრიუს უნივერსიტეტიდან განმარტავს, რომ კომუნიკაცია შიმპანზეებს ერთმანეთთან კოორდინაციაში და კონფლიქტების თავიდან არიდებაში ეხმარება.

„მაგალითად, ერთ შიმპანზეს შეუძლია მეორეს ანიშნოს, რომ შია, ის კი მას საკვებს მიაწვდის, ან თუ არც ისე კეთილად არის განწყობილი, ჟესტებით ანიშნებს, რომ წავიდეს. ასეთი კვლევები გვეხმარება უკეთ გავიგოთ როგორ წარმოიშვა საუბრის ის წესები, რომლებსაც დღეს ჩვენ, ადამიანები ვიცავთ“ – აღნიშნავს მეცნიერი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეს საინტერესოარელიგია და მეცნიერება

მეცნიერებმა 1000-წლოვანი თესლიდან ბიბლიაში ნახსენები გადაშენებული ხე გაზარდეს🌱

ბოტანიკოსებმა ათასწლოვანი თესლიდან ბიბლიაში ნახსენები გადაშენებული ხე გაზარდეს.

CNN-ის ინფორმაციით, თესლი 1980-იან წლებში, იუდეის უდაბნოში, ერთ-ერთ გამოქვაბულში იპოვეს. რადიონახშირბადულმა ანალიზმა აჩვენა, რომ ის 993-1202 წლებში გაჩნდა. მის გახარებაზე კი მუშაობდნენ მეცნიერები ისრაელიდან, აშშ-დან, ავსტრალიიდან და შვედეთიდან.

ახლა ხის სიმაღლე 3 მეტრს აღწევს. მის გაზრდაზე მეცნიერებმა 14 წელი დახარჯეს, თუმცა მას ნაყოფი ჯერ არ გამოუტანია, ამიტომ სპეციალისტები ვერ ადასტურებენ, რა სახეობას მიეკუთვნება მცენარე.

თუმცა, მათი ვარაუდით, ის შეიძლება „იუდეის ბალზამთან“ იყოს დაკავშირებული, რომელიც არაერთხელ იყო ნახსენები ბიბლიაში. ბიბლიურ ტექსტებში ამ ბალზამს „ცორის“ უწოდებენ და იმ ხის ფისისგან აწარმოებდნენ, რომელიც იმ დროს საკმაოდ ძვირადღირებული იყო, მისი ექსპორტი კი რომის იმპერიის მთელს ტერიტორიაზე ხორციელდებოდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიამედიცინაფიზიკა

ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში მიკრო რნმ-ის აღმომჩენებს მიენიჭათ

სტოკჰოლმში ნობელის პრემიის კვირეული დაიწყო. ტრადიციულად, პირველი გამარჯვებული ფიზიოლოგიისა და მედიცინის დარგში გამოვლინდა.

2024 წელს ჯილდო ვიქტორ ემბროსმა და გერი რავკუნმა მიიღეს „მიკრო რნმ-ის აღმოჩენისა და გენების ექსპრესიის პოსტ-ტრასნკრიფციულ რეგულაციაში მათი როლის შესწავლისთვის“.

8 ოქტომბერს გამოვლინდება გამარჯვებული ფიზიკის დარგში, 9 ოქტომბერს ქიმიის, 10 ოქტომბერს ლიტერატურის. 11 ოქტომბერს კი მშვიდობის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი დასახელდება. 14 ოქტომბერს გახდება ცნობილი ვინ მიიღებს ალფრედ ნობელის სახელობის პრემიას ეკონომიკის დარგში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ბაქტერიები, რომებიც ანტიბიოტიკებიდან თავის დაღწევისთვის აქამდე უცნობ ხრიკს იყენებენ

მკვლევარებმა ცოტა ხნის წინ დააფიქსირეს ბაქტერიები, რომლებიც გვერდს უვლიან ანტიბიოტიკებით მკურნალობას მეცნიერებისთვის აქამდე უცნობი ხრიკით.
ბაქტერიების  „ნიჭი”, განავითაროს ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტობა ჯანმრთელობისთვის სწრაფად მზარდი საფრთხეა. ბაქტერიების ეს უნარი საშუალებას აძლევს წამლებისადმი რეზისტენტულ ბაქტერიულ ინფექციებს, როგორიცაა მეტიცილინ-რეზისტენტული ოქროსფერი სტაფილოკოკი (MRSA) და გონორეა, ყოველწლიურად 1,3 მილიონი ადამიანი მოკლას მსოფლიოში.
Telethon Kids Institute-ს მიკრობიოლოგმა კალინდუ როდრიგომ და მისმა კოლეგებმა იმ დროს, როცა იკვლევდნენ, თუ როგორ რეაგირებს A ჯგუფის სტრეპტოკოკები ანტიბიოტიკებზე, ახალი მექანიზმი აღმოაჩინეს.
ეს ბაქტერია ჩვეულებრივ იწვევს ყელის ტკივილს და კანის ინფექციებს, მაგრამ  ასევე შეუძლია გამოიწვიოს სისტემური ინფექციები, როგორიცაა სკარლეტის ცხელება და ტოქსიკური შოკის სინდრომი.
„აღმოვაჩინეთ რეზისტენტობის მექანიზმი, სადაც, პირველად, ბაქტერიებმა აჩვენეს უნარი, მიიღონ ფოლატები უშუალოდ მასპინძელი ადამიანიდან, როდესაც საკუთარის წარმოქმნისგან დაბლოკილი არიან”, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
ასე რომ, სტრეპტოკოკი უკვე დამუშავებულ ფოლატს იძენს საკუთარი უჯრედების გარედან; ეს მოლეკულები უხვად არის ჩვენს სხეულში.
პროცესი მთლიანად გვერდს უვლის სულფამეთოქსაზოლის მოქმედებას, ანტიბიოტიკის, რომელიც აფერხებს ფოლიუმის სინთეზს ბაქტერიებში, რითაც წამალს არაეფექტურს ხდის.
როდრიგომ და ჯგუფმა დაადგინეს მინიმუმ ერთი ჩართული გენი: thfT. ის შიფრავს ფოლიუმის აღების სისტემის ნაწილს, არა ჩვენისგან განსხვავებით, რადგან ჩვენ ასევე არ შეგვიძლია ფოლიუმის წარმოება და ის საკვებიდან უნდა მივიღოთ.
ამრიგად, ამ გენის მქონე სტრეპტოკოკმა ბაქტერიამ იპოვა ფოლიუმის მჟავის შეწოვის და სულფამეთოქსაზოლის შეწოვის საშუალება.
ლაბორატორიაში A ჯგუფის სტრეპტოკოკები ემორჩილება სულფამეთოქსაზოლის ანტიბიოტიკებს, რადგან მას არ გააჩნია ფოლიუმის სხვა ხელმისაწვდომი წყარო.
ეს მექანიზმი იძლევა იმის ვარაუდოს საფუძველს, რომ ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა ბევრად უფრო მრავალფეროვანია, ვიდრე მკვლევარები აქამდე ფიქრობდნენ და ხაზს უსვამს ბაქტერიების წინააღმდეგ უფრო მრავალფეროვანი მკურნალობის ჩამოყალიბების აუცილებლობას.

სრულად ნახვა
ბიოლოგიამედიცინა

ჩინეთში ახალი სოკოვანი პათოგენი აღმოაჩინეს, რომელსაც ადამიანის დაინფიცირება შეუძლია

მეცნიერებმა ჩინეთში აქამდე უცნობი სოკოვანი პათოგენი აღმოაჩინეს, რომელსაც Rhodosporidiobolus fluvialis ეწოდება და ადამიანის დაინფიცირება შეუძლია.

მას სპეციალისტებმა 2 პაციენტის ბიოლოგიურ ნიმუშებში მიაგნეს, ექსპერიმენტებმა კი აჩვენა, რომ ის სოკოს საწინააღმდეგო რამდენიმე პრეპარატის მიმართ რეზისტენტობას ავლენს ისეთ მაღალ ტემპერატურაზე, რომელიც ადამიანის სხეულისას შეესაბამება. მსგავს პირობებში თავი იჩინა განსაკუთრებით საშიშმა ვარიანტებმა, რომლებმაც ლაბორატორიაში თაგვები უფრო ძლიერად დააავადა.

“ეს შედეგები განამტკიცებს იდეას, რომ შესაძლებელია, გლობალურმა დათბობამ ახალი სოკოვანი პათოგენების გაჩენას შეუწყოს ხელი”, — აცხადებენ ავტორები.

მათ ჩინეთში მდებარე 96 საავადმყოფოში 2009-დან 2019 წლამდე მიღებული პაციენტების ორგანიზმში არსებული სოკოების 27 100 შტამი გააანალიზეს. მათ შორის მხოლოდ R. fluvialis იყო ისეთი, რომელიც მანამდე ადამიანის სხეულში არ დაუფიქსირებიათ. მისით დაინფიცირებულ პაციენტებს ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებიც ჰქონდათ და ერთმანეთთან არაფერი აკავშირებდათ. ერთ-ერთი მათგანი 2013 წელს 61 წლის ასაკში მოკვდა, ხოლო მეორე — 2016-ში, 85 წლისა.

უცნობია, ამ პათოგენმა შეიწირა თუ არა მათი სიცოცხლე, მაგრამ ვიცით, რომ მკურნალობის განმავლობაში ისინი სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატებსაც იღებდნენ, კერძოდ ფლუკონაზოლსა და კასპოფუნგინს. ამის მიუხედავად, კვლევით დადგინდა, რომ R. fluvialis ორივეს მიმართ რეზისტენტულია.

აღსანიშნავია, რომ სოკოვანი ინფექციები მეტწილად იმ ადამიანებშია გავრცელებული, რომელთაც სუსტი იმუნური სისტემა აქვთ. კლიმატის ცვლილების გამო გლობალური ტემპერატურის ზრდა ნიშნავს, რომ ასეთი შტამებისთვის ხელსაყრელი პირობები უფრო და უფრო ფართო გეოგრაფიულ არეალში ჩნდება, შესაბამისად ინფიცირების რისკიც იმატებს.

მეცნიერთა ექსპერიმენტებმა ცხადყო, რომ R. fluvialis დაახლოებით 37°C ტემპერატურაზე 21-ჯერ უფრო სწრაფად განიცდის მუტაციას, ვიდრე ოთახის ტემპერატურაზე. დადგინდა, რომ სიცხე მის რეზისტენტობასაც აძლიერებს.

დამოუკიდებელი სპეციალისტები ამბობენ, რომ ეს სოკო კაცობრიობის ახალ საშიშროებად არ უნდა მივიჩნიოთ. არსებობს ვარაუდი, რომ ის ჩინეთში აქამდე გამოუკვლეველ გარემოშია გავრცელებული, რომელშიც ზემოხსენებულ 2 პაციენტს მოუწია მოხვედრა და დაინფიცირება.

წყარო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 14
Page 1 of 14