close

კულტურა

ემიგრანტიისტორიაკულტურასაქართველო

„მან ასწავლა ამერიკას ცეკვა“ – აშშ-ის საელჩო ჯორჯ ბალანჩინის 120 წლის იუბილეზე

“მან ასწავლა ამერიკას ცეკვა“, – ამ ტექსტით საქართველოში ამერიკის საელჩო ჯორჯ ბალანჩინის 120 წლის იუბილეს ეხმაურება და წერს:

„დღეს საქართველოსა და ამერიკის გამორჩეული შვილის, ჯორჯ ბალანჩინის 120 წლის იუბილეა.

ბალანჩინის თაოსნობით თანადაფუძნებული ამერიკის საბალეტო კომპანიამ მეოცე საუკუნის ცეკვის ისტორია შეცვალა.

„ნიუ-იორკ სიტი ბალეტი“ დღეს აშშ-სა და მთელი მსოფლიოს მოცეკვავეებს ამზადებს. ბალანჩინი კი ისტორიას დარჩა, როგორც მსოფლიო თანამედროვე ბალეტის მოწინავე ქორეოგრაფი“. – ვკითხულობთ გავრცელებულ ტექსტში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურასაქართველო

ქართველი ემიგრანტი, რომელმაც ამერიკას შობა აჩუქა – სახლიდან გაპარული რაჭველი ბიჭის გზა თავბრუდამხვევ ამერიკულ ცხოვრებამდე

2018 წელს ემიგ­რა­ცი­ის მუ­ზე­უმს რუ­სუ­დან წე­რე­თე­ლის ოჯახ­მა გა­დას­ცა ქარ­თვე­ლი ემიგ­რან­ტის, ჯორჯ კო­ბის სა­ა­ხალ­წლო ნაძ­ვის ხის ორი­გი­ნა­ლი სა­თა­მა­შო­ე­ბი. ამ სა­თა­მა­შო­ე­ბით გი­ორ­გი და მისი მე­უღ­ლე ჰე­ლე­ნი, სა­ა­ხალ­წლოდ ნაძ­ვის ხეს რთავ­დნენ.

გუ­რამ შა­რა­ძის სა­ხე­ლო­ბის ქარ­თუ­ლი ემიგ­რა­ცი­ის მუ­ზე­უ­მის დი­რექ­ტო­რი რუ­სუ­დან კო­ბა­ხი­ძე იმ ადა­მი­ა­ნის შე­სა­ხებ ყვე­ბა, რო­მე­ლიც ნიუ იორკში რა­ჭი­დან წა­ვი­და და ამე­რი­კე­ლებს შობა აჩუ­ქა…

“ჯორჯ კობი ამე­რი­კა­ში მი­ნის მრეწ­ვე­ლი იყო, მი­ლი­ო­ნე­რი, რო­მელ­საც ძა­ლი­ან დიდი მრეწ­ვე­ლო­ბა ჰქონ­და. ნაძ­ვის ხის სა­თა­მა­შო­ე­ბის გა­მოშ­ვე­ბა მან 1940-იან წლებ­ში და­ი­წყო. მა­ნამ­დე ამ­ზა­დებ­და სა­მე­დი­ცი­ნო და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ამ­პუ­ლებს, კოლ­ბებს ლა­ბო­რა­ტო­რი­ე­ბის­თვის. მან­ვე და­ამ­ზა­და ალექ­სან­დრე ქარ­თვე­ლის მიერ შექ­მნი­ლი თვითმფრი­ნა­ვის ზემ­ტკი­ცე მი­ნის კა­ბი­ნა, გი­ორ­გი მა­ჩა­ბე­ლის მიერ შექ­მნი­ლი პირ­ვე­ლი ამე­რი­კუ­ლი სუ­ნა­მოს ფლა­კო­ნე­ბი.

ოთხი ქარ­თვე­ლი ამე­რი­კა­ში ყვე­ლა­ზე ცნო­ბი­ლე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც ქვეყ­ნის აღმშე­ნებ­ლო­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ და ძა­ლი­ან დიდი კვა­ლი და­ტო­ვეს: ალექ­სან­დრე ქარ­თვე­ლი, გი­ორ­გი მა­ჩა­ბე­ლი, ჯორჯ კობი და ჯორჯ ბა­ლან­ჩი­ნი.

 

გრიგოლი (გიგო) დაიბადა 1883 წელს ამბროლაურის რაიონის სოფელ თხმორში, გლეხ დავით კობახიძის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სოფლის მღვდელთან მიიღო. 10 წლისა შინიდან გაიპარა, ბორჯომში ჩავიდა, სადაც მინის ქარხანაში მისი უფროსი ძმა ლევანი (ლეონტი) მუშაობდა. იქ 4 წელი დაყო. გარჯითა და შრომისმოყვარეობით მალე მოიპოვა ავტორიტეტი. დაეუფლა ყველა ტექნოლოგიას, რაც ქარხანაში იყო. გამომგონებლობის ნიჭიც აღმოაჩნდა – შეიმუშავა პროდუქციის გაზრდის მეთოდი. ქარხნის გამგებელმა, გერმანელმა შუმანმა ბიჭი ბორჯომის მეპატრონეს, დიდ მთავარ მიხეილსა და მის მეგობარ კონსტანტინე მუხრან-ბატონს წარუდგინა. ქებითა და ფულადი ჯილდოთი წახალისებული გიგო ჯერ თბილისის, 1902 წელს ოდესის, 1903 წელს – კრასნოდარის გუბერნიაში, დომბასის სამრეწველო ცენტრ კონსტანტინოვკის მინის ქარხანაში ჩავიდა. იქ გაიცნო და დაქორწინდა დაშა ნოდვიკოვაზე.

1903 წელს გრიგოლი პოლონეთის გავლით გერმანიაში  ჩავიდა, მიუნხენში დასახლდა და იქ შუშის პროდუქციის დამამზადებელი პატარა საწარმო შექმნა.

1909 წელს კი მეუღლესთან ერთად  საცხოვრებლად ამერიკაში გადავიდა, სადაც რაჭველ მეპურეებს შეაფარა თავი და მათი დახმარებით ნიუ-იორკში მოეწყო, სადაც პურის ცხობით ირჩენდა თავს. 9 წელი მეუღლესთან ერთად მუშაობდა ”ჯენერალ ელექტრონიქსის” ფირმაში, ამავე პერიოდებში გამომგონებლური ნიჭის მქონე გრიგოლმა საკუთარი ხელით შექმნა საწერკალამი.

1919 წელს მასაჩუსეტსის შტატში, ბოსტონთან, ეტლებოროში დიდი ქარხანა გამართა. 1922 წლიდან მისმა ფირმამ The Cobi Glass Produkts Company-მ აღმოსავლეთ შტატების სამრეწველო ცხოვრებაში სახელი გაითქვა. 1929 წელს წარმოების საქონელბრუნვა 15 მილიონ დოლარს აღწევდა, შემოსავალი კი  4 მილიონს,  რითიც  ამერიკის ერთ-ერთი უმსხვილესი კომპანიის სტატუსი მოიპოვა.  მილიონერის სტატუსის მიუხედავად, უსაქმოდ არასოდეს მჯდარა – მისი 60-ზე მეტი პატენტი პრესტიჟს მატებდა წარმოებას.

გრიგოლ კობახიძე საქართველოს დამოუკიდებლობას აღტაცებით შეეგება. სამშობლოში დაბრუნება და ქვეყნის სამსახურში ჩადგომა სურდა, მაგრამ 1919-21 წლებში მისი ბიზნესი ჯერ კიდევ ფეხს იდგამდა. ოკუპაციის შემდეგაც ცდილობდა სამშობლოს დახმარებას. “ნეპი” (“ახალი ეკონომიკური პოლიტიკა”, რომელიც სსრკ-ში გამოცხადდა 20-იან წლებში) ხელს უწყობდა უცხოურ კონცესიებს, ამიტომ ხელისუფლებას მინის დიდი ქარხნის მშენებლობა შესთავაზა. მოსთხოვეს კაპიტალის ჩადება, მაგრამ გრიგოლი არ დათანხმდა, – მას თვითონვე სურდა მშენებლობისათვის ეხელმძღვანელა, რადგან ფულს ვერ ანდობდა ბოლშევიკებს.

1925 წელს სამშობლოში ჩამოვიდა, ფეხით გაიარა ის გზა, რომელიც პატარა ბიჭმა განვლო 33 წლის წინ. სახლი აუშენა იმ ოჯახს, ვინც მაშინ ბავშვს ღამე გაათევინა და მოუარა, დედას კი ბავშვობაში შეპირებული 10000 მანეთის საჩუქრები ჩაუტანა. მეორედ 1928 წელს ეწვია საქართველოს. 4 წელიწადში ბევრი რამ გაუკეთა რაჭას. დაეხმარა მრავალ გაჭირვებულ ოჯახს, სოფელ თხმორს აუშენა სკოლა, აფთიაქი, მდინარე შარეულაზე გადო ორი ხიდი, შეაკეთა ეკლესია და მღვდლის სახლი, გახსნა სავაჭროები, მოამარაგა საქონლით და მოაგვარა მრავალი წვრილმანი პრობლემა. მასთან დახმარების სათხოვნელად, არა მარტო რაჭისა და იმერეთის სოფლებიდან, არამედ – ქუთაისიდანაც მიდიოდნენ. ამ დროს ძმისშვილი ჩავიდა თბილისიდან და შეატყობინა, რომ დაჭერას უპირებდნენ, ამიტომ სასწრაფოდ გაემგზავრა სოფლიდან და ქვეყნიდანაც.

1929 წელს დაიწყო თავისი მასშტაბებითა და ხანგრძლივობით არნახული ეკონომიკური კრიზისი, რომელიც 1933 წლამდე გაგრძელდა. დიდი დეპრესიის პერიოდში ჯორჯ კობის საწარმომ მილიონები დაკარგა, რის გამოც 1930 წელს თავი მოიკლა მისმა კომპანიონმა იუჯინ (ევგენი) იგნატიევმა. კობი ფარ–ხმალს არ ყრიდა და თავდაუზოგავი შრომით კვლავ მოახერხა ფეხზე წამოდგომა. თავის სახლთან მოაწყო მინის წვრილმანი ნივთების პატარა ფაბრიკა და ბევრ რამეს თავისი ხელით აკეთებდა. გაიხსენა საწერ–კალმებისა და საკანცელარიო ნივთების დამზადების ხელობა და მუშტარიც გაიჩინა. მისი ბიზნესის გასაფართოებლად მნიშვნელოვან მოვლენად იქცა გიორგი მაჩაბლის შეკვეთა. ჯორჯ კობი ამზადებდა სუნამოს ფლაკონებს გიორგი მაცაბლის ფირმისთვის Prince Matchabeli.

1941 წ. 7 დეკემბერს, როცა ამერიკის შეერთებული შტატები II მსოფლიო ომში ჩაება, ჯორჯ კობიმ ოფიციალური მიმართვა გაუგზავნა ამერიკის მთავრობას და ფინანსური დახმარება ითხოვა, რათა მინის წარმოება აღედგინა საომარი შეკვეთებისათვის. მან სახელმწიფოსგან დაუყოვნებლივ მიიღო ლიცენზია და $2 მილიონი.

განსაკუთრებით დიდი მოთხოვნა იყო ახალგამოგონებულ მინის ამპულებზე ინექციებისათვის. მისი ნაწარმი მიეწოდებოდა როგორც კანადას, ასევე, მოკავშირეებსაც.

II მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ ჯორჯ კობმა სიახლე დანერგა თავის წარმოებაში – დაიწყო ნაძვის ხის სათამაშოების დამზადება. შექმნა ქიმიური სითხით სავსე ელექტროსანთლები ე.წ. “Babel Lamps”, რომლებმაც ნამდვილი სანთლები შეცვალა. ფერადი მინისგან ამზადებდა სხვადასხვა ფორმის სათამაშოებს, რომელსაც “ორნამენტი” უწოდა, შინდისფერ ყუთებში ჩაწყობილ 12 ან 24 ცალ სათამაშოს ეწერა “კობი. საშობაო ხის ორნამენტები, კობი – ეს შობაა”. რადგანაც სათამაშოები კანადაშიც გადიოდა წარწერა ფრანგულ ენაზეც კეთდებოდა.

“კობი ეს შობაა”, რაჭველი გრიგოლ კობხიძე დიდხანს რჩებოდა ახალი წლის ერთ– ერთ სიმბოლოდ ამერიკელთათვის.

აღსანიშნავია, რომ 1934 წელს მის მიერ წარმოებულ თეთრ სათამაშოზე ყვითელი ფერით იყო შესრულებული ,,შვლის ნუკრის ნაამბობი”.

გრიგოლ კობახიძე რამდენჯერმე მოხვდა უმდიდრეს ამერიკელთა ათეულში, სადაც ხშირად წამყვან ადგილებსაც იკავებდა.

გრიგოლ კობახიძე მთელი ცხოვრების განმავლობაში ეწეოდა ქველმოქმედებას, განსაკუთრებით ეხმარებოდა ქართველ ემიგრამნტებს არამარტო ამერიკაში, არამედ ევროპაშიც. მას და დაშა ნოდვიკოვას შვილი არ ჰყავდათ და სურდათ კომპანიონად მინის წარმოების მცოდნე ქართველი მოეძებნათ. როგორც ჩანს ქართველთაგან ვერავინ დააინტერესეს წარმოებით. გრიგოლ კობახიძის წერილებიდან ირკვევა, რომ თავის დროზე ძმისშვილების, ან ახლო ნათესავების წაყვანა უნდოდა ამერიკაში, მაგრამ ვერ შეძლო და საბჭოთა კავშირში დაწყებული რეპრესიების გამო იძულებული იყო საერთოდ შეეწყვიტა ოჯახთან ურთიერთობა. საბოლოოდ გრიგოლმა კომპანიონებად იტალიური წარმოშობის ძმები ჯიმ და ჯული პაგლისები აიყვანა, რომლებმაც მისი საქმე გააგრძელეს.

1967 წელს გრიგოლ კობახიძე 84 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პაგლისებს მისი სახელი დავიწყებისთვის არ მიუციათ და არც წარმოებისთვის შეუცვლიათ სახელი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკულტურასაქართველო

ურის III დინასტიის დროინდელი ფირფიტა შუმერულ ენაზე შესრულებული ტექსტით – ხელოვნების სასახლე ამ გამორჩეული არტეფაქტის მფლობელი გახდა

“თქვენს წინაშეა უნიკალური – კაცობრიობის ისტორიისათვის მნიშვნელოვანი ნივთი. მისი სახით 4000 ათასი წელი შემოგყურებთ.

 ეს გახლავთ უძველესი დამწერლობის უნიკალური ნიმუში, საქართველოში სავარაუდოდ ერთადერთი. ეს არის ურის III დინასტიის (ძველი წელთაღრიცხვის 2132-2024 წლები) დროინდელი ფირფიტა , შუმერულ ენაზე შესრულებული ტექსტით. ნივთი თავის დროზე ლევან მუჯირის კოლექციაში ინახებოდა, იგი XIX საუკუნის 10-იან წლებში ბატონი ლევანი მამას სანკტ-პეტერბურგში შეუძენია.  წარწერა დათარიღებულია მეფე ამარსუენას ზეობის მეოთხე წლით, ანუ ძველი წელთაღრიცხვის 2068 წლით.

თავისი შინაარსით დოკუმენტი წარმოადგენს შემოსავლის ანგიშს, მასში ლაპარაკია სახელმწიფო საწყობის მიერ სხვადასხვა პირებისაგან არომატული ნივთიერებების შესყიდვის შესახებ. რომ არა კულტურის სამინისტრო და პირადად მინისტრი ამ უნიკალურ არტეფაქტს აუცილებლად უცხოეთში გაიტანდნენ და იქ გაყიდდნენ, თუმცა მფლობელის, მუზეუმის და სამინისტროს ერთობლივი – შეთანხმებული ქმედების შედეგად ეს ძვირფასი დოკუმენტი სამუდამოდ საქართველოს კუთვნილება გახდა… ხელოვნების სასახლე ამ გამორჩეული არტეფაქტის მფლობელი გახდა, პარალელურად მოლაპარაკება დაიწყო გუგლის კულტურულ ინსტიტუტთან და ჩვენი კუთვნილი შუმერული, ოთხი ათასწლოვანი ტექსტი მალე მსოფლიო აუდიტორიისთვისაც გახდება მისაწვდომი.”

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიაკულტურა

რომელია კაცობრიობის მიერ შექმნილი უძველესი ენა, რომელზეც დღემდე საუბრობენ

ენა ადამიანების კომუნიკაციაში უმნიშვნელოვანეს როლს თამაშობს და, ამდენად, მსოფლიო ენების ისტორია ათასწლეულებს ითვლის. ამის ფონზე, საინტერესოა, თუ რომელია კაცობრიობის მიერ შექმნილი უძველესი ენა?

სტატიაში გაეცნობით 9 უძველეს ენას, რომლებზეც დღემდე საუბრობენ.

ებრაული

ებრაული არის ებრაული დამწერლობის წმინდა ენა, რომელიც 3 000 წელზე მეტი ხნისაა. ენის ადრეული ფორმები ტექსტში ჩნდება, დაახლოებით, ძვ.წ. 1200 წელს. თავდაპირველად მას მხოლოდ რელიგიური პირები იყენებდნენ, მაგრამ საბოლოოდ იგი ანტიკური ისრაელიტების სასაუბრო ენა გახდა.

ახ.წ., დაახლოებით, 400 წლისთვის ებრაული, თითქმის, მკვდარ ენად იქცა. თუმცა, სიონიზმის აღზევებამ თანამედროვე ეპოქაში უზრუნველყო მისი აღორძინება, რის შედეგადაც ებრაულად ახლა ლაპარაკობს ცხრა მილიონი ადამიანი. თუმცა, ცხადია, თანამედროვე ებრაული ბიბლიური ვერსიისგან განსხვავდება.

სანსკრიტი

სანსკრიტი არის კიდევ ერთი ენა, რომელიც წარმოიქმნა რელიგიის წყალობით ანტიკურ დროში და მასზე დაწერილია ვედები, ინდუიზმის წმინდა წერილები და ბუდიზმისა და ჯაინიზმის ისტორიული ტექსტები. ინდუისტური ტექსტები დაიწერა ძვ.წ. 1200 წელს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს ენა 3 000 წელზე მეტი ხნისაა.

სანსკრიტზე დღესაც ლაპარაკობენ გარკვეული ფორმით, თუმცა, იგი, ძირითადად, გამოიყენება ინდუისტი მღვდლების მიერ რელიგიური ცერემონიების დროს. დადგენილია, რომ ინდოელების 1%-ზე ნაკლებს შეუძლია ამ ენაზე საუბარი და მხოლოდ 14 000 ადამიანი მიიჩნევს მას თავის მშობლიურ ენად.

ტამილი

ტამილზე, დაახლოებით, 80 მილიონი ადამიანი საუბრობს, რაც საკმაოდ შთამბეჭდავია იმის გათვალისწინებით, რომ ყველაზე ადრეული ტამილური ლიტერატურა — Tolkāppiyam — დათარიღებულია ძვ.წ. 300 წლით. მასზე ძირითადად საუბრობენ შრი-ლანკასა და ინდოეთის ყველაზე სამხრეთ შტატებში.

ბერძნული

ამა თუ იმ ფორმით, ბერძნული გამოიყენება, სულ მცირე, ძვ.წ. 1300 წლიდან. მისი კლასიკური ფორმა მნიშვნელოვნად განსხვავდება იმ ენისგან, რომელზეც დღეს საბერძნეთში ლაპარაკობენ, თუმცა თავისუფლად მოსაუბრეთა უმეტესობას უნდა შეეძლოს ძველი სალაპარაკო ელინისტური ან “კოინე” ბერძნული ენის გაგება.

თუმცა, ისეთი ფორმები, როგორიცაა ატიკური დიალექტი, რომელზეც სოკრატე საუბრობდა, სავარაუდოდ, თანამედროვე მოსაუბრეებისთვის გაუგებარი იქნება.

არაბული

არაბულმა ენამ ისტორიას დიდი კვალი დააჩნია. არაბულის ადრეული ფორმები ძვ.წ. მე-8 საუკუნით თარიღდება, მაგრამ ენამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა საუკუნეების განმავლობაში, განსაკუთრებით, ახ.წ. მე-3 და მე-6 საუკუნეებში.

ის პირველად გაჩნდა არაბეთის ნახევარკუნძულის ჩრდილო-დასავლეთით და არის სემიტური ენების ოჯახის წევრი, რომელიც ასევე მოიცავს ებრაულ და არამეულ ენებს. დღესდღეობით, არაბული, დაახლოებით, 371 მილიონი ადამიანის მშობლიურ ენას წარმოადგენს. ბევრი სხვა ადამიანისთვის კი იგი მეორე ენაა.

ჩინური

დღესდღეობით, ჩინეთის მოსახლეობის უმეტესობა საუბრობს სტანდარტიზებულ მანდარინზე, თუმცა არსებობს რეგიონული დიალექტები, როგორებიცაა: იუე (კანტონური), სიანგი (ხუნანური), მინი, კანი, უ და ქეძია.

მათ შორის არსებული განსხვავებების მიუხედავად, თითოეულ მათგანს არქაულ ჩინურამდე მივყავართ. ჩინური იეროგლიფების ზოგიერთი ადრეული გამოყენება ნაპოვნია კუს ბაკნებზე, რომლებიც თარიღდება, სულ მცირე, ძვ.წ. 1123 წლით, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ წერილობითი ენა არსებობდა 3 000 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში. მას შემდეგ ის განსხვავებულად განვითარდა, მაგრამ ამ უძველესი ენობრივი სისტემის გავლენა დღესაც შეიძლება შეინიშნოს თანამედროვე მოსაუბრეებში.

ლათინური

ლათინური ენის ისტორიული მნიშვნელობა ყველასათვის ნათელია. ძველი ლათინური წარმოიშვა პროტო-იტალიურიდან, დაახლოებით, ძვ.წ. 750-დან 100 წლამდე, საბოლოოდ კი იქცა კლასიკურ ლათინურად, რომელიც გამოიყენებოდა გვიან რომის რესპუბლიკასა და ადრეულ რომის იმპერიაში ძვ.წ. 100-დან ახ.წ. 450 წლამდე.

მეექვსე-მეცხრე საუკუნეებში ენა გადაიზარდა თანამედროვე რომანულ ენებად, როგორებიცაა: იტალიური, ესპანური, პორტუგალიური და ფრანგული.

მიუხედავად იმისა, რომ ლათინური მშობლიური ენა უკვე აღარავისთვისაა, იგი მკვდარი ენაც არ არის, უძველესი ლათინური ტექსტებისადმი დიდი ინტერესიდან გამომდინარე.

ბასკური

ბასკური დასავლეთ ევროპის უძველეს ცოცხალ ენად ითვლება. ამ ენაზე ბასკების ქვეყანაში 700 000 ადამიანი საუბრობს. მისი ზუსტი ასაკი დაუდგენელია, რადგან იგი არაა დაკავშირებული სხვა არსებულ ენებთან. ეს ფაქტი კი ლინგვისტებისთვის მას უფრო მიმზიდველს ხდის.

ქართული

დაბოლოს, უნდა ვახსენოთ ქართული ენა, რომელზეც, დღესდღეობით, დაახლოებით, ოთხი მილიონი ადამიანი საუბრობს. ქართული დამწერლობის უძველესი ნიმუშები ახ.წ. მე-5 საუკუნით თარიღდება, თუმცა თავად ენა ბევრად უფრო დიდი ხნისაა.

მიჩნეულია, რომ ქართული ენა თავის “მშობელს” (ქართველური ენები) ძვ.წ. მე-8 საუკუნეში გამოეყო. მაგრამ ამის დასაზუსტებლად შემდგომი კვლევებია საჭირო.

მიუხედავად იმისა, რომ ქართული ენის წარმოშობის ზუსტი თარიღი ჯერ კიდევ უცნობია, თავისუფლად შეიძლება ითქვას, რომ მისი ისტორია რამდენიმე ათასწლეულს ითვლის.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
განათლებაკულტურასაქართველოფილოსოფია

იაკობ გოგებაშვილი ქართულ პატრიოტიზმზე

ბევრგან ვხედავთ პატრიოტებსა, რომელთაც უნდათ სხვის უბედურებაზედ ააშენონ თავიანთ ქვეყნის ბედნიერება. პრუსიის პატრიოტს ტრეიჩკეს რომ ჰკითხო, რასა სთვლი საჭიროდ გერმანიის ბედნიერებისთვისო, გიპასუხებს: დასავლეთით საფრანგეთის მიწასთან გასწორებას, სამხრეთით ავსტრიის წელში მოკაკვას და აღმოსავლეთით რუსეთის მიმსხვრევასაო. მეშჩერსკის, სუვორინს და კატკოვს რომ შეეკითხო, როგორი უნდა იყოს რუსის პატრიოტიო, გიპასუხებენ: იგი უნდა სჩაგრავდეს ყოველ სხვა ტომს, რუსებთან შემოერთებულსა, და გარედ უნდა ელტოდეს და ნატრულობდეს მთელს ევროპის გაქელვასაო. ჩინეთის პატრიოტები უფრო კიდევ მომეტებულს რასმე ნატრულობენ: მთელი კაცობრიობა ჩვენის ბაღდიხანის ქვეშევრდომი, უმორჩილესი მონა უნდა შეიქმნასო.

ჩვენში პატრიოტობა სხვა თვისებისაა, სხვა გვარის ხასიათისაა: იგი იპყრობს მხოლოდ წმინდა გრძნობას მამულის სიყვარულისას. ამ გრძნობაში თავისთავის მეტი არა ურევია-რა. ვისიმე სიძულვილი, ვისიმე დათრგუნვის სურვილი, ვისიმე გაუბედურების წადილი მასში სრულიად არ იპოვება. ჩვენს პატრიოტებს სურთ აღდგენა და დაცვა ჩვენის უფლებისა, ეროვნებისა, თვითმმართველობისა, ლიტერატურისა, კულტურისა, რომელთა გარეშე არა ხალხს არ შეუძლიან სიცოცხლე და ადამიანური არსებობა. ჩვენი მამულიშვილები ნატრულობენ ჩვენის ქვეყნის ბედნიერების მიღწევას წმინდა და სწორი გზით, იმ გზით, რომელიც სხვის უბედურებაზედ არ არის გავლებული. როგორც წარსულში ჩვენი ერი იბრძოდა არა სხვა ხალხების დამონავებისათვის, არამედ თავის საკუთარის დამოუკიდებლობის დაცვისათვის, ისე ეხლა ჩვენი მამულიშვილები მოღვაწეობენ არა იმ განზრახვით, რომ სხვანი დავთრგუნოთ და მათის დამცირებით ჩვენი თავი ავიმაღლოთო, არამედ იმისათვის, რომ ჩვენს ერსაც გავუკვლიოთ ფართო გზა გონების განვითარებისა, ზნეობის ამაღლებისა და კეთილდღეობისაო. ერთის სიტყვით, ჩვენში მამულის სიყვარულმა მიიღო ისეთივე წმინდა მიმართულება, რომელსაც ამ ბოლოს ჟამს დაადგა დაწინაურებული, საუკეთესო წილი ევროპის დემოკრატიისა. წარსულში ჩვენ გვქონდა ამაზე უფრო ფართო ეროვნული ნიადაგი; მაგრამ ამ ნიადაგზედ წმინდა პურთან ხშირად ითესებოდა აზიური ღვარძლი და ჭვავი. ამის გამო წარსულიდგან უნდა გადმოვიტანოთ ეროვნული ნიადაგი და ევროპის ნაწარმოებში ავარჩიოთ სათესად წმინდა პური გონების, ზნეობის და ეკონომიურის სფეროებიდგან”

(რჩეული თხზულებანი, ტ. 1, თბ. 1989, გვ. 235-236).

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურა

მოსოს ტომი-ერთადერთი მატრიარქატი დედამიწაზე

მოსოს ტომის ქალების 16-საუკუნოვანი ტრადიციები, რომლებსაც დღემდე თითქმის უცვლელად ინარჩუნებენ.

წარმოვიდგინოთ, როგორი იქნებოდა სამყარო, სადაც ქალს ისეთი ადგილი ექნება საზოგადოებაში, როგორიც კაცს. მაგალითად, სამყარო, სადაც ყველა კაცის საქმე შეთვისებული აქვს ქალს, საზოგადოება, რომელშიც მეტად უხარიათ გოგონას დაბადება, ვიდრე ვაჟის. ამ სამყაროში სუსტი სქესის წარმომადგენლის სტატუსი ეკუთვნის კაცს.

თუ ფიქრობთ, რომ ეს ყველაფერი პარადოქსია, ნამდვილად ცდებით. სამხრეთ-დასავლეთ ჩინეთში, იუნანისა და სიჩუანის პროვინციაში არსებობს მოსოს ტომი, ერთადერთი მატრიარქატის წარმომადგენელი ტომი დედამიწაზე. დღეს ამ ხალხის რაოდენობა წარმოადგენს დაახლოებით 50 000 ადამიანს, მაგრამ გულწრფელად უნდა ითქვას, რომ საუკუნოვან ტრადიციებს თითქმის უცვლელად ინარჩუნებენ.

ტომში ყველა საპასუხისმგებლო საქმეს ქალები ასრულებენ: პირუტყვის მოშენება, ნადირობა, მიწათმოქმედება, სამხედრო საქმესაც ზოგჯერ ქალები სწავლობენ. კაცის დანიშნულება ძირითადად სავაჭრო საქმესთან ან მომსახურების სფეროსთან არის დაკავშირებული. არ გაგიკვირდებათ თუ გეტყვით, რომ ამ ადგილს ,,ქალთა სამეფოს” უწოდებენ.

რა თქმა უნდა, მოსოს ტომში ქორწინებასაც განსხვავებული წესები აქვს. შეიძლება ითქვას, რომ ქორწინების ტრადიცია არც არსებობს. ქალს უფლება აქვს პარტნიორი თავად აირჩიოს და ასევე შეუძლია შეცვალოს, როდესაც არ მოეწონება. მიუხედავად ამ პრივილეგიისა, ხშირია მხოლოდ ერთი პარტნიორის ყოლა. კაცებმა ძირითადად არ იციან შვილების ვინაობა და არც ინტერესდებიან მათით, რადგან ბავშვის გაზრდაში ყველა პასუხისმგებლობას დედა იღებს.

მოსოს ტომში მცხოვრები გოგონა ან ვაჟი რომ ქალად და კაცად აღიარონ მართავენ სპეციალურ ცერემონიებს. ცერემონიამდე ყველა ბავშვს ერთნაირად აცვია და მათი ცხოვრების რაღაც ასპექტები შეზღუდულია, თუმცა ცერემონიაში მონაწილეობის შემდეგ უკვე აღიარებულ ქალებს უფლება აქვთ პირადი საძინებელი ოთახი მიიღონ, ხოლო მამაკაცები ამ უპირატესობით ვერ სარგებლობენ.

რა თქმა უნდა, მოსოს ტომის უჩვუელო ტრადიციებმა ტურისტების ინტერესი გამოიწვია. ადგილობრივებმა ვიზიტორებს ლუგუს ტბის გარშემო გაშენებული სასტუმროებითა და ატრაქციონებით უპასუხეს. მართალია ტომის წევრებს ტრადიციების მიმართ გამძაფრებული დამოკიდებულება აქვთ, მაგრამ ცხადია, რომ სხვა კულტურის მიმართ ხიბლი არსებობს, სწორედ ამიტომ, ადამიანთა ნაწილი ფიქრობს, რომ რამდენიმე ათწლეულში მოსოს ტომის კულტურა აღარ იარსებებს. თუმცა ფაქტია, რომ 16-საუკუნოვანმა ტრადიციებმა ჩვენამდე თითქმის უცვლელად მოაღწია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ემიგრანტიკულტურასაქართველო

„ყოველთვის ვუკრავ საქართველოსთვის“ – გიორგი მიქაძე, აშშ-ში მცხოვრები კომპოზიტორი

სხვადასხვა მიზნით მიღებული გადაწყვეტილებებიდან გამომდინარე, როდესაც ადამიანი სამშობლოს ტოვებს – ის ან სრულად ამბობს უარს მასთან კონტაქტზე ან პირიქით – უცხო ქვეყანაში აქტიურად არის საკუთარი მშობლიური მიწის წარმომადგენელი. გიორგი მიქაძე ქართველი კომპოზიტორია. ის ამერიკის შეერთებულ შტატებში ცხოვრობს, სადაც ქართულ მუსიკალურ კულტურას მეტად ცნობადს ხდის. მან გადაწყვეტილება კარიერული წინსვლისთვის მიიღო, თუმცა, სამშობლოსთან მჭიდრო კონტაქტს ინარჩუნებს, საქართველოში ხშირად ჩამოდის და ქართულ მუსიკალურ პროექტებს უდგას სათავეში. გიორგი „დოქტრინას“ საკუთარ მუსიკალურ ისტორიასა და მიმდინარე აქტივობებზე ესაუბრა.

როგორ დაიწყო თქვენი მუსიკალური ისტორია?

დაბადებიდანვე იყო გადაწყვეტილი, რომ მე ვიქნებოდი მუსიკოსი. ადრევე გამოვამჟღვანე  შესაბამისი  თვისებები. დედაჩემი მომღერალია და, შესაბამისად, თვითონაც მიხვდა, რომ მქონდა მუსიკისადმი მიდრეკილება – ვიყავი, დაახლოებით, წლინახევრის. გავიარე სწავლის მთელი გზა – დავიწყე მუსიკალური ათწლედით, რომელიც თითქმის ყველა ქართველმა მუსიკოსმა დაამთავრა, შემდეგ იყო კონსერვატორია და ამის შემდგომ წავედი ამერიკაში. ვარ მუსიკოსი, კომპოზიტორი, არანჟირებების ავტორი და ქართული მუსიკალური პროექტების ავტორი.

აშშ-ში იმყოფებით – რა მიზნით მიიღეთ საქართველოს დატოვების გადაწყვეტილება?

ქვეყანა დავტოვე, რათა განათლება მიმეღო ისეთი მიმართულებით, რასაც საქართველოში ვერ შევძლებდი, მიუხედავად იმისა, რომ მე მყავდა არაჩვეულებრივი პედაგოგები. განსაკუთრებით, უნდა ვახსენო რევაზ თავაძე, რომელმაც უამრავი ქართველი მუსიკოსი აღზარდა. თუმცა, როდესაც მე ვმუშაობდი რუსთაველის თეატრში (გია ყანჩელმა პირადად წამიყვანა თეატრში სამუშაოდ), მაშინ  მივხვდი, რომ მჭირდებოდა მუსიკალურად რაიმე ახლის პოვნა, რადგან ვერ ვჯდებოდი კლასიკური მუსიკის ჩარჩოებში – ყოველთვის ვუკრავდი და ვწერდი სხვადასხვა ტიპის მუსიკას. ამიტომ, წასვლა იმ ადგილას გადავწყვიტე, სადაც ყველაზე მეტი ცნობილი კურსდამთავრებულია – ეს გახლავთ Berklee College of Music. აქ მქონდა სწავლის სრული დაფინანსება და ეს იყო ჩემთვის უბედნიერესი პერიოდი. მსურდა, გამეგო სხვადასხვა მუსიკალური სტილის შესახებ. ამ ყველაფერმა მომცა საშუალება, განმეხორციელებინა ჩემი ოცნების პროექტები და ისინი იყო დაკავშაირებული საქართველოსთან, ქართულ მუსიკალურ კულტურასთან, შედევრებთან. სწორედ ამ იდეებით შევქმენი პროექტი – VOISA.

თუ გეგმავთ სამშობლოში დაბრუნებასა და მოღვაწეობის აქ გაგრძელებას?

მე საქართველოში ხშირად ჩამოვდივარ და მაქვს მასთან ურთიერთობა. არ აქვს მნიშვნელობა,  რომელ ქვეყანაში დავუკრავ, ყოველთვის ვუკრავ საქართველოსთვის. მე ვმოღვაწეობ მსოფლიოში და არა უბრალოდ ერთ ქვეყანაში. ჩემი საქმიანობა დაკავშირებულია კონცერტებთან, პროექტებთან, კორპორაციებთან, მსოფლიოს სხვადასხვა მუსიკოსთან…
რა არის საჭირო, რომ ადამიანმა უცხო

ქვეყანაში თავი დაიმკვიდროს და მიაღწიოს პროფესიულ წარმატებებს?

როცა სივრცე დიდია, იქ ძალიან რთულია წარმატების მიღწევა. თუმცა, შრომის, თავდადების, სწორად დაგეგმვის მეშვეობით, ადამიანი აუცილებლად შეძლებს წარმატების მიღწევას. უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩვენ რა პროფესიასაც წარმოვადგენთ, სწორედ იქ უნდა ვიყოთ ძალიან წარმატებულები და იმაზე წინ, ვიდრე არის სხვა. შევხვედრილვარ ქართველებს სხვა ქვეყნებში, რომლებმაც სწორედ დიდი შრომის ფასად მიაღწიეს წარმატებას. ძალიან ბევრი პროფესიონალია მსოფლიოში და შრომის, ნიჭის წყალობით ახერხებენ ისინი წინსვლას. კარგია ქვეყნის ფარგლებს გარეთ გასვლა და გამოცდილების მიღება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურასაქართველო

უდიები – მცირე ეთნიკური ჯგუფი საქართველოში საკუთარი ენითა და დამწერლობით

უდიები კავკასიაში ერთ-ერთი ყველაზე მცირერიცხოვანი აბორიგენული ეთნიკური ჯგუფია. საქართველოში ისინი ყვარლის რაიონში, სოფელ ზინობიანში ცხოვრობენ. 1920 წელს ამ ტერიტორიაზე ალბანეთიდან ჩამოსახლებული მართლმადიდებელი უდიები დასახლდნენ. სოფლის სახელი მათი ლიდერის სახელს უკავშირდება და ის ერთადერთი სოფელია, სადაც ამ ეთნიკური ჯგუფის შთამომავლები ცხოვრობენ.
სოფლის ერთ-ერთი მაცხოვრებელი ამბობს, რომ უდიებს მშობლიურ მიწაზე და შემდეგ უკვე საქართველოშიც მოჰყავდათ ვენახი, აკეთებდნენ ღვინოს და პირველი, რაც საქართველოში ჩამოსახლების შემდეგ დაიწყეს ვენახის გაშენება, მარანი და ღვინის ქვევრში დაყენება ყოფილა. ქართველებსა დ უდიებს საკმაოდ ბევრი საერთო აქვთ: სარწმუნოება, ღვინის დაყენების ტრადიცია, რიტუალები და ა.შ. უდიებს საკუთარი ენა და დამწერლობაც აქვთ, რომელიც დღემდე არის შემორჩენილი.
უდიები აბრეშუმისა და აგურ-კრამიტის წარმოებით იყვნენ დაკავებულები. დღეისათვის საქართველოში 300-მდე უდია რეგისტრირებული, მათი სურვილია საზოგადოებამ დაკარგვის პირას მყოფი ერის შესახებ მეტი გაიგოს და უდიური ენა არ გაქრეს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურარელიგია და მეცნიერებასაქართველო

ახალი აღთქმის, ნუსხურად შესრულებული, აქამდე უცნობი თარგმანი აღმოაჩინეს რომელიც 1500 წელიწადზე დიდხანს იმალებოდა

მეცნიერთა განცხადებით, ულტრაიისფერი ფოტოგრაფიის გამოყენებით აღმოაჩინეს ბიბლიის ერთ-ერთი თავის ძველი ვერსია, რომელიც 1500 წელიწადზე დიდხანს იმალებოდა ძველქართულად, ნუსხურად შესრულებული ტექსტის სხვადასხვა მონაკვეთის ქვეშ.

ავსტრიის მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიკოსი გრიგორი კესელი აღმოჩენის შესახებ ჟურნალNew Testament Studies-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში იუწყება. New Testament Studiesწარმოადგენს კემბრიჯის უნივერსიტეტის გამომცემლობის რეცენზირებამდელ აკადემიურ ჟურნალს.

კესელის ცნობით, მან ულტრაიისფერი ფოტოგრაფიის გამოყენებით სცადა ენახა, რა ეწერა პალიმფსესტზე შესრულებული სიტყვების სამი შრის ქვეშ. პალიმფსესტი არის უძველეს ხელნაწერთა ტიპი, რომელსაც სხვა ნაწერებზე მაღლიდან გადასაწერად იყენებდნენ, მაგრამ ხშირად მაინც რჩებოდა თავდაპირველი ნაწერის კვალი.

პალიმფსესტებს ძველად პერგამენტის სიმწირის გამო იყენებდნენ. ამ მასალაზე სიტყვებს განმეორებით წერდნენ იქამდე, ვიდრე ქვეშ მოქცეულ სიტყვებს რამდენიმე შრე არ დაფარავდა.

კესელის აღმოჩენაში აღწერილი ტექსტი წარმოადგენს მათეს სახარების მე-12 თავის დიდი ხნის უნახავ ვერსიას, რომელიც თავდაპირველად, დაახლოებით 1500 წლის წინ, ბიბლიის ძველსირიულ თარგმანში შედიოდა. კესელის განცხადებით, ტექსტი მან ვატიკანის ბიბლიოთეკაში დაცულ ხელნაწერში აღმოაჩინა.

აღმოჩენის შესახებ გამოქვეყნებული პრესრელიზის მიხედვით, ხელნაწერი მკვლევრებს „უნიკალურ კარიბჭეს“ სთავაზობს ბიბლიის ტექსტუალური ევოლუციის ადრეული ფაზების შესასწავლად. ჩანს ტექსტის თანამედროვე თარგმანისგან გარკვეული სხვაობებიც.

მაგალითად, პრესრელიზის მიხედვით, მათეს 12:1-ის თავდაპირველ ბერძნულ ვერსიაში წერია: „ერთხელ, შაბათ დღეს, ყანაში მიდიოდა იესო; მოშივდათ მის მოწაფეებს და დაიწყეს თავთავების კრეფა და ჭამა“.

ახლად აღმოჩენილ სირიულ თარგმანში კი ოდნავ სხვაგვარად წერია: „დაიწყეს თავთავების კრეფა, ხელებით სრესა და ჭამა“.

პალიმფსესტზე შესრულებული ხელნაწერი, რომლის ქვეშაც ძველსირიულად თარგმანი აღმოაჩინეს, ძველქართულად, ნუსხურად არის შესრულებული და ვატიკანის ბიბლიოთეკაში ის მე-20 საუკუნის შუა პერიოდში მოხვდა. ქართველი მკვლევრის, მიხეილ თარხნიშვილისმოკლე ჩანაწერის წყალობით, მეცნიერებმა მის შესახებ უკვე 1953 წელს იცოდნენ. ამ წლის შემდეგ, ხელნაწერი დაიკარგა. 2010 წელს ის ხელახლა აღმოაჩინეს, 2020 წელს კი გააციფრულეს და ვატიკანის ციფრულ ბიბლიოთეკაში განათავსეს.

ვატიკანში დაცული ეს ხელნაწერი თავდაპირველად სინას წმინდა ეკატერინეს მონასტერში დაცულ ქართულ ხელნაწერს ეკუთვნოდა (სახელით Sin. geo. 49), რომელიც შეიცავდა იადგარსაც. ეს ქართული ხელნაწერი პალიმფსესტს წარმოადგენს და შედგენილია სხვადასხვა ენაზე შესრულებული თავდაპირველად დამოუკიდებელი ხელნაწერების მრავალი ნაწილისგან.

ქართული ხელნაწერი არასრულყოფილია და მრავალი ნაწილი აკლია, მათ შორის, კოლოფონიც (წიგნის ბოლოს დართული მხატვრის ან გამომცემლის გვარები და სხვა ცნობები). მიუხედავად ამისა, ხელნაწერის ანალიზების საფუძველზე, სპეციალისტები ვარაუდობენ, რომ ის მე-10 საუკუნის ცნობილი ქართველი მწიგნობრის, იოანე-ზოსიმეს მიერ არის შესრულებული. იოანე-ზოსიმე თავდაპირველად მოღვაწეობდა პალესტინაში, ჯერ საბაწმინდის ლავრაში, ხოლო X საუკუნის 70-იანი წლებიდან — სინას მთაზე, წმინდა ეკატერინეს მონასტერში.

მომზადებულია phys.org-ის მიხედვით.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიაკულტურასაქართველო

ოლდენბურგის სასახლე -„ერთი ღამის სასახლის“ საიდუმლო და სასახლის უცნაური ლეგენდები

სასახლე, რომელსაც საოცარი ისტორია აქვს, მე-19 საუკუნეში, 1895 წელს, იმ დროის ერთ-ერთი ულამაზესი ქართველი ქალის გულის მოსაგებად აშენდა. ეს ქალი თავადი ტარიელ დადიანის მეუღლე გახლდათ – აგრაფინა ჯაფარიძე.

ეს ერთი შეხედვით დაუჯერებელი ამბავი მე-19 საუკუნის მე-2 ნახევარში, საქართველოში მოხდა. სწორედ ამ დროს ჩამოვიდა საქართველოში გერმანელი პრინცი, გენერალი კონსტანტინე ოლდენბურგი, რუსეთის იმპერატორ ალექსანდრე I–ის დის, ეკატერინეს შვილიშვილი. რომელიც თბილისიდან ფოთამდე რკინიგზას აშენებდა.

1885 წელს, კონსტანტინე “ვეფხისტყაოსნის” ილუსტრირებულ წარმოდგენაზე მიიწვიეს ბარბარე ბარათაშვილის სალონში, სადაც იმ დროს მიხაი ზიჩი მუშაობდა თავის ცნობილ ილუსტრაციებზე.

წარმოდგენაში დასავლეთ საქართველოს ნაღები საზოგადოება მონაწილეობდა, მათ შორის იყო ნესტან-დარეჯანის კოსტიუმში გამოწყობილი, მშვენიერი აგრაფინა ჯაფარიძე – სამეგრელოს თავადის, ტარიელ დადიანის მეუღლე.

პრინცი ოლდენბურგი იმდენად მოიხიბლა ქალის სილამაზით, რომ მის მეუღლეს ცოლთან ერთი ღამის სანაცვლოდ მილიონი ოქრო შესთავაზა. თქვენ წარმოიდგინეთ, თავადმა დადიანმა ცდუნებას ვერ გაუძლო და დათანხმდა! თანხმობის შემდეგ აგრაფინა ჯაფარიძესთან მისული ოლდენბურგისთვის ულამაზეს და საკმაოდ ჭკვიან ქალბატონს უთქვამს: “ფული ჩემს მეუღლეს გადაუხადე და მას მიაკითხე”. მაშინ გერმანელმა პრინცმა იკითხა, თუ რა უნდა გაეკეთებინა აგრაფინას გულის მოსაგებად. მან კი სასახლის აშენება სთხოვა.

გადმოცემის თანახმად, სასახლე ექვს თვეში აუშენებიათ. მის პირველ სტუმრებს მთავარ დარბაზში შესვლისას კაბა და შარვალი აუკეცავთ, რადგან იატაკი ბროლის იყო და დარბაზის განათება წყლის ეფექტს ქმნიდა.

სასახლის არქიტექტორი პ. შტერნი იმ დროს ძალიან სახელგანთქმული ყოფილა. ნაგებობის სტილი, ერთი მხრივ, “აგურის გოთიკას” ენათესავება, ხოლო, მეორე მხრივ, ისლამური არქიტექტურისათვის დამახასიათებელ დეტალებს იმეორებს.

ოლდენბურგის სასახლე თბილისურ ტრადიციულ არქიტექტურასაც მნიშვნელოვნად სცილდება: ციხე-დარბაზის ტიპის ნაგებობას აქვს ღია ტერასა, ქვის მოაჯირებიანი კიბე, შუა ბასტიონი აზიდული ციცაბო სახურავით და სამსართულიანი კოშკი საიდუმლო ოთახით; მთავარ ფასადზე თავმოყრილი შეისრული თაღები, კედელში ჩასმული ვარდულები, მოაჯირის წვრილი სვეტები გოთური სტილიზაციის უჩვეულო და საინტერესო ნიმუშს ქმნის.

გუმბათს პრინცის საგვარეულო გერბი ამშვენებს, რომელზეც ფრთიანი ცხენია გამოსახული. ამ სიმბოლოს მაგიური დამცავი ძალა აქვს თურმე. ასევე – საათი, რომელიც ისეთ განწყობას ქმნის, თითქოს აქ დრო გაჩერდა.

საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ სასახლეში ბროლის იატაკი აყარეს, მოხატული კედლები შეღებეს, უნიკალური ჭაღები ჩამოხსნეს და შენობაში ყრუ-მუნჯთა სკოლა გახსნეს. სასახლის აშენებიდან საუკუნის შემდეგ იქ მუსიკის, კინოსა და ქორეოგრაფიის მუზეუმი განთავსდა და ამჟამად 150 ათასზე მეტ ექსპონატს ინახავს. იგი ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი ხელნაწერთა ფონდია, სადაც, პრაქტიკულად, ყველა ქართველი ხელოვანისა და მწერლის არქივია დაცული.

პრინცთან გატარებული ერთი ღამის შემდეგ აგრაფინა ჯაფარიძემ მიატოვა ქმარი, ოლდენბურგთან ერთად ამ სასახლეში დასახლდა და გრაფინია ზარნიკაუს სახელი მოიპოვა. ხალხს ამ ამბავზე პატარა ლექსიც შეუთხზავს: – გრაფინია კისკისაო, დადიანმა პრინცს მისცაო!

ამ საოცარ ისტორიას სევდიანი დასასრული აქვს: გადმოცემის თანახმად, პრინცესა აგრაფინა ბოლშევიკებმა სიყვარულის კოშკში დაახრჩვეს. იმდროინდელი თბილისის მკვიდრებს არაერთხელ მოუყოლიათ, რომ სასახლეში ქალის აჩრდილი დადიოდა.

მუზეუმის თანამშრომლებს დღესაც სჯერათ, რომ სასახლეში აჩრდილები დადიან. სიუჟეტი ტელევიზიითაც გავიდა. ერთ-ერთი თანამშრომელი ყვება: ,,მუშაობას შევყევი, როცა ქალის სიმღერის ხმა გავიგონე. ვიცოდი, რომ შენობაში არავინ იყო. ქალის ხმას ბავშვების სიცილი მოჰყვა. რკინის კარი გასაღებით იყო ჩაკეტილი. მივხვდი, რომ მოჩვენებები დადიოდნენ. ძალიან შემეშინდა”.

ამჟამად შენობა გარედან მთლიანად რესტავრირებულია. პირვანდელი სახის დასაბრუნებლად მხოლოდ შიდა სამუშაოებია შესასრულებელი.

ამ თემის ირგვლივ სხვა მოსაზრებებიც არსებობს, თუმცა ისტორიამ, ლეგენდის სახით, ეს
ვერსია შემოინახა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 24
Page 1 of 24