ტექნოლოგიები

ხელოვნური ინტელექტი ბევრ ადამიანს აშინებს.

ექსპერტების აზრით აუცილებლად ყურადღება უნდა მიექცეს მათ კონტროლს, რათა მომავალში მათი მართვა არ გახდეს პრობლემა.

ათობით ექსპერტი წამყვანი უნივერსიტეტებიდან წერს კვლევას, რომლის მიხედვითაც ხელოვნური ინტელექტის მწარმოებელ კომპანიებს მოუწოდებენ, რომ იყვნენ ფრთხილად, ყველა დეტალი სათითაოდ უნდა განიხილონ, ხარვეზები უნდა აღმოიფხვრას სრულიად.

აღარ უნდა მოხდეს ავტო ავარიები თვითმმართვადი მანქანების გამო, უნდა გაკონტროლდნენ რობოტები, რომლებსაც თავისით შეუძლიათ გადაწყვეტილებების მიღება, თორემ შესაძლოა ძალიან ცუდ შედეგამდეც კი მივიდეთ.

Cnn.com

მასალა მოამზადა : ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სინგაპურის მარეგულირებელმა ორგანოებმა პირველად დაამტკიცეს ცხოველების დახოცვის გარეშე, ბიორეაქტორებში ხელოვნურად შექმნილი ხორცი. ინფორმაციას ამის შესახებ The Guardian ავრცელებს.

გამოცემის ცნობით, ამერიკული კომპანიის, Eat Just-ის მიერ შექმნილი ქათმის ბაიტსები სინგაპურის საკვების ასოციაციამ უსაფრთხოდ ცნო. კომპანიის თქმით, ამ მიღწევამ შესაძლოა შეცვალოს ხორცის წარმოების ინდუსტრია და მომავალში ხორცის ყველა სახეობის გაყიდვა ცხოველების მოკვლის გარეშე გახადოს შესაძლებელი.

The Guardian-ის ინფორმაციით, ამჟამად მსოფლიოში დაახლოებით 130 მილიონ ქათამს და 4 მილიონ ღორს კლავენ ყოველდღიურად. ძუძუმწოვრების 60%-ს შინაური ცხოველები, 36%-ს  ადამიანები შეადგენენ, გარეული ცხოველების წილი კი მხოლოდ 4%-ია. შესაბამისად, ლაბორატორიებში შექმნილი ხორცი, რომელსაც ცხოველების მოკვლის გარეშე აწარმოებენ, დიდ გავლენას მაოხდენს ბუნებასა და კლიმატზე.

Eat Just-ის პროდუქციისთვის უჯრედები 1 200-ლიტრიან ბიორეაქტორში იზრდება, რასაც შემდეგ მცენარეულ ინგრედიენტებს ურევენ. კომპანიის ცნობით, თავდაპირველად ამ პროდუქტზე ხელმისაწვდომობა შეზღუდული იქნება და ბაიტსები მხოლოდ სინგაპურის რესტორნებში გაიყიდება. ამასთან, ბუნებრივ ხორცთან შედარებით, ხელოვნურად შექმნილი ხორცის ფასი მაღალი იქნება იქამდე, სანამ პროდუქცია უფრო მასშტაბურად არ გაიყიდება, ამის შემდეგ კი მისი ფასი ბუნებრივ ხორცზე უფრო დაბალი გახდება.

ხელოვნური ხორცის წარმოებისთვის საჭირო უჯრედებს მეცნიერები ბიოფსიის შედეგად ცოცხალი ცხოველებიდან იღებენ, დამატებითი საკვები ნივთიერებები კი მცენარეებისგან მზადდება.

The Guardian-ის ცნობით, სხვადასხვა კვლევამ დაადასტურა, რომ განვითარებულ ქვეყნებში ადამიანები იმაზე მეტ ხორცს მიირთმევენ, ვიდრე ეს მათთვის, ან ზოგადად პლანეტისთვის იქნებოდა სასარგებლო. ამასთან, კვლევები აჩვენებს, რომ ხორცის მოხმარების შემცირება მნიშვნელოვანია კლიმატის კრიზისის შემცირებისთვის, ზოგი მეცნიერი კი ამბობს, რომ ხელოვნურად შექმნილი ხორცი საუკეთესო საშუალებაა კლიმატის კრიზისთან საბრძოლველად.

კომპანიები, რომლებიც ლაბორატორიებში ამზადებენ ხორცს, მიიჩნევენ, რომ ეს პროდუქტი ხორცის მოყვარულებს ტრადიციულ პროდუქტებს ჩამოაშორებს, რადგან ვეგანური დიეტები ზოგისთვის მიუღებელია, მცენარეული ხორცის შემცვლელ პროდუქტებს კი, ხშირ შემთხვევაში, არ აქვს იგივე ფაქტურა და არომატი. ბიორეაქტორებში კულტივირებული ხორცი კი ხელს უშლის ბაქტერიულ დაბინძურებას, რომელიც ცხოველური ნარჩენებისგან წარმოიქმნება, ასევე, ამცირებს ცხოველებში ანტიბიოტიკებისა და ჰორმონების ზედმეტ გამოყენებას.

Eat Just-ის წარმომადგენლის, ჯოშ ტეტრიკის თქმით, მარეგულირებელი ორგანოების მიერ ბიორეაქტორებში შექმნილი ხორცი საკვების ინდუსტრიაზე დიდ გავლენას მოახდენს:

“ეს არის ღია კარი და ახლა ჩვენზე და სხვა კომპანიებზეა დამოკიდებული, რომ გამოვიყენოთ ეს შესაძლებლობა. ვიმედოვნებ, ეს ცვლილება მომავალი წლების განმავლობაში მსოფლიოს მიიყვანს იმ დონემდე, როდესაც ხორცის წარმოებისთვის აღარ იქნება საჭირო არცერთი ცხოველის მოკვლა”, – განაცხადა ტეტრიკმა.

თუმცა, მისი თქმით, ახლა მთავარ გამოწვევად რჩება, თუ როგორ მიიღებს საზოგადოება ახალ პროდუქტს:

“არის თუ არა ეს განსხვავებული? რა თქმა უნდა. ჩვენ გვსურს, რომ მომხარებელთან სწორი კომუნიკაცია დავამყაროთ, თუ რა არის ეს პროდუქტი და როგორ შეედრება ის ჩვეულებრივ ხორცს. ამის შედეგად ჩვენ შევძლებთ გამაჯრვებას, თუმცა ეს არ არის გარანტირებული”, – განაცხადა ტეტრიკმა და განმარტა, რომ საკვები ნივთიერებების დონეზე კულტივირებული ქათამი იგივეა, რაც ჩვეულებრივი ხორცი.

ასევე, ტეტრიკის თქმით, კიდევ ერთი გამოწვევა, რასაც კომპანია პროდუქციის წარმოებისა და რეალიზაციის პროცესში წააწყდება, სხვა ქვეყნების მიერ ხელოვნური ხორცის აღიარება და დამტკიცება იქნება. კომპანია ამ დროისთვის უკვე აწარმოებს მცენარეულ კვერცხს და ვეგანურ მაიონეზს.

კულტივირებული ხორცის მნიშვნელობაზე საუბრობენ ამ სფეროს ექსპერტებიც. The Guardian-ის ცნობით, ხორცის საერთაშორისო სამდივნოს გენერალურმა მდივანმა, ჰსინ ჰუანგმა კულტივირებული ხორცის დამტკიცებას მნიშვნელოვანი მომენტი უწოდა.

“როგორც ჩანს, მსგავსი პროდუქციის წარმოებაში სხვა კომპანიებიც ჩაერთვებიან. ჩვენ გვჯერა, რომ კულტვირებული ხორცის გაყიდვის პოტენციალი ძალიან დიდია, რადგან მომხმარებლები გემოსა და საკვების სარგებლობიანობის კუთხით აღნიშნული პროდუქტს ენთუზიაზმით უყურებენ. რა თქმა უნდა, ნამდვილი ცხოველის ხორცი ამ მოთხოვნებს უფრო კარგად აკმაყოფილებს, თუმცა ჯანსაღი კონკურენცია მისაღებია”, – განაცხადა ჰუანგმა.

ამასთან, ჰუანგმა დასძინა, რომ მეცხოველეობა მსოფლიოს გარშემო დაახლოებით ერთი მილიარდი ღარიბი ადამიანის საარსებო წყაროს წარმოადგენს, თუმცა, ჰუანგის თქმით, მას სწამს მომხმარებლის არჩევანის, შესაბამისი მარკირებითა და რეგულაციებით.

წყარო : netgazeti.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

შესაძლოა ბევრს სმენია ქართველი მათემატიკოსის, მეტალურგისა და სპორტსმენის – გიორგი ნიკოლაძის სახელი. თუმცა, ცოტამ თუ იცის იმ მსოფლიო მასშტაბის გამოგონებაზე, რომელიც სწორედ მას ეკუთვნოდა.

დიდ ჯიხაიშში, ასევე გამოჩენილი ქართველი მოღვაწის – ნიკო ნიკოლაძის ოჯახში დაბადებული, მრავალმხრივი ნიჭით დაჯილდოებული  გიორგი ნიკოლაძე, სულ რაღაც, 42 წლის ასაკში გარდაიცვალა, მაგრამ ამ მცირე პერიოდშიც შეძლო დამსახურებებით დაემკვიდრებინა სახელი ჩვენი ქვეყნის ღირსეული ადამიანების სიაში.

1861 წელს, ქუთაისის გიმნაზიის დასრულების შემდეგ, ნიკოლაძემ სწავლა სანკტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე გააგრძელა და აქტიურად მონაწილეობდა 1861  წლის ცნობილ გამოსვლებშიც, რის გამოც დააპატიმრეს და უნივერსიტეტიდანაც გარიცხეს.

გ. ნიკოლაძის მრავალმხრივ მოღვაწეობაზე საუბრისას, აღსანიშნავია, რომ სწორედ მას ეკუთვნის 1918 წელს თბილისში შექნილი პირველი სატანვარჯიშო საზოგადოების შექმნის იდეა და თვითონ ტერმინი ,,ტანვარჯიშიც“ მან დაამკვიდრა ქართულ რეალობაში. იმავე წელს ნიკოლაძემ ვაჭრობისა და მრეწველობის სამინისტროშიც დაიწყო მუშაობა, მაგრამ ეს საქმიანობა მალევე მიატოვა და თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტის ხელმძღვანელი გამხდარა.

ნიკოლაძე რუსულთან ერთად ფლობდა ინგლისურ, ფრანგულ და გერმანულ ენებს, რამაც კიდევ უფრო გაუმარტივა იმ დროინდელ ვითარებაში ქვეყნის ფარგლებს გარეთაც თავისუფლად ემოგზაურა და უცხოურ გამოცემებთანაც ეთანაშრომლა.

1926-1928  წლებში, დისერტაციის დასაცავად, ნიკოლაძე ორი წლით საზღვარგარეთ წავიდა და პარიზში გამოფენილი პირველი ელექტროგამომთვლელი მანქანები დაათვალიერა, რომლებიც ჯერ კიდევ მხოლოდ ორ მარტივ მოქმედებას ასრულებდა. სწორედ ამ დროს გასჩენია თვითნასწავლ მათემატიკოსს  იდეა, რომ შეექმნა ელექტროგამომთვლელი მანქანა, რომელიც შეკრება-გამოკლებასთან ერთად, გაყოფა-გამრავლების მოქმედების შესრულებასაც შეძლებდა.

მიუხედავად მრავალი შემოთავაზებისა გიორგის გადაუწყვეტია სამშობლოში დაბრუნებულიყო და სწორედ აქ განეხორციელებინა საკუთარი გამოგონების ხორცშესხმა, რომლის შესახებაც წყაროები თითქმის აღარ არსებობს, დაკარგულია მისი ნახაზებიც და ერთადერთი ის არის ცნობილი, რომ მისი პირველი მოდელი 1936 წლამდე მოსკოვის უნივერსიტეტში იყო გამოფენილი, თუმცა მისი ბედიც უცნობია.

საინტერესოა, რომ ნიკოლაძეს გეომეტრიის და ზოგადად მათემატიკისადმი მიდრეკილება ბავშვობიდან გასჩენია, მაგრამ არ გაუვლია რაიმე სპეციალურ სასწავლო პროგრამა ამ დარგში, რითიც კიდევ უფრო მეტად გვაკვირვებს. ის პოეზიითაც კი ყოფილა გატაცებული და არაერთი ნაშრომიც შეუქმნია. ამასთანავე,  მანვე მოგვცა ილია ჭავჭავაძისა და გრიგოლ ორბელიანის მხატვრული შემოქმედების ღრმა ანალიზი.

ნიკოლაძეს საბოლოოდ ფილტვების ორმხრივი კრუპოზული ანთებით გარდაიცვალა. სამწუხაროა, რომ მისი გარდაცვალების ზუსტი თარიღიც კი კითხვის ნიშნის ქვეშ არის, ზოგი ცნობით, ის 1928 წელს გარდაიცვალა, არსებობს წყაროები სადან ამ თარიღად 1931 წელია მიჩნეული.  „დიდებული ადამიანები უძეგლოდ იკარგებიანო” – უთქვამს ნიკო ლორთქიფანიძეს და დასანანია, რომ  ამდენად ცოტა ყურადღება ეთმობა სხვადასხვა ეპოქის გამორჩეულ პიროვნებებს, რომელთა სახელი ერთეულებსღა თუ ახსოვთ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ქართველი გამომგონებელი, ქიმიკოსი და პოლიტიკოსი – გიორგი მაჩაბელი მსოფლიოში ცნობილია როგორც – The Prince George Matchabeli და მის სახელს, უპირველეს ყოვლისა, აშშ-ში შექმნილი პარფიუმერიის ხაზი უკავშირდება, რის გამოც მას „სუნამოების პრინცადაც“ მოიხსენიებენ ხოლმე. ცნობილი მთარგმნელის – ივანე მაჩაბელის ძმისშვილი ლონგ-აილენდის სასაფლაოზე, ნიუ-იორკშია დაკრძალული, მის მიერ შექმნილი პარფიუმერიის ხაზი კი დღემდე ერთ-ერთ უძველეს და მოთხოვნად პარფიუმერულ ნაწარმად რჩება ამერიკაში.

გიორგი მაჩაბელი 1885 წ. თბილისში დაიბადა და განათლება სათავადაზნაურო გიმნაზიაში მიიღო. სწავლა ბერლინის სამთო აკადემიაში გააგრძელა, აკადემიის დამთავრების შემდეგ გიორგი მაჩაბელმა თავისი შრომით მოიარა მთელი მსოფლიო — ხან მეზღვაური იყო, ხან მძღოლი და ხანაც შიკრიკი. ინტერესთა ფართო სპექტრის მიუხედავად, მაჩაბელ აქტიურად იყო ჩართული პოლიტიკურ პროცესებშიც და 1918 წ. 26 მაისიდან, მას შემდეგ, რაც საქართველოს სახელმწიფო აღდგა, როგორც დემოკრატიული რესპუბლიკა, გიორგი მაჩაბელი საქართველოს საელჩოს პირველი მდივანი იყო იტალიაში, სადაც მეუღლესთან – ცნობილ იტალიელ მსახიობთან – ნორინა ჯილთან ერთად ცხოვრობდა.

1922 წ. მაჩაბელი ამერიკაში გადასახლდა და ნიუ-იორკში გახსნა ანტიკური მაღაზია, რომლის სახელწოდებაც სტენდალის რომანიდან გამომდინარე ,,წითელი და შავი” შეარჩია, აქ ცოლ-ქმარი სხვადასხვა სახის ანტიკვარიატს ჰყიდდა, მათ შორის სპარსულ ფარდაგებს, ავეჯს, იტალიურ და ესპანურ ძვირფას ქსოვილებსა თუ სამკაულებს. თუმცა, მოგვიანებით, როცა საკუთარი პირველი სუნამო – ცოლისადმი მიძღვნილი “Princess Norina” გამოუშვა, მისმა წარმატებამ გადაფარა ანტიკვარიატის ბიზნესი, ამან კი პარფიუმერიის წარმოებით სერიოზულად დაინტერესებისკენ უბიძგა მაჩაბელს.

 1926 წელს ნიუ-იორკში მაჩაბელმა დაარსა პარფიუმერული ხაზი “Prince Matchabeli” – „მე ვქმნი პარფიუმერიას ამერიკისთვის, რომლის პარიზული ფასები, აქამდე არასდროს ყოფილა აქ ასე მისაღები, მაგრამ, რეალურად, მთელი ცხოვრება ქიმიის სფეროში ვტრიალდებდი და ვქმნიდი პარფიუმერიას, თუმცა მხოლოდ საკუთარი სიამოვნებისთვის, მაგრამ მათზე მოთხოვნა იმდენად დიდი იყო, რომ გადავწყვიტე ამ ყველაფრისთვის ბიზნესის სახე მიმეცა“ (გიორგი მაჩაბელი, 1928).

მაჩაბელი ხშირად ხვდებოდა მედიის ყურადღების ცენტრში, 1930 წლის ,,The New-Yorker-ი” იუწყება, რომ მას ჩვევად ჰქონია, ქალბატონებისთვის თავაზიანად ეგრძნობინებინა თუ კი შეამჩნევდა, რომ ისინი შეუფერებელ სუნამოს ხმარობდნენ და თავის ერთ-ერთ პროდუქტი გაეგზავნა პატივისცემის ნიშნად. მომავალში კი, თუ შეამჩნევდა რომ რომელიმე მათგანი კვლავ ძველებურ სუნამოს ხმარობდა, ხუმრობით მიაგებდა – „თქვენ მე არ მიერთგულეთო“.

წარმატებული ბიზნესსაქმიანობის მიუხედავად, მაჩაბელი აქტიურად აგრძელებდა საზოგადოებრივ მოღვაწეობასაც და ის იყო შეერთებულ შტატებში ქართული სათვისტომოს დაარსების ერთ–ერთი პირველი ინიციატორი, როგორც ცნობილია, მაჩაბელი დიდ მატერიალურ დახმარებას უწევდა არა მარტო სათვისტომოს, არამედ ყველა გაჭირვებულ ქართველს ამერიკაში. გიორგი მაჩაბელი 1931 წელს ფილტვების ანთებით გარდაიცვალა, რის შემდეგაც მალევე, მისი პარფიუმერიის სახლი ჯერ კერძო პირს, შემდეგ კი „Vicks Chemical Company-ს“ გადაეცა, თუმცა აღსანიშნავია რომ ბოლო პარფიუმერიის სახლის ბოლო ნაწარმი 2002 წელს არის გამოცემული და დღევანდელ ბაზარზეც პრინცი მაჩაბელის სახელით ფიგურირებს.

 წყარო: princematchabelli.blogspot.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

იაპონიის ერთ-ერთ მაღაზიაში რობოტი განათავსეს, რომელიც მომხმარებლებს პირბადეების ტარებისა და სოციალური დისტანციის დაცვისკენ მოუწოდებს.

Robovie- ს, რომელიც კიოტოს საერთაშორისო “ტელეკომუნიკაციების კვლევის ინსტიტუტმა“ შექმნა, შეუძლია იმ მომხმარებლების გამორჩევა, რომლებსაც პირბადეები არ უკეთიათ, ასევე მათი შემჩნევა, რომლებიც საჭირო დისტანციას არ იცავენ და თავაზიანად სთხოვოს, წესები დაიცვან.

რობოტი ადამიანების მოძრაობის დასაფიქსირებლად კამერასა და სენსორებს იყენებს, მათ შორის მანძილის გასაზომად კი – ლაზერს.

Robovie-ის შემქმნელები იმედოვნებენ, რომ ექსპერიმენტი წარმატებული აღმოჩნდება და ახალი რობოტის საშუალებით შესაძლებელ გახდება მაღაზიებში მყიდველებსა და პერსონალს შორის ახლო კონტაქტის შემცირება. გარდა ამისა, ისინი ფიქრობენ, რომ მომხმარებელი ნაკლებად უხერხულად იგრძნობს თავს, როდესაც შენიშვნას რობოტი მისცემს და არა ადამიანი.

წყარო : theguardian.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დანიელმა მკვლევარებმა ღორების სისხლისგან ცილის ფხვნილი შექმნეს, რომელიც საკვები დანამატის სახით იქნება გამოყენებული.

კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის გუნდი ფიქრობს, რომ ღორის სისხლი შეიძლება ადამიანისთვის ცილის მდგრად წყაროდ იქცეს.

ღორის ხორცის წარმოების შედეგად ამჟამად დანიაში 60 000 ტონა ღორის სისხლი რჩება და მათი უმეტესობა საერთაშორისო ბაზარზე ცხოველების საკვების სახით იყიდება. მაღალი კვებითი ღირებულების გამო მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ღორის სისხლი შეიძლება სხვადასხვა საკვებში დანამატის სახით იქნას გამოყენებული.

ცილის ფხვნილს, რომელსაც მეცნიერთა აღნიშნული გუნდი აწარმოებს, თეთრი ფერი და ნეიტრალური გემო აქვს, ამიტომ იგი არ ცვლის იმ პროდუქტის გემოს, რომელსაც უმატებენ.

მეცნიერები განმარტავენ, რომ 5000 ტონა ცილის ფხვნილის მისაღებად 60 000 ტონა სისხლია საჭირო. ამის გაკეთება კი შესაძლებელია მეთოდით, რომელიც პაპაიას ნაყოფის გამოყენებით ხორციელდება. პაპაიას აქვს ფერმენტი, რომელსაც შეუძლია გამოყოს ცილა სისხლიდან, ის ასევე გამოაცალკევებს რკინას, რომლის გამოყენება საკვებ დანამატებში შეიძლება.

კვლევის ავტორები ირწმუნებიან, რომ ცილის ფხვნილის გამოყენება უამრავ საკვებსა და სასმელში შეიძლება. მაგალითად, ის შეიძლება შეურიონ წვენს, ნაყინს ან შოკოლადის ფილას.

წყარო : euronews.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

შენობის ერთი ადგილიდან მეორეზე გადასატანად მისი დანგრევა საჭირო სულაც არ არის. ეს ე.წ. Walking მეთოდია. შანხაიში, 1935 წელს აშენებული დაწყებითი სკოლის შენობა ახალ ლოკაციაზე, ზუსტად ასე გადაიტანეს. მის ძველ ადგილს კი თანამედროვე კომერციული ცენტრის მშენებლობისთვის გამოიყენებენ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

იტალიელმა მკვლევარებმა ბიომიმეტიკური პროთეზის ხელი შექმნეს, რომელსაც იმ მოქმედებების გამეორება შეუძლია, რასაც ადამიანის ბუნებრივი ხელი აკეთებს.

მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ მათ მიერ შექმნილი ხელოვნური ხელი, Hannes-ი,  ამპუტირებულ კიდურების მქონე ადამიანს საშუალებას აძლევს ბუნებრივი კიდურის ფუნქციის 90 პროცენტზე მეტი შეასრულოს.

პროთეზი, რომელიც მოიცავს ხელსა და მაჯას, მისი მატარებლის კუნთების მიერ წარმოქმნილი ელექტრული სიგნალების გამოყენებით მოძრაობს.

სენსორები მომხმარებლის კიდურის კუნთების აქტივობას ამოიცნობს და ზუსტი მოძრაობების შესასრულებლად სპეციალურად შემუშავებულ პროგრამულ უზრუნველყოფას იყენებს.

მკვლევარების განმარტებით, ხელის მექანიკური დიზაინი, რომელიც ბაზარზე უნიკალურია, პროთეზირების მრავალფეროვნებისა და მოძრაობის გასაღების წარმოადგენს.

მექანიზმი, ძრავის გამოყენებით, საშუალებას აძლევს ხელს, იმ ობიექტს მოერგოს, რომელიც მას უჭირავს.

ცერის მოძრაობა სამ განსხვავებულ მდგომარეობაშია შესაძლებელი: მჭიდრო მოჭიდება მცირე საგნებისთვის, გვერდითი მოჭიდება წვრილი საგნებისთვის და ძლიერი მოჭიდება, რომლის გამოყენებაც  მომხმარებელს  მძიმე საგნების ასაწევად შეუძლია.

შესაძლებელია მაჯის მობრუნებაც, გასაღების გადატრიალების მსგავსი, რაც იმას ნიშნავს, რომ მფლობელს შეუძლია ნივთები სხვადასხვა მდგომარეობაში დაიჭიროს.

ხელოვნური ხელის ელემენტის მოცულობა საათში 1300 მილიამპერია.

ხელმისაწვდომია პროთეზის 2 ზომა ცაცია ან „მემარჯვენე“ ქალებისა და მამაკაცებისთვის.

პროთეზის შექმნის შესახენ მონაცემები ჟურნალ Science Robotics-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : independent.co.uk

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

,,ყველას სურს მშვიდობა, მაგრამ ფრონტის წინა ხაზზე ჯერ არავინ უსმენს მათ”

შეიარაღებული დაპირისპირება აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის დღესაც გრძელდება მთიანი ყარაბაღის გამო. სომეხი მოსახლეობითა და დიასპორით დასახლებული ტერიტორია ზერბაიჯანში მდებარეობს. 27 სექტემბერს განახლდა შეიარაღებული კონფლიქტი, აზერბაიჯანის სამინისტროს ინფორმაციით სომხეთმა ისევ მიიტანა იერიში ქალაქ ტერტერზე.

რამ გამოიწვია შეიარაღებული კონფლიქტის პროვოცირება?

ზუსტი მიზეზი ამ დროისთვის გაურკვეველია, რადგან ორივე მხარე განსხვავებულ მოტივებზე საუბრობს. აზერბაიჯანი ამბობს, რომ სომხეთმა მათი პროვოცირება გამოიწვია, ხოლო სომხეთი ამბობს, რომ აზერბაიჯანული ჯარები  თავს დაესხნენ და სომხეთმაც საპასუხო იერიში მიიტანა. დაძაბულობამ ივლისში მომხდარი რამდენიმედღიანი შეტაკების შემდეგ მოიმატა, რასაც აზერბაიჯანის მხარის მონაცემებით 11 აზერბაიჯანელი ჯარიკაცი დ ერთი მშვიდობიანი მოქალაქე ემსხვერპლა.

რა არის რუსეთისა და თურქეთის როლი სომხეთ-აზერბაიჯანის კონფლიქტში?

რუსეთი სომხეთის სტრატეგიული პარტნიორია. მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტში კი თურქეთი და რუსეთი სხვადასხვა მხარეს იმყოფებიან. რუსეთი სომხეთისა და აზერბაიჯანის გრძელვადიანი მხარდამჭერია იარაღის მიწოდების თვალსაზრისით.

თურქეთის პრეზიდენტი კი აცხადებს, რომ ყარაბაღი არ არის მხოლოდ აზერბაიჯანის პრობლემა და ეს საკითხი თურქეთის ინტერესებშიც შედის. პრესკომფერენციაზე ერდოღანმა აზერბაიჯანს სრული მხარდაჭერა გამოუცხადა და თქვა, რომ ანკარა მზად არის აზერბაიჯანსა და სომხეთს დავის მოგვარებაში დაეხმაროს.

20 სექტემბერს კი აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ოფიციალურ საიტზე გამოაქვეყნა სამადლობელი სიტყვა საქართველოს მიმართ, რაც უკავშირდება რუსეთიდან იარაღით მომარაგების ხელშეშლას:,,საქართველომ არ დაუშვა თავისი ტერიტორიის გავლით სომხეთში იარაღის გადატანა. სწორედ ამიტომ სატრანსპორტო თვითმფრინავები სომხეთს კასპიის ქვეყნების ტერიტორიის გავლით იარაღით საჰაერო გზით ამარაგებენ. საქართველომ იმოქმედა როგორც ძალიან საიმედო პარტნიორმა. მინდა მადლიერება გამოვხატო საქართველოს მთავრობის მიმართ“

რას ფიქრობს დანარჩენი მსოფლიო?

,,ყველას სურს სიმშვიდე, მაგრამ ფრონტის წინა ხაზზე ჯერ არავინ  უსმენს მათ”. ნატო და ევროკავშირი ორივე მხარეს სთხოვს დაუყოვნებლივ საომარი მოქმედებების შეწყვეტას და ცხადია ამ კონფლიქტის მოგვარება მსგავსი სამხედრო გზით შეუძლებელია, რადგან შეიძლება ომის მასშტაბები მთიან ყარაბაღს გასცდეს და გახდეს მთავარი პრობლემა მსოფლიოსთვის.

წყარო: CNN

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”