close

ტექნოლოგიები

ტექნოლოგიები

ისტორიაში პირველად, ადამიანის ტვინის ქსოვილი 3D პრინტერის გამოყენებით შექმნეს

და აი ისიც, მეცნიერებმა 3D პრინტერის გამოყენებით ადამიანის ტვინის ქსოვილი დაბეჭდეს. მკვლევრებს ეს ადამიანის ტვინის ფუნქციის შესწავლაში გამოადგებათ.

ვისკონსინ-მედისონის უნივერსიტეტის ექსპერტების თქმით, დაბეჭდილ ქსოვილს შეუძლია “იზრდებოდეს და ფუნქციონირდეს ტიპური ტვინის ქსოვილის მსგავსად”.

3D პრინტერით დაბეჭდილი ტვინის ქსოვილი, შესაძლოა, სასარგებლო იყოს სხვადასხვა ნევროლოგიური და ნეიროგანვითარების პრობლემების შესასწავლად, მათ შორის ალცჰაიმერის და პარკინსონის დაავადების.

„ეს შეიძლება იყოს ისეთი მოდელი, რომელიც დაგვეხმარება გავიგოთ, თუ როგორ ურთიერთობენ ტვინის უჯრედები და ტვინის ნაწილები ადამიანებში. ამას შეუძლია შეცვალოს ღეროვანი უჯრედების ბიოლოგიის, ნეირომეცნიერებისა და მრავალი ნევროლოგიური აშლილობის პათოგენეზის აღქმა”, – თქვა სუ-ჩუნ ჟენგმა, ნეირომეცნიერებისა და ნევროლოგიის პროფესორმა.

ჰორიზონტალური 3D ბეჭდვის მიდგომის გამოყენება
ჩვეულებრივი ვერტიკალური ფენების მეთოდის გამოყენების ნაცვლად, მკვლევრებმა ინოვაციურ ჰორიზონტალურ 3D ბეჭდვის მიდგომას მიმართეს.

ინდუცირებული პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედებისგან წარმოქმნილი ნეირონები რბილი ბიო-მელნის გელის მასალაში მოათავსეს. ეს მათი ზრდისთვის უფრო ხელსაყრელ გარემოს ქმნის.

შემქმნელები აღნიშნავენ, რომ მათ განზრახ შეინარჩუნეს ქსოვილის სიმკვრივე, რათა უზრუნველყონ ჟანგბადისა და საჭირო ნივთიერებების ოპტიმალური გამომუშავება ნეირონებისთვის.

მრავალშრიანი ბეჭდვა საშუალებას აძლევდა უჯრედებს შეექმნათ კავშირები, რის შედეგადაც გაჩნდა ისეთი ქსელები, როგორიც ადამიანის ტვინშია.

ამ ქსელებში ნეირონები აქტიურად ურთიერთობენ ერთმანეთთან სიგნალების გაგზავნის სახით. ეს კომუნიკაცია ხდება ნეიროტრანსმიტერების, ქიმიური მესენჯერების მეშვეობით, რომლებიც ხელს უწყობენ სიგნალების გადაცემას ნეირონებს შორის.

„ის რაც შედეგად აღმოვაჩინეთ გასაოცარია. მაშინაც კი, როდესაც ვბეჭდავდით სხვადასხვა უჯრედებს, რომლებიც მიეკუთვნებოდნენ ტვინის სხვადასხვა ნაწილს, მათ მაინც შეეძლოთ ერთმანეთთან კონტაქტი განსაკუთრებული და სპეციფიკური გზით”, – თქვა ჟენგმა პრესრელიზში.

ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ ეს მეთოდი საშუალებას იძლევა გაკონტროლდეს უჯრედების ტიპები და განლაგება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

მასკის თქმით, Neuralink-ის პირველი პაციენტი მაუსს გონებით აკონტროლებს

ცოტა ხნის წინ შევიტყვეთ, რომ ილონ მასკის კომპანიამ ადამიანის ტვინში პირველი ჩიპი ჩადგა.

როგორც ცნობილია, ყველაფერმა კარგად ჩაიარა. პაციენტის პირველადმა გამოკვლევამ ნეირონული აქტიურობა და იმპულსები გამოავლინა. პროცედურის შემდგომ ის თავს კარგად გრძნობდა.

პროდუქტს Telepathy ჰქვია. მისი მეშვეობით ადამიანები ტელეფონისა თუ კომპიუტერის გაკონტროლებას გონებით შეძლებენ, პირველი ცდის პირები კი ის ინდივიდები იქნებიან, რომლებიც კიდურებს ვერ ამოძრავებენ.

და აი ახლა, მასკი ამბობს, რომ იმპლანტის მიმღები ადამიანი მაუსის კურსორს გონებით მართავს.

„პროგრესი აშკარაა. ოპერაციის შემდეგ პაციენტი სრულად გამოჯანმრთელდა, ნერვული ეფექტები აღდგენილია და ახლა მას ეკრანზე მაუსის კურსორის გადაადგილება მხოლოდ ფიქრით შეუძლია”, — თქვა მასკმა.

Neuralink-ის მიზანი ადამიანის ტვინისა და კომპიუტერის ერთმანეთთან დაკავშირებაა, რასაც ნეიროკომპიუტერული ინტერფეისი ეწოდება. მისი მეშვეობით სხვადასხვა მძიმე ნევროლოგიური პრობლემის მქონე ინდივიდებს საშუალება ექნებათ, რომ სხვებთან ნორმალური კომუნიკაცია შეძლონ.

ჯერ კიდევ 2021 წელს ჩვენ ვნახეთ მაიმუნი, რომელიც Neuralink-ის ტვინის იმპლანტით Pong-ს გონებით თამაშობდა.

მაშინ ვიდეოს დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. მაიმუნმა თავდაპირველად ჯოისტიკის გამოყენებით ისწავლა თამაში, რისთვისაც ბანანის სასმლით აჯილდოებდნენ. ამ დროს კი, Neuralink-ის მოწყობილობა იწერდა ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ რომელი ნეირონები აქტიურდებოდა თამაშისას. ამ ინფორმაციის საფუძველზე მეცნიერებმა შეძლეს მაიმუნის კიდურების მოძრაობის პროგნოზირება. ნიმუშების შესწავლის შემდეგ, ჯოისტიკი, რომელსაც პეიჯერი იყენებდა, კომპიუტერიდან გამოაერთეს, მაიმუნმა კი მხოლოდ თავისი გონების გამოყენებით გააგრძელა თამაში.

და აი ახლა, როგორც ჩანს, ადამიანის ჯერიც მოვიდა.

ცნობისთვის, ამ მიმართულებით სხვა კომპანიებიც აქტიურად მუშაობენ. ასეთია, მაგალითად, Blackrock Neurotech, რომელმაც ადამიანის ტვინში ჩიპი ჯერ კიდევ 2004 წელს ჩანერგა. ასევე, Neuralink-ზე ნაკლებად არაინვაზიური პროცედურა შეიმუშავა Precision Neuroscience-მა. როგორ შედეგებს აჩვენებს Neuralink-ის ინტერფეისი, მომავალში გავიგებთ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაცია

მეცნიერებმა, ბრინჯის მარცვლებში საქონლის ხორცის წარმოქმნით, ახალი ჰიბრიდული საკვები გამოიგონეს

მსოფლიო მოსახლეობის ზრდის ფონზე, იზრდება ზეწოლა გარემოზე. შექმნილ გამოწვევებს შორის არის საკვების წარმოება. პრობლემებია მიწისა და წყლის რესურსებთან დაკავშირებითაც, რომელიც საჭიროა მეცხოველეობისთვის.
ლაბორატორიაში წარმოებული ხორცი, შესაძლოა, ამ ზეწოლის შემსუბუქების ერთ-ერთი საშუალება გახდეს და კორეელმა მეცნიერებმა ცოტა ხნის წინ მისი დამზადების ინოვაციური გზა აღმოაჩინეს. მათ გამოიგონეს ახალი ჰიბრიდული საკვები, რომელიც შედგება მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ცხიმის უჯრედებისა და ბრინჯის მარცვლებში გაზრდილი კუნთებისგან.
ბრინჯი შეიცავს დაახლოებით 80 პროცენტ სახამებელს, დანარჩენი 20 პროცენტი არის ცილა და სხვა საკვები ნივთიერებები. ეს არის შესანიშნავი საკვები ელემენტი, მაგრამ მკვლევარები ფიქრობდნენ, რომ შეიძლება არსებობდეს გზა, რათა მან ცოტა უფრო ძლიერად იმოქმედოს.
ბიოლოგიურ სისტემებში უჯრედებს ესაჭიროებათ ერთგვარი ხარაჩო, რომელიც აყალიბებს ქსოვილს მისი ზრდისას. ლაბორატორიულ პირობებში მეცნიერები ხშირად იყენებენ ხელოვნურ მატრიქსს სხვადასხვა ქსოვილებისა და ორგანოებისთვის. იონსეის უნივერსიტეტის ბიომოლეკულური ინჟინერი, სოჰეონ პარკი, რომლის ხელმძღვანელობითაც ჯგუფმა კვლევა ჩაატარა, და მისი კოლეგები ფიქრობდნენ, რომ ბრინჯი იმდენად ფოროვანი იყო, შეეძლო ხარაჩოს ფუნქციის შესრულება, რომელზედაც ლაბორატორიაში შექმნილი ცხოველური უჯრედები ქსოვილში აშენდებოდა.
პირველ რიგში, მათ დაფარეს ბრინჯის მარცვლები საკვები თევზის ჟელატინით და საკვები ფერმენტებით, რათა დახმარებოდნენ უჯრედებს დასაყრდენის პოვნაში და მაქსიმალურად გაეზარდათ უჯრედული მასალის რაოდენობა, რომელიც ეკვრის და იზრდება ბრინჯზე. შემდეგ მათ დათესეს ბრინჯის მარცვლები ძროხის კუნთებთან და ცხიმოვანი ღეროვან უჯრედებთან ერთად და გააჩერეს პეტრის თეფშში 9-დან 11 დღემდე.
კულტივირების პერიოდის ბოლოს მკვლევარებმა ბრინჯი დატესტეს მისი სტრუქტურისა და კვების შემცველობის შესასწავლად. მათ აღმოაჩინეს, რომ ძროხის ხორც-ბრინჯის ჰიბრიდი უფრო მტკიცე და მყიფე იყო, ვიდრე ჩვეულებრივი ბრინჯი.
უფრო მნიშვნელოვანი ის იყო, თუ როგორ შეიცვალა ბრინჯის საკვები პროფილი. ჰიბრიდულ ბრინჯს ჰქონდა მნიშვნელოვნად მაღალი ცილის და ცხიმის შემცველობა – 8 პროცენტით მეტი ცილა და 7 პროცენტით მეტი ცხიმი – ვიდრე დაუმუშავებელ ბრინჯს. ეს შეიძლება ბევრი არ ჩანდეს, მაგრამ გაუმჯობესებით ის შეიძლება კიდევ უფრო გაიზარდოს. ამ მოცემულობით, ხორციანი ბრინჯის წარმოება უფრო ნაკლებად ძვირი დაჯდება, ვიდრე ძროხის ხორცის თითო გრამი ცილის, როგორც ემისიის, ასევე ფინანსური თვალსაზრისით.
კერძოდ, ჯგუფის გამოთვლით, ჰიბრიდული ბრინჯის წარმოება, წარმოქმნის 6,27 კილოგრამ ნახშირორჟანგს 100 გრამ ცილაზე. ძროხის ხორცი გამოყოფს 49,89 კილოგრამ ნახშირორჟანგს 100 გრამ ცილაზე. ხოლო ჰიბრიდული ბრინჯის ღირებულება მომხმარებლისთვის იქნება ძროხის ხორცის ფასის დაახლოებით 15 პროცენტი კილოგრამზე.
ასევე, შესაძლოა, საინტერესო იყოს ბრინჯის გემოს პროფილის ცვლილებები. ჯგუფმა დაადგინა, რომ ძროხის კუნთმა და ცხიმმა ბრინჯს სხვადასხვა არომატული ნაერთები დაამატა, რაც მზარეულებისთვის ექსპერიმენტების ჩასატარებლად სახალისო იქნება.
ახლა რჩება წარმოების პროცესის დახვეწა, რათა შემცირდეს ჰიბრიდული ბრინჯის დამზადების დრო.
„არ ველოდი, რომ უჯრედები ასე კარგად გაიზრდებოდა ბრინჯში. ახლა მე ვხედავ ამ მარცვლეულზე დაფუძნებული ჰიბრიდული საკვების სამყაროს შესაძლებლობებს. ის ერთ დღეს შეიძლება გახდეს შიმშილთან, სამხედრო რაციონთან ან თუნდაც კოსმოსურ საკვებთან დაკავშირებული პრობლემების შემსუბუქების საშუალება“, – აცხადებს სოჰეონ პარკი.
კვლევა სამეცნიერო ჟურნალ Matter-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიტექნოლოგიები

ხელოვნური ინტელექტი სამუშაო ადგილების 40%-ს ჩაანაცვლებს

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის (IMF) თანახმად, ხელოვნური ინტელექტის (AI) განვითარებამ, შეიძლება, მსოფლიოში სამუშაო ადგილების 40% შეამციროს. ზოგიერთი სამუშაო კი, შეიძლება, საერთოდ გაქრეს.

 

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ხელმძღვანელმა კრისტალინა გეორგიევამ მოუწოდა მთავრობებს, შექმნან სოციალური უსაფრთხოების ქსელები და გადამზადების პროგრამები ხელოვნური ინტელექტის უარყოფითი გავლენის შესამცირებლად.

 

„ხელოვნური ინტელექტი, სავარაუდოდ, გააღრმავებს უთანასწორობას, ამიტომ პოლიტიკის შემქმნელებმა უნდა იზრუნონ, რომ ამ ტექნოლოგიამ არ გამოიწვიოს სოციალური დაძაბულობა,” – წერს იგი დავოსის მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის წინ, სადაც AI ერთ-ერთი მთავარი განსახილველი თემა იქნება.

 

გეორგიევას თქმით, ხელოვნური ინტელექტის გავლენა გაცილებით უფრო დიდი იქნება მოწინავე ეკონომიკებში, ვიდრე განვითარებად ბაზრებზე. ეს ნაწილობრივ იმის გამო მოხდება, რომ „თეთრსაყელოიანი” თანამშრომლები უფრო მეტად არიან რისკის ქვეშ, ვიდრე მუშები.

„ხელოვნური ინტელექტის აპლიკაციებს შეუძლიათ გადაჭრან ადამიანების წინაშე არსებული ძირითადი ამოცანები. ამან შეიძლება შეამციროს მოთხოვნა, რაც გამოიწვევს ხელფასების და  დაქირავებულთა რაოდენობის შემცირებას“, – წერს გეორგიევა IMF-ის ანალიზზე დაყრდნობით.

 

გეორგიევა ასევე აღნიშნავს AI-ის გამოყენებით წარმოების და შემოსავლების გაზრდის შესაძლებლობებს.

 

„AI გარდაქმნის გლობალურ ეკონომიკას,” – წერს იგი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

ილონ მასკის განცხადებით, Neuralink-მა ადამიანის ტვინში ჩიპი პირველად ჩანერგა

მილიარდერმა ილონ მასკმა განაცხადა, რომ მისმა კომპანიამ Neuralink ადამიანის ტვინში უსადენო ჩიპი პირველად ჩანერგა წარმატებით. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, მასკმა აღნიშნა, რომ მოწყობილობის მუშაობის პირველი შედეგები იმედისმომცემია და ჩიპი ნერვულ იმპულსებს კარგად ცნობს. ჩიპი ტვინში ადამიანსა და კომპიუტერს შორის დამაკავშირებელი რგოლი უნდა იყოს და დაეხმაროს ადამიანებს, რომლებსაც ფიზიკური პრობლემები და ფსიქოლოგიური აშლილობები აქვთ.

მასკმა თავის სოციალურ ქსელში X განაცხადა, რომ მისი კომპანიის ქმნილებას „ტელეპათია“ დაარქვა და პირველ რიგში მას ჩაუნერგავენ ადამიანებს პარალიზებული კიდურებით.

„ეს მათ საშუალებას მისცემს გამოიყენონ ტელეფონი, კომპიუტერი, მათი მეშვეობით კი პრაქტიკულად ნებისმიერი სხვა მოწყობილობა მხოლოდ აზრის ძალით“, – განმარტა მასკმა.

Neuralink-ის აღწერის თანახმად, ოპერაციას ტვინზე რობოტი ატარებს. ის ნერგავს ტვინში ჩიპს, რომელსაც 1024 სენსორი აქვს. ჩიპი ტვინის იმ ნაწილში ინერგება, რომელიც აკონტროლებს „მოძრაობის განხორციელების განზრახვას“. ის ტვინის სიგნალებს გარე მოწყობილობას გადასცეს, რომელიც მათ შიფრავს და „ხვდება“ რა მოძრაობის განხორციელება უნდა ადამიანს.

აშშ-ის მთავრობამ მასკის კომპანიას ადამიანზე ცდების ლიცენზია გასული წლის მაისში გასცა. გეგმის მიხედვით, ტესტირება 6 წლის განმავლობაში გაგრძელდება.

რამდენიმე თვის წინ ცნობილი გახდა, რომ Neuralink-ი 2024 წელს ტვინში იმპლანტების ჩასანერგად 11 ოპერაციის ჩატარებას გეგმავს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

ხელოვნური ინტელექტი სამუშაო ადგილების 40%-ს ჩაანაცვლებს

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის (IMF) თანახმად, ხელოვნური ინტელექტის (AI) განვითარებამ, შეიძლება, მსოფლიოში სამუშაო ადგილების 40% შეამციროს. ზოგიერთი სამუშაო კი, შეიძლება, საერთოდ გაქრეს.

 

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ხელმძღვანელმა კრისტალინა გეორგიევამ მოუწოდა მთავრობებს, შექმნან სოციალური უსაფრთხოების ქსელები და გადამზადების პროგრამები ხელოვნური ინტელექტის უარყოფითი გავლენის შესამცირებლად.

 

„ხელოვნური ინტელექტი, სავარაუდოდ, გააღრმავებს უთანასწორობას, ამიტომ პოლიტიკის შემქმნელებმა უნდა იზრუნონ, რომ ამ ტექნოლოგიამ არ გამოიწვიოს სოციალური დაძაბულობა,” – წერს იგი დავოსის მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის წინ, სადაც AI ერთ-ერთი მთავარი განსახილველი თემა იქნება.

 

გეორგიევას თქმით, ხელოვნური ინტელექტის გავლენა გაცილებით უფრო დიდი იქნება მოწინავე ეკონომიკებში, ვიდრე განვითარებად ბაზრებზე. ეს ნაწილობრივ იმის გამო მოხდება, რომ „თეთრსაყელოიანი” თანამშრომლები უფრო მეტად არიან რისკის ქვეშ, ვიდრე მუშები.

ხელოვნური ინტელექტის აპლიკაციებს შეუძლიათ გადაჭრან ადამიანების წინაშე არსებული ძირითადი ამოცანები. ამან შეიძლება შეამციროს მოთხოვნა, რაც გამოიწვევს ხელფასების და  დაქირავებულთა რაოდენობის შემცირებას“, – წერს გეორგიევა IMF-ის ანალიზზე დაყრდნობით.

 

გეორგიევა ასევე აღნიშნავს AI-ის გამოყენებით წარმოების და შემოსავლების გაზრდის შესაძლებლობებს.

 

„AI გარდაქმნის გლობალურ ეკონომიკას,” – წერს იგი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

ჩინურმა კომპანიამ წარადგინა სმარტფონის ბატარეა, რომელიც 50 წელი ძლებს

ჩინური კომპანიის Betavolt-ის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ სმარტფონის ბირთვული ბატარეის პროტოტიპი შექმნეს, რომელიც ნახევარი საუკუნის განმავლობაში იმუშავებს. ამის შესახებ The Independent-ი წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, აკუმულატორის ზომა 15/15/5 მილიმეტრია. ის ბირთვულ იზოტოპებს შეიცავს, რომლებიც ელექტროენერგიას გამოიმუშავებენ. ბატარეა აბსოლუტურად უსაფრთხოა, რადგან მასზე ვერც ჰაერის ტემპერატურა და ვერც სხვა ბუნებრივი ფაქტორები იმოქმედებს.

Betavolt-ში ასევე განმარტავენ, რომ მოწყობილობის უტილიზაციაც არ წარმოადგენს პრობლემას, რადგან ექსპლუატაციის ვადის ამოწურვამდე ყველა რადიოაქტიური ელემენტი დაიშლება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

2023 წელს Apple-ი სმარტფონების ყველაზე მსხვილი მომწოდებელი გახდა

2023 წელს, Apple-მა Samsung-ს გაუსწრო და მსოფლიოში სმარტფონების ყველაზე მსხვილი მომწოდებელი გახდა. ამის შესახებ კვლევითი კომპანია IDC იტყობინება.

წინასწარი მონაცემების მიხედვით, შარშან Apple-მა 234,5 მილიონი მოწყობილობა გაყიდა, მაშინ როცა Samsung 226,6 მილიონი. ლიდერთა ხუთეულში შევიდა 3 ჩინური კომპანიაც: Xiaomi (145,9 მილიონი), Oppo (103,1 მილიონი) და Transsion (94,9 მილიონი).

ეს პირველი შემთხვევაა 2010 წლის შემდეგ, როდესაც Samsung-მა ამ სფეროში ლიდერობა დაკარგა. მაშინ სამხრეთკორეულ კომპანიას Nokia-მ აჯობა, რომელმაც წლის განმავლობაში 453 მილიონი მოწყობილობა გაყიდა.

IDC-ს კვლევითმა დირექტორმა ნაბილა პოპალმა აღნიშნა, რომ Apple-ი ლიდერთა სამეულის ერთადერთი კომპანიაა, რომელიც ყოველწლიურად დადებით ზრდას აფიქსირებს.

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

მეცნიერებმა ბიორობოტული გული შექმნეს და ის მუშაობს

ნამდვილი გულის ქსოვილისა და რბილი რობოტული ტექნოლოგიის შერწყმით, მეცნიერებმა ბიორობოტული გული შექმნეს, რომელიც ცოცხალი ორგანოს მსგავსად მუშაობს. მსგავსი მოდელის შექმნა აქამდე შეუძლებელი იყო და მეცნიერების თქმით, ამას ბევრი რამის შეცვლა შეუძლია.

ბიორობოტული გულის ადამიანზე გამოყენებამდე ჯერ კიდევ კვლევებია საჭირო. ტექნოლოგიას სიმულატორებსა და ცხოველების მოდელებზე გამოცდიან.

ამჟამინდელი სიმულატორების ვარგისიანობის ვადა მცირეა, შესაბამისად, მათი გამოცდა მხოლოდ რამდენიმე საათის გამავლობაშია შესაძლებელი. ცხოველებზე ცდები ძვირი, შრომატევადი და მორალური კუთხით საკამათოა.

სწორედ აქედან გაჩნდა იდეა ცხოველების გამოყენების აუცილებლობის შემცირების. და აი დღეს, ჩვენ სულ უფრო მეტი ორგანო გვაქვს, რომელსაც ლაბორატორიაში ზრდიან, ასევე გახშირდა კომპიუტერული მოდელები.

“ახალ სიმულატორს დიდი სარგებლის მოტანა შეუძლია მათთვის, ვინც გულის სარქვლის სხვადასხვა მდგომარეობასა და ინტერვენციებს სწავლობს. ეს შეიძლება იყოს ქირურგიული ტრენინგის პლატფორმა კლინიკოსებისთვის, სამედიცინო სტუდენტებისთვისა და სტაჟიორებისთვის”, — თქვა კვლევის უფროსმა ავტორმა და ბიოსამედიცინო ინჟინერმა ელენ როშმა.

გუნდი ფოკუსირებული იყო დაავადებაზე, რომელსაც მიტრალური რეგურგიტაცია ეწოდება. ეს გავლენას ახდენს დაახლოებით 24,2 მილიონ ადამიანზე. ამ დარღვევის დროს, მიტრალური სარქველი მარცხენა წინაგულსა და გულის პარკუჭს შორის არ იხურება სწორად, რაც ნიშნავს, რომ სისხლი შეიძლება არასწორი გზით მიედინება.

პაციენტებისთვის ამან შეიძლება გამოიწვიოს მრავალი სიმპტომი, ქოშინით დაწყებული კიდურების შეშუპებით გაგრძელებული და გულის უკმარისობაც კი. პრობლემის გამოსასწორებლად ქირურიგიული ჩარევა შესაძლებელია, მაგრამ სარქვლის უაღრესად რთული სტრუქტურის გამო ოპერაცია რთულია.

ჯანმრთელი და დაავადებული მიტრალური სარქვლის შესწავლის ახალი ხერხის შესაქმნელად, მკვლევრებმა ღორის გული გამოიყენეს. გულიდან სქელი კუნთი ამოიღეს, რომელიც აკრავს მარცხენა პარკუჭს და ჩაანაცვლეს ის რობოტული სილიკონის ტუმბოთი. გაბერვისას ტუმბო იკუმშება და ამუშავებს გულს, როგორც ამას ნამდვილი კუნთი აკეთებს, სისხლის ამოტუმბვის ძალით.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ტექნოლოგიები

შექმნეს ბირთვული ბატარეა, რომელმაც დამუხტვის გარეშე 50 წელი უნდა გაძლოს

Betavolt-მა, ჩინურმა ტექნოლოგიურმა სტარტაპმა, ბირთვული ბატარეა შექმნა, რომელიც მონეტაზე პატარა ზომისაა. მათი მტკიცებით, იგი დამუხტვის გარეშე დაახლოებით 50 წელი შეძლებს მუშაობას.

სტარტაპის განცხადებით, მათ უკვე ბატარეის გამოცდის ეტაპს მიაღწიეს და მალე მის მასობრივ წარმოებასაც დაიწყებენ. იგი არაერთ ინდუსტრიაში შეიძლება გამოვიყენოთ, საჰაერო-კოსმოსური მრეწველობა იქნება ეს, რობოტიკა თუ – სმარტფონების წარმოება.

„თუკი რეგულაციები დაუშვებს, ატომური ენერგიის ბატარეებმა შეიძლება საშუალება მოგვცეს, მობილური ტელეფონები არასდროს დავტენოთ, ხოლო უწყვეტად იფრინოს დრონებმა, რომლებსაც მხოლოდ 15 წუთით შეუძლია ფრენა”, – ირწმუნება Betavolt.

ცნობისთვის, მსგავსი პრინციპით მომუშავე ბატარეები, რომლებიც ბაზარზე უკვე ხელმისაწვდომია, 20 წელი მაინც ძლებს. ამის გათვალისწინებით, სტარტაპის ამბიცია შეიძლება, არც ისე არარეალური იყოს.

Betavolt-ის ბატარეა სიგრძესა და სიგანეში 15 მილიმეტრია, ხოლო მისი სიმაღლე კი 5 მილიმეტრს შეადგენს. იგი ბირთვული იზოტოპებისა და ალმასის ნახევარგამტარების ძალიან თხელი შრეებისგან არის დამზადებული.

ეს ბეტავოლტური მოწყობილობაა, ანუ სამუშაოდ რადიოაქტიური იზოტოპებისაგან გამოყოფილ ენერგიას იყენებს. ამ შემთხვევაში ეს ნიკელის იზოტოპია. მასალის რადიოაქტიური დაშლის პარალელურად ბატარეა ელექტრონებს აგროვებს და ელექტროენერგიად გარდაქმნის. ბატარეა 100 მიკროვატ ენერგიასწარმოქმნის, მისი სიმძლავრე კი 3 ვოლტია.

Betavolt-ის მტკიცებით, ბატარეას -60°C-იდან 120°C-ამდე ტემპერატურის ფარგლებში შეუძლია მუშაობა. ამას გარდა, მას უცაბედი გავლენის შედეგად ცეცხლის მოკიდება ან აფეთქებაც არ ემუქრება, ვინაიდან შრეებისგან შედგება.

სტარტაპი აცხადებს, რომ რადიაცია ადამიანის ორგანიზმს არანაირ საფრთხეს არ უქმნის, ამიტომ მისი გამოყენება სამედიცინო მოწყობილობებშიც კი შეიძლება, თუნდაც ელექტროკარდიოსტიმულატორებში. ნიკელის იზოტოპი ბირთვული სტაბილურ სპილენძის იზოტოპად გარდაიქმნება, ამიტომ მისი გადამუშავება მარტივია.

Betavolt ტექნოლოგიის გაუმჯობესებას გეგმავს და 2025 წლისთვის ისეთი ბატარეის შექმნას აპირებს, რომელიც 1 ვატ ენერგიას გამოიმუშავებს. სამუშაო ჯერაც ბევრია, თუმცა გუნდი ამ მხრივ საკმაოდ თავდაჯერებულია. ამასობაში ისღა დაგვრჩენია, ტექნოლოგიის განვითარებას მივადევნოთ თვალი. ვინ იცის, იქნებ ბატარეებმა ერთ დროს მართლაც იცოცხლოს ჩვენზე დიდხანს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 84
Page 1 of 84