დედამიწა

არაბთა გაერთიანებული საამიროების მეტეოროლოგიის ეროვნულმა ცენტრმა სიცხის დასაძლევად გამოსავალი იპოვა, რომლის შედეგადაც უდაბნოში მუსონური ნალექი მოვიდა.

ზაფხულის სიცხის ტალღას ხელოვნური წვიმით გაუმკლავდნენ საამიროებში, სადაც საკმაოდ იშვიათად წვიმს, ტემპერატურაც 49 გრადუსს აჭარბებს და ყოველწლიურად ნალექთა საშუალო რაოდენობა 100 მმ-ია.

შემუშავებული ტექნოლოგია, რომელიც წვიმის ხელოვნურ წარმოქმნას განაპირობებს, ბრიტანული რედინგის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა შექმნეს. ამ შედეგის მისაღებად უნივერსიტეტის მკვლევრებმა 9 კვლევა ჩაატარეს, 2017 წელს კი საამიროებისგან 15 მილიონ დოლარიანი დაფინანსება მიიღეს.

რაც შეეხება უშუალოდ ტექნოლოგიას, ის ღრუბლებში დრონებს იყენებს, რომლებიც სპეციალური სენსორებითა და ინსტრუმენტებითაა აღჭურვილი. მისი დახმარებით ღრუბლების მოლეკულებს ელექტრული მუხტები გადაეცემა, ღრუბლები ერთად ჯგუფდება და წვიმას წარმოქმნის.

წყარო: .independent.co.uk

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

აფრიკის სამხრეთით, სადაც ახლა ზამთარია, რეკორდულად დაბალი ტემპერატურა დაფიქსირდა. ამის შესახებ მედია სამხრეთ აფრიკის მეტეოროლოგიურ სამსახურზე დაყრდნობით წერს.

24 ივლისის ღამეს 19 რეგიონში დაბალი ტემპერატურის ისტორიული რეკორდი მოიხსნა. ქალაქ კიმბერლიში ტემპერატურა -9,9°С-მდე დაეცა. ხოლო იოჰანესბურგში კი -7°С-მდე. ეს მაჩვენებელი მეტეოდაკვირვების ისტორიაში ყველაზე დაბალია.

სინოპტიკოსების პროგნოზით დაბალი ტემპერატურა რეგიონში კიდევ ერთი კვირა იქნება. არსებული მონაცემებით ჰაერის ცივი მასა ანტარქტიდიდან დაიძრა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ეს თითქოს საშინელებათა ფილმის დასაწყისს ჰგავს — ყინულებიდან, რომლებიც ახლა ლღვება, “იღვიძებენ” უძველესი არსებები, 40 000 წლის წინანდელი გიგანტური მგლები და 750 000 წლის ბაქტერიები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

აშშ-ში ძლიერი წყალდიდობების რაოდენობის დრამატული ზრდა არის მოსალოდნელი. ამის შესახებ CNN-ი NASA-ს ახალ კვლევაზე დაყრდნობით იტყობინება.

კვლევის ავტორების ამტკიცებენ, რომ მკვეთრი ზრდა 2030-იანი წლების შუაში დაიწყება, როდესაც მთვარის ციკლი კლიმატური კრიზისით გამოწვეულ ზღვის დონის აწევას გააძლიერებს. კვლევა ჟურნალში Nature Climate Change გამოქვეყნდა და პირველი ნაშრომია, რომელიც წყალდიდობის გამომწვევ ყველა მიზეზს ითვალისწინებს – როგორც ოკეანეებში მიმდინარე პროცესებს, ასევე ასტრონომიულ ფაქტორებს.

„ოკეანის დონე კიდევ ათი წლის განმავლობაში განაგრძობს ზრდას. მთვარის ციკლით გაძლიერებული ზღვის მაღალი დონე წყალდიდობების რაოდენობას აშშ-ის პრაქტიკულად მთელი სანაპირო ზოლის გასწვრივ გაზრდის“, – ნათქვამია NASA-ს განცხადებაში.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კილამბა არის ქალაქი აფრიკაში, კერძოდ, ანგოლაში. ის ერთ-ერთი თანამედროვე ქალაქია, რომელსაც “მოჩვენება ქალაქის” სახელი აქვს. კილამბა ჩინეთის საინვესტიციო კორპორაციამ ანგოლას დედაქალაქ ლუანდადან 30 კილომეტრის მოშორებით ააშენა.

შეიძლება ითქვას, რომ კილაბმას აშენება იყო ანგოლას პრეზიდენტის წინასაარჩევნო დაპირებების ნაწილი, რომ მასშტაბური მშენებლობა დაიწყებოდა უმოკლეს დროში.

კილამბას მშენებლობა დასრულდა 2012 წელს. აქ არის 750 მრავალსართულიანი კორპუსი, სადაც უნდა განთავსებული ნახევარი მილიონი ადამიანი, 100-ზე მეტი სავაჭრო ადგილითა და ათობით სკოლით. მშენებლობის საერთო ღირებულებამ 3.5 მილიარდი დოლარი შეადგინა და ქალაქის აშენებას 3 წელი დასჭირდა.

მიუხედავად ძალიან ბევრი მცდელობისა, საწყის ეტაპზე ქალაქის მოსახლეობა არა ნახევარი მილიონი, არამედ მხოლოდ 1000-მდე კაცი იყო. როგორც აღმოჩნდა, ქვეყანას თითქმის საერთოდ არ ჰყავდა საშუალო ფენის მოსახლეობა, მათი უმრავლესობა იყო სიღარიბის ზღვარს მიღმა, ამიტომაც მათ ბინების შეძენის საშუალება არ ჰქონდათ, რის გამოც კილამბას “მოჩვენება ქალაქი” უწოდეს. ქალაქის სოციალურ-ეკონომიკური მდგრადობა შესაბამისი არ იყო, მაგრამ ფასის დაცემის შემდეგ გაყიდვებმა მოიმატა და დღეს მოსახლეობა 50 000-ს აღემატება.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

უკანასკნელი ტროპიკული შტორმის, ელზას წყალობით იპოვეს ორი მეგალოდონის კბილი სამი კვირის ინტერვალით. აღმოჩენის ავტორი 6 წლის ბავშვია.

მეგალოდონი არის უზარმაზარი გადაშენებული ზვიგენის სახეობა, რომელიც უდიდეს თევზად არის აღიარებული მსოფლიოს ისტორიაში. სიტყვა “მეგალოდონის” ეტიმოლოგია ბერძნული ენიდან იღებს სათავეს და “გიგანტურ კბილს” ნიშნავს. ზვიგენის არსებობას მსოფლიო ოკეანეებში 3.6 მილიონიდან 20 მილიონი წლის წინ მოიაზრებენ. მისი ზომები იმდენად მასშტაბური იყო, რომ თეთრ ზვიგენს სამჯერ აღემატებოდა, ზურგის ფარფლი დაახლოებით ზრდასრული ადამიანის სიმაღლის იყო, თვითონ სიგრძეში რამდენიმე ათეული მეტრს აღწევდა და კბილების რამდენიმე მწკრივი ჰქონდა.

მეგალოდონის კბილი მეტად ფასდაუდებელი მონაპოვარია კოლექციონერებისთვის, მაგრამ მის მიმართ სამეცნიერო ინტერესი, შეიძლება ითქვას, რომ დიდი არ არის, რადგან ტროპიკულ და ზომიერ ზღვებში, ანტარქტიდის სანაპიროს გარდა, ყველა კონტინენტის სანაპირო ზოლთან არის ნაპოვნი მისი ნაშთები. მეგალოდონის გადაშენებას რამდენიმე მიზეზით ხსნიან, ერთ-ერთი ოკეანის წყლის ტემპერატურის შემცირებაა, ხოლო მეორე ვეშაპების რაოდენობის შემცირება, რითიც ისინი იკვებებოდნენ.

ელზას მსგავსი ქარიშხლის დროს, ოკეანის დიდ ტალღებს სანაპიროზე ამოაქვს ზღვის ფსკერზე არსებულ ნაშთები, რომლებიც მილიონობით წლის ისტორიას ინახავენ.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევების თანახმად, დაბინძურებულ მდინარეებში თევზები შესაძლოა  მეტამფეტამინზე გახდნენ დამოკიდებულები იმ დონემდე, რომ სტიმულანტის მოძებნის აქტიურ მცდელობებსაც მიმართონ.

გამოყენების შემდეგ მეტამფეტამინი საკანალიზაციო სისტემის გავლით მდინარის წყალს უერთდება გამწმენდი ნაგებობით. წყლებში გაზრდილი კონცენტრაციის გამო დაინტერესდნენ გამოიწვევდა თუ არა ეს რაოდენობა დამოკიდებულებას თევზებში.

ლაბორატორიული კვლევით აღმოჩნდა, რომ მეტამფეტამინის მცირე რაოდენობაც კი შეიძლება იყოს საკმარისი დამოკიდებულების გამოსაწვევად. თუმცა, Live Science-ს ექსპერტის თქმით, საკმარისი მტკიცებულება არ გვაქვს იმის სათქმელად, რომ მართლაც დამოკიდებულებასთან გვაქვს საქმე.

რაც შეეხება ექსპერიმენტის მიმდინარეობას, კვლევა ყავისფერ კალმახზე ჩატარდა. მკვლევრებმა 60 კალმახი მოათავსეს სუფთა წყალში, 60 კი  ლიტრზე 1 მიკროგრამი კონცენტრაციის მქონე მეტამფეტამინით შეზავებულ ავზში. თევზები წყალში გააჩერეს ორი თვის განმავლობაში, რათა დაბინძურებული წყლის სიმულაცია შეექმნათ. შემდეგ მოიფიქრეს ექსპერიმენტი, რომლის მიხედვითაც, თევზებს შეეძლოთ აერჩიათ რომელ წყალში იცურებდნენ, სუფთაში თუ კონცენტრირებულში. თევზებმა, რომლებიც აქამდე ნარკოტიკის ზემოქმედების ქვეშ იყვნენ, მეტამფეტამინიან წყალს მიანიჭეს უპირატესობა, რაც ნარკოტიკზე მიჩვევის ნიშნად იქნა აღქმული.

თუმცა, მიჩვევა რამდენიმე დღეში ქრება, რის გამოც მეცნიერთა ნაწილი ფიქრობს, რომ ეს დამოკიდებულება არ არის, მაგრამ აშკარაა, რომ მეტამფეტამინი ცვლის ცხოველთა ქცევას.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

თურქმენეთში, ყარაყუმის უდაბნოში, სოფელ დარვაზასთან დაახლოებით 70 მეტრი რადიუსის ორმოა, რომელშიც 50 წელზე მეტია, ცეცხლი გიზგიზებს. მას დერვაზას გაზის კრატერი ეწოდება, თუმცა ადგილობრივები კრატერს “ჯოჯოხეთის კარიბჭეს” უწოდებენ. ცეცხლის ალი ძალიან დიდი დისტანციიდანაც ჩანს.

“ჯოჯოხეთის კარიბჭე” 1971 წელს გაჩნდა, საბჭოთა კავშირის პერიოდში, როდესაც მიწისქვეშა აირის საბადოს გახვრეტისას შემთხვევით მიწა ჩაიშალა და ორმოდან დიდი რაოდენობით გაზმა დაიწყო ამოსვლა.

კატასტროფის თავიდან ასარიდებლად, საბჭოთა ხელისუფლებამ გადაწყვიტა, კრატერში ცეცხლი გაეჩინა – ვარაუდობდნენ, რომ ცეცხლი რამდენიმე კვირაში ჩაქრებოდა, თუმცა “ჯოჯოხეთის კარიბჭე” ათწლეულების შემდეგაც იწვის.

კრატერის სანახავად ტურისტები დარვაზაში ხშირად ჩადიან, მიმდებარე ტერიტორია კი კემპინგის მოყვარულებისთვის პოპულარული ადგილია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ჩინეთში დიდი პანდები გადაშენებისგან იხსნეს. ამ სახეობას შეეცვალა სტატუსი და გადაშენების პირას მყოფი ცხოველების ნუსხაში აღარ ირიცხება. ჩინეთში პანდების პოპულაცია გაიზარდა. ახლა ველურ ბუნებაში 1 800 დიდი პანდა ბინადრობს. ამის შესახებ Global Times წერს.

ველური ბუნების მსოფლიო ფონდის (WWF) ინფორმაციით, დიდი პანდა დათვის ოჯახის იშვიათი წარმომადგენელია. 1961 წლიდან პანდა WWF-ის სიმბოლოა. დიდი პანდები ჩრდილოეთ ჩინეთში ბამბუკის ტყეებში ბინადრობენ. ერთი მოზრდილი პანდა დღეში 12-დან 38-კილოგრამამდე ბამბუკით იკვებება.

ამ სახეობის პოპულაციის შემცირება გარემო პირობების გაუარესების პირდაპირპროპორციულად მოხდა. ამის მიზეზია ბრაკონიერების მიერ ბამბუკის ტყეების გაჩეხვა.

დიდი პანდების აქტიური დაცვა ჩინეთში 1980-იანი წლებიდან დაიწყეს. ხელისუფლებამ პანდის ბეწვით ვაჭრობა აკრძალა. 1988 წელს აიკრძალა პანდებზე ნადირობა, ხოლო 1992 წელს ჩინეთში გაიხსნა ნაკრძალები, სადაც პანდების უმეტესობა ბინადრობს. ამ ზომების მიღების შედეგად, 2004-დან 2014 წლამდე ველურ ბუნებაში პანდების რაოდენობა 17%-ით გაიზარდა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მისურის შტატის ქალაქ სპრინგფილდში რამდენიმე ათეული ადამიანი აქციის გასამართავად შეიკრიბა. დემონსტრანტები ამტკიცებენ, რომ “ჩიტები ნამდვილები არ არიან”.

მოძრაობის ერთ-ერთი წევრი, პიტერ მაკინდო, აცხადებს, რომ აშშ-ში მთავრობამ ყველა ჩიტი მოკლა და ისინი გამოძიების ფედერალური ბიუროს დრონებით ჩაანაცვლა.

“რა მაფიქრებინებს ამას? მგონი, მტკიცებულება ჩვენ თვალწინაა ყველგან; ჩიტები ელექტროგადამცემ ხაზებზე სხდებიან — ჩვენ გვჯერა, რომ ისინი ასე იმუხტებიან. ასევე ვფიქრობთ, რომ მანქანებზე მათი სკინტლები, რეალურად, სათვალთვალო მოწყობილობებია”.

მოძრაობა თავდაპირველად ონლაინ დაიწყო და ინტერნეტსივრცეში ინფორმაციის გავრცელებით მალე ამერიკის არაერთი ქალაქი მოიცვა. ქვეყნის მასშტაბით გასამართავმა ტურმა კი სწორედ სპრინგფილდში აიღო სტარტი.

თუმცა, რასაკვირველია, მოძრაობა მხოლოდ მარკეტინგული ხუმრობაა. ან, შეიძლება ითქვას, შეთქმულების თეორიების მოყვარულების ერთგვარი დაცინვა — მაგალითად, QAnon-ის, რომლის მხარდამჭერთა რაოდენობამ ბოლო წლებში განსაკუთრებით იმატა.

მაკინდო თავს 2017 წელს დაფუძნებული მოძრაობის წარმომადგენლად მიიჩნევს და მედიასთან ამბობს, რომ “ჩვენ პოსტ-სიმართლის ეპოქაში ვცხოვრობთ, ‘ჩიტები ნამდვილები არ არიან’ კი ამ ეპოქის კომიკური პროექტია”.

დაარსებიდან დღემდე მოძრაობამ მხარდამჭერთა დიდი რაოდენობა მიიზიდა და განსაკუთრებით პოპულარული გახდა სოციალურ ქსელებში. “ჩიტები ნამდვილები არ არიან” გვერდს ტვიტერზე თითქმის 70 ათასი გამომწერი ჰყავს, რედიტზე კი მათი რაოდენობა 360 ათასს აჭარბებს.