დედამიწა

ავსტრალიის ტყის ხანძრებისგან გამოწვეული კვამლი დედამიწას შემოუვლის, – ამის შესახებ ნასა-ს მიერ გავრცელებულ განცხადებაშია ნათქვამი.

„კვამლი დედამიწას სულ მცირე ერთხელ შემოუვლის,“- განაცხადა აშშ-ის კოსმოსურმა სააგენტომ.

ორგანიზაციის ინფორმაციით, ცეცხლის ალი იმდენად დიდია, რომ მან უჩვეულოდ დიდი კუმულონიმბუსური მოვლენები – ხანძრის შედეგად წარმოქმნილი ჭექა-ქუხილი გამოიწვია, კვამლმა კი სტრატოსფერომდე მიაღწია.

„სტრატოსფეროდან კვამლს ათასობით მილზე გავრცელება შეუძლია, რაც ატმოსფერულ პირობებზე გლობალურ ზეგავლენას მოახდენს,“- აცხადებს ნასა.

ავსტრალიაში მძვინვარე ასობით ტყის ხანძარს 28 ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, განადგურებლია 2000-ზე მეტი სახლი. ექსპერტები აცხადებენ, რომ უპრეცედენტო მასშტაბის ხანძრები კლიმატური ცვლილებების შედეგადაა გამოწვეული.

წყარო :bbc 

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

მექსიკაში, ყველაზე აქტიური ვულკანი პოპოკაპეტელი ამოიფრქვა. ფერფლის სვეტის სიმაღლე სამ კილომეტრს გაუტოლდა. ინფორმაციას მექსიკის სამოქალაქო თავდაცვის სამსახური ავრცელებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

„ბიბისი“ 2019 წელს კოსმოსში გადაღებულ საუკეთესო ფოტოებს აქვეყნებს. ჩამონათვალში მოხვდნენ : იუპიტერის ღრუბლები, „თოვლის კაცი“, ვარსკვლავისებრი ფეიერვერკი, სელფი მარსზე, მთვარის ბნელი მხარე და გალაქტიკური „მეტოქე“.

1. იუპიტერის ღრუბლები

ნასა-ს კოსმოსურმა ხომალდმა “ჯუნომ“ იუპიტერის ღრუბლებისგან განსაცვიფრებელ სურათებს გამოაგზავნა მას შემდეგ, რაც ის 2016 წელს გიგანტურ პლანეტაზე ორბიტაზე ჩავიდა. გამოსახულება შედგება ოთხი სურათიდან,  რომელიც კოსმოსურმა ხომალდმა 29 მაისს გადაიღო.

  2. თოვლის კაცი

ნასა-მ კოსმოსური ხომალდი „ნიუ ჰორიზონსი“ კუიპერის სარტყელში გაგზავნა, რომელიც იუპიტერის ორბიტის გასწვრივაა გადაჭიმული. სარტყელზე უამრავი  ყინულის ობიექტია, რომლებიც ჩვენი მზის სისტემის დასაბამის შესახებ ინფორმაციას გვაწვდის.

მეცნიერებმა ერთ-ერთი ობიექტის – MU 69-ის ფოტო გადაიღეს, რომელიც 2014 წელს აღმოაჩინეს (მოგვიანებით მას ულტიმა ტულე უწოდეს, ამჟამად კი აროკოტად მოიხსენებენ). აღმოჩნდა, რომ MU 69-ი არის ბინარული, ყინულის ორი ბურთისგან შემდგარი 39 კილომეტრი სიგრძის ობიექტი. მოწითალო ფერს კი მის ზედაპირზე ორგანული ნაერთი tholin-ის არსებობა განაპირობებს.

3. ვარსკვლავისებრი ფეიერვერკი

ეტა კარინა (Eta Carinae) არის ვარსკვლავთა სისტემა, რომელიც დედამიწიდან 7,500 სინათლის წლით დაშორებით მდებარეობს. ის შედგება სუმ მცირე ორი ვარსკვლავისგან, რომლებიც ჩვენს მზეზე დაახლოებით ხუთ მილიონჯერ მერ ენერგიას გამოყოფენ.

ამ ვარსკვლავისებრი ფეიერვერკის ფოტო წელს გავრცელდა და ოს ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპის Wide Field-ის კამერამ გადაიღო.

4. სელფი მარსზე

ნასა-ს „კურიოზიტი“ პლანეტა მარსზე კრატერ გეილს 2012 წლიდან სწავლობს. რობოტმა წელს „სელფი“ გადაიღო, როცა შარპის მთის (Mount Sharp) კალთები აღმოაჩინა.

5.მთვარის შორი მხარე

მიმდინარე წლის 3 იანვარს ჩინურმა კოსმოსურმა ხომალდმა Chang’e-4-მა მთვარის შორეულ მხარეზე დაჯდომა განახორციელა. რამდენიმე დღეში რობოტ როვერმა და მისმა ლენდერმა მთვარის შორეულ მხარეზე ერთმანეთს ფოტოები გადაუღეს.

6. გალაქტიკური კონკურენტი  

ფოტოზე, რომელიც „ჰაბლის“ ტელესკოპმა გადაიღო, აღბეჭდილია გალაქტიკა სახელად NGC 772, რომელიც დედამიწიდან 130 მილიონი სინათლის წლითაა დაშორებული. NGC 772-ს ბევრი საერთო აქვს ჩვენს გალაქტიკასთან – „ირმის ნახტომთან.“  მაგალითად, ორივე მათგანს პატარა თანამგზავრი გაალქტიკები ჰყავთ, რომლებიც მშობლიურ გალაქტიკასთან ახლოს ორბიტაზე მოძრაობენ.

თუმცა, მათ შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებაცაა. მაგალითად, NGC 772 არ აქვს  ცენტრში მბრუნავი ბარის სტრუქტურა, რომელიც ვარსკვლავებისა და გაზისაგან შედგება.

წყარო : BBC
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ავსტრალიაში ხანძრის შემდეგ დღეს პირველად გაწვიმდა. სოციალურ ქსელში გავრცელდა ვიდეო, სადაც ჩანს, რომ წვიმამ მეხანძრე-მაშველები ძალიან გაახარა.

მათი ემოციური ვიდეო სოციალურ ქსელში ვრცელდება.

ავსტრალიაში ტყეში გაჩენილ ხანძრებს ადამიანებისა და ცხოველების სიცოცხლე შეეწირა. ქვეყანას ხანძრებთან ბრძოლა მისი მასშტაბურობის გამო უჭირს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ზოგიერთი ექსპერტის შეფასებით, ავსტრალიაში ტყის ხანძარს დაახლოებით ნახევარი მილიარდი ცხოველის სიცოცხლე შეეწირა.

აღნიშნული მონაცემი სიდნეის უნივერსიტეტის პროფესორის, ავსტრალიის ბიოდივერსიფიკაციის ექსპერტის ქრის დიკმანის შეფასებას ეფუძნება.

პროფესორის თქმით, ის გულისხმობს, რომ ხანძარმა 480 მილიონი ცხოველი დააზარალა და არა იმას, რომ ხანძრისგან ამ რაოდენობის ცხოველი დაიღუპა (თუმცა მის მიერ გავრცელებული რელიზის სათაურში აღნიშნულია, რომ 480 ცხოველი იხოცება).

ეს რიცხვი ეფუძნება ანგარიშს, რომელიც ქრის დიკმანმა 2007 წელს გამოაქვეყნდა და რომელშიც აღნიშნულია, რომ ავსტრალიაში ერთ ჰექტარ ტერიტორიაზე საშუალოდ 17.5 ძუძუმწოვარი, 20.7 ფრინველი და 129.5 ქვეწარმავალი ბინადრობს.

„ჩვენი შეფასებით, მხოლოდ ახალი სამხრეთ უელსის შტატში, სადაც ხანძრის შედეგად 3 მილიონ ჰექტარი ტერიტორია დაიწვა, ხანძრისგან დაახლოებით 480 მილიონი ძუძუმწოვარი, ფრინველი და ქვეწარმავალი დაზარალდა,“- აცხადებს პროფესორი დიკმანი.

მისივე თქმით, დიდი ცხოველები, როგორებიცაა კენგურუები და ემუები, ხანძრისგან გაქცევას მოახერხებდნენ, თუმცა ნელა მოძრავი ცხოველებისა და ისეთების უმრავლესობა, რომლებიც მთლიანად ტყეზე არიან დამოკიდებული, დიდი ალბათობით, დაიღუპებოდნენ. გარდა ამისა, ის ცხოველები, რომლებიც ხანძარს გადაურჩნენ, მოგვიანებით საჭმლისა და თავშესაფრის უქონლობის გამო დაიღუპებოდნენ.

ზოგიერთი მეცნიერი თვლის, რომ აღნიშნული შეფასება და მონაცემები გადაჭარბებულია. იორკის უნივერსიტეტის ეკოლოგისტის ქოლინ ბიელის თქმით, შეუძლებელია ხანძრის პირდაპირი შედეგისგან ამდენი ფრინველი დაღუპულიყო. „მათ შეუძლიათ ხანძარს გაფრენით დააღწიონ თავი,“- აცხადებს პროფესორი ბიელი.

გარდა ამისა, შეფასება მაშინ გაკეთდა, როცა 3 მილიონი ჰექტარი ტერიტორია იყო დამწვარი, ახლა კი ხანძრის შედეგად გაცილებით მეტი ტერიტორიაა დამწვარი და აქედან გამომდინარე, სტიქიის შედეგად გაცილებით მეტი ცხოველი იქნება დაზარალებული.

პროფესორი ბიელის განმარტებით, არსებობს კიდევ ერთი საკითხი – ქვეწარმავლები. ისინი ავსტრალიაში ძირითადად ნიადაგში ცხოვრობენ. ნიადაგი კი სითბოს კარგი იზოლატორია და იქ, სავარაუდოდ, არცთუ ბევრი ქვეწარმავალი დაიღუპებოდა.

ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე ექსპერტები აცხადებენ, რომ ჯერჯერობით რთულია ავსტრალიის ხანძრის შედეგად დაღუპული ცხოველების ზუსტი რაოდენობის დადგენა.

შეგახსენებთ, ავსტრალიაში ტყის ხანძრები სექტემბრის შემდეგ მძვინვარებს. განსაკუთრებით რთული ვითარებაა ახალი სამხრეთ უელსისა და ვიქტორიას შტატებში, საიდანაც მოქალაქეების მასობრივი ევაკუირება ხორციელდება.  სამაშველო ოპერაციაში ათასობით მაშველი და სამხედროა ჩართული. ამ დროისთვის არსებული ინფორმაციით, ხანძრის შედეგად დაღუპულია 24 ადამიანი.

წყარო :bbc.com
მასალა  მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

გასული წლის სექტემბრიდან დღემდე ავსტრალიაში, ახალი უელსის შტატში ტყის ხანძრებს დაახლოებით ნახევარი მილიარდი გარეული ცხოველი ემსხვერპლა. ამის შესახებ ექსპერტებზე დაყრდნობით The Straits Times-ი წერს.

სიდნეის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ხანძარისგან დახლოებით 480 მილიონი ძუძუმწოვარი, ფრინველი და რეპტილია დაიხოცა.

„კვლევა აჩვენებს, რომ დამწვარ ტერიტორიებზე ცხოველებს არ ჰყოფნით საკვები და თავშესაფარი, რათა გარეულ მტაცებლებს დაემალონ. ეს კი პოპულაციის მკვეთრ შემცირებას იწვევს”- ამბობს პროფესორი კრის დიკმანი.

ხანძარმა, რომელიც რამდენიმე თვეა მძვინვარებს, 20 ადამიანი იმსხვერპლა, ათასობით კი იძულებული გახდა საცხოვრებელი სახლები დაეტოვებინა. სტიქიამ დახლოებით 5 მილიონი ჰექტარი ტყე გაანადგურა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ავსტრალიაში, ახალ სამხრეთ უელსის შტატში  რამდენიმე დღის წინ გაჩენილ ხანძარს ერთ-ერთი ნაკრძალის ბინადარი 350 კოალა ემსხვერპლა.

„ავსტრალიის კოალების დაცვის“ პრეზიდენტის სიუ ეშტონის ინფორმაციით, ხანძრის გაჩენამდე ნაკრძალში 500-600 კოალა ცხოვრობდა, მათგან 350-მდე კოალა დაიღუპა, გადარჩენილებს კი სპეციალურ კოალების ჰოსპიტალში მკურნალობენ.

ზანტი ჩანთოსანი დათვი – კოალა ანუ ავსტრალიური ზარმაცა – ხეზე ცხოვრობს. აბორიგენების ენაზე მისი სახელი ნიშნავს ”ვინც წყალს არ სვამს”. მისი სიგრძე 60 – 85 სანტიმეტრია, წონა კი დაახლოებით 14 კილოგრამი.

ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში კოალების რაოდენობა საგრძნობლად შემცირდა. ექსპერტები ამის მიზეზად რამდენიმე ფაქტორს ასახელებენ, მათ შორის კლიმატის ცვლილებას და გახშირებულ ტყის ხანძრებს.

ახალი სამხრეთ უელსის ბუნების დაცვის საბჭოს წარმომადგენლის ჯეიმს თრემეინის შეფასებით, თუკი კოალების რაოდენობის შემცირება ბოლო 20-30 წლის მსგავსი ტემპით გაგრძელდება, საუკუნის შუა პერიოდში კოალები, შესაძლოა, საერთოდ გადაშენდნენ.

შეგახსენებთ, რომ ავსტრალიაში, ახალი სამხრეთ უელსის შტატში, რამდენიმე დღეა უპრეცედენტო მასშტაბის  ხანძარი მძვინვარებს. 1 300-მდე მეხანძრე ხანძრის ასამდე კერას ებრძვის. სტიქიის შედეგად დაღუპულია სამი ადამიანი. ათასობით მოქალაქე კი ევაკუირებულია.

წყარო : euronews.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა, ახალციხის მუნიციპალიტეტში უკანონო ნადირობის ფაქტი გამოავლინეს.

როგორც გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის სამსახურის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაშია ნათქვამი, მოქალაქემ, სოფელ ტყემლანას მიმდებარედ, გაუფორმებელი იარაღით წითელ ნუსხაში შეტანილი კავკასიური მურა დათვის ბელი მოინადირა, რომლის წონამ 30 კგ შეადგინა.

“სამართალდამრღვევი ნანადირევის ტრანსპორტირებას ავტომანქანით ორ თანმხლებ პირთან ერთად ახდენდა. იგი იარაღითა და ნანადირევით გაქცევას შეეცადა, მაგრამ გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის, სამცხე-ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს თანამშრომლებმა მიმალვის საშუალება არ მისცეს. სამართალდამრღვევმა ჩადენილი დანაშაული აღიარა. ვინაიდან აღნიშნული სამართალდარღვევა სისხლის სამართლის ნიშნებს შეიცავს, მასალები, შემდეგი რეაგირების მიზნით, შინაგან საქმეთა სამინისტროს ახალციხის რაიონულ სამმართველოში გადაიგზავნა”, – ნათქვამია უწყების ინფორმაციაში.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალ ზელანდიაში, „თეთრ კუნძულზე“, ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად 13 ტურისტი დაიღუპა.

ამ დროისთვის არსებული ინფორმაციით, დადასტურებულია გარდაცვალების 6 ფაქტი, დაკარგულად კი 8 ადამიანი ითვლება, თუმცა ადგილობრივი სამართალდამცველების განცხადებით, იმის შანსი, რომ კუნძულზე ვინმე ცოცხალი დარჩენილიყო, თითქმის აღარ არსებობს.

მაშველებმა ნავისა და ვერტმფრენის საშუალებით 34 ადამიანის გადარჩენა შეძლეს. ზოგიერთ მათგანს სერიოზული დამწვრობა აღენიშნება და ექიმების თქმით, შესაძლოა, მათი გადარჩენა ვერ მოხერხდეს.

„თეთრი კუნძული“, რომელსაც ვაკაარსაც უწოდებენ, ქვეყნის ყველაზე აქტიური ვულკანია. მიუხედავად ამისა, კუნძული ტურიზმის მნიშვნელოვან ცენტრს წარმოადგენს.

ერთ-ერთი მედიკოსი, რომელიც ტურისტების გადასარჩენად კინძულზე იყო ჩასული, იხსენებს, რომ თავი მინი-სერიალ „ჩერნობილის“ გმირი ეგონა. „ყველაფერი ფერფლში იყო გახვეული,“ -რუსელ კლარკი მედიასთან საუბრისას.

დედამიწაზეასეულობითმოქმედივულკანია. ვულკანის ამოფრქვევის პროგნოზირება ძალიან ძნელია. ამოფრქვევას ხშირად ასწრებს მიწისძვრა, თუმცა ცნობილია შემთხვევები როდესაც ვულკანის მოქმედება უეცრად დაწყებულა.ვულკანიდან ნივთიერება სამ მდგომარეობაში ამოიფრქვევა: თხევადია – ლავა, მყარია – ვულკანური ფერფლი, მტვერი, ტალახი და ქვები, გაზობრივი – წყლის ორთქლი და სხვ.

ვულკანების მოქმედება მარტო კატასტროფული ხასიათისა არ არის. მათი მოქმედების შედეგია დედამიწაზე არსებული ლითონური, აგრეთვე ძვირფასი და ნახევრადძვირფასი ქვების საბადოები. ვულკანური ფერფლი დიდი რაოდენობით შეიცავს მინერალურ ნივთიერებებს, რის გამოც, ვულკანის მიმდებარე ტერიტორიის ნიადაგები დიდი ნაყოფიერებით გამოირჩევა.

წყარო : bbc

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”