საქართველო მრავალ კულტრურულ მცენარეთა სამშობლოა, მათ შორის მარცვლოვნების. ჩელტა ზანდური(Triticum timopheevii) რაჭა-ლეჩხუმის ენდემური ხორბლის ჯიშია, რომელიც გადაშენების პირას იყო მისული. დღესდღეისობით ზანდურის სახეობის აღდგენა და რეინტროდუქცია მიმდინარეობს, რაშიც აქტიურადაა ჩართული ლეჩხუმელი მანონი ახვლედიანი. მან თიბისის მხარდაჭერით უნიკალური ხორბლის სახეობა გააცოცხლა, მოაწყო ეთნოგრაფიული სივრცე , ,,ზანდურის სახლი” და ზანდურის მარანი.

რატომ იპყრობს ჩელტა ზანდური ყურადღებას?

როგორც ვიცით, მსოფლიოში ხორბლის 25 სახეობაა ცნობილი, აქედან 14 აღნიშნულია ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე, რომელთა შორის 5 საქართველოს ენდემია, მათ შორის არის ჩელტა ზანდური(Triticum timopheevii).

საქართველოს ხორბლის ენდემურ სახეობათაგან ჩელტა ზანდური ყურადღებას იქცევს განსაკუთრებული თვისებებით:

• აქვს გლუტენის დაბალი შემცველობა მარცვალში(გლუტენის მაღალი შემცველობა მარცვალში, არის განმაპირობებბლი ფაქტორი, რის გამოც ადამიანთა ნაწილს ალერგია აქვს პურზე. შესაბამისად ჩელტა ზანდური უსაფრთხოა მათთვის გლუტენის დაბალი შემცველობის გამო)
• ცილის მაღალი შემცველობა
• მდგრადი ჩაწოლისადმი
• აქვს წინააღმდეგობრივი უნარი ექვს ფოთლოვან და ორ ფეხსახსრიან მავნებელზე
• რეზისტენტული არახელსაყრელი პირობებისადმი
• მაღალი იმუნიტეტი სოკოვანი დაავადებების მიმართ
• პურცხობის მაღალი უნარი
• გამოირჩევა მაღალი გამძლეობით ცუდი კლიმატური პირობების მიმართ
• შეიცავს უნიკალურ G გენს

საიდან დაიწყო ყველაფერი?

2017 წელს ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და ბოტანიკის ინსტიტუტის წარმომადგენლების მიერ The Ruffor Fountation-ის მცირე გრანტის საშუალებით განახორციელეს პროექტი, რომელიც სწორედ ჩელტა ზანდურის რეპატრიაციას ისახავდა მიზნად. რის შედეგადაც ამბროლაურისა და ცაგერის რამდენიმე სოფელში დაიწყო ზანდურის სახეობის აღდგენა.

დღევანდელ მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში ეს სახეობა წარმოადგენს ინტენსიური კვლევის ობიექტს, როგორც გენეტიკური, ასევე სელექციური კუთხით. კონკრეტულად ამ სახეობის გამო საქართველო იმუნური ხორბლის სამშობლოდ არის მიჩნეული.

2016 წელს გერმანელმა მეცნიერმა სამეცნიერო ჟურნალში Trends in Plant Sciense-ში ზანდური მომავლის საკვებ სახეობას აღიარეს. აღსანიშნავია ასევე ის ფაქტი, რომ ზანდურის მასალა ამერიკის შეერთებულ შტატებში წაიღეს გამოსაკვლევად და სხვა სახეობის ხორბალთან შესაჯვარებლად.

ზანდურის უნიკალურობიდან გამომდინარე სამომავლოდ იგეგმება მოსავლის რაოდენობის გაზრდა და სპეციალური ტექნიკის შეძენა მასობრივი წარმოებისთვის.

წყარო: The Ruffor Small Grants Foundation, Plants For A Future

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დღემდე არ წყდება საუბარები  საქართველოსა და საბჭოთა კავშირის ძიუდოისტთა ნაკრების ყოფილი წევრის, ევროპის ოთხგზის ჩემპიონის, დღემდე საქართველოს ერთ-ერთი საუკეთესო ძიუდოისტის – თამაზ ნამგალაურის  საიდუმლოებებით მოცული დანაშაულებრივი ქმედებისა და მისი სიკვდილით დასჯის შესახებ. ტიტულოვანი სპორტსმენი, რომელსაც მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში ცნობდნენ და ძიუდოს ვირტუოზად იყო აღიარებული, 1988 წლის 12 ივნისს დააკავეს, ბრალდება იმდენად მძიმე იყო, რომ დაზარალებულთა ახლობლები მის ჩაქოლვასაც კი  მოითხოვდნენ.  თამაზ ნამგალაურს 1988 წლის 9 სექტემბერს საქართველოს სსრ-ის უმაღლესმა სასამართლომ სიკვდილი მიუსაჯა.

თამაზ ნამგალაურს საკუთარო ბიძაშვილის, მცირეწლოვანი გოგონას გაუპატიურება და სასტიკი მკვლელობა დაბრალდა. ბავშვს  სწორედ იმ დღეს, თორმეტ ივნისს შეუსრულდა ცხრა წელი.

არადა, მეორე დღეს, 13 ივნისს, ძიუდოისტის სპორტიდან გრანდიოზული გაცილება იგეგმებოდა. გაცილება არ შედგა.

არადა, სპორტსმენს არაფერი არ აკლდა – ჰქონდა დიდება, პატივი, წარმატება, საკუთარი ხალხის სიყვარული. სწორედ ამიტომ, ბევრი სპეციალისტის თქმით, საქმე კიდევ უფრო სხვა რაკურსით იყო წასაყვანი და ნამგალაურის პიროვნება ფსიქიკურ შესწავლასაც საჭიროებდა, თუმცა, არსებული ცნობებით, მოთხოვნის მიუხედავად, მას არანაირი ფსიქიატრიული შემოწმება არ  გაუვლია.

გამოძიებამ ეტაპობრივად თამაზ ნამგალაურთან დაკავშირებული სხვა დანაშაულებრივი ქმედებებიც გამოააშკარავა – როგორც საგამოძიებო  მასალებიდან ირკვევა, ნამგალაურმა ჯერ კიდევ 1980 წლის 29 დეკემბერს სცადა დუშეთში საკუთარი 10 წლის ბიძაშვილის გაუპატიურება, თუმცა ოთახში ფანჯრიდან შესული უკანვე გამობრუნდა, რადგან ოჯახის წევრებმა ხმაური გაიგეს და ძალადობის მცდელობა მცდელობად დარჩა,

გამოძიება ასევე ამტკიცებდა, რომ ნამგალაურმა ამ გოგონას მეორედ გაუპატიურებაც სცადა ზუსტად იმავე ხერხებით, 1982 წლის 22 მაისს ისევ ფანჯრიდან გადაძვრა, მაგრამ ოჯახის წევრების გამოღვიძებამ დააფრთხო და ძალადობა არასრულწლოვანზე კვლავ ვერ მოახერხა.

გამოძიებამ ასევე 1981 წლის თებერვალში სპორტსმენის მიერ ჩადენილი სხვა დანაშაულებრივი ქმედებაც გამოააშკარავა – სასტუმრო ,,უშბას“ ფოიეში 52 წლის ქალის, სასტუმროს მოსამსახურის გაუპატიურებაშიც დაედო ბრალი. გარდა ამისა, ძიუდოიტს სხვა ბრალდებებიც წაუყენეს, მაგ: ავტოინსპექტორთა სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა. თუმცა ეს  სხვა ბრალდებების ფონზე მართლაც მიზერულად მცირე დანაშაულს წარმოადგენდა.

გამოძიების მიმდინარეობისას რამდენიმე საინტერესო დამთხვევა გამოიკვეთა, როგორც მტკიცდებოდა, ნამგალაურმა ოთხივე დანაშაული ერთსა და იმავე დროს, ღამის სამ საათზე ჩაიდინა, ყველა აღნიშნული შემთხვევოს დროს ნასვამი იყო და ეს ყველაფერი აუცილებლად მისი სპორტული შეჯიბრების წინა ღამეს ხდებოდა. სწორედ ამიტომ, სპეციალისტების გაურკვეული ნაწილი ვარაუდობდა, რომ საქმე სპორტსმენის ფსიქიკურ აშლილობასთან გვქონდა და მისი დანაშაულებრივი ქმედებების მთავარი მიზეზი გამოძიებას უფრო ღრმად უნდა გამოეკვლია. არაერთი მოხოვნა გაიგზვანა შესაბამის უწყებებში მისთვის სტაციონარული ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარების თაობაზე. ნამგალაურს ისე მიუსაჯეს დახვრეტა, რომ საქმეში არ იყო საექიმო კომისიის მიერ ბრალდებულის შემოწმობის დასკვნა. ნამგალაური ყოველგვარი გამოკვლევის გარეშე ცნეს  ჯანმრთელად და სასიკვდილო განაჩენიც გამოუტანეს. არავის შეჰპარვია ეჭვი, რომ,  შესაძლოა, იგი შეურაცხადი ყოფილიყო.

საქმე ფაქტობრივად ,,ჩუმად“ ჩატარდა. მკვლელობაში ბრალდებულს კი სასჯელის უმაღლესი ზომა – სიკვდილით დასჯა, დახვრეტა მიესაჯა. ბევრი ამბობდა, რომ ზვიად გამსახურდიაც და ედუარდ შევარდნაძეც მისი სიკვდილით დასჯის წინააღმდეგნი იყვნენ.

არსებობს  ცნობები იმის შესახებ, რომ როცა ზვიად გამსახურდიას ნამგალაურისა და სხვა სიკვდილიმისჯილების სია შეუტანეს ხელმოსაწერად, მან ქაღალდები დახია და თქვა, რომ მასთან შემდეგზე დახვრეტაზე საუბარი აღარ გაებედათ. მიუხედავად იმისა, რომ ძიუდოისტის დახვრეტის თარიღად 1991 წელი არის მითითებული, სხვა ვერსიით იგი 1994 წელს დასაჯეს სიკვდილით. ამ ვერსიის თანახმად, მის სიკვდილით დასჯას ედუარდ შევარდნაძემ მოაწერა ხელი. თუმცა ამას იმ დროინდელი ხელისუფლების წარმომადგენლები სასტიკად უარყოფდნენ.

საინტერესოა, რომ დღემდე არავინ იცის ზუსტად, ნამდვილად დახვრიტეს თუ არა 1991 წლის ნოემბერში თამაზ ნამგალაური? საინტერესოა, რომ მისი დედა, თამარ იანტბელიძე ამტკიცებდა, ჩემი შვილი ცოცხალიაო და იმასაც ამბობდა, რომ იგი ციხიდან გამოაპარეს.

ასევე, თამარ იანტბელიძის მტკიცებით, ბავშვის მკვლელობა და სხვა დანაშაულებიც საბჭოთა სპორტის მაფიის მიერ იყო ჩაწყობილი.

რაც შეეხება მოკლული გოგონას ოჯახის წევრებს, ისინი თამაზ ნამგალაურს დამნაშავედ ნამდვილად მიიჩნევდნენ. საინტერესოა, რომ თავად ნამგალაურიც არ უარყოფდა საკუთარ დანაშაულს, აღიარებდა და უმკაცრესს დასჯას მოითხოვდა. როგორც სასამართლო პროცესზე მყოფი ადამიანები ყვებიან, მას მთელი სხდომის განმავლობაში თავი ჰქონდა ჩაღუნული და  ყურები თითებით ჰქონდა დახშული.

მიუხედავად იმისა, რომ თამარ იანტბელიძემ თამაზ ნამგალაურის 1991 წლის 1-ელ ნოემბერს დახვრეტის ცნობა მიიღო, დღეს სასამართლოს არქივში არანაირი ცნობა არ არსებობს ამ განაჩენის აღსრულების შესახებ. შსს-ს უწყება კი ამბობს, რომ ამ საქმეს გრიფი ,,საიდუმლო“ ადევს. ამიტომ ჯერ კიდევ ბევრი ვერსია და ვარაუდი ჩნდება მისი ციხიდან გაპარვისა და იმის შესახებ, რომ იგი ამ დრომდე ცოცხალია.

როგორც ცნობილია, ნამგალაურის განაჩენის გამოტანამდე რამდენიმე დღით ადრე, თბილისის #1 საგამოძიებო იზოლატორში (ამჟამად, მე-5 საპყრობილე) პატიმართა ორი ამბოხება  მოხდა. ერთი ამბოხი 1991 წლის 5 ოქტომბერს დილით განხორციელდა. ოფიციალური ინფორმაციით, მეხუთე სართულზე მდებარე 101-ე საკნის პატიმრებმა (სამართალდამცველი ორგანოების ყოფილმა თანამშრომლებმა) საკნიდან გამოაღწიეს და სხვა საკნების კარებიც გააღეს. ბუნტში მონაწილე 1 500 პატიმრიდან 18 სიკვდილმისჯილი იყო. სამართალდამცველებმა პატიმრების დაშოშმინება მოახერხეს. 25 ოქტომბერს კი მეორე ბუნტი განხორციელდა, რომელშიც თავად ნამგალაურიც იღებდა მონაწილეობას. თუმცა პატიმართა დიდი გაქცევა ვერ შედგა.

არსებობს ვარაუდი,  რომ ნამგალაურის დახვრეტა სწორედ ციხის ბუნტმა დააჩქარა.

თუმცა, უცნაურია, როგორ უნდა მოეხერხებნა ბუნტის მოთავეობა განსაკუთრებული მეთვალყურეობის ქვეშ მყოფ პატიმარს?

საზოგადოების დიდი ნაწილი დღემდე ფიქრობს, რომ ძიუდოისტი სიკვდილით არ დაუსჯიათ და დღემდე ცოცხალია. ,,ფეისბუკზე“ თამაზ ნამგალაურის სახელით დარეგისტრირებული არაერთი მომხარებელია, სხვათა შორის, რამდენიმე მათგანის წლოვანება ზუსტად ემთხვევა სპორტსმენის ასაკს, გარდა ამისა, რამდენიმე პროფაილში მისი სპორტული მიღწევებიც არის შეტანილი. თუმცა, ეს ფაქტები ნამდვილად არ გამოდგება იმის დასტურად, რომ საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული მკვლელობის ჩამდენი ცოცხალია.

ყველაზე გავრცელებული ვერსიით კი, ნამგალაური 1991 წელს ციხიდან  იაპონიაში  გააპარეს და ამჟამადაც იქ ცხოვრობს.

თამაზ ნამგალაურისა და მისი საიდუმლოებებით მოცული საქმის შესახებ ამ დრომდე არ წყდება საუბარი. საინტერესოა, რეალურად რა მოხდა? ნამდვილად იყო თუ არა ეს ბრალდებულის მიერ ჩადენილი დანაშაული? იყო თუ არა ჩარეული ე.წ. სპორტული მაფია? ნამდვილად დასაჯეს თუ არა სპორტსმენი სიკვდილით? ფაქტია, რომ ამ დრომდე უამრავი პასუხგაუცემელი კითხვა არსებობს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მოგეხსენებათ ლეგენდები რეალობას ალამაზებს, მაგრამ ლეგენდა ვერ იარსებებს რეალური ფაქტების გარეშე.

ბევრი მოლაშქრისა და არქეოლოგისთვის საყვარელი ადგილია ხვამლი, მეტად მისტიური და იდუმალებით მოცული მთაა, რომლის შესახებაც უამრავი ლეგენდა, მითი თუ რეალური და დადასტურებული ინფორმაცია არსებობს. ხვამლის მთის სიმაღლე 2000 მეტრს აღემატება, საიდანაც ულამაზესი ხედი იშლება, მთის წვერი ღრუბლებზე მაღლაა, რის გამოც უღრუბლო ამინდში შეიძლება შავი ზღვის დანახვაც.

ხვამლის მთაზე ახლაც არსებობს ხვამლის წმინდა გიორგის ეკლესის ნაშთი,, სწორედ ამ ეკლესიას უკავშირდება ბევრი ადამიანისთვის საყვარელი დღესასწაული ,,ხვამლობა”. ხვამლობა აღდგომიდან მერვე კვირის შაბათს იმართება და მომლოცველები ხშირად კარვებითაც სტუმრობენ მთას, თან მიაქვთ შესაწირი და აღევლინება ლოცვა.

ანტიკური წყაროებიდან დაყრდნობით, სწორედ ხვამლი მიიჩნეოდა არგონავტებისა და ჰერაკლეს მოგზაურობის ადგილად, სწორედ აქ მიაჯაჭვა ზევსმა პრომეთე. სხვა ისტორული წყაროების თანახმად, ჟიულ ვერნს სწორედ ხვამლის მთა აქვს აღწერილი მის ერთ-ერთ სათავგადასავლო რომანში „შეუპოვარი კერაბანი”.

მთავარი მითი ხვამლის მთის შესახებ არის გველეშაპი, რომელიც, ლეგენდის თანახმად, მთის დარაჯად გვევლინება, ის წელიწადში ერთხელ იცვლის გვერდს, რის გამოც წყარო, რომელიც მთიდან მოედინება 6 თვე რიონისკენ მიედინება, 6 თვე ცხენისწყლისკენ.

,,ჩვენი ხვამლის ქვა ხელოვნების ნიმუშია – დაახლოებით ერთსანტიმეტრიან ქვაზე 8 ოთხკუთხედი და 6 სამკუთხედია ამოკვეთილი, ამ უკანასკნელებში კი ფიგურებია ჩახაზული, რომელსაც ახლა ვშიფრავთ. ეს მხოლოდ დასაწყისია, – ველით, რომ ხვამლის მთა სულ უფრო მეტად გაგვიხსნის გულს და მეტ საოცრებებს დაგვანახებს.  ეს აღმოჩენები ბატონი გურამ გაბიძაშვილის ხსოვნას მივუძღვენით. სწორედ მას ეგულებოდა ხვამლის მთის გულში ხელუხლებელი მიწისქვეშა ქალაქი… ბედნიერება იქნება, თუკი ეს ასე იქნება და მისი აღმოჩენის მოწმე ჩვენ გავხდებით “- აცხადებს არქეოლოგი კვირის პალიტრასთან ინტერვიუში.

2013 წლიდან 2016 წლამდე კი აღმოაჩინეს არტეფაქტები – პალეოლითური ხანის. ასევე, დაფიქსირდა კლდეში ჩაჭრილი, ქვით ნაგები ოთხკუთხა შენობის ნაშთი, რომლის იატაკი თიხით არის მოტკეპნილი და მოსწორებული.

ერთ-ერთი ლეგენდის მიხედვით, ხვამლის მთაზე ქართველ მეფეთა განძსაცავი იყო, რის გამოც საბჟოთა ეპოქაში, სტალინის დროს აქ მიმდინარეობდა გასაიდუმლოებული კვლევები.

საინტრესოა, სად გადის  ზღვარი მითსა და რეალობას შორის ხვამლის მთის შესახებ?

წყარო: turebi.ge , intermedia.ge

მასალა მოამზადა : ნინი ხეცურიანმა 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

როგორც აღმოჩნდა, მეხიკოს ახალი აეროპორტი მდებარეობს უძველესი ტბის ნაშთზე, სადაც სამშნებლო სამუშაოების ჩატარების დროს შემთხვევით აღმოაჩინეს 100-ზე მეტი მამონტის უზარმაზარი ძვლები. სწორედ ამ ფაქტის შემდეგ გამოიძახეს არქეოლოგები.

,,სავარაუდოდ, აღმოჩენილი ცხოველების უმეტესობა დედამიწაზე დახეტიალებდა 10,000 – დან 25 000 წლის წინ, ექსპერტების ვარაუდით, ისინი იქ ტბის მიერ მოწოდებულმა საკვებმა და წყალმა მიიყვანა”- ნათქვამია BBC-ის ოფიციალურ გვერდზე.

როგორც ჩანს, ცხოველებს ამ ტერიტორიაზე ჰქონდათ უამრავი ბუნებრივი რესურსი და საკვები, რამაც მამონტები ტბის ტერიტორიაზე მიიყვანა, მაგრამ მკვლევარები ამბობენ, რომ ტბის ტერიტორიაზე ზამთარში ტალახი გაჩნდა, რამაც ცხოველებს ხელი შეუშალა.  ტბის პირობებმა ნაშთები ძალიან კარგ მდგომარეობაში შეინარჩუნა, რომელიც საბოლოოდ მეხიკოს ახალ აეროპორტში იპოვეს.

მთლიანობაში ნაშთები ნაპოვნი იქნა 194 ადგილზე, ნაპოვნია 100-ზე მეტი მამონტის ძვლები, აქლემი, ბიზონი, ცხენი, ანტილოპები, ფრინველები, თევზები და მღრღნელები. ამავე დროს ათასობით ადამიანი მუშაობს აეროპორტის ტერიტორიაზე, სატვირთო მანქანებმა კი უკვე ათობით სამშენებლო მასალა გადაიტანეს.

მასალა მოამზადა : ნინი ხეცურიანმა 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

საომარ მოქმედებებს შეწირული ათასობით ადამიანის სიცოცხლე, ეთნიკური წმენდა, უგზო-უკვლოდ დაკარგულები და საკუთარი სახლებიდან გამოდევნილი ასეულობით ათასი ოჯახი… ასეთია აფხაზეთის ომის 13 თვისა და 13 დღის შედეგები…

ამ ომს შეწირული რამდენიმე ახალგაზრდა მებრძოლის ისტორიას გაგახსენებთ…

ღიმილის ბიჭები იყვნენ. სიცოცხლეზე და სამშობლოზე უანგაროდ შეყვარებულებმა, სიცოცხლის უკანასკნელ წუთამდე იბრძოლეს.

იცოდნენ სად მიდიოდნენ. ისიც იცოდნენ, რომ უთანასწორო ბრძოლიდან შეიძლება ცოცხლები ვეღარ დაბრუნებულიყვნენ, მაგრამ მაინც წავიდნენ. მერე ზეციურ საქართველოში გადაინაცვლეს და ისტორიას თანამედროვე ღიმილის ბიჭებად შემორჩნენ…

გიორგი 18 წლის იყო, დათო 24-ის, საშა 41 წლის, ლევანი ნიკა და ირაკლი 29 წლისები… აფხაზეთთან ერთად დაკარგული თაობა მთელმა ერმა დაიტირა.

ლევან აბაშიძე

როცა ომი დაიწყო, ერთდროულად სამ ფილმში იღებდნენ. ლევან აბაშიძეს სიგიჟემდე უყვარდა თავის პროფესია, მაგრამ მაინც წავიდა. 29 წლის იყო, ზემო ეშერასთან რომ დაიღუპა.

გადასაღებ მოედანზე პირველად მეშვიდეკლასელი მოხვდა. თეატრში დიდხანს არ გაჩერებულა, მხოლოდ ერთი სპექტაკლი ითამაშა.

სულ 15 ფილმში მიიღო მონაწილეობა, მომდევნო სამის გადაღებები დაწყებული იყო და მისი გარდაცვალების გამო შუა გზაზე გაჩერდა. „არა, მეგობარო“ ლევან აბაშიძის უკანასკნელი როლი აღმოჩნდა.

ირაკლი ამირეჯიბი

ლევან აბაშიძე და ირაკლი ამირეჯიბი განუყრელი მეგობრები იყვნენ. ის ჭაბუა ამირეჯიბის უფროსი შვილი იყო. გა­მორ­ჩე­უ­ლი გარეგნობის გამო მთელ თბი­ლისს უყ­ვარ­და… ‘

29 წლის იყო, აფხაზეთის ომში, რომ ლიტველმა სნაიპერმა ქალმა გამოასალმა სიცოცხლეს.

ლიტ­ვა­ში მი­ი­ღო სამ­ხედ­რო გა­ნათ­ლე­ბა და სა­ზღვარ­გა­რეთ მუ­შა­ობ­და. აფხა­ზე­თის ომის დროს თბი­ლის­ში დაბრუნ­და. ტე­ლე­ვი­ზი­ით შეიტყო, რომ ომში მისი მე­გო­ბა­რი ლე­ვან აბა­ში­ძე დაიღუპა და იმ დღეს­ვე წა­ვი­და საბრძოლ­ვე­ლად.

„ომის ყვე­ლას ეში­ნია, მაგ­რამ ვაჟ­კა­ცო­ბა ის არის, შიშს რომ აჯო­ბე­ბო“- ამ სიტყვებით გამომეშვიდობა დედას და წავიდა. ჭა­ბუ­ას და­ბა­დე­ბის დღემ­დე ერთი დღით ადრე მოკ­ლეს ომში.

მა­მა­მისს მე­ო­რე დღეს ტე­ლე­ფონ­ზე დაურე­კეს და შვი­ლის სიკ­ვდი­ლით „მი­უ­ლო­ცეს“ იუბილე… როგორც შემდეგ გაირკვა, 17 ნო­ემ­ბერს, ტა­მიშ­თან უცხო­ე­ლე­ბის მან­ქა­ნა აა­ფეთ­ქეს.

ირაკ­ლიმ მან­ქა­ნი­დან და­შა­ვე­ბუ­ლი ქალი გად­მო­იყ­ვა­ნა და სწო­რედ მა­შინ ესროლა ლიტველმა სნა­ი­პერ­მა ქალ­მა.

გიორგი რაზმაძე

გიორგი რაზმაძე 18 წლის იყო… სახლში მოიტყუა რაჭაში მივდივარო.

მესამე დღეს სოხუმში, ბრძოლის წინა ხაზიდან 30 მეტრის იქით იპოვეს  დაღუპული…

ჯერ დაკრძალული არ იყო, როცა საშკა იოსელიანმა ოჯახს კადრები ჩამოუტანა… ასე დასრულდა მწვანეთვალება ბიჭის მოკლე ისტორია, რომელსაც დიდი გეგმები და მომავალი ჰქონდა.

საშკა იოსელიანი

1993 წელს აფხაზეთის ომში გმირულად დაიღუპა მსახიობი და ჟურნალისტი, საშა იოსელიანი. არაერთი დაუვიწყარი როლი შექმნა თეატრსა და კინოში.

მის უკვდავსაყოფად ბავშვთა ქალაქ „მზიურში“ 2009 წელს მისი ძეგლი გაიხსნა.

დავით ბოლქვაძე

23 წლის წინ, 1993 წლის 28 ოქტომბერს, სამეგრელოში ჟურნალისტი დათო ბოლქვაძე და რამდენიმე სამხედრო ტყვე დახვრიტეს.

ბიჭი, რომელიც აფხაზეთის ომში ჩეჩენის, კაზაკისა და რუსის ტყვიას გადაურჩა, ქართველმა დახვრიტა. მხოლოდ იმის გამო, რომ თავის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა.

ხობის რაიონული ცენტრის მოედანზე, სამოქალაქო დაპირისპირების დროს, დათოსთან ერთად რამდენიმე ახალგაზრდა დახვრიტეს.

ნიკა თხელიძე

ნიკა თხელიძე 29 წლის იყო, რომ აფხაზეთის ომში იბრძოდა. როცა ბაბუშერას აეროპორტში თვითმფრინავი ჩამოვარდა, სხვა მგზავრებთან ერთად ისიც დაიღუპა…

რვა წლის განმავლობაში, ოჯახმა არ იცოდა ცოცხალი იყო თუ მკვდარი. აფხაზეთის ომში წასვლიდან მთელი რვა წელი, სახლში ყოველდღე ელოდებოდნენ.

წყარო : primetime.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ნათქვამია, ქვეყნის ისტორიას ადამიანები და მათი საგმირო საქციელი ქმნისო. ხოდა ერთ კარგ ქართველზე უნდა გიამბოთ.

აი იმ კაცზე, სვანეთის ისედაც დიდი და საინტერესო ისტორია, რომ კიდევ უფრო გაამრავალფეროვნა.

მშენებელ – ინჟინერმა ილია ფალიანმა გასული საუკუნის 40-იან წლებში, მესტია და მეზობელი სოფლები პირველად გაანათა.

მშენებელ – ინჟინერის ლოტბარის სტატუსსაც ატარებდა. მადლიერმა შთამომავლობამ ის მესტიის ცენტრში, სეტის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის შესასვლელ კართან სვანური ტრადიციით დაკრძალა.

ილია სეტიანი1888 წელს, სვანეთის ქორეპისკოპოსებისსეტილიებისშტოს უკანასკნელ მოძღვრის გიო სეტიელისოჯახში დაიბადა.

ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის დამთავრების შემდეგ, სწავლა პეტერბურგის უნივერსიტეტში გაუგრძელებია, სადაც იგი სამთო ინჟინრის სპეციალობას დაეუფლა.

სოციალისტური წყობილების დამყარებისთანავე მეფის რუსეთის ოფიცერი გამხდარა. წლების მანძილზე საქართველოს სამხედრო გზის დაცვის უფროსად უმუშავია.

მისი პროექტებით მესტიაში არაერთი შენობა აშენდა, მათ შორის 1934-35 წლებში მესტიის ელექტროსადგური, შემდგომ კი, ქვემო სვანეთის მცირე ელექტროსადგური.

მესტიაში ილიას აშენებული ჰესი დღესაც დგას. მართალია, შენობა ამჟამად კერძო მფლობელობაშია. იმის გამო, რომ სვან ინჟინერს შვილი არ ჰყავდა, მას პირდაპირი შთამომავალი არ დარჩენია.

ილია ფალიანი 1966 წლის 12 ოქტომბერს თბილისში გარდაიცვალა.

„ილიას ჰესი“

ილია ფალიანის მიერ აშენებულ ნაგებობას შორის ყველაზე მასშტაბური მესტიის ჰესია, რომლითაც არამხოლოდ მესტია, არამედ ახლო მდებარე სოფლებიც მარაგდებოდა.

შემდეგ ენგურ – ჰესი ააშენეს და ილიას მიერ აგებულმა ჰესმაფუნქცია დაკარგა. ადგილობრივები დღესაც იხსენიებენ, როგორც „ილიას ჰესს“…

ამბობენ, რომ განათლება საფრანგეთსა და პეტერბურგში მიუღია, თუმცა როგორ მოხვდა ევროპაში უცნობია.

ლოტბარი

ქართული სიმღერის თვალსაჩინო ლოტბარი, ხალხურ სიმღერას ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში დაეუფლა და სასწავლებლის საუკეთესო მომღერლად ითვლებოდა.

ილია ქართული ხალხური საგუნდო მოძრაობის პიონერიასაქართველოში.

ათეული წლების მანძილზე იგი აგროვებდა სვანურ თქმულებებს, ლექსებს, აფორიზმებს, სიმღერებს. მის მიერ დამუშავებული სიმღერები შევიდა ქართული მუსიკალური ფოლკლორის საგანძურში.

ორმოც წელიწადზე მეტი ხნის განმავლობაში იგი მოღვაწეობდა სვანური სიმღერებისა და საკრავების ინსტრუქტორ – მასწავლებლად, ჯერ კიდევ საქართველოს რადიოს, შემდეგ კი საქართველოს სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო დამსახურებულ ანსამბლებში.

ასრულებდა სხვადასხვა საგალობლებს, სახლში კი ხშირად ფოლკლორულ ნაწარმოებებს მღეროდა. სვანური სიმღერა „ბილება“-ს ავტორი სწორედ ილიაა.

ქვემო სვანებს ასწავლიდა ფოლკლორს და ცდილობდა ამგვარად გაევრცელებინა… მისი ერთ-ერთი მოსწავლე პლატონ ბაბლუანი იყო, რომელიც გამოირჩეოდა სვანური სიმღერების უბადლო შესრულებით.

ის დედისერთა იყო. მისი მეუღლე აზა ქებაძე გახლდათ, მათ შვილი არ გაუჩნდათ. კომუნისტურმა რეჟიმმა შეიწირა მისი საცხოვრებელი სახლი, რომელიც საუბედუროდ, დაწვეს და შემდეგ, მიწით დაფარეს.

ფილმი „სვანი“

ილია ორ გვარს, ფალიანი (სეტიელი) ატარებდა. ფილმი „სვანი“-ს სცენარი, სწორედ სეტიელი-ფალიანის გვარის რეალურ ამბავზე დაყრდნობით შეიქმნა.

კინოში განვითარებული მოვლენების ნაწილი შეცვლილია, თუმცა „სვანი“ სწორედ ამ გვარის ტრაგიკულ ისტორიას ყვება.

მეცნიერებათა აკადემიის თანამშრომელი როლანდ თოფჩიშვილი იკვლევდა ილიას გვარის ისტორიას. მისი მეცნიერული ნამუშევრის მიხედვით, სეტიანები სვანეთში გაბატონებულან.

შემდეგ სისხლის აღების წესით, ყველა მათი წინაპარი ამოუხოცავთ, გარდა ერთისა…სხვადასხვა ისტორიული ცნობები არსებობს ამ გვარის ამოწყვეტასთან დაკავშირებით.

ერთ-ერთი ვერსია დემნა ბატონიშვილის პირად მტრობას უკავშირდება, მეორე – დიდგორის ბრძოლის ეპოქას სამეფო კარის ძარცვისთვის.

ილიას ერთ-ერთი წინაპარი იყო გაბრიელი, იმ დროს ჩვილი ყოფილა და აღსაზრდელად ჰყავდათ მიბარებული სვილჩილდ ფალიანსა და მის მეუღლეს დარჯილ სამსიანს, სოფელ ერიშში.

მათაც გაბრიელის ტოლი შვილი ჰყოლიათ. სეტიანებიდან ცოცხალი მხოლოდ გაბრიელი გადარჩა.

„მოწინააღმდეგე გვარს“ გაუგია, რომ ფალიანებში გაძიძებული გაბრიელ სეტიანიიზრდებოდა. ამიტომ რაზმთან ერთად შეიჭრა ფალიანების ოჯახში და მოითხოვა გაბრიელის გადაცემა მოსაკლავად.

ძიძის ოჯახმა, ცოლ-ქმარმა მოილაპარაკეს და გადაწყვიტეს, თავიანთი შვილი გაეწირათ სხვისი გვარის უკანასკნელი ვაჟის გადასარჩენად, ამით სეტიანების გვარი გაგრძელდებოდა.

მოტივი რა თქმა უნდა, გვარის გადარჩენა იყო და არა პიროვნული დამოკიდებულება. გაბრიელის მამა გიორგი სეტიანიიყო, ხოლო დედა – ლეჩხუმელი გელოვანი.

გადარჩენილი გაბრიელი ფალიანებმა სწორედ დედულეთში, გელოვანებს მიუყვანეს და იქ იზრდებოდა. რომ წამოიზარდა, გაბრიელმა ბაბუასგან შეიტყო მისი ოჯახისა და მოგვარეების ტრაგიკული ისტორია.

ბაბუა მშვიდ და უზრუნველ ცხოვრებას სთავაზობდა ლეჩხუმში, მაგრამ წინაპართა ხსოვნის უკვდავსაყოფად და საკუთარი ღირსების დასაცავად გადაწყვიტა სვანეთში დაბრუნება და სისხლის აღება.

გადმოცემის თანახმად, მას დიდი ჯარი ჰყოლია. უშგულიდან წამოსულ გაბრიელს გზაში შემოაღამდა და შეყოვნდა ზულმუდთან (სვანურად – სახალხო კრება და ასევე, დაზავება).

სამსიანებისა და ფალიანების სოფელ ერიშში არ შესულა საბრძოლველად აღმზრდელი ძიძის საპატივსაცემოდ. ხოლო დანარჩენ სოფლებში ოჯახიდან თითო მამაკაცი მოუკლავს.

რა თქმა უნდა, მესტიაში ხმა მალევე გავრცელდა გაბრიელის დაბრუნების შესახებ. ხალხმა დასახმარებლად ძიძის ოჯახს მიმართა.

ისინი გაბრიელთან დაზავებას ითხოვდნენ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ფალიანების ოჯახს ამოწყვეტით ემუქრებოდნენ. ამიტომ, ზულმუდში მისი ძიძა ქალბატონი დარჯილი გაემართა.

მათი შეხვედრა ძალიან თბილი და ამაღელვებელი ყოფილა. მადლიერმა გაბრიელმა აღმზრდელს პირობა მისცა, რომ მას დედად მიიღებდა, იცხოვრებდა ფალიანების ოჯახში, როგორც მათი შვილი და მათ გვარს ატარებდა სიცოცხლის ბოლომდე.

ასე გახდა სეტიანების გადარჩენილი ერთადერთი ვაჟი გაბრიელ ფალიანი. სვანებთან დაზავდნენ. მესტიაში ჩამოსული გაბრიელი სეტიანების საგვარეულო სახლში დასახლდა.

ერთადერთი სეტიანის გარაჩენისთვის დღემდე დიდ პატივს ვცემთ ფალიანები სამსიანების გვარს.

წყარო : primetime.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

1921 წელს, ჯერ კიდევ საბჭოთა რეჟიმის დამყარებამდე ბათუმის ნავსადგურიდან გემს კონსტანტინეპოლისკენ  19-20 წლის ჯარისკაცი გაჰყვა. კონსტანტინეპოლიდან  ცხოვრების ამოუცნობმა გზებმა საბოლოოდ  ის შორეული ამერიკისკენ  წაიყვანა, საოცნებო ქვეყანაში, სადაც  მისი ცხოვრება  სხვა ემიგრანტებისგან განსხვავებულ დიდ ზღაპრად იქცა.

ჯარისკაცს ჯორჯ  (გიორგი) პაპაშვილი ერქვა და მოგვიანებით , საქართველოსა და ემიგრაციის თემაზე დაწერილი მისი ინგლისურენოვანი წიგნი „Anything Can Happen“, ,,ყველაფერი შეიძლება მოხდეს“ 40-იანი წლების ამერიკაში ბესტსელერი გახდება, თვალის დახამხამებაში გაქრება დახლებიდან წიგნის მილიონნახევრიანი ტირაჟი, ითარგმნება მსოფლიოს 15 ენაზე და ჯეკ ლონდონთან, იუჯინ ო’ნილთან, ფოლკნერთან, ჰემინგუეისთან და სხვა მწერლებთან ერთად ჯორჯ პაპაშვილს ამერიკის 50 რჩეულ ი ლიტერატურის სიაში შეიყვანენ – ეს 1950 წელს მოხდება.

წიგნის მიხედვით ჯორჯ სიტონის მიერ  1952 წელს გადაღებული ამავე სახელწოდების  Paramount pictures-ის საათნახევრიანი  ფილმი „Anything Can Happen“ ოქროს გლობუსს აიღებს.

სახალისო ნაწყვეტი ჯორჯ პაპაშვილის წიგნის მიხედვით გადაღებული ფილმიდან ,,Anything Can Happen“ ფილმის გმირს თან ხინკლის ცომი მიაქვს, ცომი სიცხეში ფუვდება და ტრანსპორტში დიდ გაუგებრობას ქმნის.

წიგნი პაპაშვილის მშობლიურ კობიანთკარზე, ქართულ რეალიიებზე, მის ახლობლებზე, ემიგრაციაზე, ამერიკაში ემიგრანტთა თვითდამკვიდრების რეალობაზე მოგვითხრობს -მსუბუქად და სახალისოდ.

ჯორჯ პაპაშვილზე  აქამდე საქართველოში ძალიან მწირი ცნობები არსებობდა, მისი ნაწერები არც კი განიხილებოდა ემიგრანტულ ლიტერატურად, ყველა ამერიკულ გამოცემაში წერია, რომ ის არის  ამერიკელი მწერალი და მოქანდაკე ფრჩხილებში კი მითითებულია: ქართული წარმომავლობის

,,ყველაფერი შეიძლება მოხდეს“ ქართულად 60-იან წლებში თარგმნა ანდუყაფარ ჭეიშვილმა, მაგრამ მცირეტირაჟიანი თარგმანი ყველასთვის ხელმისაწვდომი არ იყო.

,,უცნობი ჯორჯ (გიორგი) პაპაშვილი“ ივ. ჯავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის  პროფესორის, რუსუდან ნიშნიანიძის პირველი, ორტომიანი მნიშვნელოვანი კვლევაა პაპაშვილზე. ვრცელი ნაშრომი ავტორმა  მას შემდეგ გამოაქვეყნა, რაც შეერთებულ შტატებში, კერძოდ, პენსილვანიაში, ლიჰაის უნივერსიტეტში (სადაც ეს უნიკალური არქივია დაცული) ჯორჯ  და ჰელენ უეიტ პაპაშვილების სპეციალურ კოლექციას გაეცნო   საფუძვლიანად. რუსუდან ნიშნიანიძე აქამდე უცნობი ჯორჯ პაპაშვილის მემკვიდრეობაზე გვესაუბრება:

„ყველაფერი შეიძლება მოხდეს“

რამდენიმე წლის წინ პარიზ_ლევილის და ჰარვარდის არქივებზე ვმუშაობდი, რაც ჩემთვის დიდი პროფესიული გამოცდილება იყო. სხვადასხვა არქივში არაერთხელ შემხვდა ჯორჯ პაპაშვილის სახელი საინტერესო კონტექსტში, რაც მიმანიშნებდა, რომ ეს იყო ძალიან წარმატებული ქართველი. დავიწყე მასზე ცნობების შეგროვება, დავუკავშირდი ამერიკაში სხვადასხვა საარქივო  დააწესებულებას, რაკიღა კონკრეტული მინიშნება  ცნობილი არ  იყო  პენსილვანიიდან მომწერეს, რომ პაპაშვილების სპეციალურ კოლექციას გამიხსნიდნენ თუ  ადგილზე ჩავიდოდი საკვლევად, ცხადია, ეს შესაძლებლობა ხელიდან არ  გავუშვი და სამეცნიერო  მივლინებით  გავემგზავრე შტატებში.  იმავე, 2012 წელს ვაშინგტონში, კონგრესის სადემონსტრაციო დარბაზში გამოიფინა ჩემი ორტომეული: ,,საქართველო სამანს აქეთ… და სამანს იქით…“  ეს წიგნები ძირითადად ევროპაში მყოფი ქართველი ემიგრაციის ტექსტების კვლევა გახლდათ.

ევროპაში ემიგრირებული ქალთველი ავტორები ძირითადად მაინც ქართველი მკითხველებისთვის წერდნენ. პაპაშვილის ტექსტები კი  ინგლისურ ენაზე იყო დაწერილი. თავად ყვებოდა და ჰელენი ამ თავგადასავლებს იწერდა.

საქართველოდან წასულ ახალგაზრდა პაპაშვილს აქ არავინ იცნობდა. მოგონებებში წერს, რომ ამერიკაში ჩასული ,, მუნჯურად    ელაპარაკებოდა ამერიკას“, რადგან ინგლისური არ  იცოდა.

,,ყველაფერი შეიძლება მოხდეს“ წიგნად 1944 წელს გამოიცა პირველად შტატებში, მანამდე ცალკეულ თავებად იბეჭდებოდა ,,ქომონ გრაუნდში“, შემდეგ წიგნი სამჯერ ზედიზედ გამოსცეს ოქტომბერში, ნოემბერსა და დეკემბერში. 1945 წელს ,,ყველაფერი შეიძლება მოხდეს“ ბესტსელერად აღიარეს. არქივში დაახლოებით 600-ზე მეტი რეცენზია და ლიტერატურული წერილი ვნახე, რაც ვფიქრობ, ძალიან სერიოზული გამოხმაურებაა. ორტომეულში ძირითადი და მნიშვნელოვანი ნაწილია წარმოდგენილი მათი თარგმანების, თუმცა რასაკვირველია, ყველა არა. ეს იმის ჩვენება გახლდათ, ვინ დაკარგა საქართველომ. არაერთი ნიჭიერი ქართველი გახდა იძულებული, იმ წლებში დაეტოვებინა ქვეყანა.

ჯორჯის მეუღლე, ჰელენი ძალიან განათლებული ქალი გახლდათ. ბერკლის უნივერსიტეტში სწავლობდა და თავადაც რამდენიმე წიგნის ავტორი იყო. სწორედ ის იწერდა ჯორჯის მიერ ინგლისურად მონათხრობ ქართულ-ამერიკულ ამბებს. საბჭოთა პრესაში წაიკითხავთ, რომ ეს არ იყო პაპაშვილის მონათხრობი და თითქოს წიგნი ჰელენმა დაწერა, მაგრამ შეუძლებელია ამერიკელ ქალს სცოდნოდა კობიანთკარზე,  ხევსურეთზე, ქართველებზე ზოგადად, ხინკალზე,ნიორწყალსა და ხუთკუნჭულააზე. ყველაფერი კი შეიძლება მოხდეს, მაგრამ არც ამდენი!

ავტორი იხსენებს საქართველოს, მის წეს-ჩვეულებებს, წერს ყველაფერზე – რაც მოსწონს და რაც არ მოსწონს ამერიკაში. აქ შეხვდებით ისტორიებს, თუ როგორ იქცევიან ამერიკაში ჩასული ემიგრანტები და როგორ იქცევა თავად გიორგი _ ნაწარმოებში ჯორჯი, მთავარი გმირი, რომელიც რუს ემიგრანტებთან ერთად   ცხოვრობს.

ვნახე მიუნხენში გამოცემული რუსულად თარგმნილი ეს ტექსტი. საბჭოთა ეპოქაში მთარგმნელს 20 თავისგან შემდგარი წიგნიდან 9 ამოუღია, სადაც ავტორი რუსი ემიგრანტების ამერიკაში ცხოვრებას აღწერს. გამოცემას რედაქტორისა და მთარგმნელის სახელიც კი არ აქვს მითითებული. დაკარგულია იუმორი, ტექსტის მთავარი ღირსება და სათქმელი.

ეს საბჭოთა უშიშროების ,,ოსტატური“ ხერხი გახლდათ – თარგმნეს წიგნი, მაგრამ ისე, რომ არავის მოსწონებოდა და არც ავტორისადმი ინტერესი გაჩენილიყო.

,,ოქროს გლობუსი“ ფილმმა მიიღო, ნომინაციაში: ,,ფილმი, რომელიც ხელს უწყობს საერთაშორისო თანხმობას“. რეჟისორი გახლდათ ცნობილი ჯორჯ სიტონი, რომლის ფილმებიც არაერთხელ იყო წარდგენილი ამერიკის კინოაკადემიის პრემიაზე. ამ შემთხვევაშიც მის მიერ მოწვეული საუკეთესო გუნდი მუშაობდა.

,,ჯორჯ პაპაშვილმა დაგვიტოვა რაღაც, რაც ყველაფერზე მეტია – მან  გვაზიარა მეგობრობის, თანაგრძნობის, ერთიანობისა და ახლობლის სიყვარულს ჭეშმარიტ მნიშვნელობას“ – ეს ფილმის რეჟისორის, სიტონის სიტყვებია, რომელიც მან ჯორჯის  დაკრძალვისას წარმოთქვა.

ჯორჯ პაპაშვილი – მოქანდაკე

გარდა იმისა, რომ რამდენიმე წიგნის ავტორი გახლდათ,, ჯორჯ პაპაშვილი უპირველესად იყო მოქანდაკე. მისი ნამუშევრები გამოფენილიი იყო პენსილვანიის სახვითი ხელოვნების აკადემიაში, ფილადელფიის ხელოვნების უნივერსიტეტში და ა.შ.

არტურ სტენიუსმა, რომელსაც აშშ-ში დოკუმენტური ფილმების დიდი კორპორაცია ჰქონდა პაპაშვილზე დოკუმენტური ფილმიც გადაიღო სახელწოდებით „მშვენიერება ქვაში“.

პენსილვანიის შტატში მისი მამული უზარმაზარ ტერიტორიას მოიცავს სანადირო ადგილებით, ტყეებითა და წყაროებით. უკან გრანიტის მთებია, საიდანაც ამწეებით მოჰქონდა სახლამდე მასალა მოქანდაკეს და შინ მოწყობილ სახელოსნოში აქანდაკებდა.

სტენიუსის დოკუმენტური ფილმი  ჯორჯ პაპაშვილზე დეტროიტში უეინის უნივერსიტეტში ინახება.

ჯორჯ და ჰელენ უეიტ პაპაშვილებს ეკუთვნით ასევე ტექსტები “ჰო და არა” ზღაპრები, “შინისაკენ, კვლავ შინისაკენ”, “რუსული (მსოფლიო) კულინარია”, “მადლობა ნოეს” და  ,,ძაღლები და ადამიანები“

,,მადლობა ნოეს“ ცხოველებზე დაწერილი თავგადასავლებია ბავშვებისთვის. ტექსტი ქართულად ისევე, როგორც ,,ყველაფერი…“ ბატონმა ანდუყაფარ ჭეიშვილმა თარგმნა სახელწოდებით ,,დღესაც მელოდება“ – ასე ქვია პირველ თავს წიგნში.

მქონდა სურვილი, რომ ქართულ სასკოლო სახელმძღვანელოებში თუნდაც რამდენიმე თავი შეგვეტანა ამ ტექსტიდან. სასიამოვნოდ გაოცებული დავრჩი , როცა არქივში ვნახე , რომ ამერიკის საშუალო 250 სკოლაში ეს წიგნი, როგორც სავალდებულო, ისე გახლდათ შეტანილი.  ჩემი და ამერიკის განათლების სისტემის აზრი ერთმანეთს დაემთხვა

წიგნს ,,შინისკენ, კვლავ შინისაკენ“ ჯორჯ   პაპაშვილიისა და ჰელენის ბოლო წიგნია. მისი ტირაჟი 73 ათასი იყო და ფიქრობდნენ, რომ პირველი წიგნივით ბესტსელერი გახდებოდა, მაგრამ ასე არ მოხდა.

პაპაშვილი 1961 წელს ჩამოვიდა საქართველოში მეუღლესთან დარჩენაც შესთავაზეს, მაგრამ უარი თქვა: ,,მე ვერ დავრჩები, ჩემი ,,შინ“ ,ჩემი საქმე, ჩემი ცხოვრება უკვე შეერთებულ შტატებშია“ – ეს სიტყვები ბოლო წიგნში გაიხსენა 10 წელი რომ წერდა.

ქართველებისთვის აქამდე უცნობი ჯორჯ პაპაშვილი 1978 წელს გარდაიცვალა, 80 წლის ასაკში და პენსილვანიაში, საკუთარ მამულშია დაკრძალული მეუღლესთან ერთად.

წყარო : batumelebi.netgazeti.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ბრაზილიელ მეცნიერთა ჯგუფმა ახალი, 115 მილიონი წლით დათარიღებული წიაღისეულის აღმოჩენის შესახებ განაცხადა, რომელიც დინოზავრის დღემდე უცნობ სახეობას წარმოადგენს. ამის შესახებ Deutsche Welle წერს.

Aratasaurus museunacionali საშუალო ზომის ტერაპოდებს მიეკუთვნება. არქეოლოგების ცნობით, ახალგაზრდა ცხოველის წონა დაახლოებით 34 კილოგრამი იყო, სიმაღლე კი 3 მეტრს აღემატებოდა. სპეციალისტები მიიჩვენენ, რომ აღმოჩენა ტეროპოდების ევოლუციის ისტორიას უფრო გასაგებს გახდის. მათივე თქმით, ეს კიდევ ერთი ნიშანია იმისა, რომ მილიონობით წლის წინ რეგიონში ბევრი სხვადასხვა სახეობა ბინადრობდა.

სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ არატაზაურუსი დინოზავრთა იმავე ჯგუფს მიეკუთვნება, რომელიც ტირანოზავრებს, ველოცირაპტორებს და დღეს არსებულ ფრინველის რამდენიმე სახეობას აერთიანებს. თუმცა ახალი სახეობის წინაპრის შესახებ ბევრი არაფერია ცნობილი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ფიცის წიგნი, რომელიც მეფეთა მეფე თამარმა აღმოსავლეთის უძლიერეს სულთანს სალაჰ ადდინს 1185 წელს მისცა. ქართველი მონარქი პირობას იძლეოდა, რომ ეგვიპტის სამფლობელოს არ დალაშქრავდა, – აცხადებს ისტორიკოსი გიორგი კალანდია:

“სახელითა მამისა და ძისა და სულისა წმინდისა უფლისა ერთად-ერთისა! ესაა პირობა, რომელსაც ვდებთ და ესაა ფიცი, რომელსაც ვიძლევით. მე, რომელიც თამარი ვარ, გიორგის ასული, ვამბობ უფლის არსითა და პიროვნებით, იმ უფლისა, რომელიც სამი სახისაა: მამა, ძე და სული წმინდა.

ვფიცავ იმ საათს, რომელმაც ღვთაებრივი სიტყვა ადამიანობას დაუკავშირა; ვფიცავ იმ თვისებას, რომელიც მარიამმა ტანად იღო; ვფიცავ, იმ ტანს, რომელიც მაცხოვრის თვისებების მიმღები გახდა, ვფიცავ მესიას და მის სიტყვას აკვანში… ვფიცავ ჯვარცმას და ღვთაებრივისა და ადამიანურის კავშირს, რომ ამ დღიდან და ამ საათიდან… მავან მავანის ძესთან კეთილი განზრახვით და კარგი სურვილით ვიქნები, სანამდის ცოცხალი ვარ. და არასოდეს მავანი ქალაქისა და… მისი ციხეების აღებას არ განვიზრახავ და არ ვინებებ არც აშკარად და არც ფარულად, და თავს ნებას არ მივცემ, დავიმორჩილო მისი ხალხი და ლაშქარი, და თუ იმას გადავედი, რაც ვთქვი ქრისტიანობა იუდეველთა რჯულზე გამეცვალოს, ქრისტიანთა სარწმუნოება დამეგმოს, მესიის მიმდევართა თემი დამეგდოს, თუ ამის საწინააღმდეგო გავაკეთო, ქრისტეს ჯვარი ფეხით გამეთელოს, მაღალმა უფალმამც ინებოს.”

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“