არქეოლოგია

ჩრდილო-დასავლეთ კანადის მუდმივ ყინულოვან ნაწილში “მუმიფიცირებული” მამონტი იპოვეს – ამის შესახევსაერთაშორისო მედია BBC წერს და აღნიშნავს, რომ ეს პირველი მსგავსი აღმოჩენაა ჩრდილოეთ ამერიკაში.

ყინულის ხანის მუმიფიცირებული მამონტი 30 000 წელზე მეტი ხნისაა. ის ოქროს მაღაროელებმა იუკონის კლონდაიკის რეგიონში სამშაბათს იპოვეს.  გეოლოგები ამბობენ, რომ ნუნ გო ჩა დიდი გამყინვარების ეპოქაში გაიყინა

იუკონის მთავრობამ ის შეადარა რუსეთის მიერ 2007 წელს მიკვლეულ ციმბირის მუდმივყინვაგამძლე მამონტს. მთავრობის განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეს არის “ყველაზე სრულყოფილი მუმიფიცირებული მამონტი, რომელიც ნაპოვნია ჩრდილოეთ ამერიკაში” და მსოფლიოში მხოლოდ ორი ასეთი აღმოჩენაა.

მამონტს, რომელიც მდედრობითი სქესისაა, დაარქვეს Nun cho ga, რაც ნიშნავს “დიდი ბავშვი ცხოველი” იმ  ენაზე, რომელზეც ლაპარაკობდნენ ადგილობრივი ამერიკელები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ბრიტანელმა მეცნიერებმა კუნძულ უაითზეევროპის ყველაზე დიდი მტაცებელი დინოზავრის ნეშტი აღმოაჩინეს. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, დინოზავრი 125 მილიონი წლის წინ ცხოვრობდა, მისი სხეულის სიგრძე კი 10 მეტრს აღემატებოდა. ცხოველი 2 თათზე დადიოდა, ნიანგის მსგავსი სახე ჰქონდა და სპინოზავრიდთასახეობას მიეკუთვნებოდა.

ამ ეტაპზე პალეონტოლოგებმა დინოზავრის მენჯისა და კუდის მალების ნამარხი ნაშთები იპოვეს. მათ იმედი აქვთ, რომ მალე ნეშტის სხვა ფრაგმენტებსაც იპოვიან და ოფიციალურად ცხოველს სახელს მხოლოდ ამის შემდეგ შეურჩევენ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ისტორიაში პირველად, მეცნიერებმა შეძლეს და წარმატებით გაშიფრეს ვულკან ვეზუვის ამოფრქვევის შედეგად ქალაქ პომპეიში დაღუპული ადამიანის გენომი. ჩონჩხი ეკუთვნის 1.64 მეტრი სიმაღლისა და 35-დან 40 წლამდე მამაკაცს. გენეტიკური ნიმუში თავის ქალიდან აიღეს.
მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ დნმ თანამედროვე ცენტრალური იტალიის მკვიდრთა და რომის იმპერიის პერიოდში იმ რეგიონში მცხოვრებ პირთა დნმ-ის ნიმუშის მსგავსია. თუმცა, საინტერესოა ის, რომ მისი Y ქრომოსომა და მიტოქონდრიული დნმ იმ დროისა და ადგილისათვის უჩვეულოა. მეცნიერთა აზრით, ეს რკინის ხანის გენეტიკური მრავალფეროვნების მაგალითია, რომელიც აპენინის ნახევარკუნძულზე რომის იმპერიის გაბატონების შემდეგ გაქრა.
აღსანიშნავია ისიც, რომ მეცნიერებმა ადამიანის დნმ-ის გარდა Mycobacterium-ის ტიპის ბაქტერიის დნმ-იც აღმოაჩინეს, რომელშიც ტუბერკულოზის გამომწვევი სახეობა შედის. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ მსხვერპლი სიცოცხლეში ტუბერკულოზით, ძლიერი ტკივილებით, ხველით, სისუსტითა და გაძნელებული მოძრაობით იტანჯებოდა. უნდა ითქვას, რომ ამგვარი გენომის გაშიფვრა ნამდვილად მნიშვნელოვანი წარმატებაა, რადგან დროის გასვლასთან ერთად იგი ნადგურდება, რასაც ვულკანის ამოფრქვევით გამოწვეული დაზიანებაც ემატება.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

გვატემალაში, პირამიდების კომპლექს ლას-პინტურასში გათხრების დროს არქეოლოგებმა 2200 წლის წინანდელი ფრესკა აღმოაჩინეს, რომელიც, მეცნიერთა ვარაუდით, მაიას ტომის 260-დღიანი კალენდრის ფრაგმენტს წარმოადგენს.

ფრესკა ძვ. წ. 300-200-იან წლებშია შესრულებული. ფრესკაზე გამოსახულია ირმის თავი და მაიას ტომის ციფრი 7, რაც ერთობლიობაში 260-დღიანი კალენდრის ერთ-ერთ დღეს – „7 ირემს“ ნიშნავს.

260-დღიან კალენდარს ცენტრალური ამერიკის ყველა ძველი ცივილიზაცია იყენებდა. კალენდარი 13 ოცდღიანი პერიოდისგან შედგებოდა და არ იყოფოდა თვეებსა თუ კვირებზე. ციკლის თითოეულ დღეს რომელიმე ცხოველის, სტიქიისა თუ ნივთის სახელი ერქვა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

რაჭაში, სოფელ შქმერში მიწის სიღრმეში გაქვავებული კბილი აღმოაჩინეს.

ვარაუდობენ, რომ კბილი შესაძლოა, ზვიგენს ან იქთიოზავრს ეკუთვნოდეს.

ცნობისთვის, მიმდებარე ტერიტორიაზე ზღვის ბინადართა უამრავი ნამარხია აღმოჩენილი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

მეცნიერებმა, სავარაუდოდ, დიდი ხნის არქეოლოგიური საიდუმლო ამოხსნეს და ერთ-ერთ ყველაზე
იდუმალ, ჰერაკლეს მითიურ ტაძარს მიაგნეს. ანდალუსიაში სევილიის უნივერსიტეტისა და
ანდალუსიის ისტორიული მემკვიდრეობის ინსტიტუტის მკვლევრებმა სხვადასხვა ტექნოლოგიის
გამოყენებით აღმოაჩინეს უზარმაზარი რომაული და ფინიკიური შენობის კვალი.
ნაგებობა შესაძლოა სწორედ კადისელი ჰერაკლეს, ძალისა და გმირობის ღმერთის ტაძარი იყოს.
წყალქვეშა არქეოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი, მილაგროს ალსაგა გარსია აღნიშნავს, რომ
დოკუმენტური წყაროებით, არქეოლოგიური ინფორმაცითა და ციფრული მოდელებით მიღებული
მასალები მეცნიერებს აფიქრებინებს, რომ ეს სწორედ ჰერაკლეს მითიური ტაძარია. კონსტრუქცია
სიგრძეში 300, ხოლო სიგანეში 150 მეტრია.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ანტარქტიკის რეგიონში მდებარე შელფური მყინვარის ქვეშ აღმოაჩინეს სიცოცხლის მრავალი
ფორმა. მეცნიერების განცხადებით, წყლის ბინადართა სახეობებისთვის მსგავსი ადგილი, რომელიც
მზის სხივებს მოკლებულია, ნამდვილად საინტერესო და გასაოცარია.
ეკოსისტემათა დიდი ნაწილი ეფუძნება მცენარეებს, რომლებშიც ფოტოსინთეზი მიმდინარეობს.
სწორედ ამიტომ, ბნელ და ყინულით დაფარულ გარემოში მათი, როგორც საკვების სიმცირე
ბიომრავალფეროვნების განვითარებისთვის ნამდვილად ხელის შემშლელია. ექსტრომის შელფური
მყინვარის გაბურღვის შემდეგ კი 100 მეტრ სიღრმეზე სპეციალისტებმა იმაზე მეტი ცხოველის
ფრაგმენტს მიაკვლიეს, ვიდრე ელოდნენ.
ნიმუშების ანალიზმა გამოავლინა 77 განსხვავებული სახეობა. ეს ორგანიზმები ექტოპროქტებს
წარმოადგენენ და წყლის გაფილტვრის შედეგად მოპოვებული ნაწილაკებით საზრდოობენ. ოკეანურ
დინებებს კი ამ მცირე ზომის ორგანიზმებისთვის საკმარისი პიროფიტული წყალმცენარეები და სხვა
ევკარიოტები მიაქვთ. აღსანიშნავია, რომ ორგანიზმები იქ დაახლოებით 6 000 წელია არსებობენ.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა განაცხადა, რომ აღმოაჩინეს დავით მეოთხე აღმაშენებლის პერიოდის მონეტა. სინამდვილეში, მონეტა არის უნებართვო არქეოლოგიური სამუშაოების საქმეზე მიმდინარე გამოძიების ნივთმტკიცება.
ჩატარებული ექსპერტიზით დამტკიცდა, რომ მონეტა მოჭრილია დავით მეოთხე აღმაშენებლის მიერ და ორიგინალს წარმოადგენს. მიუხედავად იმისა, რომ მონეტა ნივთმტკიცებაა, ის საქართველოს ეროვნულ მუზეუმს გადაეცა, რადგან პირველად აღმოჩენილი მე-12 საუკუნის საქართველოს ისტორიის ამსახველი არტეფაქტია.
გამოძიების ფარგლებში ასევე აღმოაჩინეს 12 ერთეული ბეჭედი, ბრინჯაოს გულსაკიდი, 6 ერთეული ორიგინალი ღილი, სხვადასხვა პერიოდის მონეტა, რომელთა ნაწილი საბჭოთა პერიოდისაა, 3 მონეტა კი თარიღდება XIII საუკუნით. ეს უკანასკნელი მონღოლური წარმოშობისაა, წარწერით “დიდი მონღოლი ულუს ბეგი”, ასევე სპილენძის მონეტა რუმის სელჩუკი, რომელზეც შემორჩენილია არაბული ზედწერილის ფრაგმენტი.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა იდეალურად შემონახული, გამოჩეკის ზღვარზე მყოფი დინოზავრის ემბრიონი აღმოაჩინეს სამხრეთ-ჩინეთში, განჯოუს ტერიტორიაზე. იგი უკბილო თეროპოდი დინოზავრია, იგივე ოვირაპტოროზავრი, სახელად პატარა იანლიანი. მეცნიერები მას მინიმუმ 66 მილიონი წლით ათარიღებენ. ნამარხი აჩვენებს, რომ ემბრიონი მოკუნტულ პოზაშია, ამას კი ჩიტები აკეთებენ გამოჩეკამდე ცოტა ხნით ადრე. ეს მანიშნებელია იმისა, რომ თანამედროვე ფრინველებში ამგვარი ქცევა პირველად მათ წინაპარ დინოზავრებში წარმოიშვა.
მეცნიერების თქმით, ეს დინოზავრის საუკეთესო ემბრიონია, რაც კი ისტორიაში აქამდე უპოვიათ. ბუმბულით შემოსილი დინოზავრები ახლანდელი აზიისა და ჩრდილოეთ-ამერიკის ტერიტორიებზე სახლობდნენ გვიან ცარცულ პერიოდში, რაც 100-66 მილიონი წლის წინ იყო. პატარა იანლიანი თავიდან კუდამდე 27 სანტიმეტრი სიგრძისაა და 17 სანტიმეტრი სიგრძის კვერცხშია მოთავსებული. მართალია, კვერცხი პირველად 2000 წელს აღმოაჩინეს, თუმცა, 10 წლის განმავლობაში ინახავდნენ, მხოლოდ შემდეგ იეჭვეს, რომ მის შიგნით ემბრიონი იყო და კვერცხმაც მიიპყრო განსაკუთრებული ყურადღება.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დიდ ბრიტანეთში არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს კაცის ჩონჩხი, რომელსაც ქუსლში ლურსმანი ჰქონდა. მათი თქმით, ეს არის ევროპის ტერიტორიაზე რომაელთა ჯვარცმის პირველი მტკიცებულება, რომელიც დაახლოებით 1 900 წლის წინანდელია.
ჩონჩხი აღმოაჩინეს ვია დევანას მახლობლად, რომელიც რომაულ დასახლებად ითვლება კემბრიჯში. ჩონჩხის ირგვლივ კი 12 ლურსმანი იპოვეს, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ის ჯვარცმისას ძალით მიამაგრეს ხის კონსტრუქციას. არქეოლოგების განცხადებით, ეს ჯვარცმის უტყუარი მტკიცებულება არ არის, მაგრამ ეს მისი ერთადერთი სარწმუნო ახსნაა, რაც მას არქეოლოგიურ მტკიცებულებებში ჯვარცმის მეოთხე მაგალითად აქცევს.
აქამდე არქეოლოგებმა 1968 წელს ჩრდილოეთ იერუსალიმში აღმოაჩინეს ჯვარცმის ლურსმანი, ასევე იტალიასა და ეგვიპტეში ორი ჩონჩხი ქუსლებზე საეჭვო ნახვრეტებით, მაგრამ ლურსმნის პირდაპირი მტკიცებულება არ იყო.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”