კვლევები

მეცნიერებმა ხელოვნური საშვილოსნოს გამოყენებით ნაადრევად დაბადებული ბატკნის გადარჩენა შეძლეს.

პლასტმასის ტომრის მსგავს „საშვილოსნოს“ ყველაფერი აქვს იმისთვის, რაც ნაყოფის ზრდისთვისაა საჭირო, მათ შორის, საკვები ნივთიერებებით მდიდარი სისხლის მარაგი და ამნიოტული სითხის დამცავი ტომარა.

ექსპერტები იმედოვნებენ, რომ ეს მიდგომა ნაადრევად დაბადებულ ბავშვებს გადარჩენის უკეთეს შანსს მისცემს. მეცნიერები აცხადებენ, რომ ცდების ადამიანებზე ჩატარება რამდენიმე წელში გახდება შესაძლებელი. მანამდე კი იმის დასადგენად, თუ რამდენად უსაფრთხოა ეს გამოგონება, დამატებითი ტესტების ჩატარებაა საჭირო.

ამჟამად, ნაადრევად დაბადებულ ჩვილებს, რომლებიც გესტაციის დაახლოებით 23-ე კვირას ჩნდებიან, ინკუბატორებში ათავსებენ და ვენტილატორის საშუალებით სუნთქვაში ეხმარებიან, თუმცა ამან შესაძლოა მათი ფილტვის განვითარება შეაფერხოს.

პლასტიკური ,,ბიოპარკის” საშვილოსნო შეიცავს ამნისტიური სითხის მსგავს თბილი წყლისა და დანამატი მარილების ნარევს, რაც ნაყოფს იცავს.

ამ სითხეს ნაყოფი შეისუნთქავს და ყლაპავს. სითხეს ტომრიდან ყოველდღიურად ასხამენ, რათა ახალი სითხით უწყვეტად მომარაგება უზრუნველყონ.

პარკში მოთავსებული ბატკანი დედიდან პლაცენტის საშუალებით ჟანგბადსა და ნუტრიენტებს ვერ ღებულობდა. ამის ნაცვლად, ის ჭიპლარით სპეციალურ მოწყობილობაზეა მიერთებული.

ბატკნის გული ყველა სატუმბ სამუშაოს ასრულებს, ,,ძველ, გამოყენებულ” სისხლს აგზავნის მოწყობილობისკენ, რათა მანამ, სანამ სხეულს დაუბრუნდება, ხელახლა შეივსოს.

მთელი ეს სისტემა მიმსგავსებულია ბუნებრივს და ეხმარება ნადრევად დაბადებული ჩვილების ფილტვებისა და სხვა ორგანოების ჩამოყალიბებას.

მკვლევარი დოქტორ ემილი პატრიჯი აღნიშნავს, რომ ნაადრევად დაბადებული, 23 კვირაზე ნაკლები ნაყოფის გადარჩენის შანსი ნულია, 23 კვირის – 15 პროცენტი, 24 კვირის – 55 პროცენტი, ხოლო 25 კვირაზე მეტის – 80 პროცენტი.

ხელოვნური საშვილოსნოს საშუალებით  23 კვირის ადამიანის ახალშობილის ექვივალენტი ბატკნები პარკში ნორმალურად განვითარდნენ. გაახილეს თვალები, გაეზარდათ ბეწვი და პოლიეთილენის „სახლებში“ კომფორტულად ცხოვრობდნენ.

28 დღის შემდეგ, როდესაც მათი ფილტვები საკმარისად გაჯანსაღდა, ბატკნები გაათავისუფლეს და ჰაერის სუნთქვის საშუალება მისცეს. ამის შემდეგ ბატკნები დახოცეს, რათა მეცნიერებს მათი ტვინებისა და სხვა ორგანოები შეესწავლათ.

მოგვიანებით, ჩატარებული ექსპერიმენტებისას, რამდენიმე ბატკანს სიცოცხლის საშუალება მისცეს და ბოთლით კვებაზე გადაიყვანეს.

მიუხედავად იმისა, რომ ბატკნებზე ჩატარებული ექსპერიმენტები წარმატებულად შეიძლება ჩაითვალოს, არსებობს რამდენიმე გამოწვევა, რისი გადალახვაც მეცნიერებს მოუწევთ.

არსებობს ინფექციის დიდი რისკი, მიუხედავად იმისა, რომ ბიოპარკი სტერილური და დალუქულია. გამოწვევად შეიძლება ჩაითვალოს ადამიანის ჩვილების მხარდასაჭერად საკვებისა და ჰორმონების სწორი ნაზავის შერჩევაც.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღნიშნული კვლევა დიდი წინ გადადგმული ნაბიჯია, თუმცა ამ მეთოდის დასანერგად ჯერ კიდევ ბევრი პრეკლინიკური კვლევის ჩატარებაა საჭირო.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,დოქტრინა”

მეცნიერებმა ძუძუს კიბოს საწინააღმდეგო რევოლუციური მედიკამენტი შექმნეს.

• ექსპერტები აცხადებენ, რომ ახალი მედიკამენტის საშუალებით ძუძუს კიბოთი დაავადებული გაცილებით მეტი ქალი განიკურნება;
• ბიოლოგიური თერაპიები ამჟამად მხოლოდ კლინიკური ცდების შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს;
• ექსპერთთა შეფასებით, ახალი მედიკამენტი ხუთიდან ერთ პაციენტს განკურნავს.

ექსპერტები აცხადებენ , რომ ახალი ბიოლოგიური თერაპიები BRCA გენით გამოწვეული ძუძუს კიბოთი დაავადებულ ქალებს დაავადების დამარცხებაში დაეხმარება.

Wellcome Trust Sanger Institute-ის ექსპერტების მიერ  ჩატარებული კვლევის თანახმად, ახალმა მედიკამენტებმა შესაძლოა დადებითად იმოქმედოს იმ პაციენტებშიც, რომლებიც აღნიშნული გენის მატარებელი არ არიან.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მედიკამენტები ხუთიდან ერთ პაციენტს განკურნავენ.

ერთი ბიოლოგიური თერაპია, PARPინჰიბიტორი, სახელწოდებით ოლაპარიბი (olaparib), საკვერცხის პროგრესირებადი კიბოს სამკურნალოდ უკვე გამოიყენეს. მედიკამენტი ჯერჯერობით დამტკიცებული არაა, მაგრამ ზოგიერთი ბრიტანელი ქალი, რომელიც კლინიკურ კვლევებში მონაწილეობს, მას ღებულობს.

მეცნიერებმა 560 პაციენტში ძუძუს კიბოს გამომწვევი მიზეზი გამოიკვლიეს. მათ აღმოაჩინეს, რომ პაციენტების მნიშვნელოვან ნაწილს გენეტიკური შეცდომა-  „მუტაციური ნიმუში“  ჰქონდა, რომელიც ძალიან ჰგავდა  BRCA-ს.

მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ მსგავსების გამო, კიბოს ეს შემთხვევებიც შესაძლოა ბიოლოგიური თერაპიებით განიკურნოს. მათ აღნიშნულის დასამტკიცებლად კლინიკური ცდების ჩატარების რეკომენდაცია გასცეს. ზოგიერთი მეცნიერი ცდების პირველად შედეგებს „რევოლუციურს“ უწოდებს. ისინი აცხადებენ, რომ აღნიშნული მედიკამენტებით კიბოს სხვა სახეობების განკურნების პოტენციალიც არსებობს.

ბიოლოგიურ თერაპიებმა პროსტატის კიბოზე დატესტვის დროს იმედისმომცემი შედეგები აჩვენეს. მათ შეცვალეს უჯრედების მოქმედების გზა და დაეხმარნენ სხეულს კიბოს ზრდის კონტროლში.

მაღალი რისკის გენები

კიბოს ზოგიერთ ტიპზე, განსაკუთრებით სარძევე ჯირკვლის, საკვერცხის და პროსტატის კიბოზე – შეიძლება საკმაოდ დიდი გავლენა მოახდინოს გენებმა და მემკვიდრულმა ინფორმაციამ.

ჩვენ, ყველას გვაქვს სიმსივნისგან დამცავი გენები – ისინი ასწორებენ დნმ-ის ნებისმიერ დაზიანებას, რომელიც ბუნებრივად თან სდევს უჯრედების გაყოფას.

ასეთი გენების თანდაყოლილი მუტაციები საგრძნობლად ზრდიან სიმსივნის განვითარების რისკს, რადგან შეცვლილი გენები ვეღარ ასწორებენ დნმ-ის დაზიანებულ უბნებს, დეფექტური ადგილები დაგროვდებიან და საბოლოოდ სიმსივნის ფორმირებამდე მივალთ.

BRCA1 და BRCA2 არის ორი მაგალითი იმისა, თუ როგორ იზრდება სიმსივნის რისკი გენის მუტაციისას.სახეშეცვლილი BRCA გენის არსებობა ქალში ზრდის სარძევე ჯირკვლის კიბოს და საკვერცხის კიბოს რისკებს. ეს იყო მიზეზი, რის გამოც ანჯელინა ჯოლიმ სარძევე ჯირკვლების მოკვეთა გადაწყვიტა. ისინი ასევე ზრდიან მამაკაცის სარძევე ჯირკვლის კიბოს და პროსტატის კიბოს განვითარების რისკს.

მაგრამ, მხოლოდ შეცვლილი BRCA გენები არ არიან სიმსივნის გამომწვევნი. მეცნიერებმა აღმოაჩინეს 100-ზე მეტი გენი, რომელიც ასოცირდება სარძევე ჯირკვლის, პროსტატისა და საკვერცხის სიმსივნესთან.

ქალბატონებმა ძუძუს კიბოს განვითარების რისკის შესამცირებლად რეგულარულად უნდა ივარჯიშონ, ჯანსაღად იკვებონ, შეინარჩუნონ ჯანსაღი წონა, უარი თქვან სიგარეტზე და შეზღუდინ ალკოჰოლის მიღება.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერები აცხადებენ, რომ სიკვდილის შემდეგ თავიანთი ტვინების დონაცია რაც შეიძლებმა მეტმა ადამიანმა უნდა განახორციელოს და ამ გზით სამეცნიერო კვლევების ჩატარებას შეუწყოს ხელი.

მკვლევარებს ფსიქიკური და ნევროლოგიური დარღვევების მქონე ადამიანების მკურნალობის ახალი მეთოდების განვითარება სურთ. თუმცა აცხადებენ, რომ კვლევების ჩატარებისთვის დეპრესიითა და პოსტტრავმული სტრესული აშლილობით დაავადებული ადამიანების ტვინების საკმარისი რაოდენობა არ აქვთ.

ადამიანის ტვინი არაჩვეულებრივია თავისი კომპლექსურობით.  ეს ორგანო ჩვენი ქცევისა და არსების ფიზიკური განსახიერებაა. ბოლო წლების განმავლობაში, მკვლევარები ტვინის ფორმასა და ფსიქიკურ და ნევროლოგიურ დარღვევებს შორის კავშირზე ალაპარაკდნენ.

ჰარვარდის მაკლინის ჰოსპიტალის ტვინის ქსოვილის რესურსცენტრში 3000-ზე მეტი ტვინი ინახება. ის მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ტვინის ბანკია. ნიმუშების უმეტესობა ფსიქიკური ან ნევროლოგიური დარღვევების მქონე ადამიანებია.

ნიმუშები მეცნიერებს პარკინსონის, ალცჰაიმერისა და მთელი რიგი ფსიქიატრიული დარღვევების სამკურნალო ახალი გზების მოძიებისთვის სჭირდებათ.

თუმცა მაკლინის ჰოსპიტალში, ისევე როგორც მსოფლიოს სხვა დანარჩენ ტვინის ბანკებში, კვლევის ჩატარებისთვის საკმარისი ნიმუშები არ არის.

ჰოსპიტალის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი  დოქტორი – ქერი რესლერი, აცხადებს, რომ ფსიქიკური და ნევროლოგიური დაავადებების მკურნალობის ახალი მეთოდები სამეცნიერი საზოგადოებისათვის ხელმისაწვდომია, თუმცა მათი განვითარება ტვინის ნიმუშების სიმწირის გამო ფერხდება.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მათ განსაკუთრებით ისეთი ადამიანის ტვინების ნიმუშების დეფიციტი აქვთ, რომელთა დარღვევებს შეცდომით ახასიათებენ, როგორც ფსიქოლოგიურს და არა ნევროლოგიურს, როგორიც ის სინამდვილეშია.  ესენია: დეპრესია და პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა.

„თუკი ადამიანი ფიქრობს, რომ იმ ადამიანების თავის ტვინებში, რომლებიც  დეპრესიას ან პოსტტრავმულ სტრესულ აშლილობას განიცდიან, ცვლილებები არ ხდება, იგი მიიჩნევს, რომ თავის ტვინის დონაცია მეცნიერებს ვერაფერში დაეხმარება, ვინაიდან მასში არაფერია საპოვნელი,“ –  აცხადებს ჰარვარდის ტვინის ქსოვილის რესურს ცენტრის სამეცნიერო დირექტორი – საბინა ბერეტა.  ,,ეს კონცეფცია ბიოლოგიური თვალსაზრისით რადიკალურად არასწორია,“ – დასძენს ის.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”