არქეოლოგია

გამოქვაბულების დანალექებიდან შესაძლოა გადაშენებული ადამიანის დნმ აღადგინონ და ეს იმ შემთხვევაშიც კი მოახერხონ, როცა ჩონჩხის ნაშთები არ არსებობს.

მკვლევარებმა შვიდი არქეოლოგიური ადგილიდან შეგროვებული ნალექების ნიმუშებში გენეტიკური მასალა აღმოაჩინეს.

უძველესი ადამიანების ნაშთები ხშირად მწირია, ამიტომ ახალი დასკვნები მნიშვნელოვანია, ვინდაიდან ხელს შეუწყობს მეცნიერებს ამ ადგილების მკვიდრების იდენტიფიცირება მოახდინონ, სადაც მხოლოდ არტეფაქტებია აღმოჩენილი.

,,ეს ნამუშევარი უზარმაზარი სამეცნიერო გარღვევაა,“ – განაცხადა მადრიდის ესპანეთის ბუნებისმეტყველების მუზეუმის მეცნიერმა ანტონიო როზასმა.  „ახლა შეგვიძლია ვთქვათ, ჰომინიდის რომელ სახეობას ჰქონდა მღვიმე დაკავებული და კონკრეტულად რომელ სტრატიგრაფიულ დონეზე, მაშინაც კი, როდესაც ძვლისა და ჩონჩხის ნაშთები არ არის წარმოდგენილი “, –  დასძინა მან.

,,ჩვენ ვიცით, რომ ნალექების რამდენიმე კომპონენტს შეუძლია დნმ-ის შეზღუდვა”, – განაცხადა გერმანიის ქალაქ ლეიპზიგში მდებარე მაქს პლანკის სახელობის ევოლუციური ანთროპოლოგიის ინსტიტუტის წამყვანი მკვლევარმა მათიას მაიერმა. “ამიტომ გადავწყვიტეთ, გამოვიძიოთ, გადარჩა თუ არა  თუ არა ჰომინინის დნმ იმ არქეოლოგიური უბნების ნალექებში, სადაც, როგორც ცნობილია, უძველესი ჰომინინები ცხოვრობდნენ.

მკვლევარებისა და არქეოლოგების ჯგუფმა გათხრები ბელგიაში, ხორვატიაში, საფრანგეთში, რუსეთსა და ესპანეთში აწარმოეს.

მათ მიერ შეგროვებული დანალექის ნიმუშები 14,000 -550,000 წლის წინანდელი იყო.

მათ ლაბორატორიაში მიტოქონდრიული დნმ-ის (მაგნიკანდიუმის დნმ-ის) მცირე ფრაგმენტები გამოიკვლიეს – ეს გახლავთ გენეტიკური მასალა მიტოქონდრიიდან. ნალექის ის ნიმუშებიც კი, რომლებიც წლების მანძილზე ოთახის ტემპერატურაზე შეინახეს, დნმ-ს შეიცავდა.

„თავდაპირველად ვფიქრობდით, რომ ადამიანის დნმ-ის კვალის აღმოჩენა გაგვიჭირდებოდა სხვა ძუძუმწოვრების დნმ-ის სიჭარბის გამო,“ – განაცხადა გერმანიის ქალაქ ლაიპციგში მდებარე მაქს პლანკის სახელობის ინსტიტუტის მეცნიერმა, კვლევის თანაავტორმა ვივიანი სლოონიმ. “შემდეგ სტრატეგია შევცვალეთ და კონკრეტულად ადამიანური წარმოშობის დნმ-ის ფრაგმენტებზე გადავედით”.

გუნდის წევრებმა მოახერხეს ნეანდერტალელის დნმ-ის აღდგენა ოთხ არქეოლოგიურ ადგილზე მდებარე გამოქვაბულის დანალექში, მათ შორის იმ ფენებშიც, სადაც  ადამიანის ჩონჩხის ნაშთები არ აღმოჩენილა.

„დანალექებიდან ჰომინინების დნმ-ის აღდგენით, შეგვიძლია ჰომინინის ჯგუფების აღმოჩენა იმ ადგილებშიც მოვახერხოთ, სადაც ეს სხვა მეთოდებით შეუძლებელი იყო. ეს კი იმას მიანიშნებს, რომ დანალექების დნმ-ის ანალიზები ძალიან სასარგებლო არქეოლოგიური პროცედურაა, რაც შესაძლოა მომავალში რუტინული გახდეს,“ – განაცხადა მაქს პლანკის სახელობის ევოლუციური ანთროპოლოგიის ინსტიტუტის ევოლუციური გენეტიკის განყოფილების დირექტორმა – სვანტე პააბომ.

წყარო:BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ჩინეთში აღმოჩენილმა ორმა თავის ქალამ მეცნიერებს ჩინელი ადამიანის განვითარების ისტორიის შესახებ მნიშვნელოვანი მონაცემები მიაწოდა.

მეცნიერებმა იციან, რომ ევროპასა და დასავლეთ აზიაში ნეანდერტალელები დომინირებდნენ, სანამ ისინი ჰომოსაპიენსიებმა (გონიერი ადამიანი (ლათ. Homo sapiens))  არ ჩაანაცვლეს. მაგრამ ნაშთები, რომლებიც აღმოსავლეთ და ცენტრალური აზიის  ეკვივალენტ მოსახლეობას ეკუთვნის, მწირია.

გაუგებარია, უკავშირდება თუ არა აღმოჩენები დენიზოვანებს (Denisovans), ადამიანთა იდუმალ ჯგუფს, რომელიც მხოლოდ ციმბირში აღმოჩენილი კბილისა და თითის ძვლის დნმ-ის ანალიზითაა ცნობილი.

ვაშინგტონის უნივერსიტეტის პროფესორი –  ერიკ თრინკაუსი, რომელიც ნაშთების კვლევის ერთ-ერთი ავტორია,  აცხადებს, რომ, ამ ეტაპზე, შეუძლებელია იმის თქმა, იყვნენ თუ არა ჩინეთში მცხოვრები ადამიანები დენიზოვანებთან დაკავშირებულები.

,,საკითხი ეხება პლეისტოცენის ბოლო პერიოდში ნიმუშების მრავალფეროვნებას და „არქაული“ მოსახლეობის დინამიკას,“ – განაცხადა თრინკაუსმა BBC News-თან საუბრისას.

თანამედროვე ადამიანი (Homo sapiens) აფრიკაში დაახლოებით 200,000 წლის წინ წარმოიშვა და დაახლოებით 60,000 წლის წინ აზიაში, ევროპაში, ოკეანიასა და ამერიკაში გავრცელდა. ისინი დაუპირისპირდნენ და ჩაანაცვლეს მსოფლიოს დანარჩენ რეგიონში მცხოვრები მოსახლეობა – ნეანდერტალელები და დენიზოვანები. თუმცა მოხდა შეჯვარებაც.

ჩინეთში აღმოჩენილი თავის ქალის ნაშთები დაახლოებით 105,000-125,000  წლისაა. მათ თავიანთი დროის დასავლელ ნეანდერტალელებთან ბევრი მსგავსება და განსხვავება აქვთ.

 ,,იმ დროს არსებობდა გარკვეული რეგიონული მრავალფეროვნება, მაგრამ ასევე არსებობდა ბიოლოგიური ტენდენციები, რომელსაც ყველა მათგანი იზიარებდა.  ნეანდერტალელის მახასიათებლები აჩვენებენ, რომ ყველა აღნიშნული პოლულაცია ერთმანეთთან იყო დაკავშირებული,“ – განმარტავს პროფესორი თრინკაუსი.

მეცნიერებმა ნიმუშებზე დაკვირვებისას აღმოაჩინეს, რომ ზოგიერთი მახასაიათებელი, მაგალითად დაბალი, ფართო ტვინის ქალა, მათ უფრო გვიანდელ ადამიანებთან აკავშირებს, რომლებიც  შუა პლეისტოცენის პერიოდში ცხოვრობდნენ.

თუმცა, თავის ქალის ზოგიერთი თავისებურება, როგორიცაა – ძვლიანი თხემები თვალების ზემოთ  და ძვლიანი ამოზნექილობა თავის ქალის უკან, ამ სახეობისთვის დამახასიათებელი არაა. მეცნიერები აცხადბენ, რომ ეს წარმოადგენს „გრაცილიზაციის“ (gracilisation) პროცესის – ევოლუციის შედეგად ძვლის მასის შემცირება- მტკიცებულებას.

ჩინეთში აღმოჩენილ ორ ნიმუშს შედარებით დიდი ტვინის ქალა აქვს – რაც ძველ მოსფლიოში (ევროპა, აზია, აფრიკა) არსებულ ტვინის დიდი ზომის ტენდენციას ასახავს.

ზოგიერთი მეცნიერი აცხადებს, რომ ერთ-ერთი თავის ქალის ნაშთს ნეანდერტალელებთან შედარებით დიდი ტვინის ზომა აქვს. რაც შეეხება დენიზოვანებთან შესაძლო კავშირს, იმის გამო, რომ თავის ქალებზე კბილები არაა, მეცნიერებს მათი იმ კბილებთან შედარება არ შეუძლიათ, რომელიც დენიზოვას მღვიმეშია აღმოჩენილი.

გენეტიკური მონაცემების მიხედვით, დენიზოვანები ნეანდერტალელების მოდგმას დაახლოებით 400,000 წლის წინ გამოეყვნენ. ასე რომ, მათ მორფოლოგიაში შესაძლოა ნეანდერტალელებთან შეჯვარების შედეგად დატოვებულ კვალს ველოდოთ.

 „იმედი უნდა ვიქონიოთ, რომ ამ უძველესი ნაშთებიდან შესაძლებელი გახდება დნმ-ის  ამოღება, რათა შევამოწმოთ, ისინი დენიზოვანები არიან თუ ადამიანთა სრულიად განსხვავებული მოდგმა,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მსოფლიოს უძველეს მუმიფიცირებულ წყვილს, რომელსაც მარიხუანა და ტატუები მოსწონდა, მეცნიერები სამედიცინო შემოწმებას უტარებენ.

ალტაის მთების დიდგვაროვანი ტატუირებული წყვილი ყინულში ჩამარხეს, რამაც მათი ნეშტი ათასეული წლების განმავლობაში შემოინახა.

თანამედროვე ტექნოლოგიის საშუალებით მეცნიერები ცდილობენ, მათი ცხოვრებისა და გარდაცვალების საიდუმლო ამოხსნან.  მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ მუმიები ეკუთვნის ხუჭუჭთმიან ბელადს და მის ცოლს, ან ხარჭას.

მუმიფიცირებულ ორგანოებს უახლესი სამედიცინო ტექნოლოგიებით სკანირება ჩაუტარეს. მათ ტომოგრაფიულ გამოსახულებებს რადიოლოგები, ბიოლოგიური ანთროპოლოგები, არქეოლოგები და სხვა მეცნიერები შეისწავლიან.

„ჩვენი მიზანი უძველესი წყვილის გარდაცვალების მიზეზის დადგენა, მათი გარეგნობის რეკონსტრუქცია და მუმიფიკაციის ტექნოლოგიების უფრო დეტალურად შესწავლაა,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

ნაშთები 1949 წლიდან სანკტ-პეტერბურგის მსოფლიოში ცნობილ ერმიტაჟის მუზეუმი ინახება.

აღნიშნული წყვილი ცნობილია სხეულებზე გამოსახული ტატუებით და კუთვნილი უძველესი ორი ხალიჩით. განძის უმეტესობა მათ სამარხში ინახებოდა.

არქეოლოგებმა წყვილის საფლავში აღმოაჩინეს დამწვარი მარიხუანის, ცხრა შეკაზმული ცხენის კვალი აღმოაჩინეს, რომლებიც როგორც ჩანს, გარდაცვლილ წყვილს მსხვერპლად შესწირეს.

საბჭოთა არქეოლოგი –  სერგეი რუდენკო, რომელიც არქეოლოგიურ გათხრევს ხელმძღვანელობდა, აცხადებს, რომ  „ორივე, ქალიცა და მამაკაციც, კავკაზოიდურ ტიპს განეკუთვნებიან. მათ რბილი თმა ჰქონდათ, მამაკაცს – მუქი, ხვეული, ქალს – მუქი ყავისფერი. მამაკაცს მხარზე ვეფხვის, ან ცხენის ტატუ ჰქონდა. მისი ხელები სხვადასხვა ფრინველის გამოსახულებით იყო დაფარული, ხოლო ფეხები – ჩლიქოსნებით. ქალს მხრებზე ტატუ არ ჰქონდა, მაგრამ მისი წინამხრები დაფარული იყო უამრავი გამოსახულებით.

მის მარცხენა წინამხარზე ამ კულტურისთვის უჩვეულო სცენა იყო გამოსახული : ორი ვეფხვის და თოვლის ლეოპარდი თავს ესხმიან ირემსა და ცხენ-ირემს.

წყარო: Dailymail

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”