ასტრონომია - კოსმოსი

სამყარო იმაზე გაცილებით სწრაფად ფართოვდება, ვიდრე მეცნიერები ელოდნენ, ამ განსაცვიფრებელმა თეორიამ შესაძლოა ალბერტ აინშტაინის ფარდობითობის თეორიის ნაწილი ეჭვქვეშ დააყენოს.
NASA და European Space Agency ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ, სადაც აღნიშნულია, რომ აღმოჩენა იმის შესახებ, რომ სამყარო მოსალოდნელზე 5-9 პროცენტით უფრო სწრაფად ფართოვდება, ამწვავებს ჰიპოთეზას იმაზე, თუ რა ავსებს კოსმოსის 95 პროცენტს, სადაც არც რადიაციაა და არც სინათლე.
„შესაძლოა სამყარო გვატყუებს,“ – აცხადებს კალიფორნიის უნივერსიტეტის წარმომადგენელი, ასტრონომი ალექს ფილიპენკო.
სამყაროს გაფართოების სიჩქარე არ ემთხვევა იმ გამოთვლებს, რასაც მეცნიერები „დიდ აფეთქებაზე“ დაყრდნობით ახდენენ და რომლის მიხედვითაც სამყარო 13.8 მილიარდი წლის წინ გაჩნდა.
ამ სხვაობის ერთ-ერთი შესაძლო მიზეზი ისიცაა, რომ სამყარო შეიცავს უცნობ, ნეიტრონების მსგავს სუბატომურ ნაწილაკებს, რომლებიც თითქმის სინათლის სიჩქარით მოძრაობენ(300 000 კმ/წმ).
კიდევ ერთი მოსაზრების მიხედვით, სამყაროს გაფართოვების სიჩქარის ცვლილების მიზეზი ე.წ. “ბნელი ენერგიაა“, რომელიც 1998 წელს აღმოაჩინეს. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ერთი მხრივ, ეს ენერგია ეწინააღმდეგება მიზიდულობის ძალას, მეორე მხრივ, დღემდე არსებული თეორიებით შეუძლებელია მისი ახსნა. იდუმალებით მოცულ ამ ენერგიას სათანადოდ უწოდეს ბნელი ენერგია და შესაძლოა, ჩვენი სამყაროს თითქმის 75 პროცენტს სწორედ იგი შეადგენდეს.
ბნელი ენერგია ბოლო დროს აღმოჩენილი იდუმალებით მოცული ერთადერთი ფენომენი არ არის. გასული საუკუნის 80–იანი წლების ბოლოს ასტრონომებმა არაერთი გალაქტიკა შეისწავლეს. აღმოჩნდა, რომ ეს გალაქტიკები, ისევე როგორც ჩვენი გალაქტიკა, ძალიან სწრაფად მოძრაობენ, მაგრამ ერთმანეთს არ შორდებიან. აშკარაა, რომ მათ რაღაც სხვა მატერია უნდა აძლევდეს საჭირო მიზიდულობის ძალას.
რა მატერია უნდა იყოს ეს? მეცნიერებს წარმოდგენა არ აქვთ, რა არის ეს, ამიტომ მას პირობითად ბნელი მატერია უწოდეს. ის არ შთანთქავს, არ ასხივებს და არ ირეკლავს რადიოაქტიურ გამოსხივებებს. რა რაოდენობის ბნელი მატერიაა სამყაროში? გამოთვლების თანახმად, სამყაროს მასის დაახლოებით 22 პროცენტს ბნელი მატერია შეადგენს.

“ეს შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი გასაღები იმის გასაგებად, თუ რისგან შედგება სამყაროს დღემდე ამოუცნობი 95 პროცენტი – რასაც ვუწოდებთ ბნელ ენერგიას, ბნელ მატერიას და ბნელ რადიაციას,“ – აცხადებს მერილენდის Space Telescope Science Institute in Baltimore-ს  ფიზიკოსი ადამ რეისი, რომელმაც აღმოაჩინა, რომ სამყაროს გაფართოვება აჩქარებული იყო და ამ აღმოჩენისთვის 2011 წელს ნობელის პრემიაც დაიმსახურა.
სამყაროს გაფართოვების დაჩქარება ეჭვქვეშ აყენებს ალბერტ აინშტაინის ფარდობითობის თეორიის ჭეშმარიტებასაც.
რეისმა და მისმა კოლეგებმა აღნიშნული აღმოჩენა გაუმჯობესებული კოსმოსური ბარომეტრის აგების შედეგად გააკეთეს, რომელიც მანძილის გამოსათვლელად გამოიყენება. მათ განსაკუთრებული ტიპის ვარსკვლავის, ე.წ.Cepheid-ის, გასაზომად ჰაბლის ტელესკოპი გამოიყენეს. ამ ვარსკვლავების პულსირების სიჩქარე დაკავშირებულია მათ სინათლეზე, რომელიც თავის მხრივ შესაძლოა მათი მანძილის გამოსათვლელად იქნეს გამოყენებული.
აღნიშნული კვლევის შედეგები უახლოეს მომავალში ჟურნალ The Astrophysical Journal-ში  გამოქვეყნდება.

იაპონელი ასტრონავტი – ნორიშიგ კანეი, რომელიც საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე იმყოფება, მის მიერ გავრცელებული მცდარი ინფორმაციის გამო საზოგადოების წინაშე ბოდიშს იხდის.

41 წლის კანეიმ, რომელიც ერთი თვის წინ საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 6-თვიანი მისიით გაემგზავრა, Twitter-ზე დაპოსტა, რომ მას მნიშვნელოვანი განცხადების გაკეთება სურს.

„აქ ყოფნის პერიოდში სიმაღლეში 9 სანტიმეტრით გავიზარდე,“ -წერდა ასტრონავტი. თუმცა ერთი დღის შემდეგ მან არასწორი ინფორმაციის გავრცელებისთვის მოიბოიდშა და განაცხადა, რომ სიმაღლეში მხოლოდ 2 სანტიმეტრით გაიზარდა.

კოსმოსური მისიების დროს სიმაღლეში ასტრონავტების უმეტესობა იზრდება, ვინაიდან გრავიტაციის არარსებობის გამო მათი ხერხემალი ფართოვდება, თუმცა ზრდა მაქსიმუმ 1-2 სანტიმეტრია და ხერხემალიც დედამიწაზე დაბრუნებისთანავე საწყის მდგომარეობას უბრუნდება.

წყარო: www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

31 იანვარს კაცობრიობა უიშვიათეს მთვარეს იხილავს, ისეთს, როგორიც 1866 წლის 31 მარტიდან არ გამოჩენილა.

ეს იქნება არა მხოლოდ სუპერმთვარე, არამედ ლურჯი და სისხლისფერი მთვარე.  მეტიც, ეს ორი ციური მოვლენა – ლურჯი მთვარე და სუპერმთვარე ასევე ემთხვევა მთვარის სრულ დაბნელებას.

მზის შუქი დედამიწის ატმოსფეროს გადაკვეთს, რომელიც წითელზე მეტად მწვანე და იისფერ სხივებს ფანტავს და მთვარე წითელი – სისხლისფერი ჩანს.

ეს იქნება მთვარის სამი დიდი მომენტი ერთ ღამეში. Space.com-ის ინფორმაციით, ამ სანახაობისთვის საუკეთესო ადგილებია: ცენტრალური და აღმოსავლეთი აზია, ინდონეზია, ახალი ზელანდია და ავსტრალია.

ბოლო დროს მსგავსი მოვლენა 150 წლის წინ  – 1866 წლის 31 მარტს მოხდა.

ეს საინტერესო სანახაობა 1 საათსა და 16 წუთს გაგრძელდება.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”