ასტრონომია - კოსმოსი

მზის სისტემა პლუტონის პლანეტიდან ჯუჯაპლანეტად გადაფასების შემდეგ უცვლელი აღარაა.

შარშან კალიფორნიის ტექნოლოგიის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ ჩვენს მზის სისტემაში მეცხრე პლანეტა არსებობს, რომელიც დედამიწაზე 10-ჯერ უფრო დიდი ზომისაა და ჩვენი მზის სისტემის მოძრავ ჩაღრმავებულებში იმალება.

„ახალი ექსცენტრიული KBO აღმოვაჩინეთ, რომელიც უნდა იყოს ის ადგილი, სადაც მე-9 პლანეტა მდებარეობს,“ – განაცხადა მეცნიერმა მაიკ ბრაუნმა.

მსგავსი აღმოჩენები გაკეთდა ახალ ჯუჯაპლანეტებთან მიმართებითაც. 530 კმ დიამეტრის 2014 UZ224-ს ორბიტის შესასრულებლად დაახლოებით 1,100 დედამიწის წელი სჭირდება.

თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, ჩვენს მზის სისტემაში სხვა სიურპიზებიც არსებობს.

არიზონას უნივერსიტეტის მეცნიერებმა -კეტრინ ვოლკმა და რენიუ მალჰოტრამ  კუიპერის სარტყელში უცნაური მოძრაობა შენიშნეს. მათი აზრით, ეს მოძრაობა მეათე პლანეტის არსებობის ვარაუდს აჩენდა.

კუპერის სარტყელში საგნები ჩვენი მზის სისტემის სხვა ძირითად სხეულებთან იმდენად დაშორებულია, რომ დიდი პლანეტების გრავიტაციული გავლენა მათზე გავლენას არ ახდენს. თუმცა მათი მოძრაობის წინასწარმეტყველება შესაძლებელია ცის კვლევებისა და  მოწინავე ტექნოლოგიების წყალობით. ხოლო თუ ეს წინასწარმეტყველება შეუსაბამოა, ეს ნიშნავს, რომ სხვა ობიექტიც არსებობს – სხვა დიდი სხეული, რომლის სიმძიმის ძალაც კუპერის სარტყლის ობიექტების მოძრაობებზე ზეგავლენას ახდენს.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მეცხრე პლანეტა მზის გარშემო დაახლოებით 700 AU მანძილზე მოძრაობს. კეტრინ ვოლკისა და რენიუ მალჰოტრას მტკიცებით, მეათე პლანეტა მზესთან მეცხრე პლანეტასთან შედარებით ახლოს მდებარეობს (50 AU). მათივე აზრით, პლანეტა ზომის თვალსაზრისით მარსთანაა მიახლოებული.

თუმცა სხვა ასტრონავტები ამ ფაქტს სკეპტიკურად უყურებენ და აცხადებენ, რომ ამდენად ახლოს მდებარე და ასეთი კაშკაშა პლანეტა შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა.

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ასტრონომებმა მზის სისტემის მიღმა კიდევ 219 კანდიდატი პლანეტა აღმოაჩინეს. 10 მათგანი დაახლოებით იმავე ზომისაა და მასზე ისეთივე ტემპერატურაა, როგორიც დედამიწაზე, რაც სიცოცხლის არსებობის შანსს ზრდის.

ასტრონავტებმა პლანეტის კანდიდატები ნასას Kepler Space Telescope-ის საშუალებით გედის თანავარსკვლავედში აღმოაჩინეს.

კანდიდატებს შორისაა 10 ახლად აღმოჩენილი კლდოვანი სამყარო, რომლებიც თავიანთი მშობელი ვარსკვლავისგან ისეთი მანძილითაა დაშორებული, რაც პლანეტების ზედაპირზე წყლის დაგროვების საშუალებას იძლევა. წყალი კი, მეცნიერების აზრით, სიცოცხლის არსებობის ძირითადი ინგრედიენტია.

,,ჩვენთვის მნიშვნელოვანი საკითხია ის, ვართ თუ არა სამყაროში მარტო. შესაძლოა კეპლერი დღეს არა პირდაპირ გვეუბნება, რომ მარტო არა ვართ,” – განაცხადა კეპლერის პროგრამის მეცნიერმა მარიო პერეზმა.

ნასამ კეპლერის ტელესკოპი დედამიწის მსგავსი პლანეტების შესასწავლად 2009 წელს გაუშვა. 4-წლიანი მისიის პეიოდში კეპლერა 2,335  დადასტურებული და 1,699 კანდიდატი პლანეტა აღმოაჩინა, ანუ საერთო ჯამში -4,034.  მათ შორისაა დაახლოებით 50 ისეთი სამყარო, რომელიც დაახლოებიით დედამიწის ზომისაა და მასთან მიახლოებული ტემპერატურაა.

კეპლერის მონაცემებმა მეცნიერებს საშუალება მისცა შეეფასებინათ, პლანეტას დედამიწის მსგავსად მყარი ზედაპირი აქვს, თუ ნეპტუნის მსგავსად – აირის. განსხვავება მეცნიერებს დაეხმარება პოტენციურად დედამიწის მსგავსსა და სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობების მქონე პლანეტის აღოჩენაში.

კეპლერის გუნდმა აღმოაჩინა, რომ პლანეტები, რომლებიც დედამიწაზე დაახლოებით 1.75 ჯერ დიდია,  ნაკლებად კლდოვანია, ხოლო დედამიწაზე 3.5 ჯერ დიდი ზომის პლანეტები ნეპტუნის მსგავსად აირით შემოგარსული არიან.

ჯერჯერობით, ასეთი პლანეტები, რომლებსაც მეცნიერებს ,,სუპერ-დედამიწებსა” და ,,მინი-ნეპტუნებს” უწოდებენ, დედამიწის მზის სისტემაში აღმოჩენილი არაა.

,,საინტერესოა ის ფაქტი, რომ გალაქტიკაში პლანეტის ყველაზე გავრცელებული სახეობა არ გვხვდება”, – აცხადებენ კეპლერის მეცნიერები.

წყარო: http://www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

,,ნასა” კვირა საღამოს ექსპერიმენტს ჩაატარებს, რომლის დროსაც აშშ–სა შუა ატლანტიკური სანაპიროს ზემოთ ცაზე მწვანე და წითელი ღრუბლები გამოჩნდება.

ამ ექსპერიმენტით ,,ნასა” შეეცდება უფრო მეტი შეიტყოს დედამიწის ატმოსფეროს ზემოთ მდებარე დამუხტული ნაწილაკების შესახებ.

პატარა რაკეტა 10 ბიდონი ბარიუმითა და სხვა ქიმიური ნივთიერებებით ვირჯინიაში მდებარე ვირჯოფსის კუნძულიდან კვირა საღამოს გაეშვება.

გაშვებიდან დაახლოებით ხუთი წუთის შემდეგ ბიდონებიდან ლურჯი-მწვანე და წითელი ორთქლი გამოვა, რომელიც ხელოვნურ ღრუბლები შეგროვდება და ნიუ-იორკიდან ჩრდილოეთ კაროლინამდე გამოჩნდება.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ლუმინისცირებული ფერები მზის სხივების საშუალებით ბარიუმთან, სტრონციუმთან და სპილენძის ოქსიდთან ურთიერთქმედებაში შევა.

მიუხედავად იმისა, რომ ფრენა დაახლოებით რვა წუთს გაგრძელდება, ფერადი ღრუბლები 20 წუთის განმავლობაში იქნება ხილვადი.

ნასას მეცნიერები ღრუბლებს გააკონტროლებენ და შეეცდებიან, დედამიწის იონოსფერო უკეთ შეისწავლონ. მათი მიზანია გაარკვიონ, როგორ მოქმედებს იონოსფერო ატმოსფეროს სხვა შრეებთან.

კვირის ექსპერიმენტი ჩაიშლება, თუ დაკვირვების ერთ–ერთ ზონაში მაინც ცა მოწმენდილი არ იქნება.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”