ასტრონომია - კოსმოსი

NASA-ს კოსმოსური ხომალდი DART-ი ჰიპერბგერითი სიჩქარით წარმატებით, მიზანმიმართულად დაეჯახა შორეულ ასტეროიდს პლანეტარული თავდაცვის სისტემის მსოფლიოში პირველი ტესტის დროს, რომლის მიზანი დედამიწასთან პოტენციური „განკითხვის დღის მეტეორიტის“ შეჯახების თავიდან აცილებაა.
კაცობრიობის პირველი მცდელობა შეცვალოს ასტეროიდის ან ნებისმიერი ციური სხეულის მოძრაობა, NASA-ს ვებკასტშია  ნაჩვენები და ის DART-ის გაშვებიდან 10 თვის შემდეგ განხორციელდა.
პირდაპირ ეთერში აჩვენეს DART-ის კამერით გადაღებული ფოტოები, როგორ უახლოვდებოდა „დამრტყმელი“ მანქანა დაახლოებით ფეხბურთის სტადიონის ზომის ასტეროიდს, დედამიწიდან დაახლოებით 6,8 მილიონი მილის მანძილზე.
330 მილიონი დოლარის ღირებულების მისიის გეგმას, რომელიც დაახლოებით შვიდი წლის განმავლობაში მუშავდებოდა, იმის დადგენა წარმოადგენდა, შეუძლია თუ არა კოსმოსურ ხომალდს შეცვალოს ასტეროიდის ტრაექტორია კინეტიკური ძალის მეშვეობით, რაც მას მხოლოდ იმ დონეზე უბიძგებს, რაც დედამიწისთვის უსაფრთხო იყოს.
მიაღწია თუ არა წარმატებას ექსპერიმენტმა, ცნობილი მხოლოდ მას შემდეგ გახდება, რაც ასტეროიდზე სახმელეთო ტელესკოპის საშუალებით მომავალ თვეში დააკვირდებიან, თუმცა NASA-ს ოფიციალური პირები ტესტის მყისიერ შედეგს და განაცხადეს, რომ კოსმოსურმა ხომალდმა მიზანს მიაღწია.
„NASA მუშაობს კაცობრიობის საკეთილდღეოდ, ასე რომ, ჩვენთვის ეს არის ჩვენი მისიის საბოლოო შესრულება – ტექნოლოგიური დემონსტრირება, რომელიც, ვინ იცის, ოდესმე ჩვენი სახლის გადარჩენას შეძლებს“, – განაცხადა NASA-ს ადმინისტრატორის მოადგილე პემ მელროიმ.

წყარო : reuters.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

NASA-ს მარსმავალის მეცნიერების განცხადებით, Perseverance-მა წითელი პლანეტის დამშრალი უძველესი მდინარის დელტაში ორგანული ქანების რამდენიმე ნიმუში შეაგროვა.
ეს ნიმუშები მომავალი მისიისთვის შეინახეს, რომლის მიზანი პლანეტაზე ნიმუშების შეგროვება და დედამიწაზე ჩამოტანაა.
„ქანებს, რომლებსაც ჩვენ დელტაში ვიკვლევდით, ორგანული ნივთიერებების ყველაზე მაღალი კონცენტრაცია აქვს, რაც კი, ჯერჯერობოთ მისიის დროს მოვიპოვეთ”, – აღნიშნა Perseverance-ის პროექტის მეცნიერმა კენ ფარლიმ.
მისი განმარტებით, ორგანული მოლეკულები სიცოცხლის საშენი ბლოკია და შესაბამისად, ძალიან საინტერესოა, რომ მოიპოვეს ის ქანები, რომლებიც ორგანულ მასალათა შემცველ ტბაში, სიცოცხლისთვის ხელსაყრელ გარემოში დაილექა.
ადგილი, სადაც Perseverance-ი ამჟამად იმყოფება, დაახლოებით 3,5 მილიარდი წლის წინ წარმოქმნილი დელტაა, სადაც მარსული მდინარე ტბას უერთდებოდა.
Perseverance ამჟამად იკვლევს დელტას დანალექ ქანებს, რომლებიც წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც სხვადასხვა ზომის ნაწილაკები ოდესღაც წყლიან გარემოში დაილექა. პირველი სამეცნიერო კამპანიის დროს კი მარსმავალმა გამოიკვლია კრატერის ფსკერი და აღმოაჩინა ვულკანური ქანები, რომლებიც წარმოიქმნება ღრმა მიწისქვეშა მაგმისგან ან ზედაპირზე ვულკანური აქტივობის შედეგად.
NASA და ევროპის კოსმოსური სააგენტო (ESA) მარსის მასალის პირველი ნიმუშების დედამიწაზე დაბრუნების გზების დაგეგმვის დეტალური შესწავლის მიზნით თანამშრომლობენ. ამ დროისთვის, გეგმა ითვალისწინებს Sample Return Lander-ის ეზეროს კრატერში დაჯდომა და რაკეტის ჩატანაა, რომელშიც Perseverance-ის მიერ აღებული და შენახული ნიმუშები უნდა ჩატვირთონ.

წყარო : sciencealert.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა დედამიწაზე ატომური საათის გამოგონების შემდეგ ყველაზე მოკლე დე დააფიქსირეს. ამის შესახებ CNN-იიტყობინება.

მოსკოვმა, უკრაინაში ომის გამო დასავლეთთან შექმნილი დაძაბულობისა და დაწესებული სანქციების ფონზე, განაცხადა, რომ 2024 წლის შემდეგ საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს ტოვებს.
ექსპერტების კოსმოსის საკითხებში განმარტავენ, რომ რუსეთის ეს ნაბიჯი სერიოზულად იმოქმედებს ქვეყნის კოსმოსურ სექტორზე და მნიშვნელოვან დარტყმას მიაყენებს პილოტირებული ფრენების პროგრამას.
„რა თქმა უნდა, ჩვენ შევასრულებთ ყველა ჩვენს ვალდებულებას ჩვენი პარტნიორების წინაშე, მაგრამ გადაწყვეტილება 2024 წლის შემდეგ სადგურის დატოვების შესახებ მიღებულია“, – განუცხადა რუსეთის კოსმოსური სააგენტოს „როსკოსმოსის“ ხელმძღვანელმა, იური ბორისოვმა ქვეყნის პრეზიდენტს, ვლადიმერ პუტინს.
მისი თქმით, იმ დროისთვის რუსეთი მზად იქნება, დამოუკიდებელი ორბიტალური ფორპოსტის მშენებლობა დაიწყოს.
შეერთებულ შტატებში აცხადებენ, რომ ამ განცხადებით გაკვირვებულები არიან.
„ეს სამწუხარო მოვლენაა საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე შესრულებული კრიტიკულად მნიშვნელოვანი სამეცნიერო სამუშაოს გათვალისწინებით, რომელიც ჩვენს კოსმოსურ სააგენტოებს შორის წლების განმავლობაში ღირებული პროფესიული თანამშრომლობით განხორციელდა“, – განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის სპიკერმა ნედ პრაისმა.

„არქაული, როგორც მოხუცი ქალის ბინა“

რუსეთი მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული იმპორტზე დაწყებული საწარმოო აღჭურვილობით დამთავრებული სამომხმარებლო საქონლით და ამიტომ, მოსალოდნელია, რომ დასავლური სანქციების შედეგები, გრძელვადიან პერსპექტივაში, დამანგრეველ ზეგავლენას მოახდენს ქვეყნის ეკონომიკაზე.
ექსპერტი კოსმოსის საკითხებში, ვადიმ ლუკაშევიჩი აცხადებს, რომ კოსმოსური მეცნიერება არ შეიძლება აყვავდეს იმ ქვეყანაში, რომლის წინააღმდეგ მკაცრი სანქციებია დაწესებული.
”საფრთხის წინაშე დგას პილოტირებული ფრენების შენარჩუნება რუსეთში, კოსმონავტიკის სამშობლოში”, – აღნიშნავს ლუკაშევიჩი.
მან რუსეთის მზარდ მეცნიერულ და ტექნოლოგიურ იზოლაციაზე მიუთითა და ხაზი გაუსვა, რომ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ რუსეთი ორბიტალურ სადგურს ააშენებს, ეს იქნება 1980-იან წლებში დაბრუნება.
“ეს იქნება არქაული, როგორც მოხუცი ქალის ბინა, ღილაკიანი ტელეფონით და ფირსაკრავით” , – აღნიშნა მან.
საბჭოთა კოსმოსურ პროგრამას შეუძლია არაერთი მნიშვნელოვანი მიღწევით იამაყოს, მათ შორის ადამიანის კოსმოსში გაგზავნა 1961 წელს და პირველი თანამგზავრის გაშვება ოთხი წლით ადრე.
მაგრამ ექსპერტები აცხადებენ, რომ „როსკოსმოსი“ ახლა წარსულის მხოლოდ ჩრდილია და ბოლო წლებში მთელი რიგი წარუმატებლობები განიცადა, მათ შორისაა კორუფციული სკანდალები და მრავალი თანამგზავრისა და სხვა კოსმოსური ხომალდის დაკარგვა.
კოსმოსური ხომალდების მწარმოებელმა Energia-ს მთავარმა დიზაინერმა, ვლადიმერ სოლოვიოვმა განაცხადა, რომ რუსეთმა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის დატოვება არ უნდა იჩქაროს.
“თუ ჩვენ შევაჩერებთ პილოტირებული ფრენებს რამდენიმე წლით, მაშინ ძალიან რთული იქნება მიღწეულის აღდგენა”, – აღნიშნა სოლოვიოვმა.
NASA-მ და რუსეთმა საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მშენებლობა თითქმის 24 წლის წინ დაიწყეს. ეს არის აღმოსავლეთ-დასავლეთის თანამშრომლობის ერთ-ერთი ყველაზე თვალსაჩინო ნიშანი საბჭოთა კავშირის დაშლისა და ცივი ომის დასრულების შემდეგ.

წყარო : sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა ტელესკოპ „ჯეიმს ვების“ დახმარებით სამყაროში უძველესი გალაქტიკა აღმოაჩინეს. ამის შესახებ Daily Mail-ი წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, გალაქტიკა GLASS-z13 (GN-z13) 13,8 მილიარდი წლის წინ მომხდარი დიდი აფეთქებიდან 300 მილიონი წლის შემდეგ შეიქმნა. GN-z13-ის სიგრძე 1 600 სინათლის წელიწადია. „ჯეიმს ვებმა“ აღმოჩენა NIRCam-ის გამოყენებით გააკეთა. ეს კამერა მას ყველაზე ადრეული ვარსკვლავებისა და გალაქტიკის სინათლის დაფიქსირების საშუალებას აძლევს.

აქამდე სამყაროში უძველეს გალაქტიკადGN-z11 ითვლებოდა, რომელიც ტელესკოპმა „ჰაბლმა“ 2015 წელს აღმოაჩინა. ის დიდი აფეთქებიდან 400 წელიწადში შეიქმნა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა დედამიწისგან ყველაზე შორს არსებული გალაქტიკა დააფიქსირეს. ვასედას უნივერსიტეტის (იაპონია), ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯისა და კემბრიჯის უნივერსიტეტის სპეციალისტების მიერ ჩატარებული სამუშაოს შედეგები Astrophysical Journal Letters-ში გამოქვეყნდა.

გალაქტიკის MACS1149-JD1 აღმოჩენა ტელესკოპ ALMA-ს (Atacama Large Millimeter Array) გამოყენებით, მისი გამოსხივების „წითელი წანაცვლების“ საშუალებით მოხერხდა.

ორი თვის განმავლობაში მიმდინარე კვლევამ აჩვენა, რომ MACS1149-JD1 50 კმ/წმ სიჩქარით ბრუნავს, ხოლო მისი დიამეტრი 3000 სინათლის წელიწადია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

NASA-მ „ჯეიმს ვების“ ტელესკოპის მიერ გადაღებული პირველი სრულყოფილი ფოტო გამოაქვეყნა. ამის შესახებ BBC წერს.

სააგენტოს შეფასებით, ეს არის „ჩვენი სამყაროს ყველაზე ღრმა ხედი, რაც კი ოდესმე გადაუღია კაცობრიობას“. „ჯეიმს ვების“ კოსმოსური ტელესკოპის პირველი ფოტო შორეული სამყაროს ყველაზე ღრმა და მკვეთრი ინფრაწითელი სურათია ამ დროისათვის.

ფოტო თეთრ სახლში გამართულ სპეციალურ ბრიფინგზე ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა, ჯო ბაიდენმა, ვიცე-პრეზიდენტმა კამალა ჰარისმა და NASA-ს ხელმძღვანელმა ბილ ნელსონმა წარმოადგინეს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ამერიკის შეერთებული შტატების კოსმოსური სააგენტო (NASA) იწყებს დამოუკიდებელ კვლევას, რათა ამოუცნობი საჰაერო ფენომენების საკითხი შეისწავლოს, – ამის შესახებ ინფორმაციას  Euronews-ი ავრცელებს.

კვლევა, რომელიც მიმდინარე წლის შემოდგომაზე დაიწყება და $100,000-ზე მეტი არ ღირს, მიზნად ისახავს, გამოიკვლიონ, რა ინფორმაცია არსებობს ამ დროისთვის და კიდევ რა არის საჭირო ცაში დანახული აუხსნელი საგნების შესასწავლად.

სააგენტო ამტკიცებს, რომ „ამოუცნობი ფენომენი, რომელიც ატმოსფეროს უკავშირდება, საინტერესოა როგორც ეროვნული, ისე – საჰაერო უსაფრთხოებისთვის“.

„ჩვენ არ გავურბივართ რეპუტაციულ რისკს. მტკიცედ გვწამს, რომ ამ ფენომენის ყველაზე დიდი გამოწვევა არის ის, რომ ძალიან მწირი მონაცემები გვაქვს“, – აცხადებენ NASA-ში.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“