close

პოლიტიკა

ბიზნესიისტორიამსოფლიოპოლიტიკა

ბიზნესელიტისა და სახელმწიფოს ცნობილი დაპირისპირებები

 

ამერიკელები, ერთი მხრივ, არ იყვნენ დიდი კორპორაციბის წინააღმდეგნი, მაგრამ, მეორე მხრივ, ისინი პოლიტიკურ დონეზე ყოველთვის უნდობლობით იყვნენ განწყობილნი ეკონომიკური ძალაუფლების ერთ ხელში კონცენტრირების მიმართ.

კერძოდ, ,,Standard Oil-ისა” და სხვა მსხვილი კორპორაციების მხრიდან მცირე ზომის კომპანიების შთანთქმების და ბაზრის მონოპოლიზირების მცდელობების შედეგად გაჩნდა შერმან–კლეიტონის ანტიმონოპოლიური კანონი. გაერთიანებების ტალღა სახელმწიფომ შეაჩერა. ფრანკლინ რუზველტის „ახალი კურსის“ დაწყებას წარმოების სტრუქტურაში ის ცვლილებები მოჰყვა, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში, რეიგანის ოთხმოციანებამდე იყო გაბატონებული, როდესაც მასიური შთანთქმების ახალი ტალღა წამოვიდა. აღსანიშნავია, რომ ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა – საფრანგეთი, იტალია და ტაივანი, სადაც სუსტი იყო საშუალო ზომის ორგანიზაციები, სახელმწიფოს ჩარევა მსხვილი კორპორაციების ხელშეწყობისკენ იყო მიმართული, აშშ–ში კი, პირიქით – ჩარევის ძირითადი მიზანი ასეთი გაერთიანებების შეკავება იყო. ამერიკული კომპანიების სტიქიური ტენდენცია იყო არა დაშლა და დანაწევრება, არამედ ზომების გაზრდა იმ დონემდე, რომლის დროსაც ბაზრის მონოპოლიზაცია ან მასშტაბის ეფექტი სერიოზულ პრობლემას არ წარმოადგენდა.

 

წყარო: Harvard business review

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრად ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკამსოფლიოპოლიტიკა

რამდენი დაუჯდება დიდ ბრიტანეთს ეროკავშირის დატოვება?

თუკი ბრიტანეთი ევროკავშირის წევრი ქვეყნების რიგებს დატოვებს, ეს მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს ევროკავშირს, მათ შორის, ფინანსური თვალსაზრისითაც. ამიტომ, ვევროკავშირს სურს მიაღწიოს მომგებიან შეთანხმებას ბრიტანეთთან, რათა დარწმუნდეს, რომ იგი შეასრულებს ყველა იმ ფინანსურ ვალდებულებას, რაც წევრობის განმავლობაში ჰქონდა აღებული.

რამდენი სურს ევროკავშირს?

ზუსტი პასუხის გაცემა ამ ეტაპზე შეუძლებელია. საბოლოოდ საკითხი მოლაპარაკებების დასრულების შემდეგ გადაწყდება. რამდენიმე დღის წინ პროფესორმა ლეინ ბეგმა, „გაერთიანებული სამეფო შეცვლილ ევროპაში“ ინიციატივის ფარგლებში, გამოაქვეყნა ანგარიში, სადაც, წინასწარი შეფასებით, სავარაუდო თანხა, რაც ბრიტანეთმა უნდა გადაიხადოს ევროკავშირის დატოვებისთვის, არის 100 მილიარდი ევრო, რომელიც მოიცავს:

  • 86, 4 მილიარდი ევრო იმისთვის, რომ წევრობის განმავლობაში აღებული ვალდებულებები შესრულდეს. მათ შორის, 20 მილიარდი ევრო, რომ დაიფაროს ევროკავშირის 2019-2020 წლის ბიუჯეტი, რომელზეც ბრიტანეთი, თავის დროზე, დათანხმდა;
  • 11,5 მილიარდი ევრო იმ შემთხვევისთვის, თუკი ორგანიზაციები ან სახელმწიფოები (მაგალითად, ირლანდია ან უკრაინა) ვერ შეძლებენ ევროკავშირისგან აღებული ვალის გადახდას;
  • 1,7 მილიარდი ევრო განვითარების პროგრამისთვის აფრიკაში, კარიბისა და წყნარი ოკეანის რეგიონში;

აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირი არ მოითხოვს მთლიან თანხას ერთდროულად და მზადაა, რომ ბრიტანეთთან ერთად გადახდის ალტერნატიული გეგმები შეიმუშავოს. სწორედ ამაზე მიმდინარეობს მოლაპარაკებები ამჟამად.

ბრიტანეთის რეაქცია

პრემიერ მინისტრის, ტერეზა მეის განცხადებით, ის იზიარებს და ეთანხმება მოსაზრებას, რომ ბრიტანეთს ევროკავშირის წინაშე ვალდებულებები აქვს აღებული. თუმცა, არსებობს გარკვეული ფინანსური საკითხები, რომლებიც მოლაპარაკებებს საჭიროებს.  ზოგიერთი პოლიტიკოსი არ ერიდება უფრო მწვავე რეაქციების გამოხატვას. ერთ-ერთ შეხვედრაზე  ბრიტანეთის წარმომადგენელმა, დეივის დეივისმა, ევროკომისიის პრეზიდენტსა და მთავარ მომლაპარაკებელ, მაიკლ ბარნერთან, პირდაპირ განაცხადა, რომ ევროკავშირ-ბრიტანეთს შორის დადებულ ხელშეკრულებაში არაფერი იყო ისეთი, რომელიც ბრიტანეთს 1 პენის გადახდასაც კი ავალდებულებდა კავშირიდან გასვლის შემთხვევაში. ეს პოზიცია გაიზიარა ლორდთა პალატის ზოგიერთმა წარმომადგენელმაც. თუმცა, თუკი ბრიტანეთს სურს, რომ წვდომა ჰქონდეს ევროკავშირის ბაზარსა და სხვა წევრი ქვეყნების ეკონომიკებთან, ფინანსების საკითხზე შეთანხმების მიღწევას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება.

რა არის ბრექსიტის ლეგალური საფუძველი?

50-ე მუხლი წარმოადგენს გეგმას და მოქმედების ლეგალურ საფუძველს იმ შემთხვევისთვის, თუკი ევროკავშირის რომელიმე წევრ ქეყანას მისი დატოვება მოუნდება. იგი შეიქმნა, როგორც ლისაბონის ხელშეკრულების ნაწილი – ხელშეკრულება, რომელსაც ხელი ყველა წევრმა ქვეყანამ მოაწერა და ძალაში 2009 წელს შევიდა. ლისაბონის ხელშეკრულებამდე არ არსებობდა რეალური მექანიზმი კავშირის დატოვების რეგულირებასთან მიმართებით.

50-ე მუხლის მიხედვით, ევროკავშირის ნებისმიერმა ქვეყანამ, თუკი ის აპირებს დატოვოს ერვროკავშირი, უნდა გააფრთხილოს ევროპული საბჭო და დაიწყოს მოლაპარაკებები ევროკავშირთან, შეთანხმების მისაღწევად მხარეებს 2 წელი ეძლევათ. რაც შეეხება დიდ ბრიტანეთს, ამ გეგმის მიხედვით, იგი ევროკავშირს 2019 წლის 29 მარტს დატოვებს. ვადა შესაძლოა გადაიწიოს, თუკი ევროკავშირის ყველა წევრი ქვეყანა შეთანხმდება განახლებულ თარიღზე.

 

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

წყაროები: BBC, The Guardian

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მსოფლიოპოლიტიკასამხედრო

რუსეთი არქტიკის რეგიონში ახალ სამხედრო ბაზას აშენებს

 რუსეთის ახალი სამხედრო ბაზის, „არქტიკული ტრეფოილის“, მშენებლობა თითქმის დასრულებულია. იგი არქტიკის რეგიონში, ფრანც იოსების მიწაზე, იზოლირებულ არქიპელაგზეა განლაგებული. რუსეთისათვის არქტიკის რეგიონი წარმოადგენს რესურსებით მდიდარ, სტრატეგიულად მნიშვნელოვან ტერიტორიას.

სამხედრო ბაზის ფართობი 14 000 კვ. მეტრია და წარმოადგენს აქტიკაზე არსებულ, რუსეთის მეორე სამხედრო ბაზას, რომლის ოფიციალური და უპირველესი დანიშნულება საჰაერო თავდაცვის უზრუნველყოფაა.

აღსანიშნავია ისიც, რომ რუსეთი აქტიურად ცდილობს ამ რეგიონში თავდაცვისუნარიანობის  გაუმჯობესებას და 4 სხვა სამხედრო ბაზის მშენებლობითაცაა დაკავებული. (Rogachevo, Cape Schmidt, Wrangel, Sredniy)

გააქტიურების მთავარი მიზეზი არქტიკული ზღვაში ყინულის დნობაში უნდა ვეძიოთ, რაც უფრო მარტივს ხდის ტრანსპორტირებასა და გადაადგილებას. რუსეთის ფედერაციის ხელისუფლება ამ ფაქტს პოტენციურ საფრთხედ აღიქვამს, რადგან რესურსებით მდიდარი არქტიკის რეგიონი ხელმისაწვდომი გახდება სხვა საერთაშორისო აქტორებისთვისაც.

სამხედრო ექსპერტის, ვიქტორ ლიტვოკინის მოსაზრებით, პუტინი ცდილობს რამდენიმე სტრატეგიული მიზნის განხორციელებას არქტიკის რეგიონში:

  • გააკონტროლოს ჩრდილოეთის ზღვის წყლები;
  • დაიცვას რუსეთის ბუნებრივი აირისა და ნავთობის რესურსები არქტიკის რეგიონში;
  • დაიცვას რუსეთი საგარეო საფრთხისაგან: საბრძოლო ხმალდებისა და სარაკეტო თავდასხმებისაგან;

თავად პუტინის განცხადებით, „სწორედ ამ რეგიონთანაა დაკავშირებული რუსეთის ეკონომიკისთვის უმნიშვნელოვანესი ბუნებრივი რესურსები“, რომელთა საერთო ღირებულება 40 ტრილიონ $-ს აღწევს.

აშშ-ის გეოლოგიური ინსტიტუტის კვლევის მიხედვით, არქტიკის რეგიონში დაახლოებით 90 მილიარდი ბარელი ნავთობი და 1699 ტრილიონი კუბური მეტრი ბუნებრივი აირია.

უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ არქტიკის ტერიტორიის მფლობელ სახელმწიფოებს – რუსეთს, კანადას, აშშ-ს, დანიასა და ნორვეგიას შორის კონკურენცია სუფევს და ჯერ კიდევ ვერ წყდება იქ არსებული ბუნებრივი რესურსების ექსპლუატაციის საკითხი.

სამხედრო ბაზის მშენებლობამ, რა თქმა უნდა, უკმაყოფილება გამოიწვია აშშ-ში. ვლადიმერ პუტინის განცხადებით, გამორიცხულია სამხედრო დაპირისპირება: „ ჩვენ არ ვაპირებთ აშშ-სთან ომის წამოწყებას ან მისთვის კონკურენციის გაწევას, თუმცა, საჭიროა რუსეთმა დაიცვას საკუთარი ეროვნული ინტერესები“.

აღნიშნულ სამხედრო ბაზას შეუძლია გამოიმუშაოს საჭირო ელექტროენერგია, აქვს ბიბლიოთეკა, სამედიცინო ცენტრი, ეკლესია, სავარჯიშო და კინო დარბაზი, ორანჟერეა და გიმნაზია. იქ 18-თვიანი ვადით 150-მდე სამხედრო იმსახურებს.

 

წყაროები:  BBC NEWS,CNN,REUTERS

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაბიზნესიპოლიტიკაფსიქოლოგია

საზოგადოების აბსურდში დარწმუნების მეთოდი – ოვერტონი

არსებობს ისეთი ტექნოლოგია, რომლის მეშვეობითაც, თუ სახელმწიფო მოინდომებს, ადამიანებისთვის ნებისმიერი იდეის მისაღებად ქცევაა შესაძლებელი.

ჯოზეფ ოვერტონმა (1960-2003) აღწერა ტექნოლოგია, თუ როგორ შეიძლება ნებისმიერი იდეის ლეგალიზაცია, მისი თქმით, ყოველ მათგანს საზოგადოებაში თავისი შესაძლებლობების ფანჯარა აქვს. არსებობს ნებისმიერი იდეის აბსოლუტურად მიუღებლიდან მოქმედ ნორმაში გადაყვანის 6 ეტაპი: 1) წარმოუდგენელი. 2) რადიკალური. 3) მისაღები. 4) გონივრული. 5) სტანდარტული. 6) მოქმედი ნორმა.
მაგალითისთვის, ავიღოთ კანიბალიზმი – ოვერტონის ფანჯარის მიზანი თავიდან იქნება კანიბალიზმის აბსოლუტურად მიუღებლიდან რადიკალურ პროცესიაში გადაყვანა.

მეცნიერებს შეუძლიათ დაიწყონ  კანიბალიზმზე საუბარი,  ეგზოტიკური პოლინეზიელი ტომების ცხოვრებაზე თხრობა, იტყვიან რომ კანიბალიზმი იქ გავრცელებული იყო, გამოდის, ისტორიულად შეგვიძლია კანიბალიზმზე ვიმსჯელოთ. ამასთან ერთად, შეიძლება გაჩნდეს კანიბალთა საზოგადოება, რომელიც თავიდან მხოლოდ ვირტუალურ სივრცეში იარსებებს, ხოლო იქ გამოთქმულ აზრებს ყველა ტელემედიაში გააშუქებენ. ოვერტონის პირველმა ფანჯარამ შეასრულა დანიშნულება, ტაბუდადებული თემა ამოძრავდა, გახდა დისკუსიური.

მეორე ფანჯარა უფრო აქტიურად განიხილავს კანიბალიზმს, ,,მეცნიერები” საუბარს აგრძელებენ, ვინც უარს იტყვის თემის გავრცობაზე, თუნდაც მეცნიერული თვალსაზრისით, გავხადოთ დასაცინი და ვაღიაროთ ,,ჩამორჩენილად”.

ამასთან, აუცილებელია კანიბალიზმს შეეცვალოს სახელი და დაერქვას სხვა უფრო ელეგანტური სახელი, რომ ვინმე ,,ფაშისტებმა” იარლიყის მიკვრა ვერ შეძლონ, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია! კანიბალიზმი აღარ არსებობს და მას ჰქვია მაგალითად ანთროპოფაგია. ახალი სახელის მოგონება აუცილებელია რომ საზოგადოება მზერა სხვაგან მივმართოთ რეალური პრობლემიდან.

სახელის ცვლილებასთან ერთად ისტორიულ, მითოლოგიურ გამართლებას ვპოულობთ ანთროპოგაფიისთვის, მაგალითად, – გახსოვთ, ისტორია მარტოხელა დედაზე, რომელმაც შვილები საკუთარი სისხლით გაზარდა? ასმევდა რომ არ მომკვდარიყვნენ! გმირი დედა!”

,,აი, ბერძნული ღმერთები თავის შვილებს ჭამდნენ!”
მას შემდეგ, რაც ისტორიული ლეგიტიმაცია ,,მოიძებნა”, ოვერტონი მესამე ეტაპზე გადადის, უფრო წინწასული ,,მეცნიერები” გვიმტკიცებენ, რომ ,,ხალხის ჭამა ჩვენს გენეტიკაშია და ეს ნორმალურია!”, ,,ზოგჯერ ადამიანის შეჭმა აუცილებლობითაა განპირობებული”, “არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც უნდათ, რომ ისინი შეჭმულნი იყვნენ!”

ამ თამაშში შეიქმნება კასტა, რომელიც რადიკალურად დაუჭერს მხარს ან რადიკალურად შეეწინააღმდეგება კანიბალიზმს, კანიბალიზმი სიძულვილის ენაა უკვე, მას ხომ ანთროპოფაგია ჰქვია! ყველა ვინც კანიბალიზმს ახსენებს,  ჩამორჩენილია და ჩაგრავს, დისკრიმინაციაში აგდებს ანთროპოფაგებს, უმცირესობას დაცვა სჭირდება.

ამ ეტაპზე ჟურნალისტები და ,,მეცნიერები” ამტკიცებენ, რომ მთელი ისტორიის მანძილზე ადამიანები ერთმანეთს ჭამდნენ და ეს ნორმალურია.

შემდეგი ეტაპი, ანთროპოფაგიის პოპულარიზაცია. ტელევიზიაში აქტიურად აჩვენებენ და აპიარებენ ამ თემას, წერენ მუსიკას, აჩვენებენ კინოში, ხალხს ეუბნებიან, ანათლებენ, რომ გვერდზე მიმოიხედონ!  ,,რა არ იცოდით, რომ ეს უცნობილესი კომპოზიტორი ანთროპოფაგი იყო?” “ის მომღერალი მთელი ცხოვრება ანთროპოფაგი იყო, მას დევნიდნენ! ფსიქიატრიულში დააწვინეს, საწყალი!!! წარმოგიდგენიათ, რამდენი მილიონია ეგრე დაჩაგრული? თავისი განსხვავებულობის გამო შეურაცხადად შერაცხეს და ძალით გარიყეს!

ბოლო ეტაპი ოვერტონის ფანჯრის დგება მაშინ, როდესაც თემა საკმაოდ გაპიარდა, გაპოპულარულდა და ახლა დროა, ის პოლიტიკაში გადავიდეს, იწყება საკანონმდებლო ბაზის მომზადება, იდევნება ყველა, ვინც ანთროპოფაგების წინააღმდეგ გამოთქვამს აზრს, მათ ათავისუფლებენ სამსახურიდან, აჯარიმებენ და ა.შ.

ბოლო ეტაპზე, საზოგადოება უკვე გატეხილია, ის უკვე შეგუებულია დამარცხებას და რაც მთავარია, უკვე არაცნობიერის დონეზე იჯერებს სისტემის მიერ თავს მოხვეულ აზრებს. მიღებულია კანონები, დარღვეულია ნორმალური ადამიანური ყოფა, შემდეგ ეს თემა აუცილებლად მივა სკოლასა და საბავშვო ბაღებში, ესე იგი, შემდეგი თაობა გაიზრდება კიდევ უფრო უშანსოდ, რომ გადაურჩეს ,,ახალ წესრიგს”.

 

წყარო: FB – იდეა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეკოლოგიამსოფლიოპოლიტიკარელიგია და მეცნიერება

ვატიკანი: ,,ტრამპი ამერიკას წარსულში აბრუნებს”

„გამანადგურებელი“ გადაწყვეტილებით პარიზის კლიმატის ხელშეკრულებიდან გამიჯვნისა და  ქვანახშირის მრეწველობის ხელშეწყობის შესახებ აშშ-ის პრეზიდენტი – დონალდ ტრამპი აშშ-ს ენერგეტიკულ წარმოებას ,,უკან, წარსულში” აბრუნებს, – ამის შესახებ განცხადება ვატიკანის ოფიციალურმა პირმა გააკეთა.

ვატიკანის მეცნიერებათა აკადემიის ხელმძღვანელი – ეპისკოპოსი მარსელო სანჩეს სორონდო აცხადებს, რომ პაპ ფრენსისს აშფოთებს გარემოსადმი მიყენებული ნებისმიერი ზიანი, რომელიც „ბუმერანგივით უკან გვიბრუნდება….განსაკუთრებით კი – ღარიბ ადამიანებს.“

ტრამპმა 1-ლ ივნისს განაცხადა, რომ შეერთებული შტატები 195 სახელმწიფოს მიერ ხელმოწერილ პარიზის კლიმატის შეთანხმებას ემიჯნება და სურს, შექმნას სამუშაო ადგილები აშშ-ის წიაღისეულის საწვავის ინდუსტრიაში.

პრეზიდენტ ტრამპის განმარტებით, პაქტში მონაწილეობა აშშ-ს ეკონომიკას ძირს გამოუთხრის, შეამცირებს სამუშაო ადგილებს, შეასუსტებს ეროვნულ სუვერენიტეტს და მის ქვეყანას მუდმივად არახელსაყრელ მდგომარეობაში ჩააყენებს.

,,ეს წარსულში დაბრუნდებას ნიშნავს”, – განაცხადა სანჩეს სორანდომ სააგენტო „როიტერსთან“ სატელეფონო საუბარში. მისი თქმით, მომავალი სამუშაო ადგილები  განახლებად ენერგიებშია, მათ შორის, ქარის ან მზის ენერგიის.

პაპმა ფრენსისმა ტრამპს მოუწოდა, მშვიდობისმყოფელი ყოფილიყო და მას გარემოს შესახებ 2015 წლის ენციკლიკის ხელმოწერილი ასლი გადასცა. სანჩეს სორანდო აცხადებს, რომ მან არ იცის, წაიკითხა თუ არა ტრამპმა დოკუმენტი.

სორანდომ გააკრიტიკა „აშშ-ში მეცნიერების სწავლების დაბალი დონე“ ბევრ ისეთ ევროპულ ქვეყანასთან შედარებით, როგორიცაა გერმანია. “გერმანელები მეცნიერების თვალსაზრისით უფრო განათლებულები არიან და მეცნიერებაის უფრო მეტად სჯერათ”, – განაცხადა მან.

ვატიკანი ბოლო წლებში კლიმატის ცვლილების მეცნიერების მიმართ დიდ ყურადღებას იჩენს. სანჩეს სორონდო ორშაბათს ოსლოში  დაგეგმილ სულიერ ლიდერთა შეხვედრას დაესწრება, რომელზედაც ამაზონისა და კონგოს ტროპიკული ტყეების დაცვის საკითხებზე იმსჯელებენ.

 

წყარო: http://www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
მსოფლიოპოლიტიკა

იქნება თუ არა პუერტო-რიკო აშშ-ის 51-ე შტატი?

პუერტო-რიკოში წინა კვირას რეფერენდუმი გაიმართა. მოსახლეობის 67 % მხარს უჭერს, რომ პუერტო-რიკომ მიიღოს აშშ-ის შტატის სტატუსი. აღსანიშნავია, რომ იმავე საკითხზე რეფერენდუმი უკვე მე-5-ჯერ ჩატარდა.

„დღეს პუერტო-რიკოს მოსახლეობა მნიშვნელოვან გზავნილს უგზავნის აშშ-ის კონგრესს და მთელ მსოფლიოს, რაც გულისხმობს, ჩვენი, როგორც აშშ-ის მოქალაქეების უფლების დაბრუნებას,“- აღინიშნა საჯარო განცხადებებში.  

რა არის ისტორიული წინაპირობა?

პუერტო-რიკოს, რომელიც 400 წლის განმავლობაში ესპანელების კოლონიას წარმოადგენდა, „მდიდარ პორტსაც“ უწოდებენ. ესპანელები ტერიტორიას იყენებდნენ ოქროს მოსაძიებელი სამუშაოებისთვის და სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულებისთვის. თუმცა, მალევე გადაიქცა ის სამხედრო ბაზების განსათავსებელ ადგილად.  1898 წელს, ამერიკა-ესპანეთის ომის შემდეგ, პუერტო-რიკო აშშ-ის გავლენის სფეროში მოექცა. პუერტო-რიკო აშშ-ისგან დამოუკიდებელი სუბიექტია და აქვს „არაინკორპორირებული ორგანიზებული ტერიტორიის“ სტატუსი, რაც ნიშნავს, რომ მოცემული ტერიტორიაზე აშშ-ის მმართველობა ვრცელდება (ანუ წარმოადგენს აშშ-ის ტერიტორიას), მოქმედებს აშშ-ის კონსტიტუცია, ხელისუფლების როგანოდ გვევლინება აშშ-ის კონგრესი. თუმცა, პუერტო-რიკოს აქვს საკუთარი მმართველობის სისტემა.  1952 წელს გაფორმებული ხელშეკრულებით, კუნძული აშშ-ის თანამეგობრობის ნაწილი გახდა.

შტატის სტატუსი, დამოუკიდებლობა თუ სხვა რამ?

რეფერენდუმის კითხვები მოიცავდა შემდეგ ვარიანტებს: შენარჩუნდეს არსებული სტატუსი, გახდეს აშშ-ის ერთ-ერთი შტატი, შეუერთდნენ „თავისუფალ ასოციაციას“, თუ გამოაცხადონ დამოუკიდებლობა? „თავისუფალია ასოციაცია“ აშშ-სთან კავშირს აღნიშნავს და  პუერტო-რიკო, გაწევრიანების შემთხვევაში, მიიღებს მხოლოდ გარკვეული რაოდენობის დაფინანსებასა და სამხედრო დახმარებას, საჭიროების შემთხვევაში. გასულ წლებში ჩატარებული 4 რეფერენდუმიდან- 3ში, პუერტო-რიკოელმა მოსახლეუბამ უარი განაცხადა აშშ-ის შტატის სტატუსის მიღებაზე. (1967, 1993,1998 წლებში)

იორგე ბენიდეზი, პუერტო-რიკოს სახელმწიფო მდივანი, აცხადებს: „ვფიქრობ, რომ ხალხმა რეფერენდუმში მონაწილეობა მიიღო მხოლოდ იმიტომ, რომ აშშ-სთან ახლანდელი ურთიერთობები არ ქმნის იმ საჭირო სამუშაო ადგილებს, ან ფულს, რაც მოსახლეობას სჭირდება.“

გასული კვირის რეფერენდუმი შემდეგ უნდა ჩატარდეს კიდევ ერთი ხმის მიცემის პროცედურა, დადებითი შედეგის შემთხვევაში კი, საკითხი გადაეცემა აშშ-ის კონგრესს, რომელიც დეტალურად გაწერს პუერტო-რიკოს ტრანზიციის პროცესს შემდეგი რამდენიმე წლის განმავლობაში, რომლის ლოგიკურ დასასრულსაც შტატის სტატუსის მინიჭება წარმოადგენს. თუკი აშშ-ის კონგრესი არ დაამტკიცებს კანონმდებლობას ზემოთ აღწერილი ზომების გასატარებლად, პუერტო-რიკოს რეფერენდუმის შედეგებს რაიმე მნიშვნელოვანი აზრი არ ექნება.

მიგრაციის პრობლემა

თუკი პუერტო-რიკოდან ვინმეს მოესურვება აშშ-ში წასვლა, მას არ დასჭირდება ვიზა ან პასპორტი. 2015 წელს 89 000-მდე ადამიანი გადავიდა აშშ-ში და 2016 წლის ბოლოსთვის, მათგან მხოლოდ 25 000 დაბრუნდა სამშობლოში.

ბევრი მიიჩნევს, რომ პუერტო-რიკოში დღეს არსებულმა პოლიტიკურმა სისტემამ გამოიწვია უკანასკნელი 10 წლის ეკონომიკური რეცესია. სამუშაო ადგილები შემცირდა, ცხოვრების პირობები გაუარესდა. „სწორედ ახლა არის შესაფერისი მომენტი, რომ ეს  გავაკეთოთ. ჩვენ ბევრი წელი გავატარეთ ისეთი სოციო-ეკონომიკური მოდელის შემუშავებაში, რომელიც ეფექტიანი იქნებოდა. თუმცა, ამ მცდელობებმა სიტუაცია არ გამოასწორა“-ამბობს ერთ-ერთი მოქალაქე.

 

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკამსოფლიოპოლიტიკა

ყატარის ბლოკადა: არის თუ არა აშშ ახლო აღმოსავლეთში სტაბილურობის დამცველი?

აშშ-ის პრეზიდენტი, დონალდ ტრამპი, გასულ თვეში ვიზიტით საუდის არაბეთში იმყოფებოდა, სადაც პირველ პირთან შეხვედრისას მხარი დაუჭირა ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური მიზნების განხორციელებას, რომელთა შორის ყატარის შეკავება და რეგიონული გავლენის მოპოვებაც იგულისხმება.

როდესაც 5 ივნისს, საუდის არაბეთმა, ბაჰრეინმა და არაბთა გაერთიანებულმა საემიროებმა დიპლომატიური ურთიერთობები გაწყვიტეს ყატართან, გადაკეტეს სახმელეთო და საჰაერო საზღვრები, ყატარელ მოსახლეობას კი ტერიტორიის დასატოვებლად 14 დღე მისცეს, დონალდ ტრამპი, სოციალური ქსელის საშუალებით, დადებითად გამოეხმაურა მომხდარს: „შესაძლოა ეს იყოს ტერორიზმის საშინელების დასასრული“,  რითაც ოფიციალურად „მწვანე შუქი“ აუნთო საუდის არაბეთს.

რატომ არის ყატარი მნიშველოვანი?

ყატარი მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი თხევადი ბუნებრივი აირის მწარმოებელია. იგი ფლობს ,,ალ-ჯაზირას”- ახლო აღმოსავლეთის, ფაქტობრივად, ერთადერთი ტელეარხს, რომელიც არ კონტროლირდება ხელისუფლების მიერ და არ გადის ცენზურის კონტროლს. ყატარს ძალიან ახლო ურთიერთობები აქვს ირანთანაც, რომელთან ერთადაც ბუნებრივი აირის მოპოვებით მასშტაბურ სამუშაოებს აწარმოებს. მხარს უჭერს „მუსლიმურ საძმოს“- პოლიტიკური ისლამის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს წარმომადგენელს, რაც საუდის არაბეთის გაღიზიანებს იწვევს. წარსულშიც არსებობდა ყატარის დამორჩლებისა და გავლენის სფეროში მოქცევის მცდელობა, თუმცა – წარუმატებელი.

ივნისის დასაწყისში განვითარებული მოვლენების კონკრეტული მიზეზი არ ყოფილა, გარდა იმისა, რომ ყატარს ბრალს სდებენ ტერორისტული აქტივობებისა და დაჯგუფებების დაფინანსებაში. ,,The Financial Times-მა” ცოტა ხნის წინ გამოაქვეყნა სტატია, სადაც ნათქვამია, რომ ყატარმა 1 მილიარდი დოლარის ოდენობის თანხა გადაუხადა ირანს, რომელიც ალ-ქაიდასთან დაახლოებულად უფრო ასოცირდება, მიზეზით, რომ ყატარელი ტყვეები გაეთავისუფლებინათ ერაყის ხელისუფლებისგან. გაჩნდა გონივრული ეჭვი, რომ 1 მილიარდ დოლარს შეეძლო მნიშნელოვანი სამხედრო დივიდენდები მოეტანა ტერორისტული დაჯგუფებებისთვის. თუმცა, ზემოთ აღნიშნული ინფორმაცია ოფიციალურად არ დასტურდება.

რეგიონულ დონეზე გავლენა

ყატარის ბლოკადამ მნიშვნელოვანი დესტაბილიზაცია შეიტანა სპარსეთის ყურის თანამშრომლობის საბჭოში, რომელიც ახლო აღმოსავლეთის არასტაბილური გარემოს მთავარ დამრეგულირებელ ორგანოდ ითვლება. საბჭოს ორი წევრი, ქუვეითი და ომანი, არ დათანხმდა საუდის არაბეთის მოთხოვნას, რომ გაეწყვიტათ კავშირები ყატართან.

აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, საუდის არაბეთის ქმედებების მხარდაჭრა მნიშვნელოვან საფრთხხეს უქმნის აშშ-ის, როგორც ანგარიშგასაწევი ძალის რეპუტაციას ახლო აღმოსავლეთის რეგიონში. მკვლევარების შეფასებით, მსგავსი ქმედება შეიძლება „გადაითარგმნოს“, როგორც აშშ-ის არათანმიმდევრულობა, რომ მას შეუძლია ზურგი აქციოს მოკავშრეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ისტორიულ „მტერთან ერთი შეხვედრა გამართა“.  რამდენიმე დღის წინ, დონალდ ტრამპმა, შესაძლოა სიტუაციის გამოსწორების მიზნით, დაპირსპირებულ მხარეებს მედიატორის როლის თამაში  და პრობლემის დიალოგის სახით გადაჭრის ალტერნატივა შესთავაზა.

ზემოთ აღნიშნულს გარკვეულწილად ამტკიცებს ის, რომ  სხვა რეგიონულმა აქტორებმა თავს თავისუფლად მოქმედების საშუალება მისცეს. მაგალითად, ეგვიპტე, რომლის პრეზიდენტმა ლიბერალური იდეოლოგიის ჟურნალ ,,Mada Masr-ის” პორტალზე და სხვა 20-მდე მედია საშუალებაზე წვდომა დაბლოკა, მათ შორის მოხვდა ,,ალ-ჯაზირაც”. ბაჰრეინში კი ხელისუფლების წარმომადგენლებმა 5 ადამიანი მოკლეს, 286  დააპატიმრეს რელიგიური და პოლიტიკური ნიადაგის საფუძველზე, მომდევნო დღეს კი გააქუმეს ყველაზე მთავარი ოპოზიციური ძალის პარტია.

სხვადასხვა შეფასებით, დონალდ ტრამპის ვიზიტმა საუდის არაბეთში, მისდამი მხარდაჭრის გამოხატვამ და ყატარისადმი არატოლერანტული განცხადებების გაკეთებამ, დაარწმუნა საუდის არაბეთი და არაბთა გაერთიანებულ საემიროები, რომ მათ შეეძლოთ ყატარის პრობლემის მსგავსი სახით გადაწყვეტა, რომ აშშ, დღევანდელი ადმინისტრაციის პირობებში, აღარ დაუპირისპირდებოდა და დაგმობდა მათ ქმედებებს, რაც ახლო აღმოსავლეთის დესტაბილიზაციის პირდაპირ „რეცეპტს“ წარმოადგენს.

 

წყარო: The Economist, BBC, The Washington Post

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიმსოფლიოპოლიტიკა

რუსეთი კოსმოსური ომისთვის ემზადება?

რუსეთი შესაძლოა კოსმოსური ომისთვის ემზადებოდეს. ქვეყანამ იმ თანამგზავრების რეაქტივაცია განახორციელა, რომელსაც დამკვირვებლები უმოქმედოდ მიიჩნევდნენ.

ობიექტებმა თავდაპირველად ყურადღება უჩვეულო მანევრებისთვის მიიპყრეს, რამაც აღძრა ეჭვი იმის შესახებ, რომ ისინი იარაღები იყვნენ.

ახლა კოსმოსური ხომალდი კვლავ ამოქმედდა, რამაც ექსპერტების შეშფოთება გამოიწვია, გააჩინა რა ეჭვი იმის შესახებ, რომ კრემლი კოსმოსურ შესაძლებლობებს აძლიერებს.

კოსმოსი -2491, -2499 და -2504 კოსმოსში მალულად საკომუნიკაციო თანამგზავრების რუტინული გაშვების საფარქვეშ გაუშვეს.

მარტში, კოსმოსი -2504 მოულოდნელად განაახლა თავისი მანევრები. აპრილში ხომალდი ჩინეთის ამინდის თანამგზავრს 1,183 მეტრით მიუახლოვდა, რაც ასტრონომიული თვალსაზრისით ძალიან ახლოა. უცნაური მოძრაობების განხორციელება დაფიქსირდა კოსმოსი-2499-ის მხრიდანაც.

„ძალიან საინტერესოდ მიმაჩნია ის ფაქტი, რომ თანამგზავრი ორი წლის განმავლობაში უმოქმედო იყო, შემდეგ კი მანევრირება დაიწყო,” – განაცხადა მასაჩუსეტის მეცნიერთა კავშირის კოსმოსუს ექსპერტმა – ლაურა გრეგომ.

კოსმოსი -2491, -2499 და -2504 2013-2015 წლებში გაუშვეს. მათ დასავლეთის შეიარაღებული ძალების ყურადღება მიიპყრო მას შემდეგ, რაც მათ სწრაფი მანევრირება დაიწყეს. ექსპერტებს ეჭვი გაუჩნდათ, რომ ისინი საბრძოლოდ ან ჯაშუშობისთვის ააგეს.

ამ სპეკულაციის გამო რუსეთის კოსმოსური სააგენტოს ხელმძღვანელმა ოლეგ ოსტაპენკომ 2014 წლის 15 დეკემბერს გამართულ პრეს კონფერენციაზე განაცხადა, რომ ხომალდები „მკვლელი თანამგზავრები“ არ იყვნენ.

ამ სამ უჩვეულოდ სწრაფ თანამგზავრს სხვა თანამგზავრებთან მიახლოების შესაძლებლობა აქვს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ აქვთ პოტენციური უნარი, უთვალთვალონ, გაიტაცონ, ან გაანადგურონ სხვა თანამგზავრები, ანუ მათ აქვთ უნარი, რომ ანტი-სატელიტური იარაღი გახდნენ.

რუსეთი არ არის ერთადერთი ქვეყანა, რომელიც თანამგზავრების განადგურების ტექნოლოგიებს ცდის.

შეერთებულმა შტატებმა, შვედეთმა, იაპონიამ და ჩინეთმა  უკვე გამოსცადეს ანალოგიური შესაძლებლობების მქონე  მოწყობილობები. ამ ცდების კი ისინი თანამგზავრის სარემონტო სამუშაოების სახელით ახორციელებენ.

 

 

წყარო: www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა  და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა’

სრულად ნახვა
პოლიტიკა

6 არაბული სახელმწიფო ყატართან დიპლომატიურ ურთიერთობებს წყვეტს

ექვსმა არაბულმა ქვეყანამ, მათ შორის, საუდის არაბეთმა  და ეგვიპტემ  დღეს ყატართან დიპლომატიური ურთიერთობები გაწყვიტა, მიზეზით, რომ ყატარი ხელს უწყობს რეგიონის დესტაბილიზაციას.

ზემოთ ხსენებული არაბული ქვყენების განცხადების  მიხედვით, ყატარი მალულად ეხმარება და მხარს უჭერს ისლამური სახელმწიფოსა(IS) და ალ-ქაიდას სამხედრო დაჯგუფებებს, რაც წარმოადგენს მნიშვნელოვან საფრთხეს რეგიონის უსაფრთხოებისათვის.

ბრალდებას ყატარის ხელისუფლება  აფასებს, როგორც  უსამართლოს, „რომელსაც არ აქვს ფაქტობრივი საფუძველი“. შესაბამისად, უარყოფს ტერორისტულ დაჯგუფებებთან კავშირს.

პირველად ბაჰრეინმა და საუდის არაბეთმა გამოიწვიეს დიპლომატიური მისიები ყატარიდან –  ორშაბათს, დღეს დილით, რასაც მოჰყვა ანალოგიური ქმედებები ეგვიპტის, იემენისა და ლიბიის მხრიდანაც.  მთავარ მიზეზად  დასახელდა „სახელმწიფოებრიობისა და სუვერენიტეტის, ეროვნული უსაფრთხოების დაცვა ტერორიზმისა და ექსტრემიზმის საფრთხეებისგან“.

საუდის არაბეთმა, არაბთა გაერთიანებულმა საემიროებმა და ბაჰრეინმა 2 კვირა მისცეს ყატარელ მოქალაქეებს თავიანთი ტერიტორიების დასატოვებლად.

 

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკამსოფლიოპოლიტიკა

,,როგორ აძლიერებს მიგრანტების მზარდი ტალღა გერმანული იდენტობის კრიზისს?”

რამდენიმე დღის წინ The Washington Post-ზე გამოქვეყნდა სტატია, სადაც გერმანიაში მოღვაწე ჟურნალისტი ცდილობს არგუმენტირებულად ახსნას, თუ როგორ უწყობს ხელს მიგრანტების გაზრდილი რაოდენობა გერმანელებში იდენტობის კრიზისის გაძლიერებას.

სტატიაში აღნიშნულია, რომ  გერმანიის იდენტობის პრობლემა ჯერ კიდევ მე-20 საუკუნიდან ხდება ნათელი, როდესაც ნაცისტების ქმედებებისა და მსოფლიო ომების შედეგებმა მნიშვნელოვნად განაპირობა ფაქტი, რომ გერმანელებს უჭირდათ თავიანთი თავი განესაზღვრათ, როგორც ერი.

გერმანიის შინაგან საქმეთა მინისტრმა, რამდენიმე ხნის წინ, გამოაქვეყნა მარტინ ლუთერის თეზისების მსგავსი 10 დებულება, იმაზე, თუ რა აქვს, ან უნდა ჰქონდეს საერთო ყველა გერმანელს, რამაც კვლავ წინა პლანზე წამოწია იდენტობის და ე.წ leitkultur-ის (მთავარი კულტურული მახასიათებელი, წარმმართველი კულტურა) საკითხი.

გარდა იმისა, რომ ზემოთ აღნიშნულ „თეზისებში“ ნახსენები იყო მეტ-ნაკლებად ნაცნობი გერმანული მახასიათებლები, როგორიცაა, მაგალითად, განათლების დაფასება, მინისტრი ახალჩამოსულ მუსლიმებსაც ახსენებს და მოუწოდებს, რომ ადგილობრივ, გერმანულ ტრადიციებსა და ჩვეულებებთან ადაპტირდნენ: „ჩვენ (გერმანელებს) გახსნილი საზოგადოება, სოციუმი გვაქვს, ვაჩვენებთ ჩვენს სახეს და არ ვატარებთ ჩადრს, თქვენც ასე უნდა მოიქცეთ“.

იპოზიციურმა ძალამ და კრიტიკოსებმა შინაგან საქმეთა მინისტრს ბრალი დასდეს პოპულიზმში. ზოგიერთმა ის ანტიიმიგრაციული იდეების მქონე „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ პარტიასთან  დაახლოებულ პირად მოიხსენია, რაც ლოგიკური განვითარებაა, თუკი გავითვალისწინებთ, რომ სექტემბერში გერმანიის ფედერალური არჩევნები უნდა ჩატარდეს.

მიუხედავად კრიტიკისა, ახლახან გამოქვეყნებული კვლევის შედეგები ცხადყოფს, რომ გერმანიის მოსახლეობის ნახევარზე მეტისთვის გერმანული იდენტობა მართლაც წარმოადგენს განსჯის საგანს და რომ ზემოთ ხსენებული  „leitkultur-ის“ იდეის განვითარების საჭიროებას გრძნობენ. ანგელა მერკელის  „ქრისტიან-დემოკრატების გაერთიანების“ პარტიის იურისტი, ჯენს შპანი აღნიშნავს: „გერმანელი მოქალაქეები გაზრდილი მიგრანტების რაოდენობის გამო, მართლაც ცდილობენ გაარკვიონ და თავიდან განსაზღრონ რა არის გერმანელისთვის განუყოფელი. ჯანმრთელი პატრიოტიზმი არის ის, რის შეთვისებასაც გერმანელების უმეტესიბა ცდილობს, რადგან მე-20 საუკუნის ისტორიიდან გამომდინარე, რთულია გერმანული პატრიოტიზმის იდეის განვითარება“.

ეს ტენდენცია სხვა ევროპულ ქვეყნებშიც შეინიშნება. მაგალითად, დანიამაც სცადა განესაზღვრა ის მახასიათებლები, რაც მას სხვა ნაციებისგან განასხვავებს და უნიკალურს ხდის. დანიის კულტურის მინისტრმა, გასულ წელს, გამოაქვეყნა „დანიის კანონები“, სადაც ნახსენებ იყო ტერმინი-  “hygge, რაც აღნიშნავს გარემოს, სადაც ადამიანები თანაცხოვრობენ კომფორტულ, მშვიდ სოციუმში.

ლიტერატურის პროფესორი – დიტერ ბოხმაიერი, რომელსაც ეკუთვნის 1000-გვერდიანი ნაშრომი „რა არის გერმანია? ერის საკუთარი თავის ძება“, ამბობს, რომ გერმანიის ბრძოლა იდენტობის ძებნასთან დიდი ხსნის წინ დაიწყო, მთავარი მიზეზი კი არის ის, რომ გერმანია, როგორც სახელმწიფო მხოლოდ 1871 წელს ჩამოყალიბდა პატარა და მრავალრიცხოვანი საგრაფოების გაერთიანებით, მანამდე კი, „გერმანელობა განისაზღვრებოდა მხოლოდ კულტურით, განსხვავებით სხვა ევროპული ქვეყნებისაგან, ამიტომაც არსებობს ამ საკითხთან დაკავშირებული პრობლემები“.

 

 წყარო. The Washington Post

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
1 10 11 12 13 14 16
Page 12 of 16