close

პოლიტიკა

მედიცინაპოლიტიკა

უნიკალური ოპერაცია – ადამიანის ორგანიზმში ერთი თვის წინ ღორის თირკმელი გადანერგეს და გამართულად მუშაობს

298 views on

ამერიკელმა ქირურგებმა, ერთ თვეზე მეტი ხნის წინ, მკვდარი ტვინის მქონე ადამიანის ორგანიზმში გენმოდიფიცირებული ღორის თირკმელი გადანერგეს. სპეციალისტების განცხადებით, ამ პერიოდის განმავლობაში ორგანო შეუფერხებლად ფუნქციონირებდა. ეს არის ყველაზე გრძელი პერიოდი, როდესაც ღორის თირკმელმა ადამიანის სხეულში ფუნქციები გამართულად შეძლო.

მკვლევრები გადანერგილი თირკმლის მუშაობაზე დაკვირვების გაგრძელებას კიდევ ერთი თვის განმავლობაში გეგმავენ. ქირურგებმა ექსპერიმენტი მორის მილერის სხეულზე ჩაატარეს, რომელიც 57 წლის ასაკში, მოულოდნელად დაიღუპა. მისმა ოჯახმა მეცნიერებს მილერის სხეულის სამედიცინო კვლევისთვის გამოყენების ნება დართო.

მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ ღორის თირკმლის გადანერგვის პროცედურას უახლოეს მომავალში ცოცხალი ადამიანის ორგანიზმშიც ჩაატარებენ. მათი თქმით, თუ ყველაფერი გეგმის მიხედვით წარიმართება, ეს სამედიცინო სფეროში მნიშვნელოვანი გარღვევა იქნება, ვინაიდან ამ გზით დონორი ორგანოების დეფიციტის აღმოფხვრაა შესაძლებელი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაპოლიტიკასაქართველო

არჩევნებში გამარჯვებული პირველი მუსლიმი ქალი საქართველოდან იყო

1.25K views on

ყარაჯლარი აზერბაიჯანის საზღვართან მდებარე პატარა სოფელია. მოსახლეობა ძირითადად მუსლიმი აზერბაიჯანელებისგან შედგება, აქ ცხოვრება შედარებით მშვიდია, კაცები ტრადიციულ ჩაის მიირთმევენ, ქალები კი საშინაო საქმეებით იტვირთავენ თავს.

ასი წლის წინ ეს ადგილი დემოკრატიის განვითარების აკვანი იყო. ისტორიკოსმა ირაკლი ხვადაგიანმა აღმოაჩინა წყარო, სადაც წერია, რომ 1918 წელს დეპუტატის თანამდებობაზე მუსლიმი ქალი აირჩიეს.

ყარაჯლარის მატრიარქატული ისტორია

ქალს ფარიხან სოფიევა ერქვა და მის შესახებ ბევრი რამ არ არის ცნობილი, მათ შორის არც დაბადების თარიღი. ერთადერთი რაც ვიცით, ეს არის მისი ხელმოწერა ოფიციალურ დოკუმენტებზე, სავარაუდო ფოტო, საფლავი და მოგონებები ადგილობრივ მოსახლეობაში. იქ იხსენებენ, რომ ფარიხანი იარაღს ატარებდა და თუთუნსაც ეწეოდა, რაც იმ დროინდელი პატრიარქატული აზერული წყობისთვის კატეგორიულად მიუღებელი იყო. თუმცა, ფარიხანის ისტორიის მნიშვნელობა, პატარა მშვიდი სოფლის მასშტაბებს ცდება და კარგად გვიჩვენებს მეოცე საუკუნის პირველ ნახევარში მიმდინარე მოვლენებს.

1918 წელს, საქართველომ თანამედროვე დემოკრატიის განვითარებაში გაბედული ნაბიჯები გადადგა, მაგრამ სამი წლის შემდეგ ბოლშევიკურმა პარტიამ ყველაფერი გაანადგურა. პირველი ომის და ბოლშევიკური რევოლუციის ქარცეცხლში მოქცეულმა ქვეყანამ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და სოციალურ დემოკრატიული, მულტი-ეთნოსური რეგიონის შექმნა განიზრახა მიზნად. ახალგათავისუფლებულ ქვეყანაში უმცირესობების უფლებები, რელიგიის თავისუფლება და საყოველთაო არჩევნებში მონაწილეობის სისტემა კონსტიტუციით უნდა ყოფილიყო დაცული. მიზნის განხორციელება სოფლებში არჩევნების ჩატარებით დაიწყეს.

“პოლიტიკოსების აზრით, ნამდვილი დემოკრატია სოფლებზე გადის. თუ ახალი სისტემა სულ ქვედა დონემდე არ ჩამოყალიბდება, მაშინ დემოკრატია საქართველოში ვერ შემოვა”, — განაცხადა ხვადაგიანმა, რომელიც საქართველოს საბჭოთა წარსულის კვლევით არის დაკავებული.

სწორედ რომ დემოკრატიული საქართველოს ადგილობრივი მმართველების ძებნის დროს გადააწყდა ფარიხანის სახელს, რომელიც აზერბაიჯანელი ქალის სახელია. დოკუმენტში დეტალურად იყო აღწერილი ტიფლისში გამართული კრება, სადაც სხვადასხვა რეგიონის წარმომადგენლები ესწრებოდნენ, მათ შორის იყო ყარაჯლარის სოფელიც.

“როდესაც პირველად მისი სახელი ვნახე გავოგნდი”, — ხვადაგიანი ამბობს, რომ ფარიხანის სახელი ჯერ არჩევნების სიაში ნახა, შემდეგ კი რუსულ დოკუმენტში, სადაც ხელმოწერით ადასტურებს, რომ სოფიევა სოფლის ოფიციალური წარმომადგენელი იყო.

ფარიხან სოფიევა

ფოტო: Wikipedia

არქივში შენახულ დოკუმენტში აღწერილია, რომ სოფიევა დამოუკიდებელი კანდიდატი იყო და მთელი საქართველოს პოლიტიკურ პარტიებს უწევდა კონკურენციას. მისი გამარჯვება იმისი დასტურია, რომ სოფელში ის დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდა.

საყოველთაო არჩევნებში მონაწილეობის სისტემა 1918 წლის საქართველოსთვის ახალი არ იყო. პოსტ-იმპერიულ რუსეთში ქალები არჩევნებში იღებდნენ მონაწილეობას და თანამდებობასაც იკავებდნენ — მაშინ, როცა ახალმა ზელანდიამ ქალებს ხმის მიცემის უფლება ჯერ კიდევ 1893 წელს მისცა. თუმცა, საქართველო მაინც გამორჩეულია იმ მხრივ, რომ მუსლიმი მოსახლეობის რაოდენობა იმდენად დიდი იყო, საკუთარი თემის წარმომადგენელი შეეძლოთ ჰყოლოდათ. აზერბაიჯანმა, დამოუკიდებლობა 1918 წელს გამოაცხადა და პირველი მუსლიმანური ქვეყანა იყო, სადაც საყოველთაო არჩევნები დაწესდა. თუმცა, არჩევნების შემდეგ, ქალი არც ერთ თანამდებობაზე აურჩევიათ. საქართველოში 1919 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ხუთი ქალი და სამი კაცი აირჩიეს.

თითქმის დარწმუნებით შეიძლება ითქვას, რომ სოფიევა პირველი მუსლიმი ქალი იყო მთელი მსოფლიოს გარშემო, რომელიც თანამდებობის პირად აირჩიეს.

რა თქმა უნდა, აქამდე ბევრ მუსლიმ ქალს ჰქონდა პოლიტიკური ძალა და რამდენიმეს არც თუ ისე მნიშვნელოვანი თანამდებობაც კი ეკავა, მაგრამ სოფიევა პირველი იყო, რომელიც ხალხმა თავისი ნებით აირჩია.

ეს ღირშესანიშნავი მოვლენა, ქართულ მედიას შეუმჩნეველი არ დარჩენია. 1918 წელს, ჟურნალმა სახალხო საქმემ სოფიევას გამარჯვება იზეიმა. აღსანიშნავია, რომ გაზეთი მხარს სოციალისტ ფედერაციას უჭერდა და სწორედ ეს პარტია დაამარცხა სოფიევამ.

“პრესის განცხადებით, ძალიან დიდი წინგადადგმული ნაბიჯია, რომ მუსლიმი ქალი აირჩიეს თანამდებობაზე. ეს დემოკრატიის და კულტურული მრავალფეროვნებისკენ გადადგმული უზარმაზარი ნაბიჯი იყო, რომელიც სამწუხაროდ, მალე დაივიწყეს, თვითონ სოფელშიც კი, რადგან შემდგომ დატრიალებულმა საშინელებებმა დემოკრატიის დამკვიდრების შანსი მთლიანად მოსპო”.

სოფიევას კვალი

ყარაჯლარში სოფიევას კვალი დღესაც შემორჩენილია. ადგილობრივ სკოლაში, რომელსაც რესტავრაცია ახლა გაუკეთეს, მისი გვარი საპატიო დაფაზეა გამოკრული. ხვადაგიანი სოფელში მისთვის ჩავიდა, რომ სოფიევას გადარჩენილ შთამომავალს მიაგნოს და მის შესახებ მწირი ბიოგრაფიული ცნობები რამენაირად შეავსოს. როგორც კი სკოლის დირექტორის კაბინეტის კარი შეაღეს, ნათელი გახდა რომ დიდხანს ძებნა არ მოუწევდა.

ბედ ზადრ სოფიევი სკოლის ისტორიის მასწავლებელი და ფარიხანის ძმის შვილიშვილია. ის მართალია ფარიხანს არ იცნობდა, მაგრამ მასთან კავშირს ჯერ კიდევ მჭიდროდ გრძნობს.

“რეგიონში ყველა უხუცესმა იცის მისი სახელი და ყველაფერი რაც გააკეთა. ძალიან აქტიური ქალი იყო, ყველას ეხმარებოდა. თან იმ დროს ხალხს ისეთ საშინელ პირობებში უწევდა ცხოვრება და ის მაინც არავის არ ეუბნებოდა დახმარებაზე უარს”, — ამბობს ბეგ ზადრი და მას ქალ რობინ ჰუდს ადარებს.

ოთახში შეკრებილი მასწავლებლები თანხმობის ნიშნად თავს უქნევენ:

“ძალიან მამაცი იყო და განსხვავებული ხასიათი ჰქონდა. თუთუნს ეწეოდა,კაცების ყრილობაზეც კი დომინანტი ფიგურა თავად იყო”.

დღევანდელ დღეს, აზერბაიჯანელების თემში ეს თითქმის წარმოუდგენელი საქციელია. 2017 წელს შეგროვებულ მონაცემებში ჩანს, რომ გოგოებს 16 წლამდე აქორწინებენ და სწავლას ვეღარ აგრძელებენ. გენდერული დისკრიმინაცია აზერბაიჯანში ნორმაა და პოლიტიკური ძალაუფლება მათთვის თითქმის წარმოუდგენელია. ქალისთვის სიგარეტის მოწევაც კი მიუღებელ საქციელად ითვლება.

მოგონებები ფარიხანზე

თემში ფარიხანი შემორჩენილია როგორც თუთუნის მოყვარული ფილანტროპი, თუმცა ცნობილია მისი ცხოვრების სხვა მხარეც. 9-შვილიანი ოჯახიდან ისე ერთდერთი გოგო იყო და თავის ძმებს მეთაურობდა სხვადასხვა სახალხო საქმეში. შეიძლება ითქვას, რომ 8-ძმიან ოჯახში, დომინანტი ქალი, ყარაჯლარის დეფაქტო მმართველი არჩევნებამდეც იყო.

სოფლის ბოლოს რახშანდა სოფიევას სახლი დგას, რომელიც ფარიხანის ძმისშვილის ქვრივია. ეს 80-ს მიტანებული ქალი ერთადერთია, ვისაც ფარიხანი რეალობაში უნახავს და მისი არჩევნებში გამარჯვებაც ახსოვს.

“ოჰ ფარიხანი… ნათელში განისვენოს. ისეთი ქალი იყო! კაცი იყო ქალის სხეულში, მისი ყველას ეშინოდა, სოფელში ვინმეს რამე კითხვა თუ ჰქონდა, ყველა ფარიხანთან მიდიოდა რჩევის საკითხად. მისი სიტყვა კანონი იყო და ურჩობას ვერავინ უბედავდა”, — იხსენებს ის.

ფოტო: Eurosianet

რაშხანდას თქმით, ფარიხანი ბოლშევიკური წყობის შემდეგაც კი ანგარიშგასაწევი ძალა გახდა. სოფელში მინისტრის როლს ასრულებდა, ქორწილებში და გასვენებებში მოლასავით ყურანს კითხულობდა. ღარიბებისთვის შემოწირულობას აგროვებდა და სადაც არ უნდა წასულიყო, გერმანული რევოლვერი მუდამ თან დაჰქონდა. მისი დაჩოქება ვერავინ ვერ შეძლო, თვით საბჭოთა კავშირმაც კი.

ცხოვრება და გადარჩენა საბჭოთა კავშირში

სამწუხაროდ მის ძმებს ასე არ გაუმართლათ.

სტალინის დროს, 1937 წელს, მისი რვა ძმიდან ხუთი დახვრიტეს.

“მდიდრები იყვნენ, ამიტომ ავტომატური სამიზნეები გახდნენ”, — საუბრობს რახშანდა, რომელიც ამ დროს პატარა ბავშვი იყო. იხსენებს, როგორ წაიყვანეს ძმები მარშში და მოკლეს. მარში სავარაუდოდ საერთო სასაფლაოა, სადაც დახვრეტილებს ასაფლავებდნენ.

ისტორიკოსი ხვადაგიანი ხსნის, რომ სიკვდილით დასჯა სტალინის ეპოქისთვის დამახასიათებელი იყო.

“რთულია გაიგო რისთვის დასაჯეს. არქივში მარტო სიკვდილის დასჯის პროტოკოლია ნახსენები. ამბობენ, რომ ხალხის მტრები იყვნენ, თუმცა შეიძლება სოციალურ სტატუსს ჰქონდა გავლენა, ან იმას, რომ საბჭოთა კავშირის რეჟიმს არ ეგუებოდნენ. სიკვდილით დასჯას დიდი ახსნა არ სჭირდებოდა”.

სისხლიანმა წმენდამ ფარიხანის საჯარო ცხოვრებას წერტილი დაუსვა და მან მთელი დარჩენილი ცხოვრება ოჯახის დაცვას მოანდომა. ხალხის მტრის შვილები მასობრივი დისკრიმინაციის მსხვერპლ იყვნენ და ხშირად გადასახლებაში გზავნიდნენ. ვინც უცხო ქვეყანაში გაგზავნას გადაურჩებოდა, უმაღლესი განათლების მიღება ან მაღალი თანამდებობის დაკავება აკრძალული ჰქონდა. ძმების სიკვდილის შემდეგ, ფარიხანმა თავისი ძმისშვილები საკუთარი შვილებივით გაზარდა.

“ფაქტობრივად მათი დედა გახდა, მათთვის ცოცხლობდა და უმაღლესი განათლებაც კი მიაღებინა. მისი ძმისშვილები ექიმები, მასწავლებლები ან სხვა მაღალი თანამდებობის პირები გახდნენ. ეჰ, ფარიხანი ასეთი მაგარი ქალი იყო…” — იხსენებს რახშანდა.

ფარიხანის ძმისშვილიშვილი ბეგ ზადრი მის საფლავთნ ლოცულობს. სასაფლაოს ეს ნაწილი მარტო სოფიევებისთვის არის განკუთვნილი, ზოგიერთი საფლავის ქვა კი ფოტოებით არის გამშვენებული. ფარიხანის საფლავის ქვა კვადრატის ფორმისაა. იქვე, დიდი აგურის მავზოლეუმია გაშენებული, რომელიც მისმა ძმისშვილმა ააშენა. ადგილზე ასევე არის მემორიალი ფარიხანის გარდაცვლილი ძმების საპატივსაცემოდ, რადგან მათი სხეულები დაუნიშნავ სასაფლაოზე განისვენებს.

ფარიხანი 1953 წელს გარდაიცვალა, ზუსტად იმავე წელს მოკვდა სტალინიც. მას შემდეგ რაც ერთ-ერთი ძმისშვილის გარდაცვალების შესახებ გაიგო და გულის შეტევა მიიღო. მიუხედავად იმისა, რომ ფარიხანი თითქმის მსოფლიოში ერთადერთი მუსლიმი ქალი იყო, რომელმაც არჩევნებში გამარჯვება ხალხის ნებით მოახერხა, ის იმ ქვეყანაში გარდაიცვალა, სადაც არც არჩევანის თავისუფლება არსებობდა და არც რელიგიის. მას დღეს “კაცი ფარიხანის” სახელით იცნობენ და არა “დემოკრატიულად არჩეულ ლიდერ ფარიხანად”.

თვით მისი ძმისშვილიშვილიც კი ამბობს, რომ დღეს ქალის დემოკრატიული გზით არჩევა შეუძლებელია, რადგან ეს მათი კულტურისთვის მიუღებელია.

მაგრამ რახშანდა, რომელიც ფარიხანს პირადად იცნობდა, სულ სხვანაირად ფიქრობს:

“განათლების გარეშე არაფერი არ გამოვა. თუ ქალი ფარიხანივით განათლებულია, მაშინ მისთვის არაფერი არ არის შეუძლებელი”.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიზნესიეკონომიკაპოლიტიკა

ვინ არიან და რას ამბობენ ქენზიანელები?

3.24K views on

 

ქენზის მაკროეკონომიკური თეორიის თანახმად, ეკონომიკურ რყევებს ერთობლივი მოთხოვნის მკვეთრი დაცემა იწვევს. მიიჩნევა, რომ ერთობლივი მოთხოვნის ერთ–ერთი კომპონენტი – მოხმარება – შედარებით სტაბილურია და, ამიტომ, ერთობლივი მოთხოვნის დაცემას ინვესტიციების კლება იწვევს. ქენზის თეორიაში ფასები მოუქნელია შემცირების მიმართულებით და თუ ფასების კორექცია მაინც დაუბრუნებს ეკონომიკას წონასწორობის მდგომარეობაში, ამას დიდი დრო დასჭირდება. ამიტომ, რეცესიის დასაძლევად, მთავრობამ უნდა განახორციელოს აქტიური საბიუჯეტო პოლიტიკა გადასახადების შემცირებისა და სახელმწიფოს ხარჯების გაზრდის გზით, იმისთვის, რომ ერთობლივი მოთხოვნა გაზარდოს და ინვესტიციების შემცირება დააბალანსოს. ქენზიანელები, როგორც წესი, სახელმწიფო ხარჯების გაზრდის მომხრეები არიან.

 

წყარო: Harvard business review

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ემიგრანტიისტორიაპოლიტიკასაქართველო

ნიუ-იორკის ერთადერთი ქართველი ვიცე-მერი, რომელსაც თანამდებობა სამი მთავრობის მმართველობის პერიოდში ეკავა

1.97K views on

კონსტანტინე სიდამონ–ერისთავის (კონი)მსოფლიოს უდიდესი ქალაქის, ნიუ-იორკის  ვიცე-მერის თანამდებობა 1967-1973 წწ. სამი მთავრობის მმართველობის პერიოდში ეკავა. ცნობილი პოლიტიკოსი და გარემოს დამცველი უცხოეთში დაიბადა და გაიზარდა, თუმცა ცხოვრების მანძილზე ქართული ადათ–წესებსა და ტრადიციებს ინარჩუნებდა…

კონსტანტინე სიდამონ–ერისთავი ნიუ–იორკში 1930 წლის 28 ივნისს დაიბადა. ის არისტოკრატული ოჯახის შთამომავალია. მამა, სვიმონ (სიკო) სიდამონ–ერისთავი რუსეთის იმპერიის არმიის პოლკოვნიკი იყო. 1918 წელს სამშობლოში დაბრუნდა და სამხედრო კარიერა ქართულ არმიაში გააგრძელა პოლკოვნიკის ჩინით. 1921 წელს რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ ემიგრაციაში ამერიკაში წავიდა. იქ ცოლად შეირთო საფრანგეთში ამერიკის ელჩის ქალიშვილი ენ ბიგლოუ–ტრეისი. მასთან ქალ–ვაჟი – კონსტანტინე და ანა შეეძინა.

განათლება კოლუმბიის და პრისტონის უნივერსიტეტებში მიიღო. კორეაში არმიაში მსახურობის დროს ბრინჯაოს ვარსკვლავით დაჯილდოვდა. სწავლის დასრულების შემდეგ საკუთარი იურდიული კომპანია გახსნა. ქართველ ემიგრანტებს იურდიულ კონსულტაციას უწევდა და დასაქმებაში ეხმარებოდა.

ნიუ–იორკის საუკეთესო ნაწილში გახსნილ სვიმონის რესტორან “კავკასიის არწივში” ხშირად იყრიდნენ თავს ქართველები და კავკასიელები. მან ნიუ–იორკიდან 100 კილომეტრში, კლოდ–სპინგის რაიონში, იტალიაში საქართველოს ელჩ გიორგი მაჩაბელსა და სათვისტომოს თავმჯდომარე, პიანისტ ირაკლი ორბელიანთან ერთად კავკასიელთა დასასვენებელი სახლი “ალავერდი” დაარსა. “ალავერდი” არა მარტო დასასვენებელი, არამედ კავკასიელთა სამეგობრო ცენტრი გახდა. სვიმონ სიდამონ–ერისთავის გარდაცვალების შემდეგ (1964 წ.) დასასვენებლ სახლსა და “ალავერდის საზოგადოების” ხელმძღვანელობა მისმა ვაჟმა კონსტანტინემ გადაიბარა, მდივნობა კი მისმა მეუღლემ.  კონსტანტინე სიდამონ–ერისთავი სწავლობდა მილბრუკის სკოლაში. დაამთავრა პრინსტონის უნივერსიტეტი სამთო ინჟინრის დიპლომით. მსახურობდა არმიაში, მონაწილეობდა კორეის ომში, რისთვისაც ბრინჯაოს ვარსკვლავი დაიმსახურა. სამხედრო სამსახურის შემდეგ, 1957 წელს დაამთავრა კოლუმბიის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი, ჯერ იურიდიულ ბიუროში მუშაობდა, შემდეგ კი დასთან, ანა სიდამონ–ერისთავთან ერთად (რომელიც ასევე იურისტია) საკუთარი ბიურო გახსნა. კენედის მკვლელობის შემდეგ აქტიურად ჩაება ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში. გახდა ამერიკის შეერთებული შტატების რესპუბლიკური პარტიის წევრი და სწრაფად გაიკეთა პოლიტიკური კარიერა.

1965 წელს კონსტანტინე სიდამონ–ერისთავი ნიუ–იორკის მერის არჩევნებში რესპუბლიკური პარტიის კანდიდატ ჯონ ლინდსის წინასაარჩევნო კამპანიას ხელმძღვანელობდა. არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ ლინდსმა საავტომობილო მიმოსვლის დარგში თანაშემწედ დანიშნა. ასე გახდა კონსტანტინე სიდამონ–ერისთავი არა მარტო ამერიკის შეერთებული შტატების, არამედ მსოფლიოს უდიდესი ქალაქის, ნიუ–იორკის ვიცე–მერი. ამ თანამდებობაზე კარგა ხანს იმუშავა, სამი მთავრობა გამოიცვალა და პენსიაში გასვლამდე ქალაქის მმართველობაშიც დიდ როლს ასრულებდა. 1989 წლიდან 1993 წლამდე ნიუ–იორკის რეგიონის გარემოს დაცვის სააგენტოს ხელმძღვანელობდა.

ნიუ-იორკის ყოფილი ვიცე-მერი საქართველოს შვილებთან ერთად რამდენჯერმე ესტუმრა.  მისი ინიციატივითა და ძალისხმევით 1994 წელს დაარსდა ამერიკული ჰუმანიტარული ორგანიზაცია “საქართველოს ამერიკელი მეგობრები”, რომლის დირექტორთა საბჭოს ის სიცოცხლის ბოლომდე თავმჯდომარეობდა, ორგანიზაციას დღეს კონის უფროსი ვაჟი სიმონ სიდამონ-ერისთავი ხელმძღვანელობს.“საქართველოს ამერიკელი მეგობრების” მეშვეობით უამრავი ჰუმანიტარული, საგანმანათლებლო და სამედიცინო პროგრამა დაფინანსდა. კონი ერისთავი ბოლომდე ჩართული იყო ყველა საგანმანათლებლო, სამედიცინო, თუ სოციალური დახმარების პროექტში.  უცხოეთში დაბადებული და გაზრდილი კონსტანტინე სიდამონ-ერისთავი ქართულ ადათ–წესებს დიდ პატივს სცემდა. ქართული სათვისტომოს ღონისძიებებს და საღამოებს, ყოველთვის ქართულ ჩოხაში გამოწყობილი ესწრებოდა. ის ამერიკაში, 2012 წლის იანვარში 81 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
პოლიტიკასაქართველო

ევროკომისიის 12 მოთხოვნა – EU-ს კანდიდატის სტატუსის მისაღებად

684 views on

მოგეხსენებათ, რომ ცნობილი გახდა ევროკომისიის გადაწყვეტილება საქართველოს, მოლდოვასა და უკრაინასთან დაკავშირებით ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მიღებაზე.
ევროკომისიის მოსაზრებითა და რეკომენდაციით მოლდოვამ და უკრაინამ უნდა მიიღოს კანდიდატის სტატუსი, ხოლო საქართველოს ეძლევა ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივა, თუმცა მნიშვნელოვანია შეასრულოს აღნიშნული 12 მოთხოვნა წლის დასრულებამდე
ესენია:
• აღმოფხვრას პოლიტიკური პოლარიზაცია. აღნიშნულ საკითხებზე უნდა იმუშაოს ყველა პარტიამ, 19 აპრილის შეთანხმების მიხედვით

• სახელმწიფო ინსტიტუტების გამართულად მუშაობა. მათი დამოუკიდებლობა, ანგარიშვალდებულება.

• გამჭირვალე და ეფექტიანი სასამართლო რეფორმის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა.

• ანტიკორუფციული სააგენტოს დამოუკიდებლობა და ელიტური კორუფციის შემთხვევების ეფექტიანად გამოძიება

• „დეოლიგარქიზაციის“ შესრულების ვალდებულება

• გაძლიერებული ბრძოლა ორგანიზებულ დანაშაულთან და სამართალდარღვევების ეფექტიანად გამოძიება

• პროფესიონალური, თავისუფალი, პლურალისტური და დამოუკიდებელი მედიაგარემო

• მოწყვლადი ჯგუფის უფლებების დაცვა

•  ჩართავს სამოქალაქო საზოგადოებას გადაწყვეტილებების მიღებაში “ყველა დონეზე”
• მიიღებს კანონს, რომელიც უბიძგებს ქართველ მოსამართლეებს, “პროაქტიულად გაითვალისწინონ საკუთარ მსჯელობებში ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს შეფასებები”
• ახალ სახალხო დამცველად დაინიშნება დამოუკიდებელი ადამიანი. დანიშვნა იქნება გამჭვირვალე, მისი სამსახური – ზეგავლენებისგან თავისუფალი.

საბოლოო გადაწყვეტილება საქართველოს, უკრაინისა და მოლდოვას ევროპულ მომავალთან დაკავშირებით ევროპული საბჭოს მიერ 23-24 ივნისს ბრიუსელში გამართულ შეხვედრაზე გახდება ცნობილი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
პოლიტიკა

უკრაინის შეიარაღებული ძალები და არმიის მთავარსარდალი – ევროპის ფარი

502 views on

ამერიკის შეერთებული შტატების გაზეთ “Politico-ში“ უკრაინის არმიის მთავარსარდალს, ვალერი ზალუჟნს და მის ბრძოლებს რუსეთის არმიის წინააღმდეგ სტატია მიეძღვნა, სახელად – ” უკრაინელი “რკინის“ გენერალი – გმირი, რომელიც ვარსკვლავი არ არის”. პუბლიკაციის მოცულობის გამო მიზანშეწონილად მივიჩნიეთ მოკლე ვერსია შემოგვეთავაზებინა.
მთელი მსოფლიო ელოდა, რომ რუსეთის არმია უკრაინის ქვედანაყოფებს რამდენიმე დღეში გაანადგურებდა. უკრაინის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალი, ვალერი ზალუჟნი სხვაგვარად ფიქრობდა. თუკი შეიძლება ერთ ადამიანს მიეწეროს “კიევის დაცვა და ქვეყნის უდიდესი ქალაქების შეუპოვარი წინააღმდეგობა მტრის შეტევებზე – ეს ვალერი ზალუჟნია”.
ნატოსთან თანამშრომლობის შედეგად ჯგუფმა ჩამოაყალიბა დასავლური სტანდარტების საფუძველზე ომის წარმოების მოქნილი მოდელი. უკრაინის პრეზიდენტმა ზალუჟნი თანამდებობაზე 2021 წლის ივლისში დანიშნა და იმ დღიდანვე ვარაუდობდა, რომ სრულმასშტაბიანი აგრესიის საფრთხე არსებობდა. სულ მალე აშშ-ს ადმინისტრაციამ გაფრთხილება გასცა უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შესახებ და სცენარი რეალობად 24 თებერვალს იქცა.
ვალერი ზალუჟნი ბავშვობიდან იყო დაკავშირებული სამხედრო ცხოვრებასთან. მამამისი საბჭოთა ოფიცერი გახლდათ. სწავლობდა ოდესის სამხედრო აკადემიის სახმელეთო ჯარების ინსტიტუტში და კიევის ეროვნული თავდაცვის აკადემიაში. იყო მექანიზებული ბრიგადის უფროსიც იყო. 2014 წელს, როდესაც იანუკოვიჩის ხელისუფლება დაემხო და დონბასში სამხედრო მოქმედებები დაიწყო, ზალუჟნი მეთაურობდა დებალცევოშის ბრიგადას. სწორედ აქ მიმდინარეობდა სისხლისმღვრელი ომი და შემდგომში პრეზიდენტი პეტრო პოროშენკო იძულებული გახდა ხელი მოეწერა უკრაინისთვის წამგებიან „მინსკის შეთანხმება-2-ზე”.
2019 წელს ვალერი ზალუჟნი უკრაინის შეიარაღებული ძალების „ჩრდილოეთის“ დაჯგუფების ოპერატიულ ხელმძღვანელად დანიშნეს. აშშ-ის სპეცდანიშნულების ქვედანაყოფის ყოფილი ოფიცერი, პოლკოვნიკი ლიამ კოლინზი ამბობს, რომ უკრაინელი „კომანდოსები“ არაფრით არ ჩამოუვარდებიან თავიანთ დასავლელ კოლეგებს. ვალერი ზალუჟნი თანამედროვე უკრაინის არმიაზე აცხადებს, რომ იგი პროფესიონალი და კვალიფიციური სამხედროებისგან შედგება და დღეს უკრაინული საზოგადოება მათ ნებას არ მისცემს 2013 წელს დაბრუნდნენ.
ნატოს ქვეყნების მიერ მიწოდებული ათასობით „ჯაველინმა“, „სტინგერმა“ და სხვა დამხმარე რესურსმა ცხადია ბრძოლის ველზე შეუფასებელი დახმარება გაუწია უკრაინელებს, მაგრამ უკრაინის არმიაზე ყველაზე დიდი ცვლილება ნატოს წვრთნებში რეგულარული მონაწილეობა იყო. საბჭოური მენტალიტეტის აზროვნების აღმოფხვრისა და გაჯანსაღების შედეგია მათი უპილოტო საფრენი აპარატების წარმატებით გამოყენება.
ვალერი ზალუჟნის პოსტზე დანიშვნა უკრაინის არმიის მასშტაბური გარდაქმნის ნაწილს წარმოადგენდა. სწორედ მას ეკუთვნის სიტყვები – “უკრაინის შეიარაღებული ძალები – ევროპის ფარი“. მრავალი წლის განმავლობაში ზალუჟნის სურვილი იყო უკრაინის შეიარაღებული ძალების სრულყოფილი დაფინანსება და საზოგადოებრივი მხარდაჭერის უზრუნველყოფა. თუმცა, ომის პერიოდში მისი თხოვნა არმიასთან გვერდით დგომა და ჯარისკაცებისთვის საქმის კეთების საშუალების მიცემა იყო, რომ საზოგადოებაში ომის მსვლელობის დროს რაიმე ეჭვი არ გაჩენილიყო. „მე მინდა მივმართო იმ პოლიტიკოსებს, რომლებიც ზოგიერთი ქალაქების „ღალატზე“ ლაპარაკობენ და ოპერატიული სიტუაციის „შეფასებებს“ აკეთებენ. „თქვენი ისეთი უპასუხისმგებლო განცხადებებით, როგორებიცაა, მაგალითად, „მოწინააღმდეგემ ესა და ეს ქალაქი რატომღაც ბრძოლის გარეშე დაიკავა“ ან „ვიღაც-ვიღაცები ქვეყნის ჩასაბარებლად ემზადებიან“, ჩვენს ჯარისკაცებს შეურაცხყოფას აყენებთ“, – წერს გენერალი.
უკრაინა და უკრაინის არმია სიძლიერით მსოფლიოში მეორე არმიის შეტევას უმკლავდება ამ დრომდე. ამ საქმეში კი ვალერი ზალუჟნის წვლილი შეუფასებელია. სტატიაში მას უწინასწარმეტყველებენ სამხედრო მეცნიერებაში ისტორიული ფიგურის ადგილის დაკავებას და „რკინის უძლეველ ზალუჟნს” უწოდებენ.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაპოლიტიკა

ჩრდილოეთ კორეის ახალი აკრძალვები

1.07K views on

ჩრდილოეთ კორეის ლიდერი, კიმ ჩენ ინი მიიჩნევს, რომ კომუნისტური რეჟიმისათვის უცხოური გავლენა საფრთხეს წარმოადგენს. სწორედ ამიტომ, სახელმწიფო მედიამ ახალგაზრდებს მოუწოდა ისაუბრონ მხოლოდ ჩრდილოეთკორეულ ენაზე.
ასევე სახელმწიფოს დაქვემდებარებაში მყოფმა გაზეთმა გამოაქვეყნა გაფრთხილება, რომ არ გადმოიღონ სამხრეთკორეული მოდა, ვარცხნილობა ან მუსიკა. ეს ყველაფერი კი ახალი კანონპროექტის ნაწილია, რაც მიზნად ისახავს უცხოური გავლენის მაქსიმალურად შემცირებას. კანონის დამრღვევ პირებს თავისუფლების აღკვეთა ან სიკვდილით დასჯა დაემუქრება.
ერთ-ერთ სტატიაში აღნიშნულია, რომ იდეოლოგიური და კულტურული შემოჭრა გაცილებით უფრო სახიფათოა, ვიდრე მტერი, რომელიც პირდაპირ შეიარაღებული მოდის. კანონის მიღებამდე კიმ ჩენ ინმა მუსიკალურ ჟანრ K-pop-ს(კორეული პოპი) კიბო უწოდა, რომელიც ახალგაზრდების მოწამვლას ისახავს მიზნად.
ყველას, ვინც სამხრეთკორეული, ამერიკული ან იაპონური მედიის ჭარბად მოხმარებისთვის დაიჭირეს, ახლა სიკვდილით დასჯა ელოდება. ხოლო ვინც უცხოური მედიის ყურებისათვის დააკავეს, საპატიმროში 15 წელს გაატარებენ.

წყარო:bbc.com
მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
პოლიტიკა

“საავიაციო მეკობრეობა” – რატომ დასვეს მინსკში იძულებით თვითმფრინავი?

619 views on

Ryainar-ის ათენი-ვილნიუსის რეისის თვითმფრინავმა მოულოდნელად მიმართულება შეიცვალა და იგი მინსკში იძულებით დაეშვა ბელარუსის პრეზიდენტის,  ალექსანდრე ლუკაშენკოს ბრძანებით, რის შემდეგაც ჟურნალისტი რომან პროტასევიჩი, ოპოზიციონერი აქტივისტი და ტელეგრამ არხ ნექსთის თანადამფუძნებელი დააკავეს. მასზე ბელარუსში საქმეა აღძრული და პატიმრობაც ელოდება. ჟურნალისტმა რომან პროტასევიჩმა ჯერ კიდევ თვითმფრინავში ყოფნის დროს მგზავრებს განუცხადა, რომ მას ბელარუსში სიკვდილით დასჯა მოელის.

Ryanair-ის განცხადებით, ბელარუსის საჰაერო კონტროლის სამსახურმა მიაწოდა ინფორმაცია ბორტზე, რომ თვითმფრინავში ასაფეთქებელი ნივთიერება იყო, რის გამოც უახლოესი აეროპორტისკენ აიღეს გეზი და თვითმფრინავიც საბოლოოდ მინსკში დაეშვა. მოგვიანებით ასაფეთქებელი ნივთიერების არსებობა არ დადასტურდა.

აღნიშნული რეისის იძულებით დასმისა და ოპოზიციონერი აქტივისტის დაკავების გამო ევროკავშირმა საპასუხოდ ბელარუსის ელჩი, ალექსანდრ მიხნევიჩი დაიბარა და 24 მაისს შეხვედრაც გამართეს. განცხადებაში კი ნათქვამია, რომ ევროპული საბჭო ბელარუსის ხელისუფლების ქმედებას განიხილავს და შესაბამის ზომებსაც მიმართავს, შესაძლოა სანქციების სახით, ოპოზიციაზე ძლიერი ზეწოლის გამო.

უკრაინის პრეზიდენტი, ვლადიმერ ზელენსკი კი საპასუხოდ აპირებს შეწყვიტოს საჰაერო მიმოსვლა ბელარუსთან, რის შედეგადაც ბელარუსისთვის უკრაინის საჰაერო სივრცე დაიკეტება.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
პოლიტიკა

საპროტესტო აქციებს კოლუმბიაში 24 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა

479 views on

უკვე  ერთ კვირაზე მეტია, რაც კოლუმბია საპროტესტო აქციებმა მოიცვა. მოსახლეობა კოლუმბიაში აპროტესტებს ხელისუფლების ეკონომიკურ პოლიტიკას და პრეზიდენტ ივან დუკის მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს.
პროტესტი 28 აპრილს დაიწყო, იგი საგადასახადო რეფორმის წინააღმდეგ იყო მიმართული, რაც, მთავრობის თქმით, ქვეყანას ეკონომიკური კრიზისის დაძლევაში უნდა დახმარებოდა. რამდენიმე დღეში პრეზიდენტმა კანონპროექტი უკან გაიწვია, თუმცა პროტესტი არ შეჩერებულა.
დემონსტრანტების აზრით, ხელისუფლების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები პანდემიის პერიოდში კიდევ უფრო აღარიბებს მოსახლეობას. ისინი მოითხოვენ რეალურ ქმედებებსა და რეფორმებს, რაც მათ შეუმსუბუქებს მდგომარეობას.
5 მაისს კოლუმბიის ქუჩები ბრძოლის ველად გადაიქცა, დემონსტრანტებმა გაარღვიეს ბარიერები და პოლიციის შენობებს თავს დაესხნენ. პოლიციამ მათი დაშლა სხვადასხვა გზით სცადა. ამ შეტაკებას ემსხვერპლა 24 ადამიანი, მათი უმეტესობა მომიტინგე იყო, თუმცა მათ შორის სამართალდამცავებიც იყვნენ. ასობით ადამიანი დაშავდა და 80-ზე მეტი დაკარგულად ითვლება. აღნიშნულმა კიდევ უფრო გაამძაფრა პროტესტის გრძნობა.
მომიტინგეების თქმით, ერთადერთი რისი გაკეთებაც მათ შეუძლიათ პროტესტია. მთავრობა კი ძალადობაში ადანაშაულებს დისიდენტურ ჯგუფებს, პრეზიდენტმა დუკიმ კი განაცხადა, რომ მთავრობა მზად არის მოსმენის სივრცე შექმნას.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
მსოფლიოპოლიტიკა

ჯო ბაიდენმა ლტოლვილების მიღების წლიური ზღვარი გაზარდა 15 000-დან 62 500-მდე

846 views on

ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა, ჯო ბაიდენმა სახელმწიფოში ლტოლვილების მიღების წლიური ნორმა 15 000-დან 62 500-მდე გაზარდა. 15 000-იანი შეზღუდვა დაწესებული იყო წინა პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის მიერ, რაც ისტორიულ მინიმუმად ითვლებოდა. რაც შეეხება ბარაკ ობამას პრეზიდენტობის პერიოდს, ყოველწლიური ზღვარი 110 000 იყო, რაც შეცვალა რეკორდულად დაბალმა რიცხვმა ტრამპის პრეზიდენტობის პერიოდში.

საარჩევნო კამპანიის დროს ჯო ბაიდენი აცხადებდა, რომ აუცილებლად გაზრდიდა დაწესებულ ნორმას, თუმცა ასეთი მასშტაბის გაფართოება პრაქტიკაში იოლი განსახორციელებელი არ იქნებოდა. აპრილის თვეში კი მან განაცხადა, რომ 15 000-იანი შეზღუდვა გამართლებულია ქვეყნის ეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე.

ბაიდენის აღნიშნულმა განცხადებამ საკითხის გააქტიურება და ლტოლვილთა სააგენტოების პროტესტი გამოიწვია. შესაბამისად, გადაწყდა რომ წლიური ზღვარი გაზრდილიყო 62 500-მდე, რასაც მოჰყვა განცხადებაც, რომ 15 000-იანი ზღვარი ნამდვილად არ პასუხობდა ამერიკის ღირებულებებს და თეთრი სახლის ადმინისტრაცია გეგმავს, რომ მომავალი წლისთვის ეს რიცხვი გაზარდოს 125 000-მდე.

თეთრი სახლის ოფიციალური წარმომადგენლის განცხადებით, აღნიშნული გადაწყვეტილება მკაფიო მესიჯია, რომ ლტოლვილების მიღება ამერიკის შეერთებული შტატებისთვის ერთ-ერთ პრიორიტეტს წარმოადგენს.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
1 2 3 … 16
Page 1 of 16