მსოფლიო

აშშ-ის პრეზიდენტი, დონალდ ტრამპი, გასულ თვეში ვიზიტით საუდის არაბეთში იმყოფებოდა, სადაც პირველ პირთან შეხვედრისას მხარი დაუჭირა ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური მიზნების განხორციელებას, რომელთა შორის ყატარის შეკავება და რეგიონული გავლენის მოპოვებაც იგულისხმება.

როდესაც 5 ივნისს, საუდის არაბეთმა, ბაჰრეინმა და არაბთა გაერთიანებულმა საემიროებმა დიპლომატიური ურთიერთობები გაწყვიტეს ყატართან, გადაკეტეს სახმელეთო და საჰაერო საზღვრები, ყატარელ მოსახლეობას კი ტერიტორიის დასატოვებლად 14 დღე მისცეს, დონალდ ტრამპი, სოციალური ქსელის საშუალებით, დადებითად გამოეხმაურა მომხდარს: „შესაძლოა ეს იყოს ტერორიზმის საშინელების დასასრული“,  რითაც ოფიციალურად „მწვანე შუქი“ აუნთო საუდის არაბეთს.

რატომ არის ყატარი მნიშველოვანი?

ყატარი მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი თხევადი ბუნებრივი აირის მწარმოებელია. იგი ფლობს ,,ალ-ჯაზირას”- ახლო აღმოსავლეთის, ფაქტობრივად, ერთადერთი ტელეარხს, რომელიც არ კონტროლირდება ხელისუფლების მიერ და არ გადის ცენზურის კონტროლს. ყატარს ძალიან ახლო ურთიერთობები აქვს ირანთანაც, რომელთან ერთადაც ბუნებრივი აირის მოპოვებით მასშტაბურ სამუშაოებს აწარმოებს. მხარს უჭერს „მუსლიმურ საძმოს“- პოლიტიკური ისლამის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს წარმომადგენელს, რაც საუდის არაბეთის გაღიზიანებს იწვევს. წარსულშიც არსებობდა ყატარის დამორჩლებისა და გავლენის სფეროში მოქცევის მცდელობა, თუმცა – წარუმატებელი.

ივნისის დასაწყისში განვითარებული მოვლენების კონკრეტული მიზეზი არ ყოფილა, გარდა იმისა, რომ ყატარს ბრალს სდებენ ტერორისტული აქტივობებისა და დაჯგუფებების დაფინანსებაში. ,,The Financial Times-მა” ცოტა ხნის წინ გამოაქვეყნა სტატია, სადაც ნათქვამია, რომ ყატარმა 1 მილიარდი დოლარის ოდენობის თანხა გადაუხადა ირანს, რომელიც ალ-ქაიდასთან დაახლოებულად უფრო ასოცირდება, მიზეზით, რომ ყატარელი ტყვეები გაეთავისუფლებინათ ერაყის ხელისუფლებისგან. გაჩნდა გონივრული ეჭვი, რომ 1 მილიარდ დოლარს შეეძლო მნიშნელოვანი სამხედრო დივიდენდები მოეტანა ტერორისტული დაჯგუფებებისთვის. თუმცა, ზემოთ აღნიშნული ინფორმაცია ოფიციალურად არ დასტურდება.

რეგიონულ დონეზე გავლენა

ყატარის ბლოკადამ მნიშვნელოვანი დესტაბილიზაცია შეიტანა სპარსეთის ყურის თანამშრომლობის საბჭოში, რომელიც ახლო აღმოსავლეთის არასტაბილური გარემოს მთავარ დამრეგულირებელ ორგანოდ ითვლება. საბჭოს ორი წევრი, ქუვეითი და ომანი, არ დათანხმდა საუდის არაბეთის მოთხოვნას, რომ გაეწყვიტათ კავშირები ყატართან.

აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, საუდის არაბეთის ქმედებების მხარდაჭრა მნიშვნელოვან საფრთხხეს უქმნის აშშ-ის, როგორც ანგარიშგასაწევი ძალის რეპუტაციას ახლო აღმოსავლეთის რეგიონში. მკვლევარების შეფასებით, მსგავსი ქმედება შეიძლება „გადაითარგმნოს“, როგორც აშშ-ის არათანმიმდევრულობა, რომ მას შეუძლია ზურგი აქციოს მოკავშრეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ისტორიულ „მტერთან ერთი შეხვედრა გამართა“.  რამდენიმე დღის წინ, დონალდ ტრამპმა, შესაძლოა სიტუაციის გამოსწორების მიზნით, დაპირსპირებულ მხარეებს მედიატორის როლის თამაში  და პრობლემის დიალოგის სახით გადაჭრის ალტერნატივა შესთავაზა.

ზემოთ აღნიშნულს გარკვეულწილად ამტკიცებს ის, რომ  სხვა რეგიონულმა აქტორებმა თავს თავისუფლად მოქმედების საშუალება მისცეს. მაგალითად, ეგვიპტე, რომლის პრეზიდენტმა ლიბერალური იდეოლოგიის ჟურნალ ,,Mada Masr-ის” პორტალზე და სხვა 20-მდე მედია საშუალებაზე წვდომა დაბლოკა, მათ შორის მოხვდა ,,ალ-ჯაზირაც”. ბაჰრეინში კი ხელისუფლების წარმომადგენლებმა 5 ადამიანი მოკლეს, 286  დააპატიმრეს რელიგიური და პოლიტიკური ნიადაგის საფუძველზე, მომდევნო დღეს კი გააქუმეს ყველაზე მთავარი ოპოზიციური ძალის პარტია.

სხვადასხვა შეფასებით, დონალდ ტრამპის ვიზიტმა საუდის არაბეთში, მისდამი მხარდაჭრის გამოხატვამ და ყატარისადმი არატოლერანტული განცხადებების გაკეთებამ, დაარწმუნა საუდის არაბეთი და არაბთა გაერთიანებულ საემიროები, რომ მათ შეეძლოთ ყატარის პრობლემის მსგავსი სახით გადაწყვეტა, რომ აშშ, დღევანდელი ადმინისტრაციის პირობებში, აღარ დაუპირისპირდებოდა და დაგმობდა მათ ქმედებებს, რაც ახლო აღმოსავლეთის დესტაბილიზაციის პირდაპირ „რეცეპტს“ წარმოადგენს.

წყარო: The Economist, BBC, The Washington Post

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

რამდენიმე დღის წინ The Washington Post-ზე გამოქვეყნდა სტატია, სადაც გერმანიაში მოღვაწე ჟურნალისტი ცდილობს არგუმენტირებულად ახსნას, თუ როგორ უწყობს ხელს მიგრანტების გაზრდილი რაოდენობა გერმანელებში იდენტობის კრიზისის გაძლიერებას.

სტატიაში აღნიშნულია, რომ  გერმანიის იდენტობის პრობლემა ჯერ კიდევ მე-20 საუკუნიდან ხდება ნათელი, როდესაც ნაცისტების ქმედებებისა და მსოფლიო ომების შედეგებმა მნიშვნელოვნად განაპირობა ფაქტი, რომ გერმანელებს უჭირდათ თავიანთი თავი განესაზღვრათ, როგორც ერი.

გერმანიის შინაგან საქმეთა მინისტრმა, რამდენიმე ხნის წინ, გამოაქვეყნა მარტინ ლუთერის თეზისების მსგავსი 10 დებულება, იმაზე, თუ რა აქვს, ან უნდა ჰქონდეს საერთო ყველა გერმანელს, რამაც კვლავ წინა პლანზე წამოწია იდენტობის და ე.წ leitkultur-ის (მთავარი კულტურული მახასიათებელი, წარმმართველი კულტურა) საკითხი.

გარდა იმისა, რომ ზემოთ აღნიშნულ „თეზისებში“ ნახსენები იყო მეტ-ნაკლებად ნაცნობი გერმანული მახასიათებლები, როგორიცაა, მაგალითად, განათლების დაფასება, მინისტრი ახალჩამოსულ მუსლიმებსაც ახსენებს და მოუწოდებს, რომ ადგილობრივ, გერმანულ ტრადიციებსა და ჩვეულებებთან ადაპტირდნენ: „ჩვენ (გერმანელებს) გახსნილი საზოგადოება, სოციუმი გვაქვს, ვაჩვენებთ ჩვენს სახეს და არ ვატარებთ ჩადრს, თქვენც ასე უნდა მოიქცეთ“.

იპოზიციურმა ძალამ და კრიტიკოსებმა შინაგან საქმეთა მინისტრს ბრალი დასდეს პოპულიზმში. ზოგიერთმა ის ანტიიმიგრაციული იდეების მქონე „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ პარტიასთან  დაახლოებულ პირად მოიხსენია, რაც ლოგიკური განვითარებაა, თუკი გავითვალისწინებთ, რომ სექტემბერში გერმანიის ფედერალური არჩევნები უნდა ჩატარდეს.

მიუხედავად კრიტიკისა, ახლახან გამოქვეყნებული კვლევის შედეგები ცხადყოფს, რომ გერმანიის მოსახლეობის ნახევარზე მეტისთვის გერმანული იდენტობა მართლაც წარმოადგენს განსჯის საგანს და რომ ზემოთ ხსენებული  „leitkultur-ის“ იდეის განვითარების საჭიროებას გრძნობენ. ანგელა მერკელის  „ქრისტიან-დემოკრატების გაერთიანების“ პარტიის იურისტი, ჯენს შპანი აღნიშნავს: „გერმანელი მოქალაქეები გაზრდილი მიგრანტების რაოდენობის გამო, მართლაც ცდილობენ გაარკვიონ და თავიდან განსაზღრონ რა არის გერმანელისთვის განუყოფელი. ჯანმრთელი პატრიოტიზმი არის ის, რის შეთვისებასაც გერმანელების უმეტესიბა ცდილობს, რადგან მე-20 საუკუნის ისტორიიდან გამომდინარე, რთულია გერმანული პატრიოტიზმის იდეის განვითარება“.

ეს ტენდენცია სხვა ევროპულ ქვეყნებშიც შეინიშნება. მაგალითად, დანიამაც სცადა განესაზღვრა ის მახასიათებლები, რაც მას სხვა ნაციებისგან განასხვავებს და უნიკალურს ხდის. დანიის კულტურის მინისტრმა, გასულ წელს, გამოაქვეყნა „დანიის კანონები“, სადაც ნახსენებ იყო ტერმინი-  “hygge”, რაც აღნიშნავს გარემოს, სადაც ადამიანები თანაცხოვრობენ კომფორტულ, მშვიდ სოციუმში.

ლიტერატურის პროფესორი – დიტერ ბოხმაიერი, რომელსაც ეკუთვნის 1000-გვერდიანი ნაშრომი „რა არის გერმანია? ერის საკუთარი თავის ძება“, ამბობს, რომ გერმანიის ბრძოლა იდენტობის ძებნასთან დიდი ხსნის წინ დაიწყო, მთავარი მიზეზი კი არის ის, რომ გერმანია, როგორც სახელმწიფო მხოლოდ 1871 წელს ჩამოყალიბდა პატარა და მრავალრიცხოვანი საგრაფოების გაერთიანებით, მანამდე კი, „გერმანელობა განისაზღვრებოდა მხოლოდ კულტურით, განსხვავებით სხვა ევროპული ქვეყნებისაგან, ამიტომაც არსებობს ამ საკითხთან დაკავშირებული პრობლემები“.

 წყარო. The Washington Post

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”