close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

მეცნიერებმა მზის სისტემის მეათე პლანეტის არსებობის ახალი მტკიცებულება მოიპოვეს 

2.02K views on

მზის სისტემა პლუტონის პლანეტიდან ჯუჯაპლანეტად გადაფასების შემდეგ უცვლელი აღარაა.

შარშან კალიფორნიის ტექნოლოგიის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ ჩვენს მზის სისტემაში მეცხრე პლანეტა არსებობს, რომელიც დედამიწაზე 10-ჯერ უფრო დიდი ზომისაა და ჩვენი მზის სისტემის მოძრავ ჩაღრმავებულებში იმალება.

„ახალი ექსცენტრიული KBO აღმოვაჩინეთ, რომელიც უნდა იყოს ის ადგილი, სადაც მე-9 პლანეტა მდებარეობს,“ – განაცხადა მეცნიერმა მაიკ ბრაუნმა.

მსგავსი აღმოჩენები გაკეთდა ახალ ჯუჯაპლანეტებთან მიმართებითაც. 530 კმ დიამეტრის 2014 UZ224-ს ორბიტის შესასრულებლად დაახლოებით 1,100 დედამიწის წელი სჭირდება.

თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, ჩვენს მზის სისტემაში სხვა სიურპიზებიც არსებობს.

არიზონას უნივერსიტეტის მეცნიერებმა -კეტრინ ვოლკმა და რენიუ მალჰოტრამ  კუიპერის სარტყელში უცნაური მოძრაობა შენიშნეს. მათი აზრით, ეს მოძრაობა მეათე პლანეტის არსებობის ვარაუდს აჩენდა.

კუპერის სარტყელში საგნები ჩვენი მზის სისტემის სხვა ძირითად სხეულებთან იმდენად დაშორებულია, რომ დიდი პლანეტების გრავიტაციული გავლენა მათზე გავლენას არ ახდენს. თუმცა მათი მოძრაობის წინასწარმეტყველება შესაძლებელია ცის კვლევებისა და  მოწინავე ტექნოლოგიების წყალობით. ხოლო თუ ეს წინასწარმეტყველება შეუსაბამოა, ეს ნიშნავს, რომ სხვა ობიექტიც არსებობს – სხვა დიდი სხეული, რომლის სიმძიმის ძალაც კუპერის სარტყლის ობიექტების მოძრაობებზე ზეგავლენას ახდენს.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მეცხრე პლანეტა მზის გარშემო დაახლოებით 700 AU მანძილზე მოძრაობს. კეტრინ ვოლკისა და რენიუ მალჰოტრას მტკიცებით, მეათე პლანეტა მზესთან მეცხრე პლანეტასთან შედარებით ახლოს მდებარეობს (50 AU). მათივე აზრით, პლანეტა ზომის თვალსაზრისით მარსთანაა მიახლოებული.

თუმცა სხვა ასტრონავტები ამ ფაქტს სკეპტიკურად უყურებენ და აცხადებენ, რომ ამდენად ახლოს მდებარე და ასეთი კაშკაშა პლანეტა შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
დედამიწაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერები: მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით სამ მეოთხედს სიცხისგან დაღუპვა ემუქრება  

2.45K views on

მეცნიერები გვაფრთხილებენ: იმ შემთხვევაში, თუ სათბური გაზების ატმოსფეროში გამოყოფა გაგრძელდება, მომავალი 80 წლის მანძილზე მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით სამ მეოთხედს პაპანაქება სიცხისგან დაღუპვა ემუქრება.

სამეცნიერო ნაშრომების მიმოხილვამ აჩვენა, რომ მსოფლიოში 1,900-ზე მეტი ადგილია, სადაც 1980 წლიდან ადამიანები სიცხისგან იღუპებიან. მაგალითად 2010 წელს მოსკოვში სიცხისგან 10,800-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა,  დაახლოებით 4,900 ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა მაღალ ტემპერატურას პარიზში 2003 წელს, სიცხის შედეგად 740 ადამიანი გარდაიცვალა ჩიკაგოში 1995 წელს.

მეცნიერების შეფასებით, თუკი ნახშირბადის გამონაბოლქვის დონე მოიმატებს,  ეს მონაცემები საუკუნის ბოლოსთვის  დაახლოებით 74 პროცენტით გაიზრდება.

მათივე მტკიცებით, კლიმატი იმდენად სწრაფად იცვლება  იცვლება, რომ ნაკლებად სავარაუდოა, ადამიანებმა მომატებულ ტემპერატურასთან გამკლავება შეძლონ. დათბობის სწრაფი ტემპი – ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, ადამიანის აქტივობა კლიმატის ცვლილებას 170-ჯერ უფრო სწრაფად იწვევს, ვიდრე ბუნებრივი ძალები – უკვე მრავალ მცენარისა და ცხოველის სახეობის უქმნის პრობლემას.

ჟურნალ ,,Nature Climate Change-ში” გამოქვეყნებული კვლევის თანახმად, გლობალური დათბობა ადამიანის სიცოცხლეს საფრთხეს უქმნის.

ადამიანებს შეუძლიათ 37C (98.6 F)-ზე მაღალ ტემპერატურას გაუძლონ, თუ ისინი სითბოს დაკარგვას შეძლებენ, ძირითადად, ოფლიანობით. მაგრამ მაღალი ტენიანობის დროს, როდესაც ჰაერი წყლის ორთქლით გაჯერებული ხდება, ეს პროცესი ხდება ,,არაეფექტური”, ვინაიდან ოფლი ორთქლდება კანიდან.

ტენიანობის პირობებში სიკვდილი შესაძლოა 37C- ზე ნაკლებმა ტემპერატურამაც გამოიწვიოს, რადგან სხეული მნიშვნელოვან სითბოს წარმოქმნის – დასვენებისას დაახლოებით 100 ვატს.

მეცნიერების დასკვნით, სასიკვდილო კლიმატური პირობების ზემოქმედების შედეგები კიდევ უფრო გამწვავდება ასაკიან მოსახლეობაში. სიცხის ეფექტს ამწვავებს მზარდი ურბანიზაციაც.

 

წყარო: http://www.independent.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

მეცნიერებმა მზის სისტემის მიღმა 10 პლანეტა აღმოაჩინეს, რომელზეც შესაძლოა სიცოცხლე არსებობდეს

2.93K views on

ასტრონომებმა მზის სისტემის მიღმა კიდევ 219 კანდიდატი პლანეტა აღმოაჩინეს. 10 მათგანი დაახლოებით იმავე ზომისაა და მასზე ისეთივე ტემპერატურაა, როგორიც დედამიწაზე, რაც სიცოცხლის არსებობის შანსს ზრდის.

ასტრონავტებმა პლანეტის კანდიდატები ნასას Kepler Space Telescope-ის საშუალებით გედის თანავარსკვლავედში აღმოაჩინეს.

კანდიდატებს შორისაა 10 ახლად აღმოჩენილი კლდოვანი სამყარო, რომლებიც თავიანთი მშობელი ვარსკვლავისგან ისეთი მანძილითაა დაშორებული, რაც პლანეტების ზედაპირზე წყლის დაგროვების საშუალებას იძლევა. წყალი კი, მეცნიერების აზრით, სიცოცხლის არსებობის ძირითადი ინგრედიენტია.

,,ჩვენთვის მნიშვნელოვანი საკითხია ის, ვართ თუ არა სამყაროში მარტო. შესაძლოა კეპლერი დღეს არა პირდაპირ გვეუბნება, რომ მარტო არა ვართ,” – განაცხადა კეპლერის პროგრამის მეცნიერმა მარიო პერეზმა.

ნასამ კეპლერის ტელესკოპი დედამიწის მსგავსი პლანეტების შესასწავლად 2009 წელს გაუშვა. 4-წლიანი მისიის პეიოდში კეპლერა 2,335  დადასტურებული და 1,699 კანდიდატი პლანეტა აღმოაჩინა, ანუ საერთო ჯამში -4,034.  მათ შორისაა დაახლოებით 50 ისეთი სამყარო, რომელიც დაახლოებიით დედამიწის ზომისაა და მასთან მიახლოებული ტემპერატურაა.

კეპლერის მონაცემებმა მეცნიერებს საშუალება მისცა შეეფასებინათ, პლანეტას დედამიწის მსგავსად მყარი ზედაპირი აქვს, თუ ნეპტუნის მსგავსად – აირის. განსხვავება მეცნიერებს დაეხმარება პოტენციურად დედამიწის მსგავსსა და სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობების მქონე პლანეტის აღოჩენაში.

კეპლერის გუნდმა აღმოაჩინა, რომ პლანეტები, რომლებიც დედამიწაზე დაახლოებით 1.75 ჯერ დიდია,  ნაკლებად კლდოვანია, ხოლო დედამიწაზე 3.5 ჯერ დიდი ზომის პლანეტები ნეპტუნის მსგავსად აირით შემოგარსული არიან.

ჯერჯერობით, ასეთი პლანეტები, რომლებსაც მეცნიერებს ,,სუპერ-დედამიწებსა” და ,,მინი-ნეპტუნებს” უწოდებენ, დედამიწის მზის სისტემაში აღმოჩენილი არაა.

,,საინტერესოა ის ფაქტი, რომ გალაქტიკაში პლანეტის ყველაზე გავრცელებული სახეობა არ გვხვდება”, – აცხადებენ კეპლერის მეცნიერები.

 

წყარო: http://www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაკვლევები

ახალი აღმოჩენა დარვინისტების საქმეს კიდევ უფრო ართულებს

3.87K views on

არსებობს ძველი ამბავი ქიმიკოსზე, ფიზიკოსსა და ეკონომისტზე, რომლებიც უდაბნო კუნძულზე იდგნენ და წვნიანის კონსერვის მეტი საჭმელი არაფერი ჰქონდათ. „მოდი, გავაცხელოთ კონსერვის ქილა, სანამ ამოიბერება და გასკდება წარმოქმნილი გაზების შედეგად“, – განაცხადა ქიმიკოსმა. „არა, არა,“ – უპასუხა ფიზიკოსმა, „მოდი ,მოვისროლოთ ქილა ისეთი კინეტიკური ენერგიით, რომ გასკდეს,“  „გამოვიყენოთ ქილის გასახსნელი,“ – თქვა წუთიერი ფიქრის შემდეგ ეკონომისტმა.

ეს გახლავთ მიდგომა, რომელიც ძალიან ჰგავს დარვინისტების მიდგომას სიცოცხლის წარმოშობის მიმართ. დარვინული მუტაციისა და ბუნებრივი სელექციის მექანიზმი განმარტავს ყველაფერს სიცოცხლის შესახებ, თუმცა არა იმას – თუ როგორ დაიწყო ის. დარვინისტები იძულებული არიან ავტორეპროდუქციული უჯრედის არსებობა ივარაუდონ, რომელიც გენეტიკური კოდის სახით ინფორმაციას შეიცავს. კარგია. მაგრამ საიდან მოდის ეს პატარა სასწაული?

ახალი აღმოჩენა პირველი უჯრედის შესახებ კიდევ უფრო მეტ განმარტებას იძლევა. ავსტრალიელი მეცნიერების მიერ გრენლანდიაში აღმოჩენილი ნამარხი შესაძლოა აქამდე აღმოჩენილი სიცოცხლის კვალის უძველესი მტკიცებულება იყოს. Wollongong- ის უნივერსიტეტის გუნდმა ჟურნალ ,,Nature-ში” მათი კვლევის შედეგები გამოაქვეყნა. ბაქტერიების ცოცხალ კოლონიებს მეცნიერებმა სტრომატოლიტები უწოდეს.

რა არის განსაკუთრებული სტრომატოლიტებში? მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ისინი 3,7 მილიარდი წლისაა ანუ 220 მილიონი წლით უფრო ძველი, ვიდრე აქამდე აღმოჩენილი უძველესი ნამარხი.

„ეს ართულებს ადრეული ცხოვრების ქიმიკატებისგან ევოლუციის ამბავს. ხუმრობის გარეშე! სტანდარტული გეოლოგიის მიხედვით, ეს მიკრობული კოლონიები არსებობდნენ იმ პერიოდის კვალდაკვალ, როდესაც დედამიწა მძიმე ასტეროიდულ „დაბომბვას“ განიცდიდა, რაც მათ პრაქტიკულად გამოუსადეგარს ხდის. ეს ადრეული თარიღი, ევოლუციის მოსახდენთან შედარებით ცოტა დროს ტოვებს,” – აღნიშნულია ,,New York Time-ში” გამოქვეყნებულ სტატიაში.

თუ სიცოცხლე ასე სპონტანურად და გეგმიურად ვითარდება ასეთი მკაცრი პირობების ქვეშაც კი, მაშინ ის ყველგან უნდა განვითარდეს. მეცნიერებმა ჯერ კიდევ ვერ მოახერხეს ლაბორატორიაში ქიმიკატისგან ერთი უჯრედის წარმოებაც კი.

დოქტორი სტივენ მეიერი თავის წიგნში – ,,უჯრედის ხელწერა” – განმარტავს, თუ რატომ შეიძლება ეს დარვინიზმის აქილევსის ქუსლი იყოს. იმისთვის რომ ბუნებრივი სელექციის შედეგად ევოლუცია დაიწყოს, საჭიროა ავტორეპროდუქციული უჯრედი. მაგრამ უჯრედი და მისი დნმ-ის პროექტი ძალიან რთულია იმისათვის, რომ შემთხვევითი ქიმიურ რეაქციების შედეგად წარმოიშვას. შანსი, რომ თუნდაც ერთი პროტეინი შემთხვევით წარმოიშვას, ასტრონომიულია.

მეიერი და სხვა ინტელექტუალური დიზაინის თეორეტიკოსები მიიჩნევენ, რომ სიცოცხლისთვისა საჭირო სტრუქტურები „ვიღაცამ“ უნდა დაგეგმოს და შექმნას.  რაც უფრო მეტ აღმოჩენას ვაკეთებთ, მით უფრო ვხვდებით, რომ სიცოცხლე იდუმალებითაა მოცული.

 

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

,,ნასას” ექსპერიმენტის დროს ცა გაფერადდება

2K views on

,,ნასა” კვირა საღამოს ექსპერიმენტს ჩაატარებს, რომლის დროსაც აშშ–სა შუა ატლანტიკური სანაპიროს ზემოთ ცაზე მწვანე და წითელი ღრუბლები გამოჩნდება.

ამ ექსპერიმენტით ,,ნასა” შეეცდება უფრო მეტი შეიტყოს დედამიწის ატმოსფეროს ზემოთ მდებარე დამუხტული ნაწილაკების შესახებ.

პატარა რაკეტა 10 ბიდონი ბარიუმითა და სხვა ქიმიური ნივთიერებებით ვირჯინიაში მდებარე ვირჯოფსის კუნძულიდან კვირა საღამოს გაეშვება.

გაშვებიდან დაახლოებით ხუთი წუთის შემდეგ ბიდონებიდან ლურჯი-მწვანე და წითელი ორთქლი გამოვა, რომელიც ხელოვნურ ღრუბლები შეგროვდება და ნიუ-იორკიდან ჩრდილოეთ კაროლინამდე გამოჩნდება.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ლუმინისცირებული ფერები მზის სხივების საშუალებით ბარიუმთან, სტრონციუმთან და სპილენძის ოქსიდთან ურთიერთქმედებაში შევა.

მიუხედავად იმისა, რომ ფრენა დაახლოებით რვა წუთს გაგრძელდება, ფერადი ღრუბლები 20 წუთის განმავლობაში იქნება ხილვადი.

ნასას მეცნიერები ღრუბლებს გააკონტროლებენ და შეეცდებიან, დედამიწის იონოსფერო უკეთ შეისწავლონ. მათი მიზანია გაარკვიონ, როგორ მოქმედებს იონოსფერო ატმოსფეროს სხვა შრეებთან.

კვირის ექსპერიმენტი ჩაიშლება, თუ დაკვირვების ერთ–ერთ ზონაში მაინც ცა მოწმენდილი არ იქნება.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ალკოჰოლი ტვინის ფუნქციის აუარესებს და მის სტრუქტურას ცვლის

2.54K views on

ზომიერი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღებაც კი ტვინის სტრუქტურის ცვლასა და ტვინის ფუნქციის გაუარესებასთანაა დაკავშირებული.

30-წლიანი კვლევის შედეგად, რომლის ფარგლებშიც 550 შუახნის ზედმეტად მსმელი, ზომიერად მსმელი და არამსმელი ადამიანი გამოიკვლიეს, მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებიც მეტ ალკოჰოლს მოიხმარდნენ, ჰიპოკამპის ატროფიის უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იყვნენ. ეს გახლავთ ტვინის დაზიანების ფორმა, რომელიც მეხსიერებასა და სივრცულ ნავიგაციაზე ახდენს ზეგავლენას.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ის ადამიანები, რომლებმაც კვირაში საშუალოდ 30 ერთეულზე მეტი დალიეს, ყველაზე მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფებოდნენ, თუმცა ისინიც, ვინც ზომიერად დალია – 14 -21 ერთეული კვირაში -ჰიპოკამპის ატროფიის ბევრად უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იყვნენ, ვიდრე ისინი, ვისაც საერთოდ არ დაულევია.

მკვლევართა გუნდი ოქსფორდის უნივერსიტეტიდან და ლონდონის უნივერსიტეტის კოლეჯიდან აცხადებდნენ, რომ მათი შედეგები შეეესაბამება იმ ცვლილებას, რომელიც ბრიტანეთმა ალკოჰოლის დღიური დოზის რეკომენდაციასთან დაკავშირებით გაიდლაინებში შეიტანა და რაც ალკოჰოლის დღიური დოზის შემცირებას ითვალისწინებს. თუმცა იგივე კვლევა ეჭვქვეშ აყენებს აშშ-ში დადგენილ ლიმიტს.

აშშ-ის გაიდლაინების თანახმად, კვირაში 24.5 ერთეული ალკოჰოლის მიღება უსაფრთხოა მამაკაცებისთვის, თუმცა კვლევის თანახმად, კვირაში 14-21 ერთეული ალკოჰოლის მიღება ტვინის სტრუქტურის ცვლილებების რისკს ზრდის.

ალკოჰოლის ერთეული დამოკიდებულია სასმელში ალკოჰოლის შემცველობასა და მიღებული ალკოჰოლის რაოდენობაზე და  გამოითვლება შემდეგი ფორმულით

საშ × v: 1000 =  ალკოჰოლის ერთეულს. სადაც საშ არის სასმელში ალკოჰოლის შემცველობა, ხოლო V  – სასმელის მოცულობა. მაგ. გამოვითვალოთ  200 მლ თეთრი ღვინის ალკოჰოლის ერთეული, რომლის ალკოჰოლის შემცველობა არის 14%. 14× 200 :1000 = 2,8 ალკოჰოლის ერთეული.

50  მლ არაყის ალკოჰოლის ერთეული, რომლის საშ  60%-ია,  შეადგენს 60× 50 :1000 = 3,0 ალკოჰოლის ერთეული.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

მეცნიერები: ,,ორსულობის დროს მოწევა ნაყოფის ღვიძლს აზიანებს”

2.25K views on

ახალი კვლევის შედეგებზე დაყრდნობით მეცნიერები აცხადებენ, რომ სიგარეტის კვამლში აღმოჩენილი ქიმიკატები ნაყოფის ღვიძლს ანგრევს.

დასკვნები კიდევ ერთი სამხილია იმისთვის, თუ რამდენად სახიფათო მოწევა ორსული ქალებისათვის.

მეცნიერებმა ახალი აღმოჩენა მას შემდეგ გააკეთეს, რაც იმ ღეროვან უჯრედებს დააკვირდნენ, რომლებსაც სხვა სახის უჯრედებად გარდაქმნის უნარი აქვთ.

სიგარეტში შემავალი ტოქსიკური ნაერთები ნაყოფის ღვიძლის ქსოვილს აზიანებს. აღსანიშნავია, რომ ის, ედინბურგის უნივერსიტეტის მეცნიერები ყველაზე მეტად გააკვირვა, არის ის, რომ ეს ტოქსინები ბიჭებსა და გოგონებზე განსხვავებულად მოქმედებს. თუმცა, სიგარეტის კვამლში შემავალი 7 000 ქიმიკატი ორივე სქესის ნაყოფს ხანგრძლივ ზიანს აყენებს.

მწეველი დედების ბიჭებს ღვიძლის ნაწიბურების განვითარების ნიშნები აღენიშნათ, რაც მოგვიანებით ციროზის მიმართ მიდრეკილებას იწვევს. ეს დაავდება კი ღვიძლის უკმარისობის მიზეზი ხდება და სათანადო მკურნალობის ჩაუტარებლობის შემთხვევაში, ფატალურია.

მწეველი დედების გოგონებში კი ღვიძლში მეტაბოლიზმის მარეგულირებელი უჯრედების დაზიანება გამოიწვია.

„ეს სამუშაო იმ პროექტის ნაწილია, რომლის მიზანია დაადგინოს, თუ რამდენად საზიანოა ორსული დედის მიერ თამბაქოს მოწევა ნაყოფის განვითარებისთვის. ამ დასკვნებმა ნათელი მოფინა იმასაც, რომ ამ მხრივ ფუნდამენტურუი განსხვავება არსებობს მამრობით და მდედრობით სქესს შორის,“ – განაცხადა აბერდინის უნივერსიტეტის სამედიცინო მეცნიერებათა ინსტიტუტის დირექტორმა – პროფესორმა პოლ ფოვერერმა.

 

წყარო: Dailymail

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეკონომიკაკვლევებიმსოფლიოსოციოლოგია

კვლევა: როგორ და რაში ხარჯავენ ფულს სხვადასხვა ქვეყანაში?

2.18K views on

 Eurostat-ის კვლევით ბაზაში ახალი კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა, რომლის მიზანიც იყო იმის გარკვევა, თუ როგორ და რაში ხარჯავდნენ ფულს სხვადასხვა ქვეყანაში. გამოიკვეთა ტენდენცია, რომ ის, თუ რაში და რამდენს ხარჯავენ კონკრეტული სახელმწიფოს მოქალაქეები, პირდაპირ ეხმიანება ამ სახელმწიფოს შესახებ დამკვიდრებულ სტერეოტიპებს. მაგალითად: კვლევის მიხედვით, რუსეთის ფედერაციის მოსახლეობის საერთო შემოსავლის 8% იხარჯება ალკოჰოლურ სასმელებსა და თამბაქოს მოხმარებაზე, რაც აღემატება მსოფლიოს ყელაზე მდიდარი ქვეყნების იმავე კატეგორიის მაჩვენებელსაც კი. ავსტრალიის მოსახლეობის შემოსავლის 10%-მდე  რეკრეაციასა და გართობაზე იხარჯება,  სამხრეთ კორეის საპირისპიროდ, რომლის მოსახლეობაც შემოსავლის უმეტესობას წიგნებსა და განათლებაზე ანაწილებს.

უფრო მდიდარი ქვეყნები, მაგალითად აშშ და ავსტრალია, სადაც საყოფაცხოვრებო ხარჯები ერთ ადამიანზე 30 000 $-მდეც კი აღწევს წლიურად, უფრო მიდრეკილნი არიან, რომ ნაკლები თანხა დახარჯონ საკვებზე, ვიდრე, მაგალითად, მექსიკასა და რუსეთში, სადაც საშუალო ხარჯი 6 000 $-ია. ამ განსხვავებების მიზეზი პოლიტიკურ  და სახელმწიფო მოწყობის სისტემებში უნდა ვეძიოთ. მაგალითად, ამერიკაში შემოსავლის საერთო რაოდენობის თითქმის მეხუთედს შეადგენს კერძო ჯანმრთელობის დაზღვევის ხარჯები, შესაბამისად, ამერიკელებს უწევთ პრიორიტეტულად გადაანაწილონ დანახარჯები. ევროკავშირში, სადაც საერთო სადაზღვევო სისტემა მოქმედებს, საშემოსავლო ბიუჯეტის მხოლოდ 4% იხარჯება მასზე, რაც უფრო მეტ თანხას უტოვებს ადამიანებს სხვადასხვა სახის აქტივობების განსახორციელებლად. ასევე, ევროკავშირის ქვეყნებთან მიმართებით, გამოიკვეთა ტენდენცია, რომ ზემოთ აღნიშნული მაჩვენებლები რეგიონების მიხედვით განსხვავებულია: მალტაში, სადაც მოსახლეობა დაახლოებით 450 000 ადამიანია, საყოფაცხოვრებო ხარჯების 20 % -მდე სარესტორნო და სასტუმრო ბიზნესის დანახარჯებზე მოდის, მაშინ, როცა ლიტვაში იგივე მაჩვენებელი 2,9 %-ია. ეს ფაქტი შეიძლება აიხსნას იმით, რომ ლიტვა შედარებით ღარიბი ქვეყანაა, სადაც საშუალო დანახარჯი ერთ ადამიანზე ორჯერ ნაკლებია ზოგადად ევროკავშირის მოქალაქის საშუალო წლიურ დანახარჯთან შედარებით. ჰოლანდიაში ყველაზე მეტი იხარჯება დასვენება-გართობაზე, ყველაზე ნაკლები, ამ მხრივ, კი საბერძნეთში (შეიძლება მივიჩნიოთ ფინანსური კრიზისის შედეგად, რადგან, როგორც კვლევის ავტორები ვარაუდობენ, ეს თანხა შეიძლება დაიხარჯოს, მაგალითად, ვალების უკან დაბრუნებაში.)

კვლევის სრული შედეგების ნახვა შეგიძლიათ აქ.

 

ავტორი: ცირა შვანგირაძე

წყარო: The Economist

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

შესაძლოა თუ არა ზიკა ვირუსით ტვინის სიმსივნის დამარცხება?

1.89K views on

ბრიტანელი მეცნიერები ცდილობენ, რომ ვირუსი ზიკა ტვინის სიმსივნური უჯრედების მოასაკლავად გამოიყენონ.

კვლევაში აქცენტი  გლიობლასტომაზე იქნება გაკეთებული. ეს არის თავის ტვინის კიბოს ყველაზე გავრცელებული ფორმა, რომელიც მაღალი ლეტალობით ხასიათდება.

ვირუსი ზიკა უარყოფით გავლენას ახდენს თავის ტვინის ღეროვანი უჯრედების განვითარებაზე და ჩვილებში მძიმე უუნარობას იწვევს – თუმცა ზრდასრულებში, რომელთა ტვინებიც უკვე ჩამოყალიბებულია, ზომიერ გრიპის მსგავს სიმპტომებს.

გლიობლასტომის დროს კიბოს უჯრედები განვითარებადი ტვინის მსგავსია, ამიტომ ვირუსის, შესაძლოა მათზე ზემოქმედებისთვის იქნეს გამოყენებული.

კემბრიჯის უნივერსიტეტის მეცნიერები სიმსივნურ უჯრედებს ლაბორატორიაში თაგვებზე გამოცდიან იმისთვის, რომ ზიკას პოტენციალი დაადგინონ.

ზიკა ვირუსის გავრცელება ხორცილდება კოღოს ნაკბენით. ყველაზე გავრცელებულ სიმპტომებად ითვლება ცხელება, გამონაყარი, ტკივილი სახსრებში და კონიუნქტივიტი. დაავადებას ხშირ შემთხვევაში მსუბუქი მიმდინარეობა ახასიათებს და გრძელდება რამდენიმე დღიდან ერთ კვირამდე. ზიკა ვირუსი მძიმე კლინიკური სიმპტომატიკით დაავადების მიმდინარეობა და შესაბამისად ჰოსპიტალიზაციაც იშვიათია.

2015 წლის მაისში, ამერიკის ჯანმრთელობის ორგანიზაციამ (Pan American Health Organization (PAHO)) გამოაცხადა განგაში, ზიკას ვირუსით გამოწვეულ დადასტურებულ პირველ შემთხვევასთან დაკავშირებით ბრაზილიაში. ეპიდაფეთქება ბრაზილიაში ხასიათდებოდა გიენ-ბარეს სინდრომის, ახალშობილთა თანდაყოლილი დეფექტებისა და ორსულობის არასასურველი გამოსავლის შემთხვევათა მატებით. მშობიარობის წინ ინფიცირებულ დედას, შეუძლია გადასცეს ვირუსი ახალშობილს მშობიარობისას, თუმცა ეს ძალზედ იშვიათი მოვლენაა.

ზიკა ვირუსის ეპიდაფეთქებები 2015 წლამდე ვლინდებოდა აფრიკაში, სამხრეთ აზიასა და წყნარი ოკეანის კუნძულებზე.

ზიკა ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა არ არსებობს. ინფიცირების პრევენცია შესაძლებელია კოღოების კბენისგან თავდაცვით.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
გეოგრაფიაკვლევები

ანტარქტიდის ,,სისხლის ჩანჩქერის” საიდუმლო ამოხსნილია

4.68K views on

1911 წელს ანტარქტიდაზე აღმოჩენილ კლდეზე, რომელიც სისხლისფერი წყლით იყო ,,დასვრილი” 2017 წლამდე მიდიოდა კვლევა. მეცნიერები ვერ ხვდებოდნენ, თუ რატომ ჰქონდა მას ასეთი შეფერილობა და თავდაპირველად ამ ყველაფერს წითელი ფერის წყალმცენარეს აბრალებდნენ.

ეს ადგილი მსოფლიოში ცნობილია, როგორც ,,სისხლის ჩანჩქერი”, თუმცა სისხლი არაფერ შუაშია და როგორც უკვე დამტკიცდა, არც წყალმცენარე.

საქმე ისაა, რომ ჩანჩქერის წითელი შეფერილობის მიზეზი კლდის ნელი გაჟღენთვაა რკინით მდიდარი მლაშე წყლით, რომელიც ჰაერთან კონტაქტის შემდეგ სწორედ ასე იჟანგება. გაუგებარი იყო, თუ საიდან მოედინებოდა ეს წყალი, როგორც  ალასკა-ფეირბენკსის უნივერსიტეტის მკვლევართა ჯგუფის დაკვნიდან ვიგებთ,  წითელი მარილხსნარის ბილიკი სათავეს, სულ მცირე, 1,5 მილიონი წლის ასაკის მყინვარის ქვეშ იღებს., რომელიც 100 კმ სიგრძეზეა გადაჭიმული ტრანსარქტიკულ მთებში.

 როგორც ჩანს, მილიონობით წლის წინ, როდესაც ტეილორის მყინვარი ყინულოვან კონტინენტზე ფართოვდებოდა, ყინულისა და თოვლის უთვალავი ფენის ქვეშ პატარა, მლაშე ტბა ჩაიჭირა. მარილიანი წყალი უფრო და უფრო კონცენტრირებული გახდა, სანამ მარილის ხსნარმა სიმლაშის იმ დონეს არ მიაღწია, რომ მხოლოდ გარკვეულ ტემპერატურაზე გაყინულიყო.

წყარო:  www.sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 106 107 108 109 110
Page 108 of 110