close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

მარსზე მოგზაურობა ბევრად უფრო საშიშია, ვიდრე ფიქრობდნენ

 ,,ნასა“ მარსზე ასტრონავტების გაგზავნას 15-20 წელიწადში აპირებს. ჩინეთი აცხადებს, რომ წითელ პლანეტაზე ადამიანების გაგზავნას 2020-2030 წლებისთვის გეგმავს. „მარსზე“ ფეხის დადგმაზე თვალი რუსეთსაც უჭირავს.

SpaceX-ის დამაარსებელმა – ელონ მასკმა შარშან ილონ მარსის კოლონიზაციის პროგრამა წარადგინა. 2018 წლისთვის, როდესაც მარსი დედამიწას 57,6 მილიონ კილომეტრზე მოუახლოვდება, მასკის კომპანია იქ უპილოტო ზონდის გაგზავნას აპირებს. მგზავრების გაგზავნას კი მარსზე კომპანია 2022 წლისთვის გეგმავს.

 მაგრამ თუ თაგვებში რადიაციული ზემოქმედების კვლევას ადამიანებთანაც აქვს საერთო, მარსი შესაძლოა ბევრად უფრო საშიში იყოს, ვიდრე მოსალოდნელია.

ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნებულ კვლევაში აღნიშნულია, რომ ძირეული პრობლემაა კოსმოსური სხივები.

 

კოსმოსური სხივების საფრთხე

კოსმოსური სხივები მაღალ ენერგეტიკული ატომური და სუბატომიური ნაწილაკებია, რომლებიც წარმოიქმნებიან ფეთქებადი არსკვლავებისგან, შავი ხვრელებისგან და სივრცის სხვა ძლიერი წყაროებისგან.

ამ სხივებმა შეიძლება გამოიწვიოს დნმ-ის დაზიანება, გაზარდოს კიბოს რისკი, გამოიწვიოს  კატარაქტები,  ნერვული სისტემის დაზიანება და სისხლის მიმოქცევის და სხვა ჯანრთელობის პრობლემები ასტრონავებში.

მკვლევარებმა იციან, რომ ასტრონავტები ბევრად უფრო მაღალი რადიაციულ დასხივებას განიცდიან, ვიდრე ადამიანები, რომლებიც დედამიწაზე იმყოფებიან, ვინაიდან პლანეტის ატმოსფერო დიდი რაოდენობით მავნე ენერგიას შეიწოვს.

დედამიწის მაგნიტური ველი კოსმოსის რადიაციას მიმართულებას უცვლის, რაც საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე მყოფ ასტრონავტებს იცავს.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ გზა მარსისკენ არის „გახსნილი სეზონი კოსმოსური სხივებისთვის“.

ჯანდაცვის მეცნიერი ამ პრობლემის შესწავლა თაგვებზე სცადეს.

რატომაა ღრმა კოსმოსში მოგზაურობა უფრო საშიში, ვიდრე მოსალოდნელი იყო?

როდესაც უჯრედი კოსმოსურ დასხივებას განიცდის, ის არა მხოლოდ თავად განიცდის ცვლილებას, არამედ ახლო მდებარე უჯრედების კიბოდ მუტირებაც ხდება.

წინა კვლევებში ეს დომინოს ეფექტი აღმოჩენილი არ იყო.

მიუხედავად ამ შემაშფოთებელი დასკვნისა, მეცნიერები  მიიჩნევენ, რომ მარსზე მისია დაწყებამდე არ უნდა შეჩერდეს. ამიტომ ისინი არსებული პრობლემისგან გამოსავალ გზებს ეძებენ.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ექიმებს მოუწოდებენ, ყურის ინფექციების დროს ანტიბიოტიკები ,,პარაცეტამოლით” ჩაანაცვლონ

ექიმებს მოუწოდებენ, ყურის ინფექციების დროს ანტიბიოტიკების დანიშვნისგან თავი შეიკავონ და ისინი ,,კალპოლით” ან ,,ნუროფენით” ჩაანაცვლონ.

აღნიშნული ინიციატივით ორგანიზაცია Nice-ი გამოვიდა იმ ფონზე, როცა სულ უფრო მეტი და მეტი მტკიცებულება ჩნდება იმისა, რომ ანტიბიოტიკები თანდათან კარგავენ ძალას და იძენენ რეზისტენსობას სხვადასხვა დაავედების მიმართ.

ახლახან გამოქვეყნებულ გაიდლაინში Nice-ი მოუწოდებს ექიმებს, რომ ყურის ინფექციების დროს ბავშვებს ,,პარაცეტამოლი” ან ,,იბუპროფენი” მისცენ. ეს მოიცავს კალპოლსა და მსგავს მედიკამენტებს, რომლებიც შეიცავენ პარაცეტამოლს ან თხევადი ფორმის იბუპროფენს. Nice-ი ამტკიცებს, რომ ყურის ინფექციების უმრავლესობა ერთ ან ორ დღეში თავისთავად ლაგდება.

2015 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბავშვების 60 პროცენტს 24 საათში ტკივილი ანტიბიოტიკების მიღების გარეშე უმცირდებოდა. თუმცა ორგანიზაცია იმასაც აღნიშნავს, რომ იმ ბავშვებმა, რომლებსაც უფრო სერიოზული ინფექციის სიმპტომები აქვთ, მედიკამენტები უნდა მიიღონ.

სტატისტიკის თანახმად, ოთხიდან ერთ ბავშვს ათი წლის ასაკამდე ერთხელ მაინც ემართება შუა ყურის ინფექცია. ყველაზე ხშირი კი ეს 15-18 თვის ასაკშია.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ მიმდინარე კვირას განაცხადა, რომ ანტიბიოტიკების რეზისტენტობა ,,გლობალური ჯანდაცვის საგანგებო მდგომარეობაა”.

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ბუს „ყურებს“ სმენადაქვეითებული ადამიანების მკურნალობაში გამოიყენებენ

მეცნიერები აცხადებენ, რომ კიოტები გვიან ასაკშიც ინარჩუნებენ სმენის კარგ უნარს.
აღსანიშნავია, რომ მანამდე, იგივე უნარი შოშიებში აღმოაჩინეს. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ კიოტების „უბერებელი ყურები“ მათ სმენის პრობლემების მქონე ადამიანების მკურნალობის მეთოდების გაუმჯობესებაში დაეხმარებათ.
ფრინველებს შიდაყურის დაზიანების თვითაღმოფხვრის უნარი აქვთ.
გერმანიის ოლდენბურგის უნივერსიტეტის მკვლევარი გეორგ კლუმპი აცხადებს, რომ ბუები სმენის უანრს ხანდაზმულობაშიც ინარჩუნებენ.
,,ფრინველებს შეუძლიათ თავიანთი ყურები ისე „აღადგინონ“, როგორც ადამიანებს – ჭრილობა,“ – განაცხადა კლუმპა. „ადამიანებს არ შეუძლიათ ყურის სენსორული უჯრედები განაახლონ, თუმცა ფრინველები ამას იოლად ახერხებენ,“ – დასძინა მან.
როგორც ჩანს, ადამიანებმა ეს რეგენერაციული უნარი ევოლუციის გარკვეულ ეტაპზე დაკარგეს. ყველა ძუძუმწოვრების მსგავსად, ადამიანებს ხანდაზმულობის პერიოდში სმენა უქვეითდებათ.
კვლევის კომენტირებისას, სტენფორდის უნივერსიტეტის მედიცინის სკოლის პროფესორმა – შტეფან ჰელერმა განაცხადა, რომ მეცნიერები ფრინველებსა და ძუძუმწოვრებს შორის არსებული განსხვავებების დადგენაზე მუშაობენ.
სამეცნიერო ჟურნალ ,,Royal Society Proceedings B-ში”| გამოქვეყნებული კვლევა შვიდ კიოტაზე ჩატარდა. აღმოჩნდა, რომ ყველაზე ხანდაზმულ ბუსაც კი, რომლის ასაკი 23 წელს აღწევდა, სმენის დაკარგვის პრობლემები არ აღენიშნებოდა.
კიოტები, როგორც წესი, 3 – 4 წლის ასაკამდე ცოცხლობენ. ფრინველები კარგ სმენას ღამით მსხვერპლზე ნადირობისთვის იყენებენ.

 

წყარო: www.sciencemag.org/

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიქიმია

მინის ნაწილაკებისგან შექმნილი კბილის პასტა კარიესს ეფექტურად ებრძვის

მეცნიერებმა კარიესის საწინააღმდეგო მინის პატარა ნაწილაკებისგან დამზადებული კბილის პასტა შექმნეს.

BioMin C, კბილების ზედაპირზე ეწებება და გამოყოფს მინერალებს, რომელიც მინანქრიდან შაქრიანი საკვებითა და მჟავე სასმელებით გამოწვეული ნადებს აშორებს.

 მიკროსკოპული ნაწილაკები, რომლებიც ადამიანის თმის ღერის დაახლოებით მეასედი ზომისაა, იმ მასალის მსგავსია, რომლისგანაც ფანჯრებს ამზადებენ. ის შეიცავს ქლორიდს, კალციუმსა და ფოსფატს – მინერალები, რომლებიც კბილების მინანქარის შესაქმნელადაა საჭირო.

ქლორიდი ცვლის ფტორს, რომელსაც, ჩვეულებრივ, კბილების რემინერალიზირებისთვის კბილის პასტებში გამოიყენებენ. მიუხედავად იმისა, რომ ის ეფექტურია კბილების დაშლის თავიდან ასაცილებლად, ფტორის გადაჭარბებულ რაოდენობას შეუძლია კბილები ააჭრელოს (რასაც ქლორიდი არ აკეთებს).

კბილების BioMin C- ით გაწმენდისას, მინის ნაწილაკები კბილებზე იმ შემთხვევაშიც კი რჩება, როცა პასტას წყლით ჩამოიბანთ.

როგორც ნაწილაკები იშლებიან, ისინი კბილებზე კალიუმსა და ფოსფატს გამოყოფენ, რის შემდეგაც ისინი მინანქრის კრისტალებად გადაიქცევიან. კბილის პასტაში შემავალი ქლორიდი აღნიშნულ პროცესს აჩქარებს.

ეს კრისტალები უფრო დიდდება ცილის კოლაგენის დახმარებით, რაც კბილების სტრუქტურას აყალიბებს და კარიესისგან განადგურებულ ადგილებს აღადგენს.

ლაბორატორიული კვლევების დროს, BioMin C-ს ადამიანების კბილებზე 7 დღის განმავლობაში, დღეში 2-ჯერ იყენებდნენ და შემდეგ კბილებს რენტგენს უღებდნენ.

შედეგებმა აჩვენა, რომ კბილის პასტა ორჯერ უფრო ეფექტურია კბილების დაცვის კუთხით, ვიდრე ნერწყვი (ნერწყვი იგივეს ბაქტერიების ჩამორეცხვით აკეთებს, ისიც ასევე შეიცავს მინერალებს).

ლონდონის Queen Mary University-ის მეცნიერები, რომლებმაც შიმუშავეს კბილის პასტა, აცხადებენ, რომ  BioMin C ასევე ამცირებს კბილების მგრძნობელობას.

BioMin C-ის ფასი დაახლოებით 7 დოლარი იქნება.

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაკვლევებიმსოფლიო

ახლად აღმოჩენილი იურული ზღვის მონსტრი ოკეანის სუპერმტაცებლებთანაა დაკავშირებული

 დედამიწაზე უამრავი სახეობა არსებობს, რომლებიც, სანამ აღმოაჩენდნენ, ათეულობით წლების განმავლობაში კაცობრიობის ცხვირწინ არსებობდნენ. ასეა ახლად აღმოჩენილი “ზღვის მონსტრის”, Arminisaurus schuberti-ის, შემთხვევაშიც, რომელიც იურულ ოკეანეში 190 მილიონი წლის დაცურავდა.

Arminisaurus-ის განმარხებული ძვლები თავდაპირველად აღმოაჩინეს ბილეფელდის მახლობლად გერმანიაში 1980-იანი წლების დასაწყისში. თუმცა ძვლები დაზიანებული იყო და მხოლოდ მისი 40 პროცენტის აღდგენა შეძლეს.

ძვლების გადარჩენა მოყვარული პალეონტოლოგის – ზიგიფრიდ შუბერტის დამსახურებით მოხერხდა, რომელმაც ნამარხი გაასუფთავა და 2015 წელს Naturkunde-ის მუზეუმში, ბილეფელდში გაგზავნა.

პლეზიოზავრს სახელი, Arminisaurus schuberti, შუბერტისა და გერმანელი არმინიუსის  პატივსაცემად დაერქვა.

მეცნიერი – სვენ საჩი აცხადებს, რომ პლეზიოზავრი დინოზავრების ერის ყველაზე წარმატებულ ზღვის მტაცებელ ცხოველებს განეკუთვნება.

არმინიუსი დაახლოებით 3-4 მეტრი სიგრძის იყო და სავარაუდოდ,  პატარა მტაცებელებზე ნადირობდა. თუმცა, თითქმის მთელი ბეჭის ძვლისთვის დამახასიათებელია თვისებები, რაც Cretaceous-ის პერიოდის(გეოლოგიური პერიოდი, რომელიც იურული პერიოდის შემდგომი ხანაა) მტაცებლებისთვისაა დამახასიათებელი.

ეს აღმოჩენა პოლეონტოლოგებს პლეზიოზავრების ევოლუციური გამოსხივების უკეთ გაგებაში დაეხმარება.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ Arminisaurus-ი მნიშვნელოვანია, რადგან ის თარიღდება ადრეული იურული პერიოდით. ამ დროის მხოლოდ ორი პლეზიოზავრის ნამარხია ჯერ-ჯერობით აღმოჩენილი. ეს კი  Arminisaurus-ს კიდევ უფრო განსაკუთრებულს ხდის.

კვლევა ჟურნალ Alcheringa-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიეთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაკვლევებიმსოფლიო

ახლად აღმოჩენილი იურული ზღვის მონსტრი ოკეანისსუპერ მტაცებლებთანაა დაკავშირებული

 დედამიწაზე უამრავი სახეობა არსებობს, რომლებიც, სანამ აღმოაჩენდნენ, ათეულობით წლების განმავლობაში კაცობრიობის ცხვირწინ არსებობდნენ. ასეა ახლად აღმოჩენილი “ზღვის მონსტრის”, Arminisaurus schuberti-ის, შემთხვევაშიც, რომელიც იურულ ოკეანეში 190 მილიონი წლის დაცურავდა.

Arminisaurus-ის განმარხებული ძვლები თავდაპირველად აღმოაჩინეს ბილეფელდის მახლობლად გერმანიაში 1980-იანი წლების დასაწყისში. თუმცა ძვლები დაზიანებული იყო და მხოლოდ მისი 40 პროცენტის აღდგენა შეძლეს.

ძვლების გადარჩენა მოყვარული პალეონტოლოგის – ზიგიფრიდ შუბერტის დამსახურებით მოხერხდა, რომელმაც ნამარხი გაასუფთავა და 2015 წელს Naturkunde-ის მუზეუმში, ბილეფელდში გაგზავნა.

პლეზიოზავრს სახელი, Arminisaurus schuberti, შუბერტისა და გერმანელი არმინიუსის  პატივსაცემად დაერქვა.

მეცნიერი – სვენ საჩი აცხადებს, რომ პლეზიოზავრი დინოზავრების ერის ყველაზე წარმატებულ ზღვის მტაცებელ ცხოველებს განეკუთვნება.

არმინიუსი დაახლოებით 3-4 მეტრი სიგრძის იყო და სავარაუდოდ,  პატარა მტაცებელებზე ნადირობდა. თუმცა, თითქმის მთელი ბეჭის ძვლისთვის დამახასიათებელია თვისებები, რაც Cretaceous-ის პერიოდის(გეოლოგიური პერიოდი, რომელიც იურული პერიოდის შემდგომი ხანაა) მტაცებლებისთვისაა დამახასიათებელი.

ეს აღმოჩენა პოლეონტოლოგებს პლეზიოზავრების ევოლუციური გამოსხივების უკეთ გაგებაში დაეხმარება.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ Arminisaurus-ი მნიშვნელოვანია, რადგან ის თარიღდება ადრეული იურული პერიოდით. ამ დროის მხოლოდ ორი პლეზიოზავრის ნამარხია ჯერ-ჯერობით აღმოჩენილი. ეს კი  Arminisaurus-ს კიდევ უფრო განსაკუთრებულს ხდის.

კვლევა ჟურნალ Alcheringa-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიეთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

ახლად აღმოჩენილი იურული ზღვის მონსტრი ოკეანის სუპერმტაცებლებთანაა დაკავშირებული

 დედამიწაზე უამრავი სახეობა არსებობს, რომლებიც, სანამ აღმოაჩენდნენ, ათეულობით წლების განმავლობაში კაცობრიობის ცხვირწინ არსებობდნენ. ასეა ახლად აღმოჩენილი “ზღვის მონსტრის”, Arminisaurus schuberti-ის, შემთხვევაშიც, რომელიც იურულ ოკეანეში 190 მილიონი წლის დაცურავდა.

Arminisaurus-ის განმარხებული ძვლები თავდაპირველად აღმოაჩინეს ბილეფელდის მახლობლად გერმანიაში 1980-იანი წლების დასაწყისში. თუმცა ძვლები დაზიანებული იყო და მხოლოდ მისი 40 პროცენტის აღდგენა შეძლეს.

ძვლების გადარჩენა მოყვარული პალეონტოლოგის – ზიგიფრიდ შუბერტის დამსახურებით მოხერხდა, რომელმაც ნამარხი გაასუფთავა და 2015 წელს Naturkunde-ის მუზეუმში, ბილეფელდში გაგზავნა.

პლეზიოზავრს სახელი, Arminisaurus schuberti, შუბერტისა და გერმანელი არმინიუსის  პატივსაცემად დაერქვა.

მეცნიერი – სვენ საჩი აცხადებს, რომ პლეზიოზავრი დინოზავრების ერის ყველაზე წარმატებულ ზღვის მტაცებელ ცხოველებს განეკუთვნება.

არმინიუსი დაახლოებით 3-4 მეტრი სიგრძის იყო და სავარაუდოდ,  პატარა მტაცებელებზე ნადირობდა. თუმცა, თითქმის მთელი ბეჭის ძვლისთვის დამახასიათებელია თვისებები, რაც Cretaceous-ის პერიოდის(გეოლოგიური პერიოდი, რომელიც იურული პერიოდის შემდგომი ხანაა) მტაცებლებისთვისაა დამახასიათებელი.

ეს აღმოჩენა პოლეონტოლოგებს პლეზიოზავრების ევოლუციური გამოსხივების უკეთ გაგებაში დაეხმარება.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ Arminisaurus-ი მნიშვნელოვანია, რადგან ის თარიღდება ადრეული იურული პერიოდით. ამ დროის მხოლოდ ორი პლეზიოზავრის ნამარხია ჯერ-ჯერობით აღმოჩენილი. ეს კი  Arminisaurus-ს კიდევ უფრო განსაკუთრებულს ხდის.

კვლევა ჟურნალ Alcheringa-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიეთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიოპოლიტიკასოციოლოგია

მსოფლიოში შიმშილის მაჩვენებელი იზრდება

  გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის სხვადასხვა ორგანო აფრთხილებს საერთაშორისო საზოგადოებას, რომ კლიმატის ცვლილება და კონფლიქტური ზონების მომატება ზრდის მსოფლიოში შიმშილის მაჩვენებელს, რომელიც 21-ე საუკუნის დასაწყსიდან მოყოლებული, წელს პირველად პროგრესირებს.

2016 წლის ბოლოსთვის ქრონიკულად მოშიმშილე ადამიანთა რიცხვა 815 მილიონს მიაღწია, რაც 38 მილიონით მეტია წინა მონაცემებთან შედარებით.

გაეროს 5 სააგენტოს მიერ მომზადებულ ერთობლივ ანგარიშში ამ რიცხვის ზრდა კონფლიქტის ზონებში ძალადობრივი ქმედებების გახშირებითა და კლიმატის ცვლილებითაა ახსნილი, რასაც თან ერთვის ეკონომიკური ზრდის შენელება, რის გამოც,  უფრო რთულად ხელმისაწვდომი ხდება საკვები ღარიბი მოსახლეობისათვის.

  აღსანიშნავია ისიც, რომ დაახლოებით 489 მილიონი ადამიანი ანუ ქრონიკულად მოშიმშილე ადამიანთა 60% სწორედ კონფლიქტით დაზიანებულ ზონებში ცხოვრობს: ,,გასული დეკადის განმავლობაში კონფლიქტების რაოდენობა გაიზარდა, გახდა უფრო კომპლექსური, რაც ართულებს მათი გადაჭრის შესაძლებლობას,“-აცხადებს გაერო.

აღნიშნული ანგარიში პირველია მას შემდეგ, რაც გაერომ მდგრადი განვითარების მიზნები შეიმუშავა, რომლის ერთ-ერთი უპირველესი მიზანია „დაასრულოს შიმშილი და ყველა ფორმის კვების უკმარისობა 2030 წლისთვის“.  პროგრესი ნათელი იყო გასულ წლამდე. 900 მილიონზე მეტი ადამიანის კვების ხარისხი გაუმჯობესდა. თუმცა, გასულ წელს, შიმშილმა „ექსტრემალურ მაჩვენებლს“ მიაღწია მსოფლიოს ბევრ კუთხეში, განსაკუთრებით კი – სამხრეთ სუდანში, იემენში, ნიგერიასა და სომალიში. 

 რეგიონების მიხედვით კი, ყველაზე მძიმე მდგომარეობა აფრიკაშია. მოსახლების 27,4 % შიმშილობს ან შიმშილის ზღვარზეა. მაჩვენებელი იზრდება ლათინურ ამერიკაშიც 4.7 %-დან 6,4%-მდე.

გაერო აფრთხილებს საერთაშორისო საზოგადოებას, რომ თუკი სახელმწიფოთა ლიდერები ქმედით ნაბიჯებს არ გადადგამენ და არ იბრძოლებენ საერთო პრობლემის წინააღმდეგ, შიმშილის დონე კიდევ უფრო გაზირდება.

 

წყარო: The Guardian

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაგანათლებაკვლევებიმედიცინა

რამდენ ხანს უნდა იძინონ ტინეიჯერებმა და რომელ საათზე უნდა იწყებოდეს საგაკვეთილო პროცესი სკოლებში?

ახალი აკადემიური წლის დაწყებისას მილიონობით უფროსკლასელი ებრძვის მაღვიძარას, მშობლები კი მათთან იბრძვიან, რათა საწოლიდან წამოაყენონ და სკოლაში გაუშვან.

,,National Sleep Foundation-ი” აცხადებს, რომ ტინეიჯერის მოთხოვნა ძილზე დღე-ღამეში 8-10 საათს შეადგენს. ტინეიჯერების ძილის საათების შემცირება რამდენიმე წელია შეშფოთების თემა გახლავთ მეცნიერებისთვის.

აშშ-ში გამოკითხვა ჩაატარეს, რომლის დროსაც მოზარდებს ეკითხებოდნენ, უნდოდათ თუ არა, რომ გაკვეთილები უფრო გვიან დაწყებოდათ. მეცნიერთა ჯგუფი სკოლის გვიან დაწყების ეფექტს 20 წლის განმავლობაში იკვლევდა. კვლევამ აჩვენა, რომ დილის 8 საათამდე გაღვიძებას და ადგომას სერიოზული შედეგები მოჰყვება სწავლისა და ჯანმრთელობის თვალსაზრისით და ეს არსებითად გამოწვეულია არა ტინეიჯერების ძილისადმი დამოკიდებულებით, არამედ ადამიანის ბიოლოგიით.

ზოგადად ადამიანის, და კონკრეტულად, ტინეიჯერის, არასაკმარისად ძილს სერიოზული უარყოფითი შედეგები აქვს. მოზარდები, რომლებსაც ღამით არასაკმარისად (8 საათზე ნაკლები) ძინავთ, მიდრეკილნი არიან სიგარეტის, ნარკოტიკებისა და ალკოჰოლის მოხმარებისკენ.

მოზარდებში დეპრესიის სიხშირე მატულობს დღე-ღამეში 9 საათზე ნაკლები დროით ძილის პარალელურად.

ამერიკული ორგანიზაცია RAND Corporation- ის ახლად გამოქვეყნებული მოხსენების თანახმად, სკოლის 8:00-ის ნაცვლად 8:30 საათზე დაწყება ქვეყნის ეკონომიკაზედ დადებითად აისახება, ვინაიდან გაიზრდება პროფესიული საქმიანობის შესრულება და შემცირდება ავტო ავარიების რიცხვი, რომელიც ხშირ შემთხვევაში ტინეიჯერი მძღოლის ძილის ნაკლებობითაა გამოწვეული.

ტინეიჯერის ტვინის ბიოლოგია

ჩვენი ტვინი გამოყოფს ძილის ჰორმონს მელატონინს, როგორც სიგნალს, რომელიც საშუალებას გვაძლევს დავიძინოთ. წინა ტინეიჯერულ ასაკსა და მოზრდილებში, მელატონინის სეკრეცია მოქნილი და ცვლადია და ძილის დრო გენეტიკაზეა დაფუძნებული. მაგრამ დრო განსხვავდება ტინეიჯერებში, ვინაიდან ის დაკავშირებულია სქესობრივი სიმწიფესთან.

პრაქტიკულად ყველა მოზარდისთვის, მელტონინის სეკრეცია არ იწყება 10:45 საათამდე და გრძელდება დაახლოებით დილის 8 საათამდე. ეს იმას ნიშნავს, რომ მოზარდების უმეტესობა ვერ იძინებს სანამ მელატონინის სეკრეცია არ დაიწყება, და ძნელია გაიღვიძო, სანამ მელატონინის სეკრეცია შეჩერდება. მელატონინის სეკრეციის ეს ფიქსირებული ნიმუში ინდივიდუალურად იცვლება გენეტიკურად უპირატესი ძილის / გაღვიძების დროთი მაშინვე, როგორც კი სქესობრივი მომწიფება დასრულდება.

ტინეიჯერების უნიკალური ძილის / გაღვიძების ნიმუში მათ კონტროლს მიღმაა. უბრალოდ, მოზარდების ადრე დაწოლა არ არის გამოსავალი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ტინეიჯერის ტვინის ბიოლოგია პირდაპირ ეწინააღმდეგება სასკოლო განრიგს, რომელიც, როგორც წესი, მოითხოვს, რომ მოზარდების გაკვეთლები უფრო ადრე იწყებოდეს.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ იმ სკოლების შედეგები, რომლებმაც გაკვეთილები უფრო გვიან დაიწყეს, საიმედო აღმოჩნდა, შემცირდა ტინეიჯერების მიერ ნარკოტიკების, სიგარეტისა და ალკოჰოლური მოხმარება. 70 პროცენტით შემცირდა ტინეიჯერებში ავტოავარიების რიცხვი.

 

წყარო: https://theconversation.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ავსტრალიელმა მეცნიერებმა კანის კიბოს დამარცხების ორ ახალ გზას მიაკვლიეს

ავსტრალიელი მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მათ მელანომის სასიცოცხლო ორგანოებზე გავრცელებისგან აღკვეთის ხერხს მიაკვლიეს.

ავსტრალიის მელანომის ინსტიტუტის მკვლევარების მიერ მესამე სტადიის მელანომით დაავადებულ პაციენტებში, რომელთაც სიმსივნეები ქირურგიული ჩარევის გზით ამოკვეთილი ჰქონდათ, ჩატარებული საერთაშორისო მედიკამენტური ცდები წარმატებით დასრულდა. მკვლევარებმა ორი ცდა ჩაატარეს, ერთი იმუნოთერაპიაზე და მეორე – მიზნობრივ თერაპიებზე დაფუძნებული.

ავსტრალიის მელანომის ინსტიტუტის სამედიცინო დირექტორმა პროფესორმა ჯორჯინა ლონგმა განაცხადა, რომ ეს “გარღვევა” კანის კიბოს (დაავადება, რომელიც ყოველ ხუთ საათში ერთ ავსტრალიელს კლავს) მკურნალობას მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს.

ნორმალურ ვითარებაში მესამე ეტაპის პაციენტები კიბოს პროგრესირებისა და ფატალური მელანომას განვითარების  მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფებოდნენ (40-70 პროცენტი).

პირველი ცდის ფარგლებში პაციენტებს ერთი წლის განმავლობაში იმუნოთერაპიის მედიკამენტებს – ნივოლუმაბს ან იპილიმუმაბს აძლევდნენ. იმუნოთერაპიები აღადგენს იმუნურ სისტემას და მელანომის უჯრედებს ანადგურებს.

„შემიძლია პაციენტებს განვუცხადო, რომ მას შემდეგ რაც ქირურგიული ოპერაცია ჩაუტარდებათ, შეუძლიათ ჩაიტარონ 12-თვიანი მედიკამენტური თერაპია, რაც კიბოს უკან დახევის შანსს 50-დან 25 პროცენტამდე შეამცირებს (იპილიმუმაბით) და დანარჩენ 35 პროცენტს (ნევოლუმაბით),“ – განაცხადა პროფესორმა ლონგმა.

რაც შეეხება მეორე  ცდას, მის ფარგლებში პაციენტებმა მიიღეს მიზნობრივი თერაპიის კომბინაცია, რომლებიც ბლოკავენ კონკრეტული გენის მოქმედებს, მელანომის დრაივერს.

„თუკი მელანომას უკან დახევის და შენი სიკვდილის შანსი 50 პროცენტია, მე გეუბნებით, რომ ამ მედიკამენტების 12 თვის განმავლობაში მიღება ამ შანსს 25 პროცენტამდე, ან უფრო ნაკლებამდე ამცირებს. ეს კი უზარმაზარი შედეგია,“ – განაცხადა პროფესორმა ლონგმა.

კვლევები აღნიშნული მედიკამენტების მწარმოებელი ფარმაცევტული კომპანიების მიერ დაფინანსდა. მათი შედეგები სამედიცინო ონკოლოგიის ევროპული საზოგადოების (ESMO) 2017 წლის კონგრესზე( European Society for Medical Oncology (ESMO) 2017 Congress) იქნება წარმოდგენილი, რომელიც მაისში ესპანეთში გაიმართება.

 

წყარო: http://www.smh.com.au

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 102 103 104 105 106 110
Page 104 of 110