close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

11 სინათლის წლის მანძილიდან უცნაური სიგნალები მოდის

ასტრონომთა განცხადებით, 11 სინათლის წლის მანძილიდან, უფრო კონკრეტულად, პატარა, მკრთალი ვარსკვლავიდან, უცნაური სიგნალები მოდის. 

უკვე დიდი ხანია, საუბარი გრძელდება ამ სიგნალების შესახებ. როგორც ირკვევა,  ისინი ვარსკვლავ როს 128-დან მოდის. ეს ვარსკვლავი წითელი ჯუჯაა. მასზე ბევრი არაფერია ცნობილი, გარდა იმისა, რომ მზეზე დაახლოებით 2800-ჯერ მკრთალია.

ექსპერტების თქმით, სავარაუდოა, რომ ეს სიგნალები არამიწიერ ცივილიზაციას ეკუთვნოდეს. თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ გამორიცხვით არაფერს გამორიცხავენ.

 ერთ-ერთი ამ საკითხზე მომუშავე მკვლევარი – აბელ მენდესი ფიქრობს, რომ, დიდი ალბათობით, ეს სიგნალი რაღაც ისეთს ეკუთვნის, რაც ადამიანებმა გაუშვეს კოსმოსში.

 მენდესმა 12 ივლისს განაცხადა, რომ ეს სიგნალები ყველა სხვა სიგნალისგან გამორჩეულია – ,,არასდროს გვინახავს, თანამგზავრი მსგავს იმპულსებს გამოსცემდეს. ეს სიგნალები რაღაცით ძალიან განსაკუთრებულია”.

 შესაძლოა, რადიოსიგნალების მიზეზი ვარსკვლავური აღგზნება ანუ ენერგიის ამოფრქვევა იყოს ვარსკვლავის ზედაპირიდან.

წყარო: Business Insider

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

მსოფლიო კიბოს სამკურნალო ახალი პრეპარატის მოლოდინში

მსოფლიო კიბოს სამკურნალო ახალი პრეპარატის მოლოდინშია. საქმე ისაა, რომ რამდენიმე დღის წინ ,,აშშ-ის საკვებისა და სამკურნალო პრეპარატების ადმინისტრაციის” (FDA) მრჩეველთა კომიტეტმა კიბოს სამკურნალო ახალ პრეპარატზე უაღრესად მნიშვნელოვანი რეკომენდაცია გასცა.

 უკიდურესად პერსონალურ მკურნალობის კურსი -CAR T ლიმფოციტური თერაპია, ადამიანის ორგანიზმის იმუნურ სისტემას აღკაზმავს, რათა მან კიბოს უჯრედები შეაჩეროს.  FDA-ს მრჩეველთა საბჭოს ათივე წევრმა მკურნალობის ამ მეთოდის სასარგებლოდ მისცა ხმა.

 CAR-T მკურნალობის ფარგლებში,  ადამიანის უჯრედებს იღებენ, სხეულიდან გამოაქვთ, შემდეგ – აბრუნებენ, სადაც მათ კიბოს უჯრედებზე  თავდასხმა შეუძლიათ.

FDA-ს შეუძლია მხედველობაში მიიღოს კომიტეტის რეკომენდაცია, მაგრამ ასევე შეუძლია, მასზე უარი თქვას. ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება ოქტომბერში გახდება ცნობილი.

შეჯიბრში, Novartis-თან” ერთად  ჩართულია კიდევ ერთი კომპანია Kite Pharma. 101  პაციენტის მკურნალობიდან შედეგი გამოიღო 36%-მა, ხოლო Novartis-ის პრეპარატის შემთხვევაში,  83%-მა.

წყარო: ScienceAlert

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმედიცინა

ჩინეთში 5,000 წლის გოლიათების ნეშტები აღმოაჩინეს

ჩინეთში არქეოლოგებმა 5,000 წლის წინ დამარხული გოლიათი ადამიანების საფლავი აღმოაჩინეს.

სამხრეთ-ჩინეთში მდებარე შანდონგის პროვინციაში მიმდინარე არქელოგიური გათხრების დროს 1,9 და 1,8 მეტრი სიმაღლის მამაკაცების ნეშტები აღმოაჩინეს. ისინი თავიანთ ნეოლითელ თანამემამულეებთან შედარებით გოლიათები იყვნენ.

2015 წელს  18 წლის მამაკაცის საშუალო სიმაღლე 1.753 მეტრი იყო. ჩინეთის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო ,,Xinhua-ს” ინფორმაციით, 2015 წელს სიმაღლის საშუალო ეროვნული მაჩვენებელი 1.72 მეტრი იყო. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ იმავე რეგიონის თანამედროვე ადამიანი, სადაც 5,000 წლის წინ დამარხული ადამიანები აღმოაჩინეს, გაცილებით დაბალია, ვიდრე ბევრი მისი უძველესი წინაპარი, მიუხედავად იმისა, რომ ჩინეთში თანამედროვე მამაკაცები კვების გაცილებით ჯანსაღ პროდუქტებს მოიხმარენ და ისეთ გარემოში ცხოვრობენ, სადაც ბევრად მეტი ვიცით კვების შესახებ.

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ არ ვიცით, რა მიიჩნეოდა საშუალო სიმაღლედ  5,000 წლის წინ შანდონგის პროვინციაში, ცნობილია, რომ იმავე პერიოდში ევროპელის საშუალო სიმღლე 1.65 მეტრი იყო. ასე რომ, აღმოჩენილი გოლიათები თავიანთი დროისთვის უჩვეულოდ მაღლები იყვნენ.

მკვლევარები ფიქრობენ, რომ ამ უძველესი ადამიანების ასეთი მნიშვნელოვანი განსხვავება განპირობებულია იმით, რომ ლონგსჰანის კულტურის სახელით ცნობილი ხალხი უკეთ იკვებებოდა და შესაბამისად, უფრო ჯანსაღებიც იყვნენ.

,,ამ დროისთვის  სოფლის მეურნეობა განვითარებული იყო და ხალხს მრავალფეროვანი და მდიდარი საკვები რესურსები ჰქონდათ, რის შედეგადაც მათმა სხეულმა ცვლილება განიცადა“, – აცხადებენ მეცნიერები.

გოლიათების განსხვავებული აგებულების კიდევ ერთ მიზეზად მეცნიერები იმასაც ასახელებენ, რომ შესაძლოა ისინი უფრო მაღალი სტატუსის მქონე პიროვნებები ყოფილიყვნენ (სამარხები, სადაც ისინი აღმოაჩინეს, ჩვეულებრივზე გაცილებით დიდები იყვენენ) და მათ კარგ საკვებსა და კომფორტულ ცხოვრებაზე მიუწვდებოდათ ხელი.

აღნიშნულ მხარეში არქეოლოგიური გათხრები გრძელდება. არავინ იცის, თუ კიდევ რა საიდუმლოს აღმოაჩენენ შანდონგიში. ერთი რამ ცხადია, მეცნიერებს შესანიშნავი შანსი გაუჩნდათ, გამოიკვლიონ, რამ განაპირობა ამ გოლიათების ასეთი ფიზიკური განვითარება და ასევე სხვა არაერთი საკითხი.

 

წყარო: sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიოსოფლის მეურნეობა

არქეოლოგებმა 10,900 წლის კარტოფილი აღმოაჩინეს

არქეოლოგებმა აშშ-ის შტატ იუტაში კარტოფილის გრანულები აღმოაჩინეს, რომელიც ექსპერტების განცხადებით, შესაძლოა 10,900 წლის იყოს.

უფრო სწორად, ეს არის მცენარე Solanum jamesii-ის სახამებლის გრანულები, რომლისგანაც პატარა ველური კარტოფილი წარმოიქმნება. მათ შესაძლოა დიდი დახმარება გაუწიონ მეცნიერებს გვალვისა და დაავადების  მიმართ უფრო მდგრადი კარტოფილის წარმოებაში.

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ აღმოჩენილი კარტოფილი შინაური კარტოფილის პირველი ნიმუშია,  რომელიც ისტორიკოსებს უძველესი წინაპრების კვების რაციონსა და საკვების მომზადების მეთოდების შესახებ აწვდის ინფორმაციას.

Solanum jamesii-ის კარტოფილი განსხვავდება  Solanum tuberosum-ის კარტოფილისგან, რომელსაც თანამედროვე ადამიანი სასურსათო მაღაზიაში ყიდულობს და საკვებად მოიხმარს და რომელიც პირველად სამხრეთ ამერიკის ანდებში 7,000 წლის წინ მოაშინაურეს.

მიუხედავად იმისა, რომ იშვიათია, S. Jamesii-ს კარტოფილი ჯერ კიდევ მოჰყავთ და ჭამენ იუტაში.  ვერავინ აცნობიერებს, თუ რამხელა ისტორია აქვს ამ პიკანტური გემოს ბოსტნეულს.

ამ ტიპის კარტოფილს რამდენიმე ამერიკული ტომი მოიხმარდა, მათ შორის, აპაჩები, ნავაჯო და ჰოპი. მას უაღრესად მაღალი კვებითი ღირებულება გააჩნია და S. Tuberosum-ზე მეტ ცილას, თუთიას, კალციუმსა და რკინას შეიცავს.

აღსანიშნავია, რომ იუტაში კარტოფილის თესლი იზოლირებულ ადგილებშია აღმოჩენილი, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბოლქვები ამ ტერიტორიაზე გარეშე პირებმა მოიტანეს.

მკვლევარებს სურთ იმაში დარწმუნება, რომ S. jamesii-ის მცენარეს თაობების განმავლობაში შეუძლია სიცოცხლე. ისინი კარტოფილის დნმ-ის მოპივებას ცდილობენ, რათა გვალვებისა და დაავადებების მიმართ რეზისტენტულ გენებს მიაგნონ, რაც ხელს შეუწყობს თანამედროვე კარტოფილის კულტურების დივერსიფიცირებას.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიფიზიკაქიმია

ფიზიკოსები: ერთ-ერთ ძალას, რომელიც სამყაროს აკავშირებს, მისი დაშლაც შეუძლია

აღმოჩნდა, რომ იმ ძალას, რომელიც მოლეკულებს ერთმანეთთან აკავშირებს, გამანადგურებელი ზეგავლენის მოხდენაც შეუძლია.

ძალები, რომლებსაც მეცნიერები  ვან-დერ-ვაალის ძალებს უწოდებენ, იმ შემთხვევაში უკუქმედებენ, როცა მოლეკულების ჯგუფები ზეწოლას განიცდიან. ახალი კვლევის თანახმად, ასეთი ცვლილება შესაძლოა რეალურ სამყაროში მაშინ მოხდეს, როცა მოლეკულები თავისუფლად ეჯახებიან ერთმანეთს. ეს არის იდეა, რომელმაც შესაძლოა ზეგავლენა იქონიოს ჩვენს დამოკიდებულებაზე ცილის დაკეცვიდან ნანოტექნოლოგიამდე.

იმ მოდელზე განხორციელებული დაკვირვებით, რომელიც ასახიერებს, თუ როგორ პოლარიზდებიან ნაწილაკების ელექტრონები გარკვეული პირობებში, და შემდეგ ექსპერიმენტის შედეგების შედარებით, მკვლევარებმა აჩვენეს, რომ ვან-დერ-ვაალის ძალები ატომებს ერთმანეთთან აკავშირებს.  თუმცა  აღმოჩნდა, რომ რეალობა ცოტა უფრო რთულია. თუკი ელექტრონებს უარყოფითად დამუხტულ ნაწილაკებად განვიხილავთ, რომლებიც პოზიტიურად დამუხტული ბირთვის გარშემო მოძრაობენ. როცა ისინი გადაადგილდებიან, ისინი ხშირად ატომის გარშემო უფრო მეტ ადგილს იკავებენ.

ამას ელექტრონის დამუხტვის სიმკვრივეს უწოდებენ.

მოლეკულებს, რომლებსაც შეუსაბამო ზომა აქვთ, როგორიცაა წყალი მისი პატარა წყალბადის ატომებითა და ჟანგბადით, შუსაძლოა დაუბალანსებელი ურყევი კონკურენტული ბრძოლა ჰქონდეთ საერთო ელექტრონებთან, რაც მოლეკულების გარშემო ამგვარ დაჯგუფებას იწვევს.

გაითვალისწინეთ, რომ ერთი და იმავე  მუხტის ნაწილაკებს ერთმანეთზე რეპრესიული ეფექტი გააჩნიათ, ელექტრონები, რომლებიც შეჯგუფდებიან, მოლეკულის ამ ნაწილს უფრო უარყოფითად აქცევენ, ამიტომ ისინი სხვა მოლეკულების ზონებისკენ მიემართებიან, რომლებიც უფრო პოზიტიურია.

ამ თავისუფალი შეკავშირების გამო ხდება ის, რომ H2O- ს მოლეკულები უფრო მეტად მიისწრაფიან ერთმანეთთან შესაერთებლად, რაც თხევად ზედაპირს  მაღალი ზედაპირის დაძაბულობას ანიჭებს. ურყევი კონკურენტული ბრძოლის ნაცვლად ერთად შეკრული ელექრტრონები ახლომდებარე ატომის ელექტრონებს უბიძგებენ, რის შედეგადაც სწრაფი კავშირი წარმოიქმნება.

ქიმიური შეკავშირების სხვა ფორმებთან შედარებით, მათ შორის წყალბადის შეკავშირება, ვან დერ ვალის ძალები არ არიან ისეთი ძლიერი და მოლეკულების  ერთმანეთთან შედარებით ახლოს ყოფნას ჭირდებათ.

მჭიდროდ დაკავშირებულმა მოლეკულებმა შესაძლოა თავიანთი ელექტრონის დამუხტვის სიმკვრივე შეცვალონ, რამაც შესაძლოა მოლეკულების ერთმანეთისგან განზიდვა გამოიწვიოს.

ვან-დერ-ვაალის ძალების მოდელების უმრავლესობა დაფუძნებულია მოლეკულების თავისუფალ სივრცში ურთიერთქმედებაზე.  მკვლევარებს სურდათ გაეგოთ, არის თუ არა ელექტრონების იგივე განლაგება უარმყოფელი სხვა პირობების შემთხვევაშიც.

მეცნიერებმა დრუდის ოსილატორიად წოდებული  მოდელი გამოიყენეს, რათა დაეხასიათებინათ მერყევი მუხტის სიმკვრივე შეზღუდულ სივრცეში ნაწილაკების გარშემო. აღმოჩნდა, რომ მოკლე მანძილზე მდებარე მოლეკულებს შორის არსებული გამწევი ძალა შესაძლოა ზოგჯერ შემთხვევით ბიძგებად იქცეს მაშინაც კი, როცა ისინი ერთად შემჭირდოვებული არ არიან.

ვან-დერ-ვაალის ძალები ერთობლივი შემაკავშირებლებია, განსაკუთრებით კი კომპლექსურ ქიმიაში, რომელიც ისეთ მრავალფეროვან მოლეკულებს მოიცავს, როგორიცაა – ჩვენი უჯრედები.

ის, რომ ძალებს ზოჯერ მიწოლა შეუძლიათ, მხოლოდ აკადემიურად საინტერესო არაა. ამან შესაძლოა გავლენა მოახდინოს ახალი მედიკამენტების განვითარებასა და გამტკნარების ტექნოლოგიაზე.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებისაქართველოფსიქოლოგია

კავშირი აღზრდის სტილსა და მოზარდის თვითშეფასებას შორის – კვლევა საქართველოში

,,დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრმა”  ჩაატარა კვლევა –  მშობლის აღზრდის სტილის გავლენა ბავშვის თვითშეფასებაზე. გამოყენებულ იქნა როზენბერგის თვითშეფასებისა და ოვჩაროვას აღზრდის სტილის კითხვარები.

კვლევის ფარგლებში გამოიკითხა 150 (ას ორმოცდაათი)  10-დან 17 წლამდე მოზარდი და მათი დედები. მოზარდთაგან 80 იყო მდედრობითი სქესის, ხოლო 70 – მამრობითი სქესის. კვლევსი შედეგად დადგინდა, რომ გამოკითხულთაგან 62 დედას ( 41.3%)  ჰქონდა დემოკრატიული აღზრდის სტილი, 51 დედას ( 34%) ავტორიტარული აღზრდის სტილი და 37 დედას ( 24.7%) ლიბერალური აღზრდის სტილი.

დემოკრატიული აღზრდის სტილი მქონე დედების 38 შვილს ( 61.3%) ჰქონდა მაღალი თვითშეფასება, 24 მოზარდს ( 38.7%) საშუალო თვითშეფასება და არცერთ მათგან არ ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება.

ავტორიტარული აღზრდის სტილი მქონე დედების 7 შვილს ( 13.7%) ჰქონდა მაღალი თვითშეფასება,   29 (56.9%)  მოზარდს საშუალო თვითშეფასება და 15 მოზარდს ( 29.4%)  დაბალი თვითშეფასება.

ლიბერალური აღზრდის სტილი მქონე დედების არცერთ შვილს არ აღმოაჩნდა მაღალი თვითშეფასება, 13 მოზარდს (35%) ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 24 მოზარდს (65 %) დაბალი თვითშეფასება.

დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობლების  15 დედისერთა მოზარდიდან 12 მოზარდს (80%) ჰქონდა მაღალი თვითშფასება, 3 მოზარდ 20% ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და არცერთს დაბალი თვითშფასება.

გამოკითხულთაგან 35 მოზარდი იყო დედისერთა, აქედან 9 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და ამ 9 ბავშვიდან 5 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 4 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 11  დედისერთა ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი და ამ 11 ბავშვიდან 6 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება ხოლო 5 ბავშვს დაბალი. 15 დედისერთა მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და ამ 15 მოზარდიდან 3 ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება , ხოლო 12-ს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 36 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან პირველი, აქედან 7 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და მათგან 5 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება, ხოლო 2 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 36 მოზარდიდან 7 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  4 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 1 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 22 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 10 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 12 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 41 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მეორე, აქედან 9 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და ამ 9 ბავშვიდან 5 მოზარდსჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 4 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 41 მოზარდიდან 18 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  11 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 5 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 14 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 7 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და იმდენივე 7 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 27 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მესამე, აქედან 7 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და მათგან  4 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 3 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 27 მოზარდიდან 10 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  5 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 3 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 10 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 3 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 7 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 11 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მეოთხე, აქედან 5 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი და ხუთივე მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება და არცერთ ბავშვს საშუალო და მაღალი. 11 მოზარდიდან 5 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან 3 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 1 ბავშვს დაბალი და 1 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 1 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და თავად მოზარდსახასიათებდა საშუალო თვითშეფასება.

კვლევიდან გამომიდინარე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ აღზრდის სტილი დიდწილად განაპირობებს თვითშეფასებას, მაგრამ ასევე მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს რიგითობას ბავშვებში, ვინაიდან მესამე და შემდეგ ბავშვს თვითშეფასება უფრო მაღალი აქვს ვიდრე პირველ შვილს.

 

სრულად ნახვა
არქიტექტურა/დიზაინიკვლევებიკულტურამსოფლიო

რატომაა 2,000 წლის რომაული ბეტონი თანამედროვეზე ბევრად უკეთესი?

უძველესი რომის ერთ-ერთი  საიდუმლოებაა ბეტონის ნავსადგურის ნაგებობები, რომლებიც მიუხედავად იმისა, რომ 2,000 წელია ზღვის ტალღები ეცემა, კიდევ შენარჩუნებულია მაშინ, როცა თანამედროვე ქმნილებები მხოლოდ ათწლეულებს უძლებს.

მეცნიერებმა ამ ფენომენის მიღმა დაუჯერებელი ქიმია აღმოაჩინეს და დიდი ხნის დაკარგულ რეცეპტს მიუახლოვდნენ. როგორც აღმოჩნდა, რომაული ბეტონი დროთა განმავლობაში კიდევ უფრო მყარდება.

მკვლევარების გუნდმა, რომელსაც იუტას უნივერსიტეტის გეოლოგი მარი ჯექსონი ხელმძღვანელობს, რომაული ბეტონის კრისტალური სტრუქტურა შეისწავლეს.

თანამედროვე ბეტონი, როგორც წესი,  დამზადებულია პორტლანდ ცემენტის, სილიკის ქვიშის, კირქვის, თიხის, ცარცის და სხვა ინგრედიენტების ნარევის დუღილის ტემპერატურაზე გაცხელებით. ეს პასტა აერთიანებს ,,აგრეგატს” – ქანებსა და ქვიშას.

რაც შეეხება რომაულ ბეტონს. ის შექმნილია ვულკანური ნაცრის, კირისა და ზღვის წყლის შედეგად წარმოშობილი ქიმიური რეაქციისგან.

ვულკანურ ნაცართან შერეული კირდუღაბი იყო ვულკანური კლდე, როგორც აგრეგატი, რომელიც შემდეგ ისეთ მასალასთან შედიოდა რეაქციაში, რომელიც რომაულ ბეტონს ბევრად უფრო გამძლედ აქცევდა, ვიდრე წარმოგვიდგენია.

მკვლევარებმა ნიმუშები ელექტრონული მიკროსკოპის, რენტგენის მიკრობიფორაციისა და რამაული სპექტროსკოპიის გამოყენებით მიიღეს. ამ განვითარებული ტექნიკით მათ შეძლეს უძველეს ბეტონში ყველა მინერალური კომპონენტის იდენტიფიცირება.

მეცნიერები განსაკუთრებით ალუმინის შემცველი ტუბერმორიტით დაინტერესდნენ, მძიმე სილიკონზე დაფუძნებული მინერალი, რომლის მიღება საკმაოდ იშვიათი და რთულია ლაბორატორიაშია, უძველეს ბეტონში უხვადაა წარმოდგენილი.

როგორც ირკვევა, ალუმინის ტუბერმორიტი და ფსოლიფსიტი ზღვის წყალთან შეხების შედეგად იზრდება, ნელ-ნელა შლის ვულკანურ ნაცარს და ქმნის სივრცეს ამ რკინაბეტონური კრისტალებიდან ძლიერი სტრუქტურის ჩამოსაყალიბებლად.

ეს საკმაოდ უცნაურია და იმის საწინააღმდეგოა, რაც თანამედროვე ბეტონში ხდება. ის  იფიტება, ვინაიდან მარილწყალი ჩამორეცხავს რკინის არმატურასა და იმ ნაერთებს, რომლებიც მასალის ერთიანობას განაპირობებს.

სამწუხაროდ, რომაელების ბეტონის დამზადებიოს რეცეპტი დაიკარგა. ამ ბეტონის გამოყენება საუკეთესო იქნებოდა თანამედროვე ნაგებობებშიც, განსაკუთრებით სანაპირო ნაგებობებში. ასე რომ, ამ რეცეპტის აღდგენით მკვლევარების ზემოთხსენებული გუნდი დიდ სამსახურს გაუწევს საზღვაო ინჟინრებს.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა:

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევებიმსოფლიო

ჩინეთის მიერ გაშვებულმა რაკეტამ მარცხი განიცადა

ჩინეთის მიერ გაშვებულმა ახალმა მძიმე რაკეტამ – Long March-5 Y2-მა, რომელსაც, ხელისუფლების განცხადებით, ყველაზე მძიმე თანამგზავრი გადაჰქონდა, მარცხი განიცადა.

ამის შესახებ ჩინეთის ოფიციალური საინფორმაციო სააგენტო ,,Xinhua” იუწყება.

იმავე ტიპის რაკეტის მთვარეზე გაგზავნა და იქიდან გამოსაკვლევი ნიმუშების ჩამოტანა ჩინეთს მიმდინარე წელს ჰქონდა დაგეგმილი. თუმცა განცდილი მარცხი, სავარაუდოდ, დაგეგმილ გრაფიკზე ზეგავლენას იქონიებს.

„რაკეტის ფრენისას ანომალია მოხდა. ჩატარდება დამატებითი გამოძიება,“ – ნათქვამია ,,Xinhua-ს” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

 ჩინეთი ბოლო პერიოდში კოსმოსში მნიშვნელოვნად გააქტიურდა. 2003 წელს ის გახდა მესამე ქვეყანა ყოფილი საბჭოთა კავშირისა და აშშ-ის შემდეგ, რომელმაც საკუთარი რაკეტით ადამიანი კოსმოსში გაუშვა. 2013 წლის ბოლოს, ჩინეთის როვერი Jade Rabbit მთვარე დაეშვა, თუმცა ტექნიკური სირთულეების წინაშე დადგა.

პრეზიდენტმა სი ძინპინიმ კოსმოსური პროგრამის განვითარება ქვეყნის პრიორიტეტად გამოაცხადა.  ჩინეთი ირწმუნება, რომ მისი კოსმოსური პროგრამა მშვიდობიანია, თუმცა აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტი აცხადებს, რომ ჩინეთის კოსმოსში გააქტიურება მიზნად ისახავს მოწინააღმდეგეებს კრიზისის დროს ხელი შეუშალოს კოსმოსის აქტივების გამოყენებაში.

აღსანიშნავია, რომ ჩინეთის კოსმოსური პროგრამის ბიუჯეტი აშშ-სი ბიუჯეტზე ათჯერ ნაკლებია. ჩინეთის სახელმწიფო მედია საშუალებების ინფორმაციით, ქვეყანა კოსმოსურ პროგრამაზე ყოველწლიურად 2 მილიარდ აშშ დოლარს ხარჯავს.

ჩინეთი 2020 წლისთვის მარსზე ზონდის გაგზავნას გეგმავს. ქვეყნის მთვარის კვლევის პროგრამის ფარგლებში კი – 2036 წლისთვის მთვარეზე ასტრონავტს გააგზავნის.

 

წყარო: http://www.reuters.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დართა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიო

მეხიკოში აღმოჩენილი თავის ქალების კოშკი აცკეტებზე ახალ ინფორმაციას გვაწვდის 

მეხიკოში აღმოჩენილი ადამიანების თავის ქალების კოშკი ახალ კითხვებს ბადებს აცკეტების იმპერიის მსხვერპლთ შეწირვის  კულტურის შესახებ მას შემდეგ, რაც იქ ქალებისა და ბავშვების თავის ქალების იდენტიფიცირება მოხდა.

არქეოლოგებმა აცკეტების დედაქალაქ ტენოჩტიტლანიში (რომელიც შემდეგ მეხიკო გახდა) მდებარე ერთ-ერთ ტაძარში – Templo Mayor-ში, ცილინდრულ ნაგებობაში 650-ზე მეტი კირში ჩამაგრებული თავის ქალა და ათასობით ფრაგმენტი აღმოაჩინეს.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ კოშკი არის Huey Tszompantli- ის ნაწილი, თავის ქალების მასიური მწკრივები, რომელმაც ესპანელი კონკისტადორები შეაშინა, როდესაც მათ ერნან კორტესის დროს მეხიკო დაიპყრეს.

ისტორიკოსები აღწერენ, თუ როგორ რთავდა დატყვევებული მებრძოლების მოჭრილი თავები, ანუ ქალების  საკიდრები, tzompantli-ს. თუმცა 2015 წელს ძველ მეხიკოში ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა გათხრებმა აჩვენა, რომ სურათი სრულყოფილი არ იყო.

„ჩვენ მხოლოდ მამაკაცებს ველოდებოდით, კერძოდ კი ახალგაზრდა მამაკაცებს, ვინაიდან მეომრები მამაკაცები არიან, თუმცა, ქალებისა და ბავშვების თავის ქალების აღმოჩენამ ცხადყო, რომ იქ ისეთი რამ ხდებოდა, რაც ჩვენ ჯერჯერობით არ ვიცით,“ – აცხადებს ბიოლოგიური ანთროპოლოგი როდრიგო ბოლანოსი.

არქეოლოგ რაულ ბარერას განცხადებით, როგორც ჩანს, თავის ქალები კოშკში მიტანამდე tzompantli-ზე, სახალხოდ იყო გამოფენილი.

6 მეტრი დიამეტრის კოშკი ჰუტიზილოპოქტლის სამლოცველოს კუთხეში იდგა. ეს გახლავთ აცკეტების  მზის, ომისა და ადამიანის მსხვერპლის ღმერთი.

ეჭვგარეშეა, რომ კოშკი ესპანელი ჯარისკაცის, ანდრეს დე ტაპიას მიერ ნახსენები თავის ქალების ნაგებობაა. ტაპია მეხიკოს დაპყრობის დროს კორტესს ახლდა.

ერთ-ერთ წყაროში ტაპია აღნიშნავს, რომ მან დაითვალა ათეულობით ათასი თავის ქალა.

არქეოლოგი რაულ ბარერა აცხადებს, რომ აქამდე ნაპოვნია 676 თავის ქალა, თუმცა ეს რიცხვი ევაკუაციის დროს გაიზრდება.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევებიმედიცინა

მზე დედამიწისკენ კიბოს გამომწვევ ამოფრქვევებს აგზავნის

 გრძელვადიანი ელექტროენერგიის შემცირებას, ელექტრონული მოწყობილობების განადგურებას და კიბოს რისკის გაზრდას დედამიწაზე მზის ამოფრქვევა იწვევს. ახალი კვლევის თანახმად, ეს კორონალური მასის ამოფრქვევები დედამიწას ეჯახება და მისი პროგნოზირება იმაზე ბევრად უფრო ძნელია, ვიდრე ადრე ფიქრობდნენ.

მზის პლაზმის უზარმაზარი ,,დაცემინება” ერთ-სამ დღეში ჩვენს პლანეტამდე აღწევს და სიცოცხლეშე შესაძლოა დამანგრეველი ეფექტიც მოახდინოს.

University of Reading-ის მკვლევარები აცხადებენ, რომ კორონალური მასის ამოფრქვევები ღრუბლის მსგავსი სტრუქტურებია, რომლებზეც დედამიწის გადამკვეთი მზის ქარები ახდენენ გავლენას.  მათი მოძრაობის პროგნოზირება უფრო რთულია, ვიდრე იმ შემთხვევაში,  ისინი რომ ბუშტისებური სტრუქტურები იყვნენ, როგორც ამას აქამდე ვარაუდობდნენ.

პირდაპირ დარტყმას შესაძლოა კატასტროფული შედეგები ჰქონდეს. კორონალურ მასის ამოფრქვევებს პოტენციურად შეუძლიათ, თვითმფრინავის მგზავრებს კიბოს გამომწვევი რადიაცია დაასხივონ.  თუმცა იმის დადგენა, რომელი მათგანი იქნება ძლიერი და რამდენად ცუდ გავლენას მოახდენს დედამიწაზე, რთულია.

მეცნიერები მუდმივად აკონტროლებენ მზეს, რათა მზის ქარსა და კოსმოსურ ამინდს მიადევნონ თვალი.

მკვლევარებს მიაჩნიათ, რომ მზის ქარის შესახებ ინფორმაცია კორონალური მასის ამოფრქვევების დაკვირვებებში უნდა იყოს ჩართული, რათა ვიცოდეთ იმ საფრთხეების შესახებ, რასაც ისინი დედამიწას უქმნიან.

 

წყარო:  http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

 

სრულად ნახვა
1 100 101 102 103 104 105
Page 102 of 105