მედიცინა

რა არის ,,უმთავრესი გამოწვევა”, რომელიც მილიონობით ადამიანის სიცოცხლეს უქმნის საფრთხეს?

პროფესორი სტივენ ჰოკინგი აცხადებს, რომ მსოფლიოს „უმთავრესი გამოწვევა“, რომელიც მილიონობით ადამიანის სიცოცხლეს უქმნის საფრთხეს, სიმსუქნეა.

ჭარბი წონა არა მხოლოდ კიბოს განვითარების რისკს ზრდის, არამედ პლანეტის #1 მკვლელის – გულის დაავადების შანსსაც. ცნობილია ისიც, რომ სიმსუქნე სიცოცხლის ხანგრძლივობას 10 წლით ამცირებს.

ცნობილმა ფიზიკოსმა აღნიშნული განცხადება შვედური ორგანიზაციის სარეკლამო კლიპისთვის გააკეთა, რომლის მიზანი ახალგაზრდების ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესებაა.

„ამ მომენტისთვის კაცობრიობას უმთავრესი გამოწვევა ემუქრება, ხოლო მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე საფრთხეშია,“ – აცხადებს ჰოკინგი GEN-PEP-ის ერთ წუთიან კლიპში.

„დღეს ძალიან ბევრი ადამიანი იღუპება ჭარბ წონასა და სიმსუქნესთან დაკავშირებული გართულებებისგან. ძალიან ბევრს ვჭამთ და ცოტას ვმოძრაობთ. საბედნიეროდ, გამოსავალი მარტივია: მეტი ფიზიკური აქტივობა და ცვლილება რაციონში. ეს სარაკეტო მეცნიერება არაა.

სარეკლამო რგოლი სრულდება მესიჯით, რომ ფიზიკური ინერტულობა სიკვდილის გამომწვევი ნომერ მეოთხე მიზეზია მსოფლიოში.

ორგანიზაცია მოზრდილებს რეკომენდაციას აძლევს, დღეში 30 წუთის განმავლობაში ფიზიკურად აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, ხოლო ბავშვებმა ეს დრო უნდა გააორმაგონ.

წლევანდელი მონაცემების მიხედვით, ყოველი ათი მამაკაციდან ერთი და შვიდი ქალბატონიდან – ერთი მსუქანია. ექსპერტები ამ მხრივ სიტუაციის გაუარესებას პროგნოზირებენ. მეცნიერების განცხადებით, ამ ეპიდემიის თავიდან ასაცილებლად გარკვეული პოლიტიკის გატარებაა საჭირო. მათ შორის, რესტორნები, კაფეები და კვების სხვა ობიექტები უნდა აიძულონ, თავიანთ მენიუებში კალორიების შესახებაც შეიტანონ ინფორმაცია, ხოლო გამაგრილებელი სასმელების მწარმოებლებს ,,შაქრის გადასახადი” უნდა დააკისრონ.

წყარო: Dailymail

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევა ამტკიცებს, რომ ახალი კალკულატორი უშვილო წყვილების შანსებს  ინ-ვიტრო განაყოფიერების პროცედურის დაწყებამდე შეაფასებს.

ექიმები ტრადიციულად თავს არიდებენ წყვილების „შანსები“ შეაფასონ, სანამ ისინი ინ-ვიტრო  განაყოფიერების მინიმუმ ერთ ციკლს არ დაამთავრებენ. მხოლოდ ამის შემდეგ ეძლევათ მედიკოსებს შესაძლებლობა, კვერცხუჯრედის, სპერმისა და ემბრიონების ხარისხი შეაფასონ.

ახალი კალკულატორის საშუალებით ქალბატონები თავიანთი შანსების შესახებ IVF-ის პირველი ციკლის დაწყებამდე ხდებიან ინფორმირებული.

აღნიშნული კვლევის ფარგლებში მკვლევარებმა 113,873 ქალბატონი გამოიკვლიეს, რომლებსაც, საერთო ჯამში,  184,269 IVF ციკლი ქინდათ დასრულებული. ქალბატონების 29 პროცენტმა ბავშვი პირველივე ციკლის შემდეგ გააჩინა, ხოლო 43 პროცენტმა – ექვსი ციკლის დასრულების შემდეგ.

ასაკი წარმატების მკურნალობამდელი ინდიკატორი იყო. ქალბატონებს, რომლებიც პირველი ციკლის გავლამდე 31 წლის იყვნენ, შვილის გაჩენის 66 პროცენტით მეტი შანსი ჰქონდათ იმ ქალბატონებთან შედარებით, რომლებიც 37 წლის იყვნენ.

წარმატების ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორი იყო წლები, რომლის განმავლობაშიც წყვილები მკურნალობდნენ მანამ, სანამ ინ-ვიტრო  განაყოფიერებას მიმართავდნენ. ქალებს სამ-წლიანი უშვილობის შემეგ დაორსულების 9 პროცენტით მეტი შანსი ჰქონდათ იმ ქალბატონებთან შედარებით, რომლებიც უშვილო 6 წლის განმავლობაში იყვნენ.

წარმატების ერთ-ერთი ფაქტორი ქალის კვერცხუჯრედიც იყო. კვერცხუჯრედების რაოდენობას დიდი მნიშვნელობა აქვს, თუმცა გასათვალისწინებელია კვერცხუჯრედების ხარისხიც.

ამ ფაქტორების შეჯამების შედეგად მეცნიერებმა მკურნალობამდელი კალკულატორი შექმნეს: 30 წლის ქალს, რომლის უნაყოფობის ხანგრძლივობა ორი წელია,  IVF-ის პირველი ციკლის შემდეგ დაორსულების 46 პროცენტიანი, ხოლო სამი ციკლის შემდეგ – 79 პროცენტიანი შანსი აქვს.

ინ-ვიტრო განაყოფიერება არის უშვილობის მკურნალობის დამხმარე მეთოდი, რომლის დროსაც ქალისა და მამაკაცის სასქესო უჯრედების შერწყმა ხდება ორგანიზმის გარეთ, ხოლო ამგვარად მიღებული ემბრიონი ინერგება ქალის საშვილოსნოში.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ჩეხმა მეცნიერებმა ადამიანის მოქმედი ფილტვის მოდელი შექმნეს, რომელიც ასთმისა და სხვა ქრონიკული დაავადებების სიმულირებისა და მკურნალობისთვის იქნება გამოყენებული.

Brno University of Technology-ის მკვლევართა ჯგუფის განცხადებით, ფილტვის მექანიკურ- კომპიუტერული მოდელი მედიკოსებს მკურნალობის მეთოდების შემუშავებაში დაეხმარება.

ის ასევე შეიძლება გამოიყენონ, როგორც განვითარებადი საინჰალაციო პრეპარატების რეფერენტული მოდელი.

„აღნიშნული მოდელი გვჩვენებს, მოხვდება თუ არა ინჰალირებული პრეპარატი იმ მონაკვეთში, სადაც საჭიროა,“ – განაცხადა მკვლევართა გუნდის ხელმძღვანელმა მიროსლავ ჯიჩამ.

მეცნიერთა გუნდი ფიქრობს, რომ მოდელი დატესტვის ევროპული სტანდარტი გახდება. გუნდმა „ფილტვის“ მოდელირებისთვის სამი პატენტი მიიღო.

წყარო:  Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

რძე ექიმების მიერ რეკომენდირებულია, როგორც კალციუმის წყარო, რომელიც ძვლების სიძლიერეს უწყობს ხელს.

თუმცა ახალი კვლევა ამტკიცებს, რომ რძე ძვლების სიმაგრეს ნაკლებად უწყობს ხელს და აორმაგებს ნაადრევად გარდაცვალების რისკს.

კვლევის ფარგლებში 20 წლის განმავლობაში 61,000 ქალსა და 45, 000 მამაკაცს დააკვირდნენ და აღმოაჩინეს, რომ იმ ადამიანებს რომლებიც რძეს მოიხმარდნენ, ძვლებს დაშლის რისკი არ უმცირდებოდათ.

მეტიც, ისინი, ვინც დღეში სამ ან მეტ ჭიქა რძეს (680 მლ) სვამდნენ, ნაადრევად სიკვდილის ორჯერ მეტი რისკის ქვეშ იმყოფებოდნენ, მათთან შედარებით, ვინც ერთ ჭიქაზე ნაკლებს სვამდნენ.

„კვლევის შედეგები ეჭვქვეშ აყენებს აქამდე არსებული რეკომენდაციების ვალიდურობას. როგორც აღმოჩნდა, დიდი რაოდენობის რძის მიღება არაა დაკავშირებული მოტეხილობის რისკის შემცირებასთან, პირიქით, ის ჯანმრთელობვისთვის მავნეა და სიკვდილიანობის მაღალ მაჩვენებელთან არის ასოცირებული,“ – აცხადებს კვლევის წამყვანი ავტორი, შვედეთის უპსალას უნივერსიტეტის პროფესორი კარლ მიჩელსონი.

კალციუმი ძვლების მშენებლობისთვის მართლაც საჭიროა და აქდან გამომდინარე, კალციუმით მდიდარი პროდუქტი – რძე სასარგებლო საკვებია. თუმცა მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ რძეში შემავალი ცხიმი კალციუმს დადებით ეფექტს აბათილებს, იწვევს რა ანთებასა და გულის პრობლემებს.

თუმცა დაბალი ცხიმის შემცველ პროდუქტებს, როგორიცაა ყველი და იოგურტი, სასარგებლო შედეგი აქვს. ეს პროდუქტები ნაადრევი სიკვდილის რისკს ამცირებენ და ძვლების ჯანმრთელობას უწყობენ ხელს.

ზოგიერთი მეცნიერი კვლევის შედეგებს აკრიტიკებს და აცხადებს, რომ მანამდე ჩატარებულმა არაერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ რძე ამცირებს გულის დაავადების, ინსულტისა და დიაბეტის რისკს.

ასეა თუ ისე, კვლევის ავტორები რძისა და რძის პროდუქტების მიღებას არ კრძალავენ, ისინი გვირჩევენ, ნუ დავლევთ დღეში 1 ჭიქა რძეზე მეტს.

წყარო: http://www.telegraph.co.uk/

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

წითელათი მსოფლიოში ყოველდღიურად  400 ბავშვი იღუპება, ამის შესახებ გლობალური ჯანდაცვის ექსპერტებმა  ხუთშაბათს განაცხადეს.

გაეროს ბავშვთა ფონდის, მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციისა და სხვა ჯანდაცვის ორგანოების მიერ გავრცელებულ მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ მასობრივი ვაცქინაციის შედეგად წითელათი გარდაცვლილთა რაოდენობა 2000 წლიდან დღემდე 79 პროცენტით შემცირდა, თუმცა სიკვდილიანობის დონე მაინც მაღალია.

ჯანდაცვის ექსპერტები ამ ფაქტს იმას უკავშირებენ, რომ რიგ სახელმწიფოებში არ არსებობს სათანადო საშუალება, ცოდნა ან პოლიტიკური ნება იმისთვის, რომ მაღალი ინფექციური დაავადების წინააღმდეგ იმუნიზაცია ყველა ბავშვს ჩაუტარდეს.

,,ამ მარტივად პრევენცირებადი დაავადების გამო დღესაც იღუპებიან ბავშვები,“ – აცხადებს UNICEF-ის იმუნიზაციის ხელმძღვანელი რობინ ნენდი.

მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ რუტინული ვაქცინაციის შედეგად 2000-2015 წლებში დაახლოებით 20.3 მილიონი ახალგაზრდის სიცოცხლის გადარჩენა მოხერხდა.

თუმცა ბევრ ქვეყანაში ბავშვების უმრავლესობა ვაქცინირებული არ არის, რის გამოც 2015 წელს 20 მილიონი ბავშვი წითელაზე აუცრელი დარჩა და დაახლოებით 134 ათასი ბავში აღნიშნული ინფექციით დაიღუპა.

კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, ეთიოპიში, ინდოეთში, ინდონეზიაში, ნიგერიასა და პაკისტანში ბავშვების ნახევარი აუცრელი რჩება, რის გამოც ამ ქვეყნებზე წითელათი დაღუპულების 75 პროცენტი მოდის.

წითელა მწვავე ინფექციური ვირუსული დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს ტემპერატურის აწევა, ინტოქსიკაცია, ზემო სასუნთქი გზებისა და თვალის ლორწოვანი გარსების ანთება, ლაქოვან-კვანძოვანი გამონაყარი. წითელას ვირუსი ორგანიზმის გარეთ მალე იღუპება, ამიტომ ჯანმრთელს ეს ინფექცია გადაეცემა მხოლოდ ავადმყოფისგან ჰაერწვეთოვანი გზით. ძირითადად ავადდებიან 1-დან 4 წლამდე ბავშვები. მისი მოხდის შემდეგ რჩება მყარი იმუნიტეტი. წითელას ფარული პერიოდი 8-10 დღე გრძელდება. მცირეწლოვან ასაკში წითელას შეიძლება დაერთოს ფილტვების, ყურისა და სხვა ანთებები. ხოლო მოზარდებში შეიძლება ტვინის ანთებაც კი დაერთოს.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  ,,დოქტრინა”

კანადელი ლაბორატორიის თანამშრომელი ექსპერიმენტზე მუშაობის დროს ღორებთან კონტაქტის შედეგად ებოლას ვირუსით დაინფიცირდა.

ოფიციალური ინფორმაციის თანახმად, შემთხვევა იმან გამოიწვია, რომ მამაკაცის დამცავი კოსტუმი გარღვეული იყო.

ინციდენტი Winnipeg, Manitoba-ის ლაბორატორიაში მოხდა, რომელიც იმავე მხარეს მდებარეობს, სადაც მიკრობიოლოგიური ლაბორატორია, რომელშიც მეცნიერებმა ებოლას საწინააღმდეგო ვაქცინა შექმნეს.

კანადის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სააგენტოს ინფორმაციით, აქამდე კანადაში ებოლას არცერთი შემთხვევა არ დადასტურებულა.

ლაბორატორიის დაინფიცირებული თანამშრომელი იზოლაციაში ყოფნას დასთანხმდა. მას მედიკოსები 21 დღის განმავლობაში დააკვირდებიან.

ექვსი ღორი ექსპერიმენტის ფარგლებში ებოლას ვირუსით დააინფიცირეს. ლაბორატორიის აღნიშნული თანამშრომელი ანესთეზირებულ ღორებთან სპეციალური კოსტიუმით შევიდა. „გაუგებარია, რამ გამოიწვია კოსტუმის დაზიანება,“ – აცხადებენ ქვეყნის ჯანდაცვის ოფიციალური პირები.

ებოლა წარმოადგენს ჰემორაგიულ ცხელებას. ის იშვიათი დაავადებაა, თუმცა ხასიათდება მაღალი სიკვდილიანობით (დაავადებულთა 90%-ზე მეტი დაიღუპა).

პირველად ვირუსი დაფიქსირდა 1976 წელს ეკვატორულ სუდანსა და ზაირში. სუდანში დაინფიცირებული 284 ადამიანიდან დაიღუპა 151, ზაირში კი 318 დაავადებულიდან 280 გარდაიცვალა. ვირუსის პირველი იდენტიფიცირება მოხდა ზაირში მდინარე ებოლას ხეობაში, საიდანაც გაჩნდა ვირუსის სახელწოდება.

ვირუსი ვრცელდება ლორწოვანი გარსით და კანის მიკრბოდაზიანებებით. კანადელმა მეცნიერებმა ექსპერიმენტებით დაადასტურეს, რომ ვირუსი შესაძლებელია კონტაქტის გარეშეც გადაეცეს.

დაკრძალვის რიტუალები, რომლის დროსაც ჭირისუფლებს აქვთ კონტაქტი დაღუპულის სხეულთან, ვირუსის გავრცელების ერთ-ერთი წყაროა. დაღუპულის ორგანიზმიდან ვირუსი 3 კვირის განმავლობაში გამოიყოფა.

დაავადების სიმპტომებია თავის, კუნთებისა და მუცლის ძლიერი ტკივილები, დიარეა და ანგინა. მოგვიანებით ჩნდება მშრალი ხველება, მჩხვლეტავი ტკივილები მკერდში და დეჰიდრატაცია. ვირუსი იწვევს სისხლის შემადგენლობის შეცვლას – იწყება ანემია, ლეიკოციტებისა და ტრომბოციტების მკვეთრი შემცირება. შედეგად იშლება სისხლის შედედების ფუნქცია, ზიანდება სასხლძარღვები და იწყება სისხლდენები. სიკვდილი დგება დაავადების მეორე კვირას სისხლდენებისა და შოკის შედეგად.

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  ,,დოქტრინა”

წყარო: http://www.dailymail.co.uk/

მეცნიერები აცხადებენ, რომ დღეში მხოლოდ ერთი კვერცხის მოხმარება ინსულტის რისკს 12 პროცენტით ამცირებს.

აშშ-ის  მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევა ადასტურებს, რომ კვერცხის ყოველდღიურად ჭამა გულის კორონარული დაავადებისგან გვიცავს, რომელიც მთელს მსოფლიოში გარდაცვალების წამყვან მიზეზად მიიჩნევა.

მეცნიერები ამ დასკვნამდე იმ კვლევების საფუძველზე მივიდნენ, რომელიც 33 წლის მანძილზე – 1982-დან 2015 წლამდე ჩატარდა და რომლებშიც 275.000 მონაწილე იყო ჩართული.

მათ შეაფასეს, რა კავშირია კვერცხის ჭამასა და გულის კორონარულ დაავადებებს (პლუს ინსულტს) შორის.

„როგორც უკვე ცნობილი და დამტკიცებულია, კვერცხი აქვს კვების ბევრი დადებითი ატრიბუტიკა, მათ შორის ანტიოქსიდანტები, რომელიც უკვე ამცირებს ოქსიდაციურ სტრესსა და ანთებას. ის ასევე ცილის შესანიშნავი წყაროა, რომელიც არტერიულ წნევას ამცირებს,” – აცხადებს კვლევის წამყვანი ავტორი EpidStat-ის ინსტიტუტის მეცნიერი დომინიკ ალექსანდერი.

ერთი მოზრდილი კვერცხი შეიცავს 6 გრამ მაღალი ხარისხის ცილასა და ანტიოქსიდანტ ლუტეინსა და ზეაქსანტინს, რომელიც აღმოჩენილია კვერცხის გულში, ასევე E, D,და A ვიტამინებს.

ვიტამინი E კი, როგორც ცნობილია, ამცირებს მომავალში გულის შეტევის რისკს, ხოლო ლუტეინი არტერიებს დაბინძურებისგან იცავს.

კვლევის შედეგები სამეცნიერო ჟურნალ American College of Nutrition-ში გამოქვეყნდა.

წყარო: Dailymail

თამარ ტაბატაძე