მედიცინა

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ სისხლის მაღალი წნევის მკურნალობა მედიკამენტით, რომელიც ჰიპერტენზიის საწინააღმდეგო ოთხ მედიკამენტს აერთიანებს, ორჯერ უფრო ეფექტურია, ვიდრე მკურნალობის არსებული მეთოდები.

ყველა პაციენტს, რომელმაც კვლევის ფარგლებში მედიკამენტი „ოთხი ერთში“ -quadpill მიიღო, ერთ თვეში სისხლის წნევა დაურეგულირდა.

კვლევის შედეგები სამეცნიერო ჟურნალ ,,Lancet-ში” გამოქვეყნდა.

ჰიპერტენზია ანუ სისხლის მაღალი წნევა,  „ჩუმი მკვლელის“ სახელწოდებით ცნობილი პათოლოგიაა, რომელიც ზრდის ისეთი სერიოზული პრობლემების განვითარების რისკს, როგორებიცაა – გულის დაავადება, გულის შეტევა, ინსულტი, გულის უკმარისობა (heart failure), პერიფერიული არტერიების დაავადება (peripheral arterial disease), აორტის ანევრიზმა (aortic aneurysms), თირკმელების დაავადება (kidney disease), ვასკულარული დემენცია (vascular dementia).

იმის გამო, რომ ჰიპერტენზიას იშვიათად ახასითებს გამოხატული სიმპტომები, ადამიანების მხოლოდ ნახევარმა იცის, რომ რისკის ქვეშ იმყოფება. ისინი კი, ვისაც ჰიპერტენზიის დიაგნოზს უსვამენ,  სამკურნალო აბებს ყოველდღიურად ღებულობენ, თუმცა დადებითი შედეგი – სისხლის წნევის ჯანმრთელ დონემდე ჩამოწევა, პაციენტების მხოლოდ ნახევარში მიიღება.

ახალი კვლევის თანახმად,  აღნიშნული მედიკამენტით მკურნალობისას  დადებითი შედეგი პაციენტების 100 პროცენტში აღინიშნება. თუმცა სიდნეის უნივერსიტეტის George Institute-ის მკვლევარები აცადებენ, რომ კვლევაში მხოლოდ 18 პაციენტი მონაწილეობდა და დასკვნის გასაკეთებლად შემდგომი კვლევების ჩატარებაა საჭირო.

კვლევის დროს პაციენტებს ერთ კაფსულა მედიკამენტს აძლევდნენ, რომელიც ჰიპერტენზიის სამკურნალო ოთხი მედიკამენტის – ირბესარტანის, ამლოდიპინის, ჰიდროქლორთიაზიდისა და ათენოლონის მეოთხედ დოზას შეიცავდა.

მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ თითოეული აღნიშნული მედიკამენტის შემცირებული დოზით მიღება მათ გვერდით ეფექტებს ამცირებს. მიუხედავად იმისა, რომ მედიკამენტების დოზა მცირეა, მათი კომპინირებული სახით მიღება მკურნალობის ეფექტს ზრდის.

კვლევის ავტორი – კლარა შოუç აცხადებს, რომ კვლევაში მონაწილე ყველა პაციენტს სისხლის წნევა დაურეგულირდა. შემდგომი ტესტის საშუალებით კი უნდა გაირკვეს, რამდენად ხანგრძლივადაა შესაძლებელი წნევის ნორმალურ დონეზე შენარჩუნება.

წყარო: Dailymail

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

  გაზაფხულის დადგომასთან ერთად იმატებს ინფექციური სნეულებების რიცხვი, რადგან ზამთრის შემდეგ ორგანიზმი სუსტდება, ქვეითდება მისი თავდაცვისუნარიანობა და, შესაბამისად, იზრდება დაავადებების განვითარების რისკი. როგორც ცნობილია, ამ პერიოდში თავს იჩენს მენინგოკოკური ინფექცია. მენინგიტი თავისა და ზურგის ტვინის გარსების ანთებაა. მისთვის, როგორც წესი, დამახასიათებელია სამი ნიშანი, რომელთაც მენინგიტურ ტრიადასაც კი უწოდებენ, ესენია: მაღალი ტემპერატურა, თავის ტკივილი და ღებინება.

„დოქტრინა“ დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის სამეცნიერო საბჭოს ხელმძღვანელს – პაატა იმნაძეს, გაესაუბრა. მისი თქმით: „სწრაფად ვითარდება ე.წ. მენინგეალური ნიშნები, მაგალითად, კეფის კუნთების დაჭიმულობა (ავადმყოფს უჭირს თავის წინ გადახრა), კერნიგის (მენჯ-ბარძაყისა და მუხლის სახსარში ფეხის მოხრის შემდეგ, როგორც წესი, რთულია ფეხის გამართვა), ბრუძინსკის (ზურგზე დაწოლილ ავადმყოფს თავის დახრისას რეფლექსურად ეხრება ფეხი მუხლისა და მენჯ-ბარძაყის სახსრებში). ხშირად მენინგიტს თან ახლავს ჰერპესული ინფექცია, სხეულზე შეინიშნება გამონაყარი. ასევე დამახასიათებელია სუნთქვის მოშლა, უმადობა, ყაბზობა. მენინგიტის მძიმე ფორმისას ტვინი შუპდება და სივდება.  მენინგიტის დიაგნოზის დასადგენად აუცილებელია თავ-ზურგტვინის სითხის, ლიქვორის, აღება, აგრეთვე, კლინიკური და ბიოლოგიური ლაბორატორიული კვლევები.“

მენინგიტს იწვევს სხვადასხვა ბაქტერია, ყველაზე ხშირია მენინგოკოკის (დაინფიცირება ხდება ჰაერწვეთოვანი გზით ინფექციის მატარებელთან 0,5-1.0მ-ის სიახლოევეს), პნევმოკოკისა და ჰემოფილუსის ჩხირი. გაითვალისწინეთ, რომ ადამიანი შეიძლება ბაქტერიების მატარებელი იყოს, თავად არ გახდეს ავად, თუმცა ბავშვს შეუქმნას საფრთხე. მენინგოკოკური ინფექციის გამომწვევი ბაქტერიაა – Neisseria meningitidis – იგი აზიანებს თავის ტვინის გარსსა და კაპილართა ენდოთელიუმს.

ამ ინფექციის გენერალიზებული ფორმაა მენინგოკოკცემია, რომლითაც, უწინარეს ყოვლისა, ბავშვები ავადდებიან (70%).  ამ დროს სხეულზე ჩნდება ვარსკვლავისებური სისხლჩაქცევები. შესაძლოა, ბავშვს ჰქონდეს მაღალი ტემპერატურა, ღებინება, მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს, რადგან დაავადება ელვისებური სისწრაფით ვრცელდება. მენინგოკოკური ინფექციის პროფილაქტიკისთვის შექმნილია A, B და C ჯგუფის პოლისაქარიდული ვაქცინები.

როგორც პაატა იმნაძემ აღნიშნა: „გაზაფხულზე იმატებს ტენიანობა და ტემპერატურა მკვეთრად იცვლება. როგორც წესი, ამ პერიოდში ხშირად გხვდება ისეთი დაავადებები, რომლებიც გადაეცემა ჰაერწვეთოვანი გზით. მწვავე ინფექციური ვირუსული დაავადებების რიცხვს მიეკუთვნება: წითელა, წითურა, ჩუტყვავილა, მარტივი ჰერპესი და ა.შ.“

ინფექციებისაგან თავის დასაცავად აუცილებელია იმუნიტეტის გაძლიერება, დაბალანსებული კვება და სითხის მიღება. ბუნებრივია, დასუსტებულ ორგანიზმს მარტივად ერევა სხვადასხვა ინფექცია. აგრეთვე, აუცილებელია ოთახის განიავება და ჰიგიენურ-სანიტარული ნორმების დაცვა. იმუნოპროფილაქტიკის ყველაზე შედეგიან მეთოდად ვაქცინაცია ითვლება.

მასალა მოამზადა: ნინი მშვენიერიძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  – ,,დოქტრინა”

 ბოლო პერიოდში სიმსუქნით  დაავადებული ადამიანების რიცხვმა საგრძნობლად იმატა. როგორც წესი, ჭარბწონიანობის მიზეზი არაჯანსაღი კვება და უმოძრაობაა. აღნიშნულმა დაავადებამ, თავის მხრივ, შესაძლოა, გამოიწვიოს შაქრიანი დიაბეტი (ტიპი 2), მაღალი არტერიული წნევა,  გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები, რეპროდუქციული ფუნქციის მოშლა (რომელიც უშვილობის წინაპირობაა), ფილტვების დაავადება და ა.შ. ბოლო დროს საქართველოში აქტუალური გახდა ფრანგი ნუტრიციოლოგის, პიერ დუკანის,  „ცილოვანი დიეტა“. დუკანის დიეტის მთავარი იარაღი შვრიის ქატოა, რომლის რაოდენობაც ეტაპების მიხედვით განისაზღვრება. დიეტა შედგება ოთხი ფაზისაგან:

• შეტევის ფაზა – დროის ხანგრძლივობა დასაკლები წონის მიხედვით განისაზღვრება. ეს პერიოდი მერყეობს 1-10 დღემდე. რაციონი მრავალფეროვანია, თუმცა მიირთმევთ მხოლოდ ცილოვან საკვებს: ხორცს, ზღვისა და რძის პროდუქტებს. აუცილებელია 1,5 სუფრის კოვზი შვრიის ქატოს მიღება.
• მონაცვლეობა – რაციონს ემატება ნებისმიერი ბოსტნეული, რომელიც არ შეიცავს სახამებელს. აუცილებელია 2 სუფრის კოვზი შვრიის ქატოს მიღება.
• განმტკიცება – აღნიშნული ფაზა მიღწეული შედეგის განმტკიცებას გულისხმობს. ხანგრძლივობა დამოკიდებულია თითოეულ დაკლებულ კილოგრამზე (თითო კილოგრამზე განმტკიცებითვის 10 დღეა საჭირო). შეგიძლიათ მიირთვათ ყველა პროდუქტი, რომელიც დაშვებულია პირველ და მეორე ფაზაში, აგრეთვე, რაციონს ემატება სახამებლის შემცველი პროდუქტები და ხილი. აუცილებელია 2,5 სუფრის კოვზი ქატოს მიღება.
• სტაბილიზაცია – შეგიძლიათ მიირთვათ ყველაფერი, თუმცა არ დაგავიწყდეთ, რომ კვირაში ერთი დღე უნდა მიიღოთ ცილები. აუცილებელია 3 სუფრის კოვზი შვრიის ქატოს მიღება.

ყველა ეტაპზე აუცილებელია ყოველ დღე ფეხით სიარული არანაკლებ 20 წუთისა, აგრეთვე, მინიმუმ 2 ლიტრი სითხის მიღება.

დუკანის დიეტას არაერთგვაროვანი რეაქცია მოჰყვა სხვადასხვა ქვეყნის დიეტოლოგებისა და ჯანსაღი კვების სპეციალისტებისგან, მათი თქმით, დიეტა არაჯანსაღია, შესაძლოა, გამოიწვიოს სხვადასხვა პათოლოგია, დამანგრევლად მოქმედებს თირკმელებზე, მით უმეტეს თუ უკვე აღინიშნება პრობლემა.

„დოქტრინა“ გაესაუბრა გიორგი მაღლაფერიძეს, რომელიც აქტიურად იცავს აღნიშნულ დიეტას და უკვე გარკვეული შედეგიც აქვს, მისი თქმით: „აუცილებელია გამოვიკვლიოთ ორგანიზმი, რათა დადგინდეს ჭარბი წონის მიზეზი. ცილის გადამუშავება მჟავიანობის მომატების ხარჯზე მიდის, ამან კი შეიძლება გამოიწვიოს კუჭ-ნაწლავისა და თირკმელების ფუნქციის დარღვევა, ასევე ზეგავლენა მოახდინოს  ნერვულ სისტემაზე. დიეტის დაწყებამდე მნიშვნელოვანია მოტივაცია და შინაგანი მზაობა. საკმაოდ გრძელი და რთული გზაა, რომლის ბოლოს ახალი ცხოვრება გელოდებათ. აუცილებლად გაეცანით დიეტას, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, დაიწყეთ ექიმთან ვიზიტით, რათა არ დაიზიანოთ ჯანმრთელობა. ასევე საუბრობენ, რომ ცილოვანი დიეტა საკმაოდ ძვირი ჯდება, თუმცა ეს თავიდან, როდესაც საკვების ოდენობა იკლებს, თანხაც მცირდება. დღეისთვის მე დაახლოებით 7-10 ლარის პროდუქტები მჭირდება დღის განმავლობაში“.

,,დუკანის დიეტას” იცავს, აგრეთვე, სოფიკო ფუტკარაძე, რომელმაც 5 თვეში 38 კილოგრამი დაიკლო, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, თავს მშვენივრად გრძნობს და ადამიანებს მოუწოდებს, რომ დაწყებამდე კარგად გაერკვნენ და სულიერად მოემზადონ დიეტისთვის, რომელიც საკმაოდ დიდი ძალისხმევას მოითხოვს, თუმცა აღნიშნავს, რომ ზედმიწევნით შესრულებისას შედეგი გარდაუვალი იქნება.

ჩვენ გავესაუბრეთ ნინო კობალაძეს, რომელმაც ერთ-ერთ კონკურსში გაიმარჯვა, პრიზი კი პიერ დუკანთან შეხვედრა იყო. მისი თქმით , ,,დუკანს ძალიან ახარებს ამდენი მიმდევარი რომ ჰყავს არა მარტო საქართველოში, არამედ მთელ მსოფლიოში. ბედნიერია, რადგან ამდენ ადამიანს ეხმარება სასურველი წონის მიღწევაში. მან აღნიშნა, რომ მთელი ცხოვრება ამ საქმეს მიუძღვნა, შეყვარებულია თავის პროფესიაზე და გვირჩევს, რომ ვიცხოვროთ ჯანსაღად”.

აღნიშნულ საკითხზე ნუტრიციოლოგმა, ნატა გაგუამ, აღნიშნა: „ხანგრძლივი ცილოვანი დიეტა, როდესაც რაციონიდან ამოღებულია ნახშირწყლები (ხილი, ბოსტნეული, ბურღულეული), შეუზღუდავი რაოდენობით ხორცის, თევზის, კვერცხისა და რძის ნაწარმის მიღება დაუშვებელია. მოგეხსენებათ, ასეთი საკვები შეიცავს არა მარტო ცილებს, არამედ ცხიმებსაც. ორგანიზმი ვერ ასწრებს ამდენი ცილოვან-ცხიმოვანი საკვების სრულყოფილ გადამუშავებას, ამან კი შეიძლება ქოლესტერინის შემცველობა გაზარდოს სისხლში. შეიძლება ბოლომდე არ გადამუშავდეს ეს საკვები პროდუქტები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში და ადამიანს ჰქონდეს მსუბუქი ინტოქსიკაციის ნიშნები, თავბრუსხვევა, დაღლილობა, მოთენთილობა, არასასიამოვნო სუნი პირიდან, გულისრევა, მადის დაქვეითება. მკაცრი ცილოვანი დიეტა იწვევს შრომისუნარიანობის დაქვეითებას – ყაბზობას. მისი უპირატესობა ისაა, რომ დიეტის პირველ დღეებში სწრაფად იკლებენ, თუმცა რის ხარჯზე? სითხისა და მადის დაკარგვის ხარჯზე. როდესაც პაციენტს ეუბნება ექიმი, რომ სიმსუქნის სამკურნალოდ საჭიროა სრული კურსის გავლა და პირდაპირი მოტივაცია, რასაკვირველია, არაპოპულარულად ჟღერს. სამწუხაროდ, ბევრი ირჩევს „მარტივ“ გზას, მკაცრი და „ეფექტური“ დიეტები ბევრია სხვადასხვა საიტზე, მაგრამ ცხიმოვანი ქსოვილის შემცირების ხარჯზე სწრაფად ვერ ვიკლებთ, უბრალოდ, ორგანიზმი კარგავს სითხეს და თუ ასეთი არასწორად შერჩეული დიეტა ხანგრძლივია, კუნთები განილევა ანუ კუნთის მასა მცირდება ორგანიზმში, რაც ცალსახად ცუდია“.

აღნიშნულ მოსაზრებას იზიარებენ სხვადასხვა ქვეყნის დიეტოლოგები და აღნიშნავენ, რომ ორგანიზმზე დამანგრევლად მოქმედებს ხანგრძლივი ცილოვანი დიეტა, შესაბამისად, აუცილებელია, რომ დაკლების სურვილით შეპყრობილებმა არ გადავამეტოთ. სიმსუქნე დაავადებაა, აუცილებელია ორგანიზმის გამოკვლევა და მასზე მორგებული რაციონის შემუშავება. რაციონის შედგენისას კი გათვალისწინებული უნდა იყოს პაციენტის ინდივიდუალური მონაცემები, კერძოდ, სქესი, ასაკი, ფიზიკური მდგომარეობა, კუნთოვანი ქსოვილების მასა და ხარისხი, ნივთიერებათა ცვლის ინტენსივობა და ა.შ. მათი აზრით, საკვები გაჯერებული და დაბალანსებული უნდა იყოს ცილებით, ცხიმებითა და ნახშირწყლებით. თუკი ადამიანი ვერ ახერხებს ექიმთან მისვლას, უპირველეს ყოვლისა, მინიმალურ რაოდენობამდე უნდა დაიყვანოს ადვილად ათვისებადი ნახშირწყლები, უარი  თქვას ტკბილეულობაზე, ასევე შეამციროს ცხიმიანი საკვები, მიიღოს მეტი ბოსტნეული და ხილი. ეს არის სწორი კვების რეკომენდაცია, რომელიც უნდა გაითვალისწინოს ყველამ.

მასალა მოამზადა: ნინი მშვენიერიძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევის თანახმად, ლაზერების დახმარებით ტვინის სიმსივნეების სწრაფი ანალიზი და ამოკვეთაა შესაძლებელი. 

მედიკოსებს უჭირთ გადაწყვეტილების მიღება იმის შესახებ, თუ რა მოცულობით ქსოვილი ამოკვეთონ – ზედმეტად მცირე ნაწილის ამოჭრამ შესაძლოა კიბოს „დაბრუნება“ გამოიწვიოს, ზედმეტად დიდმა კი – პაციენტის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირად ქცევა.

SRSმიკროსკოპიის ტექნოლოგია მიჩიგანის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლასა და ჰარვარდის უნივერსიტეტში 360 პაციენტზე გამოსცადეს.

„ტვინის კიბო ღრუბელს ჰგავს, ცენტრის განსაზღვრა შესაძლებელია, მაგრამ კიდეების გარჩევა შეუძლებელია,“ – აცხადებს ერთ-ერთი მკვლევარი – დანიელ ორინგერი.

სხვა კიბოს შემთხვევებში, მაგალითად, ნაწლავის კიბოს დროს, ექიმები მიმდებარე ქსოვილებსაც კვეთენ. თუმცა ტვინში უმნიშვნელო ქსოვილი არ არსებობს.

როგორ მუშაობს ტექნოლოგია?

ტვინის ქსოვილის ნაწილები ლაბორატორიაში გადააქვთ და ყინავენ, საღებავით ნიშნავენ და აანალიზებენ. პროცესს 30-40 წუთი სჭირდება.

ტექნოლოგიის საშუალებით, რომელიც ,,Nature Biomedical Engineering-შია” აღწერილი, ტვინის ქსოვილზე დასხივებას ითვალისწინებს. ლაზერული სინათლე იმის მიხედვით იცვლება, თუ რაზეა ის მიმართული.

სიმსივნური უჯრედისა და ტვინის ნორმალური ქსოვილის განსხვავებული ქიმიური შედგენილობა მედიკოსებს ეხმარება სიმსივნის კიდეების დადგენაში.

მიუხედავად აღნიშნულისა, ჯერჯერობით დაუდგენელია, რამდენად ზრდის ტექნოლოგია გადარჩენის პროცენტულობას. ამის დასადგენად გრძელვადიანი კლინიკური ცდების ჩატარებაა საჭირო.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”