მედიცინა

მეცნიერებმა სისხლში იმუნური უჯრედების ცვლილება დააფიქსირეს, რომელიც შესაძლოა, საკვერცხის კიბოს ადრეულ დიაგნოსტირებაში დაგვეხმაროს. მათი თქმით, ის დაავადებას 2-4 წლით ადრე გამოავლენს, ვიდრე ტრადიციული მეთოდები, რაც პაციენტებს გადარჩენის მეტ შანსს მისცემს.

საკვერცხის კიბო ყველაზე მომაკვდინებელ სიმსივნეებს შორისაა, რომელსაც 5-წლიანი გადარჩენის 51%-ზე ნაკლები მაჩვენებელი აქვს. პაციენტების დაახლოებით 70%-ში განსაკუთრებულად ანომალიური მავნე ქსოვილები გვხვდება, რომლებიც ზრდისა და გავრცელების რისკს შეიცავს. ამგვარ შემთხვევებში დიაგნოზის დროულად დასმა მნიშვნელოვანია, რადგან დაუყოვნებლივმა ქიმიოთერაპიამ და ქირურგიულმა ჩარევამ შესაძლოა, ონკოლოგიური დაავადების მქონე ადამიანებს სიცოცხლე გაუხანგრძლივოს. თუ ამ ტიპის სიმსივნის ლოკალიზება მოხერხდება, 5 ან მეტი წლით გადარჩენის შანსი დაახლოებით 93%-მდე იზრდება.

პრობლემა ისაა, რომ შემთხვევების უმეტესობაში საკვერცხის მაღალი რისკის შემცველი კიბო მხოლოდ გვიანდელ სტადიაზე ვლინდება, როცა ის სხვა ორგანოებზეცაა მოდებული (ამ დროს 5-წლიანი გადარჩენის შანსი 31%-დე შეიძლება ჩამოვიდეს). მიზეზი ადრეული სტადიების უსიმპტომობა და სიმსივნის მცირე ზომაა. ასევე, იმ ტრადიციული ტესტების ნაკლები მგრძნობელობა, რომლებიც მასთან დაკავშირებულ ცილებს აფიქსირებს.

არაა გამორიცხული, ახალმა კვლევამ ეს შეცვალოს.

სპეციალისტებმა აღმოაჩინეს ბიოლოგიური ინდიკატორი, რომელიც ადრეულ სტადიაზეც შესამჩნევია. მას ავტორებმა 466 პაციენტის სისხლის ნიმუშის შესწავლის შედეგად მიაკვლიეს. თითოეულ მათგანს ანალიზის აღებიდან 5 წლის განმავლობაში საკვერცხის კიბო აღმოაჩნდა.

მათ სისხლში, ჯანმრთელ ქალებთან შედარებით, T ლიმფოციტების რაოდენობა განსაკუთრებულად შეცვლილი იყო. ესაა იმუნური უჯრედები, რომლებიც სიმსივნურ ქსოვილებს ამოიცნობს და უტევს. შესაძლოა, ეს ინდიკატორი დიაგნოზამდე 2-4 წლით ადრე დაფიქსირდეს, რაც ნიშნავს, რომ იმუნური სისტემა დაავადებას ებრძვის.

ავტორები ამბობენ, რომ უკანასკნელი მიგნება ახალი ტესტის შექმნის იმედს იძლევა, რომელიც ზემოხსენებული უჯრედების მიმართ მგრძნობიარე იქნება.

“საკვერცხის კიბოს ადრეული დიაგნოსტირება შესაძლოა, მილიონობით ქალისთვის სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხი იყოს”, — ამბობენ მეცნიერები, რომელთა ნაშრომიც გამოცემაში Cell Reports Medicine გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

დემენციის ადრეული დიაგნოსტიკა დროის მოგების საშუალებას იძლევა. ეს გვეუბნება იმას, თუ როგორ ვითარდება დაავადება ადრეულ ეტაპზე. და, აი, ახლა სწორედ ასეთი მეთოდი შეიმუშავეს მეცნიერებმა, რომელიც დაავადების 9 წლით ადრე პროგნოზირების საშუალებას იძლევა.

ახალი მეთოდი დედოფალ მერის ლონდონის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა, ავსტრალიელ მეცნიერებთან თანამშრომლობით შეიმუშავეს. ეს არის ნეირობიოლოგიური მოდელი, რომელიც fMRI-ზე დასკანერებული ტვინის მონაცემებს აანალიზებს.

“ასეთი დაავადების პროგნოზირება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია”, — თქვა ნევროლოგმა, ჩარლზ მარშალმა.

კონკრეტულად, ჯგუფმა დაათვალიერა ტვინის სისტემის ძირითადი ნაწილი, რომელსაც DMN ეწოდება. ეს არის ტვინის ის ნაწილი, რომელსაც ალცჰაიმერის დაავადება პირველ რიგში აზიანებს. DMN მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ტვინის სხვადასხვა ნაწილების დაკავშირებაში. სწორედ ამაზეა დამოკიდებული ჩვენი ტვინის გამართულად მუშაობა.

მკვლევრები 1 030 ადამიანს დააკვირდნენ. ახალმა მეთოდმა დაავადების ნიშნები ადამიანებში 9 წლით ადრე დააფიქსირა. აღსანიშნავია, რომ მეთოდმა 80-პროცენტიანი სიზუსტე აჩვენა.

“ამ ანალიზის ტექნიკის გამოყენებით შეგვიძლია გამოვავლინოთ დემენციის მაღალი რისკის მქონე პირები და ასევე გავიგოთ, რომელმა გარემომცველმა რისკ ფაქტორებმა იმოქმედა მათზე”, — თქვა ნევროლოგმა, სამუელ ერეირამ.

მკვლევრებმა ალცჰაიმერის დაავადების რისკ ფაქტორები, როგორიცაა გენეტიკა და სოციალური იზოლაცია, DMN-ში ცვლილებებთან დააკავშირეს. იმის ცოდნა, თუ რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია დაავადების დასაძლევად.

კვლევა ჟურნალ Nature Mental Health-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ესპანეთის ჰოსპიტალში პაციენტების თერაპიისთვის ძაღლები მიიწვიეს. ჰოსპიტალი, სახელად დელ მარი, ბარსელონაში მდებარეობს. ორი ოთხფეხა მეგობარი, ვიდა და ლუ უკვე ორი კვირაა, პროგრამაში მონაწილეობენ. როგორც ფსიქოლოგები და მედიკოსები ამბობენ, ინიციატივა წარმატებით მიმდინარეობს.

„ისინი მოწყენისა და უიმედობის უფლებას არ გვაძლევენ. მათთან გატარებული დრო დღის საუკეთესო ნაწილია. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ვიდაც და ლუც საკუთარი ძაღლის მონატრების დაძლევაში მეხმარებიან, რომელიც სახლში დავტოვე და, იმედია, მალე დავუბრუნდები”, – ამბობს პაციენტი, ჯოელ ბუენო.

თერაპიული ძაღლების საექსპერიმენტო პროექტის ავტორი ადგილობრივი დაწესებულება, Affinity Foundation-ია. მათი მისია შინაური ცხოველების ჩართულობით ადამიანების და, ამ შემთხვევაში, მძიმე დაავადებების მქონე პაციენტების ემოციური კეთილდღეობის გაუმჯობესებაა. ძაღლები თითოეულ პალატას ყოველ კვირას, 15-20 წუთის განმავლობაში სტუმრობენ.

მკვლევრებმა ექსპერიმენტული პროექტის დაწყებამდე პაციენტების ნერწყვის ნიმუშები შეაგროვეს, რათა ის პროექტის ბოლოს აღებულ მასალას შეადარონ და გამოიკვლიონ, რა გავლენას ახდენს შინაურ ცხოველთან ურთიერთობა სტრესის ინდიკატორების (მაგალითად, კორტიზოლის) გამოყოფაზე, მეორე მხრივ კი, ბედნიერებასა და კეთილდღეობასთან დაკავშირებული ჰორმონების – ოქსიტოცინისა და სეროტონინის – რაოდენობაზე.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ღვიძლი დიდი ორგანოა, რომელიც შეადგენს ზრდასრული ადამიანის სხეულის წონის დაახლოებით 2%-ს. თქვენი ღვიძლი მუდმივად მუშაობს თქვენი ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად მთელი რიგი სასიცოცხლო ფუნქციების შესრულებით, როგორიცაა სისხლში მავნე ნივთიერებების გაფილტვრა, ტოქსინების დაშლა, მეტაბოლიზმის მხარდაჭერა, იმუნური ფუნქცია, საჭმლის მონელება და სხვა.

სპეციალური დიეტის დაცვა დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ ღვიძლის ისეთი დაავადებები, როგორიცაა ღვიძლის არაალკოჰოლური ცხიმოვანი დაავადება და ხელი შეუწყოს ამ მნიშვნელოვანი ორგანოს ოპტიმალურ ფუნქციონირებას.

10 საუკეთესო საკვები ღვიძლის ჯანმრთელობისთვის:

ხილი და ბოსტნეული – ხილითა და ბოსტნეულით მდიდარი კვების რაციონი, ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა ღვიძლის შიგნიდან მოვლისთვის. ის ხელს უწყობს ღვიძლში ცხიმის დაგროვების თავიდან აცილებას და შემცირებას, ზრდის სისავსის გრძნობას, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს ცხიმის დაკარგვას. ამცირებს ღვიძლის კიბოს რისკს.

ჯანჯაფილი – ის შეიცავს უამრავ ანთების საწინააღმდეგო და ანტიოქსიდანტურ ნაერთებს, რომლებიც შეიძლება სასარგებლო იყოს ღვიძლის გარკვეული დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის. ჯანჯაფილის ფხვნილი და ახალი ჯანჯაფილი შეიძლება დაამატოთ ტკბილეულობას და ბევრ კერძს.

ნიორი – ისევე როგორც ჯანჯაფილი, ნიორი მდიდარია ნივთიერებებით, რომლებიც ხელს უწყობენ ღვიძლის ფუნქციონირებას, აქვს ძლიერი ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო ეფექტი. ნივრის რეგულარულმა მოხმარებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ღვიძლის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში და შეამციროს ღვიძლის კიბოს განვითარების რისკიც კი.

ჩიას და სელის თესლი –  წარმოუდგენლად მდიდარია ბოჭკოებით, რაც მნიშვნელოვანია ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებისთვის. სელის თესლის ჭამა ამცირებს ღვიძლის დაავადების მარკერებს და ცხიმის დაგროვებას ღვიძლში, ასევე ხელს უწყობს ღვიძლის კიბოსგან დაცვას.

ზეითუნის ზეთს აქვს მონოუჯერი ცხიმებისა და ანტიოქსიდანტების მაღალი დონე, ამცირებს გულის დაავადების რისკს ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში.

ზღვის პროდუქტები – ისინი მდიდარია დამცავი საკვები ნივთიერებებით, როგორიცაა ანთების საწინააღმდეგო ცხიმები და ანტიოქსიდანტური საკვები ნივთიერებები, როგორიცაა სელენი და ვიტამინი E. კვლევებმა აჩვენა, რომ ზღვის პროდუქტებით მდიდარი დიეტა შეიძლება დაეხმაროს ღვიძლის ცხიმის შემცირებას და დაიცვას ღვიძლი დაავადებებისგან, როგორიცაა კიბო.

ყავა და ჩაი – დადასტურებულია, რომ ყავის და გარკვეული ტიპის ჩაის დალევა იცავს ღვიძლს დაავადებისგან . ყავის და მწვანე ჩაის მაღალი მოხმარება დაკავშირებულია ღვიძლის კიბოს, ისევე როგორც ღვიძლის სხვა დაავადებების რისკის მნიშვნელოვან შემცირებასთან.

კაკაოს პროდუქტები – მეტი კაკაოს პროდუქტების ჭამა, როგორიცაა შოკოლადი, დაგეხმარებათ თქვენი ღვიძლის ჯანმრთელობის დაცვაში. ზოგიერთი კვლევა ვარაუდობს, რომ შოკოლადის მოხმარება შეიძლება დაეხმაროს ღვიძლის ფერმენტების დონის შემცირებას და გააუმჯობესოს ჯანმრთელობის სხვა ასპექტები ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში. თუმცა, უმჯობესია აირჩიოთ კაკაოს პროდუქტები, რომლებიც ცოტა შაქარს შეიცავს, რადგან დამატებული შაქარი საზიანოა ღვიძლის ჯანმრთელობისთვის.

პარკოსნები – როგორიცაა ოსპი და ლობიო, მდიდარია ბოჭკოებით, მკვებავი ელემენტით, რომელიც ხელს უწყობს ღვიძლის ჯანმრთელობას. კვლევებმა აჩვენა, რომ თქვენს დიეტაში პარკოსნების დამატებამ შეიძლება დაიცვას ღვიძლის ჯანმრთელობა სხეულის წონის შემცირებით, ღვიძლის ფერმენტების დონის შემცირებით, არტერიული წნევის დაქვეითებით და სხვა.

თხილი და თესლი – ძალიან მკვებავია და შეუძლია ღვიძლის დაავადების რისკის შემცირება. თუმცა, ზოგიერთი თხილი, როგორიცაა არაქისი, შეიძლება იყოს დაბინძურებული ტოქსინებით, რომელსაც ეწოდება აფლატოქსინები.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

უმჯობესია წამლების მიღება წყალთან ერთად, რადგან ის არ რეაგირებს უმრავლეს ქიმიური ნივთიერებებთან.

მხოლოდ წყალს შეუძლია უზრუნველყოს მიღებული მედიკამენტების უსაფრთხო და ეფექტური შეწოვა. ზოგიერთს ურჩევნია აბების მიღება სხვა სასმელებთან ერთად, რომლებიც ყველაზე ხშირად შეუთავსებელია წამლის კომპონენტებთან.

ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შეცდომა არის დილის აბების მიღება ყავასთან ერთად ან ამ გამამხნევებელი სასმელის მიღების შემდეგ. კოფეინს შეუძლია გავლენა მოახდინოს წამლების ღვიძლში დაშლის სიჩქარეზე და, შესაბამისად, შეამციროს ან გაზარდოს მათი კონცენტრაცია სისხლში.

კოფეინმა შესაძლოა შეამციროს ზოგიერთი ანტიდეპრესანტის, გულის წამლების, ტკივილგამაყუჩებლების ან ჰორმონალური კონტრაცეპტივების ეფექტურობა.

არ მიიღოთ ასეთი მედიკამენტები ყავის დალევიდან 30 წუთზე ადრე.

გარდა ამისა, ფრთხილად იყავით ჩაის, წვენების, რძის და გაზიანი სასმელების კუთხითაც. ყველა ეს სასმელი აჩქარებს ტაბლეტების დაშლას კუჭში, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მუშაობაზე. გარდა ამისა, კალციუმით მდიდარ რძეს შეუძლია შეამციროს პრეპარატის ზოგიერთი კომპონენტის ეფექტურობა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”