მედიცინა

აუტანელ ქავილს, რომელიც კანის ქრონიკულ ანთებით დაავადებას, ეგზემას ახლავს თან, ახალი დამნაშავე ჰყავს.

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ კარგად ცნობილი ბაქტერია, ოქროსფერი სტაფილოკოკი (Staphylococcus aureus) განაპირობებს მუდმივ ქავილს, რადგან პირდაპირ აღიზიანებს კანის მგრძნობელობით ნეირონებს; ეს აღმოჩენა მეცნიერებს შეიძლება ახალ სამკურნალო საშუალებათა შექმნაში დაეხმაროს.

ეგზემას ატოპიურ დერმატიტსაც უწოდებენ და საკმაოდ გავრცელებულია ბავშვებსა და მოზარდებში. გვხვდება ათიდან ერთ ზრდასრულშიც.

ამ დრომდე, ეგზემის აუტანელი ქავილის მთავარ გამომწვევად მიიჩნეოდა იმუნური უჯრედები და მათ მიერ გამოყოფილი ანთებითი მოლეკულები. ეს ქავილი ძალიან ხშირად იწვევს ნაკაწრებს, რაც კანს კიდევ უფრო აზიანებს და ის წითელი, შესივებული, დახეთქილი ხდება.

წლების წინ, მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომ ადამიანები, რომლებსაც კანის ცილა, სახელად ფილაგრინი აკლიათ, ეგზემისკენ უფრო მიდრეკილები არიან; თუმცა, მაინც გაურკვეველი რჩებოდა, კონკრეტულად რა იწვევდა ქავილს, რომელიც ეგზემას ახლავს თან.

ამჯერად, ამერიკელ მკვლევართა ჯგუფმა ცხოველებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტთა სერიაში აჩვენა, რომ S. aureus-ი — ბაქტერია, რომელიც დაზიანებულ კანში აღწევს და ინფექციას იწვევს, ერთპიროვნულად განაპირობებს ქავილს, რადგან ააქტიურებს კანის ზედაპირზე არსებულ მგრძნობელობით ნერვულ უჯრედებს.

„გამოვავლინეთ ქავილის სრულიად ახალი მექანიზმი, ბაქტერია Staph aureus-ი, რომელიც ქრონიკული ატოპიური დერმატიტის მქონე თითქმის ყველა პაციენტში ვიპოვეთ. დავადგინეთ, რომ ქავილი შეიძლება გამოწვეული იყოს თავად მიკრობით“, — ამბობს ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის იმუნოლოგი ისააკ ჩიუ.

ადამიანში ეგზემის მოდელირებისთვის, მკვლევრებმა თაგვებს S. aureus-ით გაჟღენთილი მარლა შემოახვიეს. ბაქტერიას თაგვების ნაკაწრებზე ზემოქმედება შეეძლო. დადგინდა, რომ ბაქტერიები კანის ზედა ფენის, ეპიდერმისის მგრძნობელობით ნერვულ დაბოლოებებთან შეჯგუფდნენ.

იმის გასარკვევად, როგორ შეიძლება ზემოქმედებდეს ბაქტერია ამ ნერვებზე, მკვლევრები სისტემატურად ტესტავდნენ S. aureus-ის ინჟინერიით გამოყვანილ სხვადასხვა შტამს, რომლებსაც მიკრობთა მოლეკულური არსენალის სპეციფიკური კომპონენტები აკლდათ.

ცხრა სხვადასხვა ფერმენტის გამორიცხვის შემდეგ, ჩიუმ და მისმა კოლეგებმა იპოვეს ერთი ფერმენტი, რომელსაც S. aureus-ი კანთან კონტაქტისას გამოყოფს — პროტეაზა V8. ის თაგვებში ქავილს იწვევდა, რადგან ააქტიურებდა კიდევ ერთ ცილას, სახელად PAR1-ს, რომელიც მგრძნობელობით ნეირონებს ააქტიურებს.

ფერმენტ V8-ს არმქონე S. aureus-ის ზემოქმედებისას, თაგვები თითქმის არ იფხანდნენ და მათი კანიც ნაკლებად აქერცლილი და გაღიზიანებული იყო. ასევე მსუბუქი იყო სიმპტომები, როცა თაგვები დაამუშავეს პრეპარატით, რომელიც ცილა PAR1-ს ბლოკავს.

შემდეგმა ექსპერიმენტებმა გამორიცხა იმუნური უჯრედები, როგორც ცხოველის ქავილის გამომწვევი მიზეზი. თაგვები, რომლებსაც პოხიერი უჯრედები (მასტოციტი) და ბაზოფილები არ ჰქონდა (იმუნურ უჯრედთა ტიპი, რომლებიც ქავილსა და ალერგიებში მონაწილეობენ), ბაქტერია S. aureus-ის ზემოქმედების შემდეგ ფხანას განაგრძობდნენ.

„აუცილებელი არ არის, ყოველთვის ანთება გქონდეთ, რომ მიკრობებმა ქავილი გამოიწვიონ; პირიქით, ქავილი კანზე ანთებას აძლიერებს“, — განმარტავს კვლევის ერთ-ერთი ავტორი, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის მიკრობიოლოგი ლივენ დენგი.

თუ ეს ადამიანებშიც დადასტურდა, აღმოჩენა შეიძლება წარმოადგენდეს აშკარა სამიზნეს ახალი პრეპარატებისთვის, რომლებიც ეგზემის თანმხლებ დაუსრულებელ ქავილს მრავალ პაციენტს შეუმსუბუქებს.

ეგზემის სამკურნალო ამჟამინდელ პრეპარატთა უმეტესობა კანის დაამებას და იმუნური სისტემის დამშვიდებას ცდილობს; ასევე კანის ბარიერის აღდგენას მდგომარეობის მთლიანად მოსუფთავების გარეშე.

ამ კვლევაში დატესტილი ცილა PAR1-ის მბლოკავი უკვე გამოიყენება ადამიანებში სისხლის შედედების წინააღმდეგ და შესაბამისად, ადვილი იქნება მისთვის მიზნის შეცვლა. ატოპიური დერმატიტის მქონე პაციენტთა ნიმუშებში თაგვების მსგავსად მაღალი იყო V8-ს დონე და უფრო მეტი იყო ბაქტერია S. aureus-ი, ვიდრე ჯანმრთელ კანში.

მიუხედავად მკაფიო შედეგებისა, მეცნიერები ამბობენ, რომ საჭიროა ამ საკითხის კიდევ უფრო მეტი კვლევა.

კვლევა Cell-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა CRISPR-ის ტექნოლოგიის გამოყენებით კიბოს საწინააღმდეგო ახალი მეთოდი შეიმუშავეს. მეთოდი იმუნურ სისტემას კიბოს უჯრედების აღმოჩენასა და განადგურებაში ეხმარება.

დღეს გენურ ინჟინერიას უკვე უამრავ სფეროში ვიყენებთ. CRISPR — ესაა რევოლუციური ინსტრუმენტი, რომლის გამოყენებაც მეცნიერებს ნებისმიერი ტიპის გენეტიკური მასალის უსწრაფესად დასაკორექტირებლად შეუძლიათ. CRISPER-ის უნივერსალურობიდან გამომდინარე, მისი გამოყენება ისეთი უმძიმესი დაავადებების დასამარცხებლადაც შეგვიძლია, როგორიცაა სიმსივნე და აივ ინფექცია.

ჩვენს სხეულში (MHC) I კლასის მოლეკულებია. ეს ძირითადი ჰისტოთავსებადობის კომპლექსია, რომლებიც წარმოდგენილია ჩვენი სხეულის ყველა უჯრედის ზედაპირზე. ეს მოლეკულები იმუნურ სისტემას კიბოს უჯრედების იდენტიფიცირებასა და აღმოფხვრაში ეხმარება.

თუმცა, როდესაც კიბოს უჯრედები იმუნური სისტემის გააქტიურობას გრძნობენ ისინი MHC-ის მოლეკულებს ემალებიან. ეს მათ CD8+ T უჯრედებისგან დამალვაშიც ეხმარება. CD8+ T იმუნური სისტემის კიბოსთან ბრძოლის მთავარი იარაღია.

ეს ძალიან ცუდია, რადგან კიბოს უჯრედებთან ბრძოლის შეფერხება მხოლოდ ახანგრძლივებს დაავადებას და ტოვებს მას ორგანიზმში.

დავეხმაროთ იმუნურ სისტემას
მკვლევრებმა იაპონიიდან და შეერთებული შტატებიდან შეიმუშავეს ახალი მეთოდი კიბოს უჯრედებში MHC I კლასის მოლეკულების რაოდენობის გაზრდის მიზნით. ამით მათ იმუნური სისტემის შესაძლებლობები გაზარდეს.

„ჩვენს აღმოჩენას დიდი პოტენციალი აქვს. CRISPR-ის ტექნოლოგია საშუალებას გვაძლევს გავაძლიეროთ იმუნური სისტემა და მას კიბოს უჯრედების განადგურებაში დავეხმაროთ”, – თქვა პროფესორმა კოიჩი კობაიაშიმ, ჰოკაიდოს უნივერსიტეტის მკვლევარმა.

კობაიაშმა და მისმა გუნდმა აღმოაჩინეს გენი სახელად NLRC5, რომელიც აკონტროლებს MHC I კლასის დონეს. მათ გააცნობიერეს, რომ კიბოს დროს ეს გენი ითრგუნება, როდესაც დნმ-ზე გარკვეული მოლეკულები გათიშულია.

ამას დნმ-ის მეთილაცია ეწოდება, რაც ამცირებს MHC I კლასის დონეს და ეხმარება კიბოს უჯრედებს დამალვაში.

ახლად შემუშავებულ მეთოდს TRED-I (Targeted Reactivation and Demethylation for MHC-I) ეწოდება და მას შეუძლია შეცვალოს NLRC5 გენის დნმ-ის მეთილაცია და კვლავ გაააქტიუროს ის.

მეთოდი MHC I კლასის დონეს მნიშვნელოვნად ზრდის და ეს სერიოზული გვერდითი ეფექტების გარეშე.

მკვლევრებმა ახალი მოდელი იმ ცხოველებზე გამოცადეს, რომლებსაც კიბო ჰქონდათ. მეთოდმა სიმსივნე მნიშვნელოვნად შეამცირა. ახლა მკვლევრებს ახალი მეთოდის ადამიანებზე გამოცდა სურთ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერებმა ბაზელის საუნივერსიტეტო საავადმყოფოში პაციენტების ორგანიზმიდან აღებულ ნიმუშებშიბაქტერიების 30-ზე მეტ ახალი სახეობას მიაკვლიეს. ეს შესაძლოა, მათთან დაკავშირებული ინფექციების მკურნალობაში დაგვეხმაროს. უკანასკნელი კვლევა, ასევე, ცხადყოფს, რომ ბუნებაში მრავალი პათოგენია, რომელთა შესახებაც არაფერი ვიცით.

„ბაქტერიების ახალი სახეობებისა და მათი კლინიკური გამოვლენის ასეთი პირდაპირი კავშირის შესახებ ნაშრომები წარსულში იშვიათადაა გამოქვეყნებული”, — აცხადებენ ავტორები.

მათ საერთო ჯამში 61 პათოგენი შეისწავლეს, რომელთაც ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემის მქონე პაციენტების ბიოლოგიურ ნიმუშებში მიაგნეს. ტრადიციული მეთოდებით ბაქტერიების გენომის გაშიფვრა მარტივი არ აღმოჩნდა, ამიტომ სპეციალისტებმა სხვა გზას მიმართეს და შედეგები უკვე იდენტიფიცირებულ შტამებს შეადარეს.

საბოლოოდ, 35 ახალი სახეობა გამოვლინდა, რომელთაგანაც 27 სისხლის კულტურებიდან ან ღრმა ქსოვილების ნიმუშებიდან გამოაცალკევეს. 7 სახეობა კლინიკურ შესაბამისობაშიც დაფიქსირდა, ანუ თითოეული მათგანი ინფექციის წყარო აღმოჩნდა.

ახალი სახეობების უდიდესი ნაწილი 2 გვარს მიეკუთვნება: Corynebacterium-სა და Schaalia-ს. მათში შემავალი ბაქტერიები ადამიანის კანისა და ლორწოვანი გარსის მიკრობიომის ნაწილია, მაგრამ შესაძლოა, სისხლში მოხვედრისას ჩვენს ჯანმრთელობას საფრთხე შეუქმნას.

61 ნიმუშიდან ერთ-ერთი ძნელად იდენტიფიცირებად ჯგუფში შედის. ეს პათოგენი ნელ-ნელა იკრებს ძალებს. ის 2022 წელს ძაღლისა და კატის ნაკბენებიდან აღებულ მასალაში აღმოაჩინეს.

მეცნიერებს იმედი აქვთ, რომ უკანასკნელი შედეგები ბაქტერიების კლინიკურ და ეკოლოგიურ როლში უკეთ გაგვარკვევს. ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში BMC Microbiology გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ბოლო 20 წლის განმავლობაში მსოფლიოში მკვეთრად გაიზარდა კიბოს ახალი შემთხვევების რიცხვი.

ამის შესახებ The Wall Street Journal-ი ჟურნალ BMJ Oncology-ში გამოქვეყნებულ კვლევაზე დაყრდნობით იტყობინება.

ექსპერტები შეშფოთებულნი არიან იმით, რომ კიბოს ახალი შემთხვევები 50 წლამდე ადამიანებში გახშირდა. შეერთებულ შტატებში ეს მაჩვენებელი 12,8 პროცენტით გაიზარდა 2000 წლიდან 2019 წლამდე – ნათქვამია კვლევაში. მსგავსი ტენდენცია შეინიშნება ავსტრალიასა და დასავლეთ ევროპის ქვეყნებშიც.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში, მემორიალ სლოან კეტერინგის კიბოს ცენტრში კუჭ-ნაწლავის კიბოს ადრეული გამოვლინების მქონე პაციენტებისთვის პროგრამის ხელმძღვანელი, ანდრეა ჩერჩეკი ვარაუდობს, რომ კიბოს მქონე პაციენტების ასაკის შემცირება შეიძლება დაკავშირებული იყოს გარემოს, თანამედროვე საკვების და მედიკამენტების ცვლილებებთან. თუმცა, ექიმებმა აღნიშნეს, რომ ეს ფაქტორები სრულად ვერ ხსნიან მიზეზებს.

ონკოქირურგი ნენსი იუ, ტეხასის უნივერსიტეტის მედიცინის დოქტორი ანდერსონის კიბოს ცენტრიდან, აღნიშნავს, რომ ბევრ პაციენტს არ ჰქონდა ჯანმრთელობის პრობლემები დიაგნოზის დასმამდე.

წყარო: მკურნალი.გე

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

თირკმელების დაავადებები. თქვენ შეგიძლიათ გააუმჯობესოთ ამ ორგანოს ჯანმრთელობა საკმარისი წყლის დალევით.ის აჩქარებს მჟავას დაშლის პროცესს, რომელიც გადაიქცევა თირკმელებში. გარდა ამისა, ის იცავს ორგანიზმს ინფექციებისა და ტოქსინებისგან.

ჰიპერტენზია. თუ ორგანიზმში წყალი ნაკლებია, სისხლის მოცულობაც იკლებს და ჩნდება ჰიპერტენზია. დარწმუნდით, რომ სვამთ საკმარისი რაოდენობის წყალს, მაშინ თქვენი არტერიული წნევის კონტროლი გაცილებით ადვილი იქნება.

ართრიტი. ართრიტის სიმპტომები უარესდება, თუ ორგანიზმი დიდი ხნის განმავლობაში არ იღებს საკმარის წყალს. გარდა ამისა, სითხის დახმარებით შეგვიძლია სახსრების შეზეთვა, რაც ტკივილს ნაკლებად აძლიერებს!

ყაბზობა. დაუბალანსებელი დიეტა და უმოძრაო ცხოვრების წესი ხელს უწყობს ყაბზობას. გარდა ფიზიკური დატვირთვისა, ექიმები გვირჩევენ ბევრი წყლის დალევას, როგორც ამ დაავადების მკურნალობისა და პრევენციის ნაწილი.

 

 

უძილობა. ექსპერტები დარწმუნებულნი არიან, რომ უძილობა შეიძლება გაუმჯობესდეს, თუ რეგულარულად დაიწყებთ წყლის დალევას და შეინარჩუნეთ ჩვევას, როგორც ყოველდღიურ რუტინას.

ცხელება. ტემპერატურის მატებასთან ერთად მნისვნელოვანია უჯრედების წყლიტ შევსება. დაკარგული სითხის აღსადგენად, სიცხის დროსდალიეთ წყალი, ამის გარეშე მდგომარეობა გაუარესდება და სიმპტომები უფრო ინტენსიური გახდება.

ნაწლავური ინფექციები. წყალი იდეალურია ნაწლავების გასაწმენდად.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ახა­ლი კვლე­ვით, მეც­ნი­ე­რე­ბი ამ­ტკი­ცე­ბენ, რომ ღო­რის სის­ხლში ნა­პოვ­ნი ნა­ერ­თე­ბის­გან შე­მუ­შა­ვე­ბულ ახალ თე­რა­პი­ულ სა­შუ­ა­ლე­ბას E5 -ს შე­უძ­ლია ორ­გა­ნიზ­მის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა.

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო E5 გა­მოს­ცა­დეს ასა­კო­ვან ვირ­თხებ­ზე, სწო­რედ ამ ცდე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი კვლე­ვის ან­გა­რიშ­ში, რო­მე­ლიც ახ­ლა­ხან გა­მოქ­ვეყ­ნდა ჟურ­ნალ­ში GeroScience, ვკი­თხუ­ლობთ რომ E5 შედ­გე­ბა რთუ­ლი ნა­ნო­ნა­წი­ლა­კე­ბი­სა და ახალ­გაზ­რდა პლა­სე­ბის­გან

და­ბე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო თე­რა­პი­ის დროს ახალ­გაზ­რდა ღო­რის სის­ხლით მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბა ასა­კო­ვა­ნი ვირ­თხის ორ­გა­ნიზ­მში შე­იყ­ვა­ნეს, რა­მაც უჯრე­დე­ბის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბა გა­მო­იწ­ვია. მეც­ნი­ე­რე­ბის აზ­რით, თუ მსგავ­სი ექ­სპე­რი­მენ­ტის ჩა­ტა­რე­ბა ადა­მი­ან­ზე გახ­დე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, მა­შინ 80 წლის მო­ხუ­ცი 26 წლის ახალ­გაზ­რდას და­ემ­სგავ­სე­ბა.

კვლე­ვე­ბის შე­დე­გად ისიც დად­გინ­და, რომ ღო­რის სის­ხლს გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი ეფექ­ტი ჰქონ­და ვირ­თხე­ბის სხვა­დას­ხვა ქსო­ვილ­ზე, ის ასე­ვე ცვლის სის­ხლის, გუ­ლი­სა და ღვიძ­ლის ბი­ო­ლო­გი­ურ ასაკს.

“მკურ­ნა­ლო­ბამ გა­ა­ნა­ხევ­რა სის­ხლის, გუ­ლის და ღვიძ­ლის ქსო­ვი­ლის ეპი­გე­ნე­ტი­კუ­რი ასა­კი… ასე­ვე იყო ნაკ­ლე­ბად გა­მო­ხა­ტუ­ლი, მაგ­რამ სტა­ტის­ტი­კუ­რად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბის ეფექ­ტი თა­ვის ტვი­ნის ჰი­პო­თა­ლა­მუს­ზე. და­ვა­ფიქ­სი­რეთ ქცე­ვი­თი და კოგ­ნი­ტი­უ­რი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბაც”, – აღ­ნიშ­ნუ­ლია კვლე­ვა­ში.

მა­თი­ვე თქმით, პლაზ­მუ­რი ფრაქ­ცი­ე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა თან­მიმ­დევ­რუ­ლად ეფექ­ტი­ა­ნია რო­გორც მამრ, ასე­ვე მდედრ ვირ­თხებ­ში. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მეც­ნი­ე­რე­ბი ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ ამ ტი­პის თე­რა­პი­ამ შე­საძ­ლოა ადა­მი­ან­ზე უარ­ყო­ფი­თი გავ­ლე­ნა იქო­ნი­ოს:

”ის, რაც სა­სარ­გებ­ლოა ერთი სა­ხე­ო­ბის­თვის, შე­იძ­ლე­ბა კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი აღ­მოჩ­ნდეს მე­ო­რის­თვის“, – მათი მტკი­ცე­ბით, მრა­ვა­ლი გა­მა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბე­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა მღრღნე­ლე­ბი­დან ადა­მი­ან­ზე ეფექ­ტი­ა­ნად არ გა­და­დის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მითი N1: კი­ბოს გან­ვი­თა­რე­ბას მხო­ლოდ გე­ნე­ტი­კა გა­ნა­პი­რო­ბებს

სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წილს ჯერ კი­დევ სჯე­რა, რომ კიბო მხო­ლოდ გე­ნე­ტი­კუ­რია. არა­და ის მულ­ტი­ფაქ­ტო­რუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა, ანუ მას მრა­ვა­ლი გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზი შე­იძ­ლე­ბა ჰქონ­დეს. ძი­რი­თა­დად კი, მის პრო­ვო­ცი­რე­ბას იწ­ვევს ცხოვ­რე­ბის არა­ჯან­სა­ღი წესი – უმოძ­რა­ო­ბა, მო­წე­ვა, ალ­კოჰო­ლის ჭარ­ბად მოხ­მა­რე­ბა, არა­ჯან­სა­ღი საკ­ვე­ბი. ასე­ვე, რა­დი­ა­ცია, სტრე­სი, და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლი ჰა­ე­რი და სხვა.

ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის უმე­ტე­სო­ბა სპო­რა­დუ­ლია, ანუ წარ­მო­ი­შო­ბა რა­ი­მე გე­ნე­ტი­კუ­რი წი­ნას­წარ­გან­წყო­ბის გა­რე­შე. ცხა­დია, არ­სე­ბობს გარ­კვე­უ­ლი სიმ­სივ­ნუ­რი პა­თო­ლო­გი­ე­ბიც, რო­მელ­თა გან­ვი­თა­რე­ბა­ში გე­ნე­ტი­კა მარ­თლაც დიდ როლს ას­რუ­ლებს, თუმ­ცა მათი წილი მთელ ონ­კო­პა­თო­ლო­გი­ებ­ში მხო­ლოდ 5-10%-ია. ასეთ ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა საშ­ვი­ლოს­ნოს ტა­ნის, ძუ­ძუ­სა და საკ­ვერ­ცხის კიბო. გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ, ამ­გვა­რი ოჯა­ხუ­რი ანამ­ნე­ზის დროს არ­სე­ბობს სკრი­ნინ­გის სპე­ცი­ა­ლუ­რი გა­იდ­ლა­ი­ნე­ბი, რო­მელ­თა მი­ზა­ნიც და­ა­ვა­დე­ბის ად­რე­უ­ლი ეტაპ­ზე გა­მოვ­ლე­ნა ან მათი პრე­ვენ­ცი­აა.

მითი N2: მხო­ლოდ ასა­კო­ვა­ნი ადა­მი­ა­ნე­ბი ავად­დე­ბი­ან კი­ბო­თი

ის­ტო­რი­უ­ლად კიბო და, ზო­გა­დად, ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის უმე­ტე­სი შემ­თხვე­ვე­ბი, მარ­თლაც, 60-80 წლის ასა­კის მო­სახ­ლე­ო­ბა­ზე მო­დი­ო­და. თუმ­ცა დღეს კი­ბო­თი ავა­დო­ბის გლო­ბა­ლუ­რი სტა­ტის­ტი­კა საკ­მა­ოდ შე­მაშ­ფო­თე­ბე­ლია – გაზ­რდი­ლია კი­ბო­თი ავა­დო­ბა და შემ­ცი­რე­ბუ­ლია დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბის ასა­კი.

თუკი 1990 წელს კი­ბო­თი და­ახ­ლო­ე­ბით 1.8 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნი იყო და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი, 2019 წელს ამ რი­ცხვმა 3.2 მი­ლი­ონს მი­აღ­წია. ასე­ვე, უკა­ნას­კნე­ლი 30 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, 80%-ითაა გაზ­რდი­ლი იმ პა­ცი­ენ­ტთა რი­ცხვიც, რო­მელ­თაც ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბის დი­აგ­ნო­ზი 50 წელ­ზე ნაკ­ლებ ასაკ­ში და­ეს­ვათ.

სიმ­სივ­ნე­ე­ბის გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბის ზუს­ტი მი­ზე­ზე­ბის და­სა­ხე­ლე­ბა ძნე­ლია, თუმ­ცა გა­მო­ყო­ფენ რამ­დე­ნი­მე მაპ­რო­ვო­ცი­რე­ბელ ფაქ­ტორს, რო­მელ­თა შო­რი­სა­ცაა გა­რე­მოს და­ბინ­ძუ­რე­ბა, რა­დი­ა­ცია, ცხოვ­რე­ბის არა­ჯან­სა­ღი წესი, სტრე­სი, ძი­ლის ნაკ­ლე­ბო­ბა, ორა­ლუ­რი კონ­ტრა­ცეპ­ტი­ვე­ბის ხში­რი გა­მო­ყე­ნე­ბა და სხვა.

მითი N3: ყვე­ლა სიმ­სივ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბა იწ­ვევს ტკი­ვილს

ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის უმე­ტე­სო­ბა უმ­ტკივ­ნე­უ­ლოდ მიმ­დი­ნა­რე­ობს ან ტკი­ვი­ლი მხო­ლოდ ტერ­მი­ნა­ლურ სტა­დი­ა­ზე იჩენს ხოლ­მე თავს. მა­გა­ლი­თად, ფილ­ტვის კი­ბოს ეს სიმპტო­მი მხო­ლოდ გვი­ან სტა­დი­ა­ზე ახა­სი­ა­თებს, რად­გან ფილ­ტვში ნერ­ვუ­ლი და­ბო­ლო­ე­ბე­ბი მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბი­თა. საკ­ვერ­ცხის სიმ­სივ­ნის დროს კი ტკი­ვი­ლი იმ­დე­ნად ყრუ და არას­პე­ცი­ფი­კუ­რია, რომ ის შე­იძ­ლე­ბა შე­ბე­რი­ლო­ბა­შიც აე­რი­ოს პა­ცი­ენტს. ამი­ტომ ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის დრო­უ­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­კის­თვის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სია სკრი­ნინ­გი, გა­ხან­გრძლი­ვე­ბუ­ლი სიმპტო­მე­ბის არ­სე­ბო­ბის დროს კი ექიმ­თან დრო­უ­ლი კონ­სულ­ტა­ცია.

არ­სე­ბობს ორი კვი­რის წესი: თუ რა­ი­მე გა­წუ­ხებთ ორ კვი­რა­ზე მეტ­ხანს და ზო­გა­დი პრო­ფი­ლის სიმპტო­მუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბა არ იძ­ლე­ვა არა­ნა­ირ შე­დეგს, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მი­მარ­თოთ ექიმს და გა­მო­რი­ცხოთ ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­თო­ლო­გია.

მითი N4: ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხის წარ­მო­ნაქ­მნი კი­ბოა

ახალ­წარ­მო­ნაქ­მნე­ბი იყო­ფა კე­თილ­თვი­სე­ბი­ან და ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნე­ბად. კე­თილ­თვი­სე­ბი­ა­ნი წარ­მო­ნაქ­მნი, მა­გა­ლი­თად, ფიბ­რო­ა­დე­ნო­მა ძუ­ძუ­ში ან მი­ო­მა საშ­ვი­ლოს­ნოს ტან­ში, არ მე­ტას­ტა­ზირ­დე­ბა. ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი უჯრე­დე­ბი კი სწრა­ფად და უკონ­ტრო­ლოდ მრავ­ლდე­ბა და ვრცელ­დე­ბა სხვა ორ­გა­ნო­ებ­ზეც. ის, თუ რა თვი­სე­ბე­ბი­საა წარ­მო­ნაქ­მნი გა­ნი­სა­ზღვრე­ბა კლი­ნი­კუ­რი დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის, რა­დი­ო­ლო­გი­უ­რი კვლე­ვე­ბი­სა და ბი­ოფ­სი­ის მეშ­ვე­ო­ბით.

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ახალ­წარ­მო­ნაქ­მნე­ბის უმე­ტე­სო­ბა კე­თილ­თვი­სე­ბი­ა­ნია, ნე­ბის­მი­ერ ცვლი­ლე­ბას მა­ინც სა­თა­ნა­დო ყუ­რა­დღე­ბა სჭირ­დე­ბა.

მითი N5: ყვე­ლა სიმ­სივ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის ერთი მიდ­გო­მა გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა

არ­სე­ბობს 200-მდე ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბა, რომ­ლებ­საც გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი აქვს. შე­სა­ბა­მი­სად, ყვე­ლა მათ­განს თა­ვი­სე­ბუ­რი მიდ­გო­მა სჭირ­დე­ბა – მკურ­ნა­ლო­ბის და­ნიშ­ვნამ­დე სპე­ცი­ა­ლის­ტმა უნდა გა­ით­ვა­ლის­წი­ნოს და­ა­ვა­დე­ბის სტა­დია, მორ­ფო­ლო­გი­უ­რი სუ­რა­თი, მუ­ტა­ცი­უ­რი პა­ნე­ლი, პა­ცი­ენ­ტის ზო­გა­დი მდგო­მა­რე­ო­ბა, თან­მხლე­ბი პა­თო­ლო­გი­ე­ბი და სხვა.

ონ­კო­ლო­გი­ა­ში არ­სე­ბობს ად­გი­ლობ­რი­ვი და სის­ტე­მუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დე­ბი. ად­გი­ლობ­რი­ვი მე­თო­დე­ბი გუ­ლის­ხმობს ოპე­რა­ცი­ას, სხი­ვურ თე­რა­პი­ას, რა­დი­ო­აბ­ლა­ცი­ას, რა­დი­ო­ემ­ბო­ლი­ზა­ცი­ა­სა და ქე­მო­ემ­ბო­ლი­ზა­ცი­ას. სის­ტე­მურ თე­რა­პი­ა­ში კი შე­დის ქი­მი­ო­თე­რა­პია, ჰორ­მო­ნო­თე­რა­პია, იმუ­ნო­თე­რა­პია, ტარ­გე­ტუ­ლი თე­რა­პია, რომ­ლე­ბიც ორ­გა­ნიზ­მში არ­სე­ბულ ყვე­ლა სიმ­სივ­ნურ უჯრედს უტევს და მთელ სხე­ულ­ზე მოქ­მე­დებს. მკურ­ნა­ლო­ბის სტრა­ტე­გია ეფუძ­ნე­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო გა­იდ­ლა­ი­ნებს, თუმ­ცა სა­ბო­ლო­ოდ მე­თო­დე­ბის შერ­ჩე­ვა მა­ინც ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად, პა­ცი­ენ­ტის სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის მი­ხედ­ვით ხდე­ბა.

მითი N6: ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ მე­დი­ცი­ნას პა­ცი­ენ­ტის სიმ­სივ­ნის­გან გან­კურ­ნე­ბა შე­უძ­ლია

21-ე სა­უ­კუ­ნე მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბებ­ზე და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი მე­დი­ცი­ნის ერაა. დღეს ამა თუ იმ წამ­ლის ეფექ­ტუ­რო­ბა წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ათო­ბით ათას ადა­მი­ან­ზე იც­დე­ბა, მა­შინ, რო­დე­საც ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლო მე­დი­ცი­ნის პრო­დუქ­ტე­ბი მეც­ნი­ე­რუ­ლად არა­ვის შე­უს­წავ­ლია. მე­ტიც, კვლე­ვე­ბით და­დას­ტურ­და, რომ არა­ლი­ცენ­ზი­რე­ბუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის უკონ­ტრო­ლო მი­ღე­ბა, თუნ­დაც ეს ერთი შე­ხედ­ვით უვ­ნე­ბე­ლი მცე­ნა­რე­უ­ლი პრე­პა­რა­ტე­ბი იყოს, იწ­ვევს ღვიძ­ლი­სა და თირკმლის ფუნ­ქცი­ის მკვეთრ დაქ­ვე­ი­თე­ბას. ყვე­ლა­ფერს თა­ვი­სი დრო და და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა აქვს და ნა­ტუ­რა­ლუ­რი ყო­ველ­თვის კარ­გსა და უსაფრ­თხოს არ ნიშ­ნავს.

აუ­ცი­ლე­ბე­ლია პა­ცი­ენ­ტი ენ­დოს და და­უ­ჯე­როს თა­ვის მკურ­ნალ ონ­კო­ლოგს, მიჰ­ყვეს მის ინ­სტრუქ­ცი­ას და არ მი­ი­ღოს არც ერთი უც­ნო­ბი წა­მა­ლი ან თუნ­დაც ნა­ტუ­რა­ლუ­რი და­ნა­მა­ტი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის გა­რე­შე.

მითი N7: კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბა ყო­ველ­თვის იწ­ვევს თმის ცვე­ნას

ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ა­ში გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა 100-მდე მე­დი­კა­მენ­ტი, რომ­ლე­ბიც ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად, პა­ცი­ენ­ტის დი­აგ­ნო­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე ირ­ჩე­ვა. ეს მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი თმის ცვე­ნის სხვა­დას­ხვა პო­ტენ­ცი­ა­ლით ხა­სი­ათ­დე­ბა. თუმ­ცა ეს გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნა ძი­რი­თა­დად გარ­და­მა­ვა­ლია და მკურ­ნა­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ თმა ამოს­ვლას ისევ იწყებს.

ამას­თან ერ­თად, თმის ცვე­ნას არა­ნა­ი­რი კავ­ში­რი არ აქვს მკურ­ნა­ლო­ბის ეფექ­ტუ­რო­ბას­თან, ანუ მცდა­რია წარ­მოდ­გე­ნა იმის შე­სა­ხებ, რომ თუ თმა არ დასცვივ­და პა­ცი­ენტს, ქი­მი­ო­თე­რა­პია წა­რუ­მა­ტე­ბე­ლი იყო.

მითი N8: ყვე­ლა სამ­კურ­ნა­ლო მე­თოდს მძი­მე გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნა აქვს

სტე­რე­ო­ტი­პი იმის შე­სა­ხებ, რომ კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცე­სი აუ­ცი­ლებ­ლად ღე­ბი­ნე­ბას­თან ან სუს­ტად ყოფ­ნას­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, მცდა­რია. ცხა­დია, ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რია და ის, თუ რა სიმ­ძაფ­რის რე­აქ­ცია ექ­ნე­ბა მას ამა თუ იმ მე­დი­კა­მენტზე, წი­ნას­წარ რთუ­ლი გან­სა­სა­ზღვრია. ზო­გა­დად, მკურ­ნა­ლო­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­თო­დე­ბი, ძველ­თან შე­და­რე­ბით, გა­ცი­ლე­ბით მსუ­ბუქ გვერ­დით მოვ­ლე­ნებს იწ­ვევს. ამას­თან ერ­თად, რო­გორც წესი, პა­ცი­ენ­ტებს ენიშ­ნე­ბათ ისე­თი პრე­პა­რა­ტე­ბიც, რომ­ლე­ბიც გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნე­ბის პრე­ვენ­ცი­ას ან მათ შემ­ცი­რე­ბას უზ­რუნ­ველ­ყოფს.

მითი N9: ბი­ოფ­სი­ამ შე­იძ­ლე­ბა სიმ­სივ­ნუ­რი უჯრე­დე­ბის გავ­რცე­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს

ბი­ოფ­სია მორ­ფო­ლო­გი­უ­რი მა­სა­ლის მო­პო­ვე­ბის ერთ-ერთი მე­თო­დია. ას­ხვა­ვე­ბენ წვრი­ლი ან მსხვი­ლი ნემ­სით ბი­ოფ­სი­ას და ექ­სცი­ზი­ურ ბი­ოფ­სი­ას, რო­დე­საც ჩხვლე­ტის მა­გივ­რად მთელ ლიმ­ფურ კვანძს ან სა­ეჭ­ვო წარ­მო­ნაქ­მნს კვე­თენ. უამ­რა­ვი კვლე­ვის შე­დე­გად და­ნამ­დვი­ლე­ბით ვი­ცით, რომ სწო­რად წარ­მო­ე­ბუ­ლი ბი­ოფ­სია არ იწ­ვევს არც და­ა­ვა­დე­ბის გავ­რცე­ლე­ბას და არც მის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას.

მითი N10: კი­ბოს დი­აგ­ნო­ზი ყო­ველ­თვის ნიშ­ნავს სა­სიკ­ვდი­ლო გა­ნა­ჩენს

ეს სტე­რე­ო­ტი­პი თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­დი­ცი­ნამ დიდი ხა­ნია და­ა­მარ­ცხა. სკრი­ნინ­გის, პრე­ვენ­ცი­უ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი­სა და მკურ­ნა­ლო­ბის ეფექ­ტუ­რი მე­თო­დე­ბის დახ­მა­რე­ბით, დღეს ამ ვე­რა­გი და­ა­ვა­დე­ბის­გან გან­კურ­ნე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბი მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად არის გაზ­რდი­ლი. ამას­თან, ონ­კო­ლო­გია სწრა­ფად გან­ვი­თა­რე­ბა­დი დარ­გია და ის შე­დე­გე­ბი, რაც დღეს გვაქვს, 30 წლის წინ სრუ­ლი­ად წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო. ამი­ტომ, შეგ­ვიძ­ლია დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვი­ყოთ, რომ მეც­ნი­ე­რუ­ლი პროგ­რე­სის დახ­მა­რე­ბით, გან­კურ­ნე­ბუ­ლი ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის რი­ცხვი მო­მა­ვალ­ში კი­დევ უფრო სწრა­ფად გა­იზ­რდე­ბა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სინკოპე სამედიცინო ტერმინია, რაც გულისხმობს გულის წასვლას, გონების დაკარგვას. სინკოპეს უშუალო მიზეზია თავის ტვინში სისხლის მიწოდების დროებითი, მკვეთრი შემცირება. სინკოპე შეიძლება განვითარდეს წნევის, ან გულისცემის სიხშირის უეცარი დაქვეითების, ან მთელს სხეულში სისხლის მოცულობის შემცირების დროს. გონების კარგვის ეპიზოდი შეიძლება იყოს ძალიან ხანმოკლე, ამ დროს პაციენტი მცირე ხნით რჩება გაბრუებული.როგორ მოვიქცეთ, თუ თავად ან გვერდით მყოფ ადამიანს სინკოპე (გონების დაკარგვა) დაემართა? თემაზე გადაცემაში „იმუნიტეტი“ ისაუბრეს.

 

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

კიბოს საწინააღმდეგო ვაქცინა, შესაძლოა, გამოყენებისთვის, 2030 წლისთვის იყოს მზად, – ამის შესახებ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინის შემქმნელმა, Pfizer/BioNTech-ის გუნდმა განაცხადა.
გერმანელი პროფესორების, უგურ შაჰინისა და ოზლემ ტურეჩის მტკიცებით, mRNA ტექნოლოგიის მათი გამოყენებამ პანდემიის დროს ვაქინის შექმნისას და მიღებულმა გამოცდილებამ ხელი შეუწყო მათ მუშაობას კიბოს საწინააღმდეგო ვაქცინაზე.
აღსანიშნავია, რომ ჩვეულებრივი ვაქცინებისგან განსხვავებით, რომელსაც  ვირუსის დასუსტებული ფორმების გამოყენებით ქმნიან, mRNA ვაქცინის შექნისას იყენებენ მხოლოდ ვირუსის გენეტიკურ კოდს. mRNA ვაქცინა შეჰყავთ სხეულში, სადაც ის შედის უჯრედებში და „უბრძანებს“ მათ, შექმნან ანტიგენები, რომლებსაც შემდეგ იმუნური სისტემა ამოიცნობს და ამზადებს მას დაავადების წინააღმდეგ საბრძოლველად.
წყვილი მუშაობდა პიონერად კიბოს იმუნოთერაპიაზე, რომელიც მორგებულია ცალკეულ პაციენტებზე.
კითხვაზე, როდის შეიძლება ჰქონდეს კიბოს ვაქცინაზე წვდომა ბევრ პაციენტს მთელს მსოფლიოში, პროფესორმა შაჰინმა უპასუხა, რომ ეს შეიძლება მოხდეს “2030 წლამდე”.
”ის, რაც ჩვენ შევიმუშავეთ ათწლეულების განმავლობაში კიბოს ვაქცინის განვითარებისთვის, „კოვიდ-19“-ის საწინააღმდეგო ვაქცინის შემუშავებისთვის ზურგის ქარი აღმოჩნდა, ახლა კი „კოვიდ-19“-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა და მისი შემუშავების დროს მიღებული გამოცდილება კიბოს ვაქცინაზე ჩვენ მუშაობასწაადგება”, – განაცხადა ოზლემ ტურეჩმა.
„ჩვენ ვისწავლეთ ვაქცინების უკეთესად და სწრაფად წარმოება. ჩვენ გავიგეთ ადამიანთა დიდ რაოდენობაში, თუ როგორ რეაგირებს იმუნური სისტემა mRNA-ზე, ეს აუცილებლად დააჩქარებს კიბოს ვაქცინის შექმნას, გვაქვს მრავალი გარღვევა და გავაგრძელებთ მათზე მუშაობას“, – დასძინა მან.

წყარო : independent.co.uk