close

დედამიწა

ბიოლოგიადედამიწაეკოლოგიაკვლევებიმედიცინა

,,ჰაერის დაბინძურება ნაყოფიერებაზე უარყოფითად მოქმედებს – განსაკუთრებით, მამაკაცების”

როგორც ახალი კვლევა გვიჩვენებს, ბავშვების ჩასახვის მაჩვენებელი აღარაა ისეთი, როგორიც უნდა იყოს, ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი კი, ჰაერში არსებული გარკვეული ნაწლაკებია, რომლებიც ადამიანის სპერმის განვითარებას აფერხებენ. როგორც კვლევიდან ჩანს, ჰაერის დაბინძურება, უპირველესად, სწორედ მამაკაცებზე ახდენს უარყოფით გავლენას. სტატისტიკის მიხედვით, უშვილობის პრობლემის მქონე 48 მილიონ წყვილს შორის, ამის მიზეზი, უმეტესად, მამაკაცია.

როგორც მკვლევარები ირწმუნებიან, სპერმის ხარისხს აზიანებს, მაგალითად, პესტიციდები, რადგანა ისინი შედგება ისეთი  სუბსტანციებისგან, როგორებიცაა –  მყარი მეტალები და პოლიციკლური არომატული ნახშირწყალბადები. ლაბორატორიული ცდებისას, მათ დააზიანეს ცხოველების სპერმა.

ჩინელ მეცნიერთა ჯგუფმა ამ სახის კვლევა ამჯერად ადამიანებზე გადაწყვიტა. მათი მიზანი იყო გაერკვიათ ატმოსფეროს დამაბინძურებელი PM2.5 ნაწილაკების გავლენა 6 475 ტაივანელი დონორის მიერ გაღებულ სპერმაზე.

იმ ფაქტის გათვალისწინებით,  რომ სპერმის ტიპური ციკლი 40-100 დღეს შორის მერყეობს, მკვლევრები სწავლობდნენ 2 წლის განმავლობაში სამთვიან შუალედებში აღებული სპერმის ნიმუშებს. აღმოჩნდა, რომ მყარი დამაბინძურებელი ნაწილაკების 5 მიკროგრამამდე ზრდა ჰაერის ყოველ კუბურ მეტრზე, დაკავშირებული იყო ნორმალური სპერმის 1%-ით გაუარესებასთან. მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ საცხოვრებელთან PM2.5-ის მაღალი დონე სპერმის კონცენტრაციას ნორმასთან შედარებით 10%-ით ამცირებდა.

ისიც უნდა ითქვას, რომ „ცუდი სპერმა“ შეიძლება პირდაპირ არ ასოცირდებოდეს უნაყოფობასთან, შესაბამისად, აღნიშნული კვლევა ყველა შემთხვევაზე ვერ იქნება რეპრეზენტატული.

კვლევა ჟურნალ BMJ-ში გამოქვეყნდა.

წყარო: scienceAlert

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევები

ოკეანეში მჟავიანობის მომატება უარყოფითად მოქმედებს წყალქვეშა სამყაროზე

თანამედროვე საზოგადოების ქმედების შედეგად გამოყოფილი ნახშირორჟანგის ემისიები ოკეანეების წყალს უფრო მჟავეს ხდის, ეს კი წყალქვეშა ცხოვრებას დააზარალებს.

250-ზე მეტი მეცნიერის რვაწლიანმა კვლევამ აჩვენა, რომ ზღვის არსებების ნაშიერები განსაკუთრებით დაზარალდებიან. ეს იმას ნიშნავს, რომ მათი რიცხვი მეოთხედით შემცირდება.

უფრო მეტიც, კვლევამ აჩვენა, რომ მჟავიანობის მომატებით გამოწვეული კლიმატის ცვლილება კიდევ უფრო გაუარესდება დაბინძურების, სანაპირო ზოლის განვითარების, თევზჭერისა და სასოფლო-სამეურნეო სასუქების მიერ.

ოკეანის გამჟავიანება იმის გამო ხდება, რომ  წიაღისეული საწვავისგან გამოყოფილი CO2- ი ოკეანის წყალში იშლება, რაც წარმოქმნის ნახშირწყალბადს და წყლის pH- ის ამცირებს.

ინდუსტრიული რევოლუციის დასაწყისიდან გლობალური ოკეანის წყლის საშუალო pH 8.2-დან 8.1-მდე დაეცა. ეს კი მჟავიანობის 26% -ით გაზრდას ნიშნავს.

კვლევის წამყვანი ავტორი, კიელის უნივერსიტეტის GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research-ის პროფესორი – უიფ რიბესელი, აცხადებს, რომ მჟავიანობა გავლენას ახდენს ოკეანის ცხოვრების ყველა ჯგუფზე. ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ ადრეული ცხოვრების ეტაპები ზოგადად უფრო მეტად ზარალდება, ვიდრე ზრდასრული ორგანიზმები. საბოლოოდ, ეს პროცესები ზეგავლენას მოახდენს ყველა იმ სერვისზე, რითაც ოკეანე კაცობრიობას უზრუნველყოფს.“

შეფასება BIOACID- ის პროექტზე დაყრდნობით გაკეთდა, რომელსაც გერმანია ხელმძღვანელობს. დასკვნები კლიმატის მოლაპარაკებების ყოველწლიურ შეხვედრაზე იქნება წარმოდგენილი, რომელიც წელს ნოემბერში, ქალაქ ბონში გაიმართება.

 

წყარო: http://www.bbc.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაკვლევები

დედამიწა ანტიმატერიის დიდ დარტმას განიცდის, მეცნიერები მიზეზს იკვლევენ 

მაღალი სისწრაფის კოსმოსური სხივების ფონზე, რომელიც კოსმოსის სიღრმიდან გვაწვიმს, არსებობს ანტიმატერიული ნაწილაკები, რომელსაც პოზიტრონებს უწოდებენ.

ასტრონომები მიიჩნევენ, რომ დედამიწაზე ეს  ,,ანტიელექტრონების”  „წვიმა“  პულსარების გამო ხდება, თუმცა არსებობს ერთი გაურკვევლობა: ამ ნაწილაკების რაოდენობა გაცილებით მეტია, ვიდრე უნდა იყოს.  ახალი კვლევის წყალობით, მეცნიერებმა შესაძლოა ამ კითხვაზე საბოლოო პასუხი მიიღონ.

კოსმოსური სხივები წარმოუდგენლად სწრაფ ნაწილაკებს წარმოადგენენ, რადგან ისინი კოსმოსიდან მაღალი ენერგიით ცვივა. პოზიტრონები ამ სუპერ სწრაფი ნაწილაკების ძალიან მცირე პროცენტს შეადგენენ,  მაგრამ დანამდვილებით არავინ იცის, საიდან, ან როგორ ჩნდებიან ისინი.

2008 წელს დედამიწის ორბიტაზე, PAMELA- ზე, ჩატარებულმა გამოკვლევამ აჩვენა, რომ ჩვენი კოსმოსის კუთხეს იმაზე უფრო მაღალი ენერგიის პოზიტრონები აღწევდნენ, ვიდრე მოსალოდნელი იყო.

საერთაშორისო მკვლევარების დიდმა ჯგუფმა გაანალიზა მექსიკაში მდებარე მაღალი სიმაღლის წყლის ჩერენკოვის (HAWC) ობსერვატორიაში ბოლო დროს ჩატარებული გაზომვები, რათა გამოეკვლიათ ჰიპოთეზა, რომ ჭარბი ანტიმატერიის გაფანტვა  შესაძლებელია  მძლავრი ობიექტებით, რომელსაც პულსარებს უწოდებენ.

პულსარი – ეს არის ნეიტრონული ვარსკვლავის ტიპი, აფეთქებული ვარსკვლავის ნარჩენი, რომელიც ძალიან სწრაფად ბრუნავს, ის წამში ასეულობით ბრუნს აკეთებს. ირგვლივ არსებულ მტვერსა და  გაზებთან ერთად პულსარი მოქმედებს ისე, როგორც ნაწილაკის აქსელერატორი, ანადგურებს ნაწილაკებს და ენერგიისგან ახალ მატერიას  წარმოქმნის.  

ამის ფონზე კი, შესაძლოა, ელექტრონები და მათი  „ანტიმატერიული“ ტყუპები წარმოიქმნან, რომლებიც შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი შოკის ტალღებისგან ქრებიან.

ეს ის, რაც თეორიის მიხედვით ხდება.

ასე რომ, როდესაც ცოტა ხნის წილ HAWC-ის ობსერვატორიაში პულსარების რამდენიმე სრულყოფილი კანდიდატი აღმოაჩინეს, ეს მეცნიერებისთვის ჰიპოთეზის დატესტვის საუკეთესო შესაძლებლობად იქცა.

 ,,HAWC- ის ობსერვატორიის დეტექტორებმა გამა რადიაცია დააფიქსირა, რომელიც პულსარების მიერ წარმოქნილი და აჩქარებული ელექტრონების გარკვეული ჯგუფის მიერ გამოიყოფა,“ – აცხადებს პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკოსი ფრანცისკო სენსა გრეუსი.

,,არსებობს კითხვა: არსებობს თუ არა ამ ელექტრონების საკმარისი რაოდენობა იმისათვის, რომ შემდგომში პოზიტრონების სწორი რაოდენობა წარმოიშვას?“ პასუხი არის – არა.

17-თვიანი კვლევის შემდეგ მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ პულსარები პასუხისმგებელი იყვნენ ზედმეტად მაღალი ენერგიის პოზიტრონების წარმოქმნის პროცესში, თუმცა გამოსახულება ძალიან პატარა იყო იმისათვის, რომ ყველაფერი ეს აეხსნათ.

„იმის გამო, რომ ჩვენამდე მომავალი მაღალი ენერგიის პოზიტრონების წარმოქმნაში პულსარების მონაწილეობა ძალიან მოკრძალებული ახსნაა, სხვა განმარტებები უფრო მეტად გამოიყენება,“– აცხადებს პოლონეთის აკადემიის ბირთვული ფიზიკის ინსტიტუტის მკვლევარი საბრინა კასანოვა.

ერთ-ერთი ასეთი განმარტება გულისხმობს მასიური ბნელი მატერიის ნაწილაკების განადგურებას.

ეს მეტად მიმზიდველი იდეაა, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც გვაძლევს გზას, ნათელი მოვფინოთ ჩრდილოვან მასალას, რომელიც ჩვენი სამყაროს მასის მეოთხედს შეადგენს და საბოლოოდ, მისი სხვა თვისებების გაგება დავიწყოთ.

მაგრამ მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ ერთი ჰიპოთეზის გარდაცვალება არ შეიძლება მეორის პირდაპირი მტკიცებულება გახდეს.

მუქი მატერიისა და საკითხზე და ექსტრასწრაფი პოზიტრონების საიდუმლო ჯერ-ჯერობით კვლავ საიდუმლოდ რჩება, რომლის ახსნას დრო და დაკვირვება სჭირდება.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაენერგეტიკაკვლევებიმსოფლიო

„დრო იწურება“ – 15 000 მეცნიერი კაცობრიობას დედამიწის საგანგაშო მომავლის შესახებ აფრთხილებს

,,დოქტრინამ” რამდენიმე დღის წინ შემოგთავაზათ ფიზიკოს სტივენ ჰოუკინგის განცხადება დედამიწის შესაძლო ,,დასასრულისა” და ალტერნატიული საცხოვრებელის მოძიების შესახებ. როგორც ჩანს, ინგლისელი მეცნიერი სულაც არ არის მარტო და მის მოსაზრებას 15 000-მდე მეცნიერი იზიარებს. ისინი ამბობენ, რომ თუკი კაცობრიობა არ მიიღებს მკაცრ ზომებს, დედამიწას გამოუსწორებელ ზიანს ვეღარ ავაცილებთ თავიდან. 

14 ნოემბერს გამოქვეყნდა სტატია სათაურით – „მსოფლიო მეცნიერთა გაფრთხილება კაცობრიობას: მეორე შეტყობინება“. ამ სტატიას ხელს 15 000-ზე მეტი მეცნიერი მსოფლიოს 184 ქვეყნიდან აწერს ხელს, ხელმოწერების რაოდენობა კი იმატებს.

საინტერესოა, რომ მსგავსი მესიჯით 1992 წელს საზოგადოებას 1 700-ზე მეტმა მეცნიერმა მიმართა, მათ შორის, ბევრი ნობელის პრემიის ლაურეატიც კი იყო. ცხადია, ბევრი არაფერი შეცვლილა.

„ეს არის აურაცხელი პასუხი იმაზე, რომ ჩუმად ყოფნა და ლოდინი აღარ შეგვიძლია“, — ამბობს სტატიის თანაავტორი, სიდნეისა და დიკინის უნივერსიტეტების მეცნიერ-თანამშრომელი თომას ნიუსამი

1992 წლის რეპორტი გამოყოფდა ცხრა სხვადასხვა სფეროს, რომლებსაც გაუმჯობესება ესაჭიროებოდა; მათ შორის იყო – ოზონის გამოფიტვა, ტყეების ჩეხა, კლიმატის ცვლილება და მოსახლეობის რაოდენობის ზრდა.

ერთადერთი დადებითი ფაქტი, რომელიც მკვლევარებმა გამოავლინეს, არის ის, რომ თავდაპირველ დოკუმენტში ხაზგასმული გაუმჯობესების ექვსი სფეროდან, წარმატებით გადაიჭრა მხოლოდ ოზონის ხვრელის პრობლემა. NASA-სა და NOAA-ს მეცნიერთა ცნობით, სწორედ ამ თვეში, თანამგზავრებიდან ჩატარებულმა გაზომვებმა აჩვენა, რომ ანტარქტიდის თავზე, ოზონის ფენაში არსებული ხვრელი ყველაზე მეტად დაპატარავდა 1988 წლის შემდეგ.

2017 წელს გამოქვეყნებულ წერილში კი შეფასებულია, რამდენად იმოქმედა გაფრთხილებამ საზოგადოებას და ის ტენდენციები, რომლებიც, ფაქტობრივად, იდენტურია 25 წლის წინანდელი ვითარებისა. როგორც მკვლევარები აღნიშნავენ, კაცობრიობამ არსებული მდგომარეობა კიდევ უფრო გააუარესა.

რეპორტის ყველაზე საგანგაშო პუნქტები შემდეგია:

მტკნარი წყლის ოდენობის 26 პროცენტით შემცირება ერთ სულ მოსახლეზე;
120 მლნ ჰექტარი ტყიანი ტერიტორიის დაკარგვა;

დედამიწაზე 29 პროცენტითაა შემცირებული ძუძუმწოვრების, რეპტილიების, ამფიბიების, ფრინველებისა და თევზების რიცხვი;
ოკეანის მკვდარი ზონების 75%-იანი ზრდა.

სტატიის მიხედვით, ადამიანმა უკვე დაუდო საფუძველი მეექვსე მასობრივ გადაშენებას. ასე რომ, მკვლევარების აზრით, 2100 წლიდან ამ პროცესს უნდა ველოდოთ.

მეცნიერების თქმით, ამ ტენდენციების გაგრძელება ბიომრავალფეროვნების დაკარგვის წინაპირობად იქცევა.

გარემოს კატასტროფათა მნიშვნელოვანი ნაწილი გამოწვეულია ადამიანთა რაოდენობის ზრდით – 2050 წლისთვის დედამიწის მოსახლეობა 9 მილიარდს გადააჭარბებს. 

სტატიაში არის მოწოდება გავლენიანი პირებისადმი, რომ არ დაიშურონ ძალისხმევა და დროულად მიიღონ შესაბამისი ზომები – მეტი ინვესტიცია ჩადონ განახლების შესაძლებლობის მქონე ენერგიაში, ასევე, კვლევებში და წიაღისეული საწვავის სუბსიდირებაში. თავად საზოგადოებას კი, რესურსების გონიერ გამოყენებაში სთავაზობენ გამოსავალს.

დაბოლოს, მეცნიერებს ხელმოწერა შეგიძლიათ შემდეგ ბმულზე.

 

წყარო:  BioScience, sciencedaily.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწამსოფლიო

ერაყსა და ირანში დამანგრეველ მიწისძვრას, სულ მცირე, 332 ადამიანი ემსხვერპლა

ერაყისა და ირანის საზღვარზე ძლიერი მიწისძვრა მოხდა, სააგენტო „როიტერსის“ ინფორმაციით, სიმძლავრემ 7.3 მაგნიტუდა შეადგინა.

მიწისძვრის შედეგად სულ მცირე 332 ადამიანი გარდაიცვალა 2,500 კი დაშავდა.

ყველაზე დიდი დარტყმა ერაყის საზღვრიდან დაახლოებით 15 კმ-ში, ირანის კერმანშაჰის პროვინციაში განხორციელდა, სადაც 236-ზე მეტი ადამიანია გარდაცვლილი.

ირანის სეისმოლოგიურმა ცენტრმა დაახლოებით 118 ბიძგი გამოავლინა. ირანის წითელი ნახევარმთვარის საზოგადოების ხელმძღვანელის განცხადებით, 70,000 ადამიანს თავშესაფარი ესაჭიროება.

მიწისძვრამ  მეწყერები გამოიწვია, რაც სამაშველო ოპერაციებს აფერხებს. ირანის მედიის ინფორმაციით, ქვეყნის სულ მცირე 14 პროვინცია დაზარალდა.

 

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწატექნოლოგიებიფიზიკა

ჰოკინგი: ,,დედამიწას განადგურება ემუქრება, მისი ალტერნატივა ალფა კენტავრია”

 ,,კაცობრიობა უახლოეს 600 წელიწადში დედამიწას გაანადგურებს,”- ამს შესახებ ცნობილმა პროფესორმა – სტივენ ჰოკინგმა პეკინში გამართულ ,,Tencent WE Summit-ზე“ განაცხადა.

ცნობილი ფიზიკოსი მიიჩნევს, რომ მოსახლეობის რაოდენობის ზრდა და ენერგიაზე გაზრდილი მოითხოვნა კატასტროფას გამოიწვევს და დედამიწა ავარვარებულ ცეცხლოვან ბურთად გადაიქცევა.

ჰოკინგის თქმით, კაცობრიობამ უნდა დაიწყოს დედამიწის ალტერნატივის ძებნა. ფიზიკოსი მიიჩნევს, რომ ამ თვალსაზრისით საუკეთესო კანდიდატია ,,ალფა კენტავრი“.

ბრიტანელი კოსმოლოგი, რომელსაც 21 წლის ასაკში მოტონეირონის დიაგნოზი დაუსვეს, Breakthrough Starshot-ის პროექტს უჭერს მხარს. პროექტის მიზანი ალფა კენტავრიზე ნანოკრაფტის გაგზავნაა.

,,ამ ინოვაციის იდეა იმაში მდგომარეობს, რომ ჩვენ გვექნება სისტემა, რომლითაც შესაძლებელი იქნება მარსზე საათზე ნაკლებ დროში, პლუტონზე რამდენიმე დღეში, ალფა კენტავრიზე კი 20 წელიწადში მისვლა. 

ალფა კენტავრის ვარსკვლავი დედამიწიდან 25 ტრილიონი მილით (4.37  სინათლის წლითაა) დაშორებული. თანამედროვე უსწრაფეს კოსმოსურ ხომალდს იქამდე მისაღწევად დაახლოებით 30,000 წელი დასჭირდება.

ასტრონომები მიიჩნევენ, რომ ალფა კენტავრის სამვარსკვლავიან სისტემაში დედამიწის მსგავსი პლანეტის არსებობის შესაძლებლობაა.

სტივენ ჰოკინგს სხვადასხვა შინაარსის გამაფრთხილებელი განცხადება არაერთხელ გაუკეთებია. ლისაბონში გამართულ სამიტზე – 2017 Web Summit-ი, რომელსაც სხვადასხვა ქვეყნის 60 000-მდე წარმომადგენელი ესწრებოდა, ჰოკინგმა განაცხადა, რომ კაცობრიობა უნდა მოემზადოს იმისთვის, რომ ხელოვნური ინტელექტის დაძლევა მოახერხოს, რათა შეწყდეს რობოტების მიერ ადამიანების ჩანაცვლება. თუმცა, ფიზიკოსი ხელოვნური ინტელექტის დადებით მხარეებსაც არ უარყოფს და აცხადებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ხელოვნური ინტელექტი საფრთხეს უქმნის მილიონობით სამუშაო ადგილს, მისი გამოყენება ასევე მსოფლიოს კეთილდღეობისთვისაცაა შესაძლებელი, მაგალითად: სხვადასხვა დაავადებისა და სიღარიბის წინააღმდეგ საბრძოლველად.

ჰოკინგის თქმით, რომ ყველამ უნდა მიიღოს მონაწილეობა იმაში, რომ თანამედროვე და მომავალი თაობა მეცნიერების შესწავლაში სრულად ჩაერთოს.

,,ვიმედოვნებთ, რომ ეს კაცობრიობისთვის უკეთესი სამყაროს შექმნას შეუწყობს ხელს,” – აცხადებს ჰოკინგი.

წყარო:  Dailymail

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიამსოფლიოპოლიტიკა

დამდნარი პოლარული ყინულისგან დამზადებული ლუდი კლიმატის ცვლილებების წინააღმდეგ

 ბრიტანულმა კრაფტ-ლუდსახარშმა დამდნარი პოლარული ყინულის საფარისგან ლუდი დაამზადა.

შემქმნელები აცხადებენ, რომ ლუდი ,,Make Earth Great Again-ი“ (კვლავ გააძლიერე დედამიწა) გახლავთ თეთრი სახლის მიმართ გაკეთებული გზავნილი კლიმატის ცვლილებისადმი ოფიციალური ვაშინგტონის დამოკიდებულების გამო.

ლუდის რეალიზაციიდან მიღებული მოგება საქველმოქმედო ფონდ 10:10-ში გადაირიცხება, რომელიც კლიმატის ცვლილებზე ორიენტირებულ პროექტებს უჭერს მხარს. 

,,BrewDog-ის“ ინფორმაციით, იდეა აშშ-ის მიერ პარიზის კონტრაქტიდან გამიჯვნის შემდეგ გაჩნდა, რომელსაც 200-მდე ქვეყანამ მოაწერა ხელი და რომლის მიზანი  წიაღისეული საწვავის წვის შედეგად გამოყოფილი ნახშირორჟანგისა და სხვა ემისიების შემცირებაა.

კრაფტ-ლუდსახარშის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ლუდი დამდნარი პოლარული ყინულის საფარისა და და არქტიკული მაყვლის მსგავსი კენკროვანი ხილისგანაა დამზადებული.

ბოთლზე ახატია აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის მსგავსი ანიმაციური რობოტი, რომელიც  პოლარულ დათვს ებრძვის.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევებიმსოფლიოპოლიტიკა

გაეროს გაფრთხილება: ,,დედამიწაზე ტემპერატურის ზრდა ქალაქების დატბორვას გამოიწვევს“

გაერო საერთაშორისო საზოგადოებას აფრთხილებს, რომ, არსებული მონაცემებით, დედამიწაზე 3C გრადუსით ტემპერატურის მომატება ახლო მომავალში საკმაოდ რეალურია, რაც გამოიწვევს ზღვის დონის მატებას. ცნობილი საზღვაო კურორტები და ქალაქები, მათ შორის, მაიამი, შანხაი, რიო კი საფრთხის ქვეშაა, თუკი სახელმწიფოები არ დაიწყებენ ერთობლივ ქმედებას ჰაერის დაბინძურების შესამცირებლად.

,,Guardian-ში“ გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით, რომელიც კლიმატის ცვლილების მეცნიერთა ჯგუფის მონაცემებს ემყარება, ჰაერის დაბინძურების მაღალი მაჩვენებელი წყლის დონეს თითქმის 2 მეტრით გაზრდის.

გაეროს განცხადება წინ უსწრებს ქალაქ ბონში დაგეგმილ შეხვედრას შემდეგ კვირაში, სადაც სახელმწიფოები უნდა შეთანხმდნენ მონიტორის მექანიზმებსა და დაფინანსების საკითხებზე იმ მიზნით, რომ შემცირდეს CO2-ის გამოყოფა, დედამიწის ტემპერატურის მოსალოდნელი ზრდა 1.5-დან 2 C-მდე ახლო მომავალში, მოხდეს რაც შეიძლება უმტკივნეულოდ. ეს მიზნები კერ კიდევ 2015 წლის პარიზის შეთანხმების ფარგლებში გამოიკვეთა. თუმცა, რეალური შედეგის მიღება ვერ მოხერხდა სახელმწიფოთა პასიურობის გამო. გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამის ფარგლებში ჩატარებული კვლევის მიხედვით, სახელმწიფოებმა საჭირო ქმედებების მხოლოდ მესამედი განახორციელეს. მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის განცხადებით, კარბონ დიოქსიდის კონცეტრაცია ატმოსფეროში წელს რეკორდულ მაჩვენებელს აღწევს, რაც გლობალური დათბობის პროცესს კიდევ უფრო აჩქარებს. იმ შემთხვევაში, თუკი დედამიწაზე ტემპერატურა 3C გრადუსით გაიზრდება, უფრო სწრაფად დაიწყებს დნობას ყინულის საფარი, შესაბამისად, გაიზრდება წყლის დონეც, ქარიშხლები კი გახდება უფრო ხშირი – გვაფრთხილებს ორგანიზაცია.

არსებული მონაცემებით, 275 მილიონ ადამიანზე მეტი ცხოვრობს საფრთხისშემცველ ზონაში. მათი უმეტესობა დასახლებულია  აზიის სანაპირო ზოლის ქალაქებში, რომელთა შორისაა – შანხაი, ტოკიო, ბანგკოკი.

მაიამი, რომელსაც წყლით დაფარვა ელის 2C გრადუსით ტემპერატურის მატების შემთხვევაშიც, ცდილობს გამოსავლის მოძიებას. შეიქმნა ,,Miami Forever-ი”  – პროგრამა ხელისუფლების წარმომადგენლების მიერ, რომელიც გულისხმობს 192 მილიონი აშშ დოლარის გამოყოფას წყლის საფარის ზრდის საწინააღმდეგო თავდაცვითი სისტემის შემუშავებისა და აგებისათვის.

ეგვიპტეში წყლის დონის 0.5 მეტრით მატებაც კი გამოიწვევს 8 მილიონის ადამიანის საცხოვებლის დატბორვას, თუკი წინასწარ არ მიიღება სპეციალური ზომები. თუმცა, როგორც ჩანს, ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ პრობლემას არ მიიჩნევენ მნიშვნელოვნად, რადგან კლიმატის ცვლილება საერთოდ არ არის სტრატეგიული პრიორიტეტების სიაში.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ სიტუაციას მეცნიერები 2100 წლისთვის ვარაუდობენ, კლიმატის ცვლილების შედეგად გამოწვეული ცვლილებები იმაზე სწრაფად მიმდინარეობს, ვიდრე სახელმწიფოთა წარმომადგენლები თუ საერთაშორისო ორგანიზაციები ვარაუდობდნენ. ამიტომაც, გაერო მოუწოდებს საერთაშორისო საზოგადოებას, რომ უფრო მეტი ძალისხმევა გასწიონ გარემოსა და ჰაერის დაბინძურების შემცირების შემცირებისთვის.

 

 

წყარო: Guardian

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევებიმსოფლიო

გაეროს გაფრთხილება: ,,დედამიწაზე ტემპერატურის ზრდა ქალაქების დატბორვას გამოიწვევს”

გაერო საერთაშორისო საზოგადოებას აფრთხილებს, რომ, არსებული მონაცემებით, დედამიწაზე 3C გრადუსით ტემპერატურის მომატება ახლო მომავალში საკმაოდ რეალურია, რაც გამოიწვევს ზღვის დონის მატებას. ცნობილი საზღვაო კურორტები და ქალაქები, მათ შორის, მაიამი, შანხაი, რიო კი საფრთხის ქვეშაა, თუკი სახელმწიფოები არ დაიწყებენ ერთობლივ ქმედებას ჰაერის დაბინძურების შესამცირებლად.

,,Guardian-ში“ გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით, რომელიც კლიმატის ცვლილების მეცნიერთა ჯგუფის მონაცემებს ემყარება, ჰაერის დაბინძურების მაღალი მაჩვენებელი წყლის დონეს თითქმის 2 მეტრით გაზრდის.

გაეროს განცხადება წინ უსწრებს ქალაქ ბონში დაგეგმილ შეხვედრას შემდეგ კვირაში, სადაც სახელმწიფოები უნდა შეთანხმდნენ მონიტორის მექანიზმებსა და დაფინანსების საკითხებზე იმ მიზნით, რომ შემცირდეს CO2-ის გამოყოფა, დედამიწის ტემპერატურის მოსალოდნელი ზრდა 1.5-დან 2 C-მდე ახლო მომავალში, მოხდეს რაც შეიძლება უმტკივნეულოდ. ეს მიზნები კერ კიდევ 2015 წლის პარიზის შეთანხმების ფარგლებში გამოიკვეთა. თუმცა, რეალური შედეგის მიღება ვერ მოხერხდა სახელმწიფოთა პასიურობის გამო. გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამის ფარგლებში ჩატარებული კვლევის მიხედვით, სახელმწიფოებმა საჭირო ქმედებების მხოლოდ მესამედი განახორციელეს. მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის განცხადებით, კარბონ დიოქსიდის კონცეტრაცია ატმოსფეროში წელს რეკორდულ მაჩვენებელს აღწევს, რაც გლობალური დათბობის პროცესს კიდევ უფრო აჩქარებს. იმ შემთხვევაში, თუკი დედამიწაზე ტემპერატურა 3C გრადუსით გაიზრდება, უფრო სწრაფად დაიწყებს დნობას ყინულის საფარი, შესაბამისად, გაიზრდება წყლის დონეც, ქარიშხლები კი გახდება უფრო ხშირი – გვაფრთხილებს ორგანიზაცია.

არსებული მონაცემებით, 275 მილიონ ადამიანზე მეტი ცხოვრობს საფრთხისშემცველ ზონაში. მათი უმეტესობა დასახლებულია  აზიის სანაპირო ზოლის ქალაქებში, რომელთა შორისაა – შანხაი, ტოკიო, ბანგკოკი.

მაიამი, რომელსაც წყლით დაფარვა ელის 2C გრადუსით ტემპერატურის მატების შემთხვევაშიც, ცდილობს გამოსავლის მოძიებას. შეიქმნა ,,Miami Forever-ი”  – პროგრამა ხელისუფლების წარმომადგენლების მიერ, რომელიც გულისხმობს 192 მილიონი აშშ დოლარის გამოყოფას წყლის საფარის ზრდის საწინააღმდეგო თავდაცვითი სისტემის შემუშავებისა და აგებისათვის.

ეგვიპტეში წყლის დონის 0.5 მეტრით მატებაც კი გამოიწვევს 8 მილიონის ადამიანის საცხოვებლის დატბორვას, თუკი წინასწარ არ მიიღება სპეციალური ზომები. თუმცა, როგორც ჩანს, ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ პრობლემას არ მიიჩნევენ მნიშვნელოვნად, რადგან კლიმატის ცვლილება საერთოდ არ არის სტრატეგიული პრიორიტეტების სიაში.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ სიტუაციას მეცნიერები 2100 წლისთვის ვარაუდობენ, კლიმატის ცვლილების შედეგად გამოწვეული ცვლილებები იმაზე სწრაფად მიმდინარეობს, ვიდრე სახელმწიფოთა წარმომადგენლები თუ საერთაშორისო ორგანიზაციები ვარაუდობდნენ. ამიტომაც, გაერო მოუწოდებს საერთაშორისო საზოგადოებას, რომ უფრო მეტი ძალისხმევა გასწიონ გარემოსა და ჰაერის დაბინძურების შემცირების შემცირებისთვის.

 

 

წყარო: Guardian

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკვლევები

მეცნიერებმა ორანგუტანის ახალი სახეობა აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა ინდონეზიის კუნძულ სუმატრაზე დიდი პრიმატის ახალი სახეობა  დაადგინეს და აღმოაჩინეს, რომ ბატანგ-ტორუს ტყეში მცხოვრები ორანგუტანების მცირე მოსახლეობა მესამე სახეობას განეკუთვნება.

სახეობას ტაპანული ორანგუტანები უწოდეს, სამეცნიერო სახელად კი პონგო ტაპანულიენსები დააფიქსირეს.

მკვლევარებმა ხუთშაბათს განაცხადეს, რომ ამ ორანგუტანებს დანარჩენო ორი სახეობისგან განსხვავებული გენეტიკა, ჩონჩხი და კბილები აქვს და ამით უნიკალურ, მესამე სახეობას მიეკუთვნება. ეს კი დიდი პრიმატების სახეობის რიცხვს მთელი მსოფლიოს მასშტაბით შვიდამდე ზრდის.

მეცნიერები ახლადგამოვლენილი სახეობების მომავალთან დაკავშირებით შეშფოთებას გამოხატავენ.

„ამ სახეობის სულ 800-მდე ინდივიდია დარჩენილი. სამწუხაროდ, მათზე ადამიანი ნადირობს და ამის გამო, გადაშენების საფრთხე დიდია,“- აცხადებენ მეცნიერები.

ორაგუტანი ინდონეზიურ და მალაულურ ენებზე ,,ტყის პიროვნებას” ნიშნავს. მამლის სხეულის სიგრძე 130-150 სმ, მასა — 100 (იშვიათად 250) კგ აღწევს. დედალი ტანად გაცილებით პატარაა. ხელების შლილი 3 მ-მდეა. აქვს გრძელი და განიერი მტევნები. ცერი რუდიმენტულია, ფეხები — შედარებით მოკლე. კუდი და საჯდომი კორძები არ აქვს. სახე ტიტველია. ცხოვრობს ტყეში. ხიდან მიწაზე იშვიათად ჩამოდის. მაკეობა 275 დღე გრძელდება. შობს ერთ ნაშიერს, რომელსაც ძუძუს აწოვებს 3-4 წლამდე, სქესობრივად მწიფდება 10-12 წლისა. ცოცხლობს 30 წლამდე. ღამის გასათევად ორანგუტანი ხეზე მიწის ზედაპირიდან 10-20 მ სიმაღლეზე იკეთებს ბუდეს.

დიდი ხნის განმავლობაში მიიჩნევდნენ, რომ ორანგუტანების მხოლოდ ერთი სახეობა არსებობდა, 1996 წელს დაადგინეს, რომ არსებობდა ორი სახეობა –  ერთი სუმატრაში და მეორე –  ბორნეოში.

ახალი სახეობა  ორანგუტანების ცნობილი ხაზის სამხრეთით ცხოვრობს. ეს მოსახლეობა მეცნიერებისთვის ორი ათეული წლის წინ უცნობი იყო. გარდა სხვა სახეობებთან გენეტიკური განსხვავებულობისა, აღმოჩნდა, რომ განსხავვებული იყო სოფლის მცხოვრებლების მიერ დაჭრილი ტაპანულელი ორანგუტანტის ჩონჩხის ფორმა და კბილებიც.

კვლევა სამეცნიერო ჟურნალ „Current Biology“-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

 

სრულად ნახვა
1 24 25 26 27 28 32
Page 26 of 32