close

ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომია - კოსმოსიბიზნესიფიზიკა

სტივენ ჰოკინგი გარდაიცვალა:  „გახსოვდეთ, მუდამ მაღლა იყურეთ, უცქირეთ ვარსკვლავებს და არა დაბლა, თქვენს ფეხებს.“

ცნობილი ბრიტანელი ფიზიკოსი სტივენ ჰოკინგი 76 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ინფორმაცია მეცნიერის ოჯახმა უკვე დაადასტურა.

სტივენ ჰოკინგი დაიბადა ოქსფორდში 1942 წლის 8 იანვარს. 60-იანი წლებში, სტივენს გვერდითი ამიოტროფიული სკლეროზის სიმპტომები აღმოაჩნდა, რამაც დამბლამდე მიიყვანა. ხოლო ტრაქეის ამოკვეთის შემდეგ, მან მეტყველების უნარიც დაკარგა. უწინასწარმეტყველებდნენ, რომ 30 წლის ასაკამდე იცოცხლებდა. მიუხედავად ფიზიკური შეზღუდვისა, ის უამრავი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორია.

ჰოკინგის სამეცნიერო მოღვაწეობა ძირითადად მიმართული იყო დიდი აფეთქების ფიზიკური საფუძვლების ახსნასა და შავი ხვრელების შიგნით სივრცისა და დროის მნიშვნელოვანი დეფორმაციის გამოკვლევისკენ.

როჯერ პენროუზთან ერთად მან დაასკვნა, რომ აინშტაინის ფარდობითობის ზოგადი თეორიის მიხედვით დრო და სივრცე შეიქმნა დიდი აფეთქების დროს. ამ შედეგებმა მოითხოვა ფარდობითობის თეორიისა და კვანტური მექანიკის სინთეზი.

ჰოკინგი იმედოვნებდა, რომ ფიზიკის ამ ორი დიდი თეორიის გაერთიანებით შესაძლებელი იქნება განხორციელდეს XX საუკუნის ფიზიკოსთა მისწრაფება შეიქმნას ბუნების ძალთა დიდი გაერთიანების თეორია.

სტივენ ჰოკინგის ცნობილი სამეცნიერო შრომებია „დროისა და სივრცის მსხვილმასშტაბური სტრუქტურა“, „ფარდობითობის ზოგადი ავტორის თეორია: აინშტაინის 100 წლისთავისადმი მიძღვნილი მიმოხილვა“, „გრავიტაციის 300 წელი”; ასევე წიგნები „დროის მოკლე ისტორია“, „შავი ხვრელები, ახალგაზრდა სამყარო“.

2013 წელს სტივენ ჰოკინგმა გამოსცა ავტობიოგრაფია ,,ჩემი მოკლე ისტორია”.

სტივენ ჰოკინგი „შავი ხვრელების“ წარმოშობას იკვლევდა და „დიდი აფეთქების“ შედეგად სამყაროს შექმნის თეორიის ავტორი იყო.

წყარო: https://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

რამდენი წლისაა დედამიწა რეალურად? – მეცნიერების თვალსაზრისი

როგორ შეიძლება სამყარო იყოს 95 მილიარდი სინათლის წლის, როდესაც ის მხოლოდ, დაახლოებით, 14.3 მილიარდი წელია არსებობს?! დიდი აფეთქების შემდეგ, ყველაზე გავრცელებული შეფასების მიხედვით, სამყაროს ასაკი 13.75 მილიარდი წელს შეადგენს,  0.11 მილიარდი წლის მეტ-ნაკლებობით.

თუ სამყარო სტატიკურია, შეგვიძლია თეორიულად დავინახოთ 13.75 მილიარდი სინათლის წელი ყველა მიმართულებით, რადგან ფოტონები გადაადგილდება სინათლესთან ერთად (დაახლოებით 300 000 კილომეტრი წამში, ვაკუუმში) მას შემდეგ, რაც სამყარო შეიქმნა. შეფასებისას ირკვევა, რომ სამყაროს სიგანე 28.5 მილირდი წელს შეადგენს.

მაგრამ სამყარო არ არის სტატიკური.

„დიდი აფეთქების შემდეგ სამყარო, სივრცე და დრო გაფართოვდა,“ – ამბობს ასტრონომი და ასტროფიზიკის პროფესორი, პოლ ფრენსისი ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტის მაუნთ სტრომლოს ობსერვატორიიდან.

„ჩვენ ვიცით, რომ სივრცე ფართოვდება და იზრდება ექსტრაპოლაციით, როდესაც შეგვიძლია დავინახვოთ რაღაც, რაც უკვე ვნახეთ აქამდე იმავე ადგილას. ეს პროცესი  სამყაროს ასაკს მატებს.“

„უბედურება ის არის, რომ სამყარო არ ფართოვდება ყოველთვის ერთი განაკეთით, ამიტომ ექსტრაპოლაციით გამოწვეული დამოკიდებულებები შესაძლოა არ იყოს ზუსტი,“ – ამბობს ფრენსისი.

ფრენსისის მიხედვით, სამყარო ამ ეტაპისთვის ფართოვდება 70 კმ წამში  და მეგაპარსეკში ( 1 პარსექი არის 3.26 სინათლის წელი ან 31 ტრილიონი კილომეტრი).

რამდენი ხანი იყო ყველაფერი ერთად სივრცის ერთ კონკრეტულ ადგილას, როდესაც დიდი აფეთქება მოხდა?

„დიდი აფეთქებიდან 360 000 წლის შემდეგ სამყარო და ყველაფერი მასში გაფართოვდა 1100-ჯერ,“ – ამბობს ის.

„ეს ერთად მოძრავი ობიექტები, რომელბიც რთული ფინანსური პროცესებივით მოქმედებენ, მკვეთრად ზრდის სამყაროს ზომას, და ახლო მომავალში მისი დიამეტრი 93 მილიარდი სინათლის წელი იქნება.“

კოსმოსური დაისი

გაფართოების გასაზომათ მეცნიერები ეძებენ კოსმოსური ტალღების ზღაპრულ ნიშნებს გაბნეულს კოსმოსურ მიკროტალღოვან რადიაციაში – დიდი აფეთქების შემდეგ არსებულ მწუხრში.

ეს ტალღები მოიძებნება 300 მილიონი სინათლის წლის ფართობზე.

„სატელიტებს, როგორიცაა W-map და Planck, შეუძლიათ გაზომონ ეს ტალღები მაღალი სიზუსტით,“ – ამბობს ფრენსისი.

„ჩვენ ასევე ვხედავთ მათ დღეს, მაგრამ ისინი თავდაპირველად იყო ძალიან პატარა და ახლა გაბნეულია გალაქტიკებში.“

„თუ თქვენ დააკვირდებით გალაქტიკის გარკევულ ნაწილს, მაინც შენიშნავთ ტალღების განაწილებას, რომლებიც ერთნაირი მასშტაბისაა.“

„ასე რომ, ჩვენ შეგვიძლია გავზომოთ მისი ახლანდელი მასშტაბი და ასევე მისი მასშტაბი, სანამ სამყარო ახალგაზრდა იყო და ეს მოგვცემს ინფრომაციას იმის შესახებ, თუ რამდენად გაიზრდება მომავალში სამყარო.“

„როდესაც გავაერთიანებთ მიმდებარე გალაქტიკების გაზომვებს, ეს საშუალებას მოგვცემს, გავზომოთ ზუსტად, თუ რამდენად გაფართოვდება სამყარო დროთა განმავლობაში და ეს კი მოგვცემს ზუსტ ინფრომაციას სამყაროს ასაკის შესახებ.“

„ეს იგივეა, რომ ვთქვათ, თუ თქვენგან 100 კილომეტრით შორს მყოფი ობიექტი მოძრაობს თქვენკენ 100 კილომეტრი სიჩქარით ნახევარ საათში, რამდენ ხანში იქნება ის თქვენთან,“ – ამბობს ფრენსისი.

 

წყარო: abc.net

ახალგაზრდა ანალიტკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოა

გამოჩნდებიან თუ არა უცხოპლანეტელები დედამიწაზე?

მსოფლიოს ერთ–ერთი პატივსაცემი, აღიარებული თეორიტიკოსისმიჩიო კაკუს ვარაუდით, ადამიანებს ამ საუკუნის ბოლოს კონტაქტი ექნებათ უცხოპლანეტელებთან, მათ ცივილიზაციასთან.

კაკუს ვარაუდით, 2100 წელს ისინი გამოჩნდებიან და რადიოს სახით დაამყარებენ ადამიანებთან კონტაქტს.

სამყარო ყოველდღიურად ვითარდება, ბევრია საუბარი იმაზე, რომ პარალელური სამყაროც შეიძლება არსებობდეს, რომ გალაქტიკაში ჩვენ მარტონი არ ვართ.

წყარო: Sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

მთვარეზე აღმოჩენილ წყალს უმაღლესი ხარისხი აქვს

მეცნიერებმა მთვარის ზედაპირქვეშ დამალული დიდი ოდენობით წყალი აღმოაჩინეს, რომელსაც უმაღლესი ხარისხი აქვს – ამ დასკვნამდე  კოლორადოს კოსმოსის მეცნიერებათა ინსტიტუტის მკვლევრები მივიდნენ.   წყალი მთელი მთვარის მასშტაბით არის გავრცელებული  და პოტენციურად შესაძლებელია  მისი გამოყენება სასმელად და რაკეტების საწვავად, თუკი მას წყალბადად და ჟანგბადად დავშლით.

არცთუ ისე დიდი ხნის წინ,  მეცნიერები ფიქრობდნენ, რომ წყალი მთვარეზე ძირითადად პოლუსების ირგვლივ იყო. მიუხედავად იმისა, რომ წარმოდგენა შეიცვალა, კიდევ საკამათოა მთვარეზე არსებული წყლის მდებარეობისა და ქცევის საკითხი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

 

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერები: ,,დედამიწაზე მარსის მსგავსი გარემო არსებობს და იქ სიცოცხლეა“

პირველად მეცნიერების ისტორიაში, მკვლევარებმა მსოფლიოს ყველაზე მშრალი უდაბნო გამოიკვლიეს და დაადგინეს, რომ მის ნიადაგში შესაძლებელია სიცოცხლის არსებობა და, რაც მთავარია, იგივე შეიძლება ითქვას მარსის ნიადაგზეც.

მკვლევართა გუნდმა ვაშინგტონის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პლანეტარული მეცნიერის დირკ შულც-მაქუჩის ხელმძღვანელობით, სამხრეთ ამერიკაში მდებარე ატაკამას უდაბნო შეისწავლეს, სადაც  ათწლეულობის განმავლობაში ერთხელ წვიმს.

მეცნიერები დიდი ხანია იკვლევენ, ამ ჰიპერარდიულ გარემოში, რომელიც ძალიან ჰგავს მარსის ზედაპირს,  მიკრობები მუდმივად ცხოვრობენ, თუ მარტივად იხოცებიან.

კვლებაში, რომელიც Proceedings of the National Academy of Sciences-ში გამოქვეყნდა, შულც-მაკუჩი და მისი გუნდი აცხადებს, რომ ისეთ ჰიპერარიდულ გარემოშიც კი, როგორიც ატაკამაშია, მიკროორგანიზმების სიცოცხლისთვის საჭირო პირობები არსებობს.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ სპეციალიზებულ ბაქტერიებს ნიადაგში ცხოვრება შეუძლიათ, ისინი ათწლეულების მანძილზე ,,თვლემენ” და წვიმის დროს აქტიურდებიან და რეპროდუქცირდებიან.

,,ჩვენი კვლევა ამტკიცებს, რომ თუკი სიცოცხლის არსებობა დედამიწის ყველაზე მშრალ გარემო პირობებშიც შესაძლებელია, დიდი შანსია იმისა, რომ იგივე ხდებოდეს წითელ პლანეტაზეც.“

როდესაც შულც-მაკუჩი და მისი გუნდი 2015 წელს პირველად ჩავიდნენ ატაკამას უდაბნოში, წვიმდა. მეცნიერებმა კოკისპირული წვიმის შემდეგ ატაკამას ნიადაგში ბიოლოგიური აქტიურობა გამოავლინეს.

მათ გამოიყენეს სტერილური კოვზი და სხვა დელიკატური ხელსასწყოები, რათა ნიადაგის სხვადასხვა სიღრმიდან სინჯები აეღოთ და შემდეგ ჩაატარეს გენომური ანალიზი, რათა დაედგინათ მიკრობების სახეობები, რომლებიც ნიადაგში ხელახლა წარმოიშვნენ. მეცნიერებმა მიკრობული სიცოცხლის რამდენიმე ადგილობრივი სახეობა აღმოაჩინეს, რომლებიც მკაცრ პირობებში ცხოვრებას შეგუებული იყვნენ.

მეცნიერები უდაბნოში 2016 და 2017 წლებშიც ჩავიდნენ და ნახეს, რომ ის მიკროორგანიზმები, რომლებიც წვიმის დროს ცოცხალები იყვნენ, მშრალ გარემო პირობებში თანდათან იცვლებოდნენ და “მთვლემარე” მდგომარეობაში გადადიოდნენ.

,,დარწმუნებულები ვართ, რომ ეს მიკრობები მარსის მსგავს გარემო პირობებშიც ასეულობით და ათასეულობით წლის განმავლობაში ,,თვლემენ’, ხოლო წვიმის დროს სიცოცხლეს უბრუნდებიან,” – აცხადებენ კვლევის ავტორები.

წყარო: https://www.sciencedaily.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

სამი ასტრონავტი კოსმოსური სადგურიდან უსაფრხოდ დაბრუნდა

კაფსულა, რომელსაც ორი ამერიკელი ასტრონავტი და ერთი რუსი კოსმონავტი საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან გადმოჰყავდა, ყაზახეთში უსაფრთხოდ დაეშვა.

ხუთ-ნახევართვიანი მისიის დასრულების შემდეგ, ასტრონავტების უსაფრთხო დაბრუნების კადრები ,,ნასას’ ტელევიზიამ გადმოცა.

კოსმოსურმა ხომალდმა ,,სოიუზმა” ამერიკელი ჯო აკაბა და მარკ ვანდე ჰეი, ასევე – რუსი ალექსანდრე მისურკინი ქალაქ ჟეზკაზგანში უსაფრთხოდ ჩამოიყვანა.

 კოსმოსში აწყობილი საერთაშორისო ორბიტული სადგური, რომელსაც მრავალმიზნობრივი კოსმოსური ლაბორატორიის სახით იყენებენ. სადგური დედამიწის დაბალ ორბიტაზე მოძრაობს და მისი დანახვა დედამიწიდან შეუიარაღებელი თვალით შეიძლება: მისი სიმაღლე მერყეობს 319,6 კმ-დან 346,9 კმ-მდე დედამიწის ზედაპირიდან. მისი მოძრაობის საშუალო სიჩქარეა 27.744 კმ/სთ და 15,7 ორბიტას ასრულებს დღეში.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძე

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

ახალი თანამგზავრის მეშვეობით მარსის ქიმიურ შემადგენლობას შეისწავლიან

ახალი თანამგზავრი – Trace Gas Orbiter-ი, რომელიც ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ შექმნა, მარსის ქიმიურ შემადგენლობას შეისწავლის.

პლანეტის გეოლოგიური შესწავლა აპრილიდან არის დაგეგმილი.  ზონდირების მეთოდით,  Trace Gas Orbiter -ი პლანეტიდან ისეთ სინჯებს აიღებს, რომლითაც მისი ქიმიური შემადგენლობის უკეთ გაგება იქნება შესაძლებელი.

 

წყარო:  Daily Mail

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

 

 

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერებმა ისრაელში ,,მარსზე” იმოგზაურეს

მეცნიერთა ექვსკაციანმა გუნდმა ისრაელში, ნეგევის უდაბნოში, მარსის საცხოვრებელი პირობების სიმულაცია მოაწყო და ოთხდღიანი ექსპერიმენტი ჩაატარა. ამის შესახებ ისრაელის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის სამინისტრო იუწყება.

მონაწილეები იკვლევდნენ მარსის მომავალი მისიის სხვადასხვა ასპექტს, მათ შორის, თანამგზავრულ კომუნიკაციებს, იზოლაციის ფსიქოლოგიურ გავლენას, რადიაციულ გაზომვებსა და ნიადაგში სიცოცხლის ნიშნის ძებნას.

იერუსალიმის ებრაული უნივერსიტეტის ბირთვული ფიზიკის პროფესორი – გაი რონი აცხადებს, რომ პროექტი არა მხოლოდ მარსზე მომავალი მისიის ახალი მიდგომების მოძიებას ისახავს მიზნად, არამედ საზოგადოებრივი ინტერესის გაზრდასაც.

მისია D-Mars პირველია, რომელიც ისრაელში ქვეყნის კოსმოსურ სააგენტოსთან თანამშრომლობით განხორციელდა. ის ერთ-ერთია იმ მარსის სიმულაციის პროექტებს შორის, რომელიც მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ხორციელდება.

წყარო: www.reuters.com

მასალა მოამზადა თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

 

 

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიმსოფლიოტექნოლოგიები

,,ნასამ“ ახალი ტიპის ულტრახმოვანი თვითმფრინავი შექმნა

,,ნასამ“ ახალი ტიპის ულტრახმოვანი თვითმფრინავ შექმნა, რომელიც კონკორდზე ნაკლებად ხმაურიანია, თუმცა მასზე გაცილებით ეკონომიურია.  

Quiet Supersonic Technology-ი (QueSST) ნასას ექსპერიმენტული თვითმფრინავია, რომელსაც საათში 1,100 მილი სიჩქარით მოძრაობა შეუძლია. ის ორჯერ უფრო სწრაფია, ვიდრე თანამედროვე კომერციული თვითმფრინავები და თითქმის ისეთივე სწრაფია, როგორიც კონკორდი.

უმნიშვნელოვანესია, რომ კონკორდზე ბევრად უფრო მშვიდი იქნებოდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ადამიანებს შეეძლო გადაეტანათ მიწის ზონაში და არა მხოლოდ ოკეანეში.

კონკორდი აფრენისას ძალიან ხმაურიანია. QueSST-ი კი ისეა აწყობილი, რომ აფრენისას შოკ ტალღებს წარმოქმნის, რომლისგან გამოწვეული რყევაც შესაბამისად უფრო რბილია.

ნასა განმარტავს, რომ QueSST თვითმფრინავს ,,გამორჩეული ფორმა აქვს”, მათ შორის – გრძელი ცხვირი და ,,მაღლა აწეული ფრთები”, რაც მის ნაკლებ ხმაურიანობას უწყობს ხელს.

სააგენტო აცხადებს, რომ ეს იქნება უფრო საწვავის გამოყენების თვალსაზრისით უფრო ეკონომიური, ვიდრე კონკორდი.

აშშ-ის ბიუჯეტში გათვალისწინებული ,,ნასას“ ნაკლებხმაურიანი და სწრაფი X-თვითმფრინავის პროექტი აშშ-ის პრეზიდენტმა – დონალდ ტრამპმა დაამტკიცა.  დოკუმენტის თანახმად, X-თვითმფრინავმა, რომელიც ბაზარზე არსებულ თვითმფრინავებთან შედარებით ნაკლებად ხმაურიანი და გაცილებით სწრაფი იქნება, პირველი გაფრენა 2021 წელს უნდა განახორციელოს.“

წყარო http://www.independent.co.uk

მასალა მოამზადა თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

 

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიგამოგონება - ინოვაციაეს საინტერესოამანქანათმშენებლობამსოფლიოტექნოლოგიები

რა საიდუმლო ტვირთი წაიღო  ,,Falcon Heavy-მ” კოსმოსში

SpaceX-ის რაკეტის ისტორიულ გაშვებაზე რამდენიმე დღის წინ ყველა საუბრობდა, თუმცა, ძალიან ცოტამ თუ იცის ის ამბავი, რომ ,,Falcon Heavy-მ” საიდუმლო მარგი ტვირთიც გადაიტანა.

ეს გახლდათ  Arch -ი, უამრავი მონაცემის შენახვის შესაძლებლობის მქონე უმცირესი ზომის მოწყობილობა. მონეტის ზომის დისკი კალიფორნიაში დაფუძნებული კომპანიის, Arch Mission Foundation-ის მეცნიერებმა ,,კაცობრიობის ცოდნის დროსა და სივრცეში შესანახად და გასავრცელებლად შექმნეს,” რაც, მათი განმარტებით, დიდ სარგებლობას მოუტანს მომავალ თაობებს.

ტექნოლოგიას, რომელიც საუზემპტონის უნივერსიტეტის ფიზიკოსმა – პიტერ კაზანსკიმ განავითარა, 360 ტერაბაიტი მონაცემის შენახვა შეუძლია. ჯერჯერობით შექმნილია Arch1 და Arch2.

Arch-ი კვარცის სილიციუმის მინაზე ლაზერის ნანოსტრუქტურით ჩათვირთულია ინფორმაცია. დისკი ,,5D მონაცემთა შენახვის”,,წყალობით თეორიულად 14 მილიარდ წელს უძლებს.

ტექნოლოგიის შემქმნელები Arch-ს მზის ბიბლიოთეკას უწოდებენ. ,,მზის ბიბლიოთეკა” მზის გარშემო ორბიტაზე მილიარდობით წლის განმავლობაში იმოძრავებს.

მომავალში Arch დისკების გაგზავნას მთვარესა და მარსზეც აპირებენ.

 

 

წყარო: www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ დევდარიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
1 44 45 46 47 48 59
Page 46 of 59