close

მსოფლიო

ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოამსოფლიო

წელს, ოზონის შრე, 30 წლის მანძილზე ყველაზე მცირე ზომის იქნება

1.68K views on

ევროკავშირის დედამიწის სადამკვირვებლო პროგრამა Copernicus-ის მონაცემების თანახმად, წელს ოზონის შრეზე მდებარე ხვრელი ბოლო 30 წლის მანძილზე ყველაზე მცირე ზომის იქნება.

ეს ყველაზე დამაიმედებელი მონაცემია მას შემდეგ, რაც 1985 წელს ბრიტანელმა მეცნიერებმა საგანგაშო ინფორმაცია გაავრცელეს. მათ განაცხადეს, რომ ანტარქტიდას თავზე ოზონის შრეზე ხვრელი იყო, რაც იმაზე მიანიშნებდა, რომ ადამიანის მოქმედება სტრატოსფეროს საფარს აზინებს, რომელიც კაცობრიობას ულტრაიისფერი რადიაციისგან იცავს.

ხვრელის ზომამ ერთი პერიოდი 25 მილიონ კვადრატულ კილომეტრსაც კი მიაღწია, თუმცა მეცნიერები აცხადებენ, რომ ის წელს 10 მილიონ კვადრატულ კილომატრამდეა შემცირებული.

ოზონის ხვრელი ანტარქტიდის თავზე ფორმირებას ყოველი წლის აგვისტოში იწყებს, პიკს ოქტომბერში აღწევს და დეკემბერში იხურება.

წყარო : www.euronews.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიზნესიეკოლოგიამანქანათმშენებლობამსოფლიოტექნოლოგიები

რამდენიმე ქვეყანა, რომელიც მანქანების დაბლოკვას აპირებს

1.92K views on

როგორც ვიცით, მსოფლიოს უმეტეს ქვეყანაში შესამჩნევია ავტომობილების სიუხვე, რაც ერთ–ერთი ყველაზე დიდი მიზეზია ჰაერის დაბინძურების. მანქანის გამონაბოლქვი ძალიან ბევრ დაავადებას უწყობს ხელს გამრავლებაში და საზოგადოებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან ნივთიერებებს ანადგურებს.

მეცნიერები ყოველდღიურად მუშაობენ იმაზე, რომ რაც შეიძლება შეამცირონ მანქანის გამონაბოლქვის უარყოფითი შემადგენლობა, სწორედ ამიტომაა, რომ ძირითადად უკვე ცდილობენ ელექტროავტომობილების გამოშვებას, რათა შეამცირონ საშიშროებები.

საზღვარგარეთ განვითარებულ ქვეყნებში ადამიანები ცდილობენ უფრო ჯანსაღი გადაადგილების საშუალებებს მიმართონ, რათა ქალაქის ჰაერი დასუფთავდეს და მავნებელი ნივთიერებების ნაცვლად სუფთა ჟანგბადი ვისუნთქოთ.

,,ბიზნეს ინსაიდერმა“ გამოაქვეყნა იმ ქვეყნების სია, რომლებიც ნელ-ნელა ცდილობენ მანქანების რიცხვის შემცირებას საკუთარ ქალაქებში:

  1. ნორვეგია ოსლოში 2019 წლისთვის გეგმავს მანქანების დაბლოკვას;
  2. ესპანეთი, მადრიდი;
  3. ჩინეთი;
  4. ჰოლანდია;
  5. საფრანგეთი, პარიზი აპირებს, რომ დიზელის მანქანები დაბლოკოს და საველოსიპედო გზა გააფართოვოს.

 

წყარო: Businessinsider.com

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

ბიჭი, რომელიც მსოფლიომ დაბადებამდე გაიცნო  

3.28K views on

სემუელ ალექსანდერ არმასს, მუცლად ყოფნის პერიოდში,  ექიმებმა ხერხემლის იშვიათი დაავადება დაუდგინეს.  ამ დაავადების დროს, ადამიანს დამოუკიდებლად ფეხზე დგომა და გადაადგილება არ შეუძლია.

საბედნიეროდ, თანამედროვე მედიცინის დამსახურებით, თუ ოპერაცია ხერხემლის ჩამოყალიბების პროცესში ჩატარდება,  ამ პრობლემის გადაჭრა შესაძლებელია, მაგრამ ძალიან სარისკოა – როგორც დედისთვის, ასევე ნაყოფისთვის.

ექიმებმა ალექსის მშობლები რთული არჩევანის წინაშე დააყენეს: აბორტი ან რთული ოპერაცია.

მშობლებსაც  ბევრი არ უფიქრიათ და არჩევანი მეორე ვარიანტზე შეაჩერეს.

ჯულიას ოპერაცია ფეხმძიმობის 21-ე კვირას ჩაუტარეს. შუა ოპერაციის დროს, როცა არავინ ელოდა, დედის საშვილოსნოდან პაწაწინა ხელი გამოჩნდა და ექიმ ჯოზეფ ბრიუნერის თითს ჩაებღაუჭა.

სწორედ ეს მომენტი აღბეჭდა ფოტოგრაფმა, რომელიც ოპერაციას ესწრებოდა. ფოტოს  „იმედის ხელი“ დაარქვეს და  მომენტალურად მსოფლიოს წამყვანი გამოცემები მოიარა.

ოპერაციის წარმატებით დასრულებიდან დღეს, სამუელი 17 წლის არის და მიუხედავად იმისა რომ ხერხემალთან დაკავშირებით მცირედი პრობლემები მაინც აქვს, ის კარგად განვითარებული და ბედნიერი ადამიანია, ბევრს ვარჯიშობს და ახლახან საკალათბურთო შეჯიბრში მთავარი პრიზის მფლობელიც გახდა.

წყარო: interesno.cc

მასალა მოამზადა: ციცი კიკვაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეკოლოგიაეს საინტერესოამსოფლიო

BBC: არქტიკა არა მხოლოდ დნება, არამედ ცეცხლშია

1.02K views on

არქტიკა არა მხოლოდ დნება, არამედ ცეცხლშია და ეს გლობალური დათბობის მასშტაბებს ზრდის, – ამის შესახებ სტატიას BBC ავრცელებს. 

მასალის მიხედვით, მყინვარები დნება, ტყეები მცირდება და ჩრდილოეთისკენ ინაცვლებს, პოლარული დათვები ბუნებრივ ადგილსამყოფელზე საკვების დეფიციტის გამო უკვე ქალაქებში დაეხეტებიან და მთლიანად, რეგიონში ტემპერატურა ისე სწრაფად იწევს მაღლა, რომ მკაფიო გავლენას ახდენს ყინულსა და თოვლზე, შესაბამისად – ოკეანეზე. 

„არქტიკა ახლა უკვე მხოლოდ ყინულს კი არ კარგავს, პირდაპირ იწვება“, – ნათქვამია სტატიაში და მაგალითად ციმბირის, ალასკას და გრენლანდიის ტყის ხანძრებიამოყვანილი. 

ხანძრები ეკოსისტემაში ბუნებრივი მოვლენაა და უფრო მეტიც, ხანდახან საჭიროც კი, რადგან ბიომრავალფეროვნების განვითარების ციკლს უწყობენ ხელს. მაგრამ არა არქტიკაში და არა – ამ მასშტაბით. 

„ნახშიროჟანგის მომატების წინაშე ვდგავართ“, – აცხადებენ სპეციალისტები და აღნიშნავენ, რომ არქტიკის დნობა გლობალური დათბობის შეჩერების აუცილებლობას კიდევ უფრო აშკარას ხდის.

მეცნიერების თქმით, კლიმიტის ცვლილებასთან ბრძოლის ყველაზე ეფექტური საშუალება ახალი ტყეების გაშენებაა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

რა რისკის ქვეშ მოექცევა 800 მილიონამდე ადამიანი მყინვარების დნობის გამო

1.18K views on

მეცნიერები აცხადებენ, რომ კლიმატის ცვლილებების გამო აზიის უზარმაზარ მყინვარებს შემცირება,  ასობით მილიონი ადამიანს კი უწყლოდ დარჩენა ემუქრებათ.

როდესაც წვიმა არ მოდის, ჰიმალაის გარშემო მაღალმთიან რეგიონებში მდებარე მყინვარები მაშველის როლს ასრულებენ. ისინი ყოველ ზაფხულს 36 კუბურ კილომეტრ წყალს წარმოქმნიან.

ყინულის დანაკარგი ბოლო ათწლეულების განმავლობაში სულ უფრო და უფრო მატულობს. განსაკუთრებით თვალსაჩინო კი 2000-2016 წლებში გახდა, ამ პერიოდში მყინვარი 1.6-ჯერ  სწრაფად შემცირდა, ვიდრე 1951 წლიდან 2007 წლამდე.

ბრიტანეთის ანტარქტიდული კვლევის მეცნიერი დოქტორ ჰამიშ პრიჩარდი აცხადებს, რომ დნობის პროცესი კიდევ უფრო დაჩქარდება, რაც მოსავლისა და შინაური ცხოველის შემცირებას გამოიწვევს.  „ ეს ბუნებრივია, ხალხთა შორის კონფლიქტსაც გამოიწვევს. მოსალოდნელია მიგრაციები, ხოლო ვინც ამას ვერ მოახერხებს, მათ შესაძლოა საკუთარ მეზობლებთან საკვების გამო დაპირისპირება მოუწიოთ.“  

განსაკუთრებით დაზარალდება ინდის ველი, რომელიც ადამიანური ცივილიზაციებით ათასობით წლებია დასახლებულია და დღეს 237 მილიონი ადამიანის საკვებ წყაროს წარმოადგენს.

 ყინულის დნობის ტემპის დაჩქარება წყლის რესურსების შემცირებასაც გამოიწვევს, რომელზეც ჰიდრო ეკონომიკებია დაფუძნებული.

მაღალმთიანი აზიის რეგიონის მოსახლეობა წყლის რესურსების ნაკლებობის მიმართ განსაკუთრებით დაუცველია. აღსანიშნავია, რომ გასულ საუკუნეში გვალვამ  6 მილიონი სიცოცხლე შეიწირა.

დოქტორ პრიჩარდი აცხადებს, რომ ყინულის დნობამ რეგიონში შესაძლოა დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და 800 ადამიანის სიცოცხლე რისკის ქვეშ დააყენოს.

აზიის მაღალმთიანი რეგიონი, რომელიც ცნობილია, როგორც მესამე პოლუსი, მოიცავს ჰიმალაის, კარაკორამს, პამირს, ჰინდუ კუშს, ტიანშანს, კუნლუნს და ალაის მთებს.

ტერიტორიაზე 95,000 მყინვარი მდებარეობს და პაკისტანის, ავღანეთის, ტაჯიკეთის, თურქმენეთის, უზბეკეთისა და ყირგიზეთის ყოველწლიური მუნიციპალური და ინდუსტრიული საჭიროებების უმეტესობას აკმაყოფილებს.

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

პირველად ისტორიაში: მეცნიერებმა აივ-ინფიცირებული თაგვის სრულად განკურნება შეძლეს

2.11K views on

ანტი-აივ პრეპარატები საოცრად დიდ საქმეს აკეთებენ და ვირუსს კონტროლის ქვეშ აქცევენ- ამაზე კამათიც კი არ ღირს. მკურნალობის სწორი კურსის ფონზე ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატები ახერხებენ სისხლში აივ ინფექციის რაოდენობრივი მაჩვენებლების იმდენად შემცირებას, რომ იგი თითქმის შეუმჩნეველი ხდება ტესტებისთვის. ასეთ დროს მისი გადაცემის ალბათობა თუნდაც დაუცველი სექსისა ან სისხლის ტრანსფუზიით მინიმუმამდე მცირდება. თუმცა უნდა ითქვას: ესაა ის მაქსიმუმი, რისი შემოთავაზებაც ამ პრეპარატებს შეუძლიათ.

ანტი-რეტროვირუსული წამლები განსაკუთრებით კარგად მუშაობენ იმ ვირუსებზე, რომლებიც აქტიურად მრავლდებიან და ჯანსაღ უჯრედებს აინფიცირებენ. აივ ინფექცია ამგვარად ევოლუციონირდა: ვირუსმა საკუთარი თავის კოპირების მექანიზმი იმდენად კარგად “შეისწავლა”, რომ პრეპარატის მიღების შეწყვეტის შემდგომ შეუძლია იმგვარად მუტაცია, რომ მკურნალობის მიმართ გამძლე ანუ რეზისტენტული გახდეს და კვლავ გამრავლდეს ორგანიზმში.

აივ ვირუსმა ასევე ისწავლა ორგანიზმში დამალვა რთულად მისაგნებ ადგილებში, კერძოდ ლიმფასა და სხეულის სხვადასხვა ქსოვილში. როდესაც იმუნური სისტემა ყველაზე მეტად დასუსტდება, სწორედ მაშინ იწყებს ვირუსი ხელახლა გამრავლებას. ამგვარად დაავადებული ადამიანის სხეულში აივ ვირუსი შეგვიძლია დამალულ ნაღმს შევადაროთ, რომელიც წლები და ზოგჯერ ათწლეულებიც კი შესაძლოა უმოქმედოდ იყოს, მაგრამ საკმარისია იმუნურ სისტემაზე გავლენა მოიპოვოს, რომ იგი მაშინვე “აფეთქდება” და მილიონობით თავისი თავის ანალოგ ვირუსს გაავრცელებს ორგანიზმში.

რა თქმა უნდა, აივ ინფექციასთან საბრძოლოდ გაცილებით ეფექტური იქნებოდა ისეთი საშუალების გამოყენება, რომელიც მთელი ორგანიზმიდან სრულად გააქრობდა გამომწვევ ვირუსს. თუმცა მკვლევარები აქამდე მსგავსი ტიპის ვაქცინის შექმნას ვერ ახერხებდნენ.

2 ივლისს ჟურნალში Nature Communications გამოქვეყნდა სტატია, სადაც აღწერილი იყო ცხოველური ექსპერიმენტის დონეზე პირველად ისტორიაში მასპინძელი გენომიდან აივ ინფექციის სრული გამოდევნა. უფრო მარტივად და გასაგებად რომ ვთქვათ: მეცნიერებმა აივ დაინფიცირებული თაგვის სრულად განკურნება შეძლეს. კვლევა 29 თაგვზე ტარდებოდა. მათ ნაწილს აძლევდნენ ანტი-რეტროვირუსულ პრეპარატებს, რათა აივ ვირუსის ოდენობა მინიმალურ დონეზე ყოფილიყო ორგანიზმში და ამის პარალელურად იყენებდნენ გენური რედაქტირების ტექნიკას, რათა ეფექტურად მოეცილებინათ აივ-ის გენები დაინფიცირებული უჯრედებიდან. სხვადასხვა ტესტის შედეგების მიხედვით მსგავსი კომბინირებული მკურნალობის შედეგად თაგვების 30%-ში ვირუსის კვალი საერთოდ ვერ იქნა ნანახი. დაფიქსირდა სრული განკურნება.

“ეს დაკვირვებები პირველი ნაბიჯია, რათა ვთქვათ: აივ- ინფექცია განკურნებადი დაავადებაა” — განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა წამყვანმა ავტორმა, კამელ ხალილიმ. იგი Lewis Katz School of Medicine at Temple University-ში ნეირო-ვირუსოლოგიისა და კომპლექსური ნეირო-შიდს ცენტრების ხელმძღვანელია.

თავდაპირველად, მკვლევარებმა სისხლის მიმოქცევაში ვირუსის აქტიური გამრავლება შეამცირეს მოდიფიცირებული ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატების საშუალებით. მოდიფიკაციის პროცესს LASER ART ეწოდება. მეთოდი ექიმმა ჰოვარდ გენდელმანმა შეიმუშავა. იგი ამ კვლევის ერთ-ერთი წამყვანი ავტორი და University of Nebraska Medical Center-ის ფარმაკოლოგიისა და ექსპერიმენტული ნეირომეცნიერების დეპარტამენტის ხელმძღვანელია.

LASER ART-ის საშუალებით ანტი-აივ მედიკამენტი იმგვარად გადაეწყობა, რომ იგი კრისტალურ სტრუქტურას იძენს, რის შემდგომაც ჩაერთვება ცხიმში ხსნად ნაწილაკებში. ეს მას საშუალებას აძლევს გაძვრეს იმ უჯრედის მემბრენაში, სადაც აივ ვირუსს ახასიათებს დამალვა: მაგ. ღვიძლში, ლიმფურ ქსოვილში და ელენთაში. უჯრედის შიგნით მოხვედრის შემდგომ, ფერმენტები იწყებენ წამლის გამოთავისუფლებას. კრისტალური სტრუქტურა წამალს შედარებით უფრო ნელა გამოყოფს, რაც მას საშუალებას აძლევს დომინანტი ვირუსების დახოცვა განაგრძოს მას შემდეგ, რაც ისინი გამრავლებას დაიწყებენ თვეების დაგვიანებით, ნაცვლად დღეებისა, როგორც ეს ჩვეულებრივი ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატების გამოყენებისას ხდებოდა.

მკურნალობის მეორე ნაბიჯი უკვე გენური რედაქტირებაა CRISPR-cas9მეთოდიკით. ეს აუცილებელია ორგანიზმში მოცირკულირე დაინფიცირებული იმ უჯრედებიდან აივ ვირუსის გენების ამოსაკვეთად, რომელთაც ანტი-აივ პრეპარატებმა ვერაფერი დააკლო.

კამელ ხალილი აივ გენების ამოსაკვეთად CRISPR მეთოდიკას ადრეც იყენებდა. მაშინ იგი ადამიანის უჯრედებზე და ლაბორატორიულ ცხოველებზე ატარებდა ექსპერიმენტებს. თუმცა, მხოლოდ გენური რედაქტირება საკმარისი არ აღმოჩნდა. აივ ვირუსი საკუთარ თავს ისეთი მაღალი სიხშირით ამრავლებს, რომ გენური ინჟინერიის საშუალებით ყველა უჯრედის გენომის დარედაქტირება პრაქტიკულად შეუძლებელია. ამ კვლევაშიც თაგვების ნაწილს მხოლოდ CRISPR მეთოდიკით და ნაწილს მხოლოდ LASER ARTმეთოდიკით მკურნალობდნენ. ორივე შემთხვევაში კვლევის მეხუთედან მერვე კვირამდე აივ ინფექცია კვლავ თავს იჩენდა. თაგვების აივ-ინფექციისგან სრული განკურნება მხოლოდ ორივე მეთოდიკის კომბინაციით მოხერხდა

“წლების განმავლობაში ჩვენ აივ-ს როგორც ინფექციურ დაავადებას ისე განვიხილავდით. როგორც კი ვირუსი უჯრედში ხვდება, აივ-ი მაშინვე გენეტიკურ დაავადებად გადაიქცევა, რადგანაც ვირუსული გენომი მასპინძლის გენომში ერთვება. იმისათვის, რომ განვკურნოთ დაავადება, ჩვენ გვესაჭიროება გენეტიკური სტრატეგია. გენური რედაქტირება საშუალებას გვაძლევს ვირუსული დნმ მასპინძლის ქრომოსომებს გენომის დაზიანების გარეშე მოვაცილოთ” — აღნიშნავს ექიმი კამელ ხალილი.

CRISPR-cas9 ტექნოლოგია საოცრად ფაქიზი გამოდგა ცხოველურ ექსპერიმენტებში. იგი აივ გენებს მასპინძლის დნმ-ს ამ უკანასკნელის დაუზიანებლად აცილებდა. მკვლევარებმა იგივე მეთოდოლოგიით იმუშავეს იმუნურ უჯრედებზე, რომელთაც აივ ვირუსი ყველაზე ხშირად ირჩევს მასპინძელ უჯრედებად. მათი LASER ART და CRISPR ტექნოლოგიით დამუშავების შემდგომ, ეს იმუნური უჯრედები გადანერგეს ჯანმრთელი თაგვების ორგანიზმში, რათა ენახათ, განვითარდებოდა თუ არა აივ- ინფექცია. დაინფიცირების ერთი შემთხვევაც კი არ დაფიქსირდა.

“ჩვენ ძალიან კმაყოფილები ვართ მიღებული შედეგით. მეტად სასიამოვნოს იმის ხილვა, რომ ჩვენმა შემუშავებულმა ტექნოლოგიამ ცხოველებში შეძლო, როგორც ამას ჩვენ ვუწოდებთ, სტერილიზაციური განკურნება და ვირუსის ელიმინაცია” — აღნიშნა ექიმმა ხალილიმ.

მკვლევართა ჯგუფი აღნიშნულ თერაპიას უკვე ტესტავს პრიმატებზე, კონკრეტულად მაკაკებზე. მათ იმედი აქვთ, რომ ამ შემთხვევაშიც მსგავს შედეგს მიიღებენ. ასეთ შემთხვევაში, მეცნიერებს კვლევის ადამიანებზე გაგრძელების შესაძლებლობა მიეცემათ.

წყარო: TIME

წყარო : on.ge

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

აშშ-ში  მარიხუანას ზედმეტი დოზის მიღებისგან მსოფლიოში ადამიანის სიკვდილის პირველი შემთხვევა გამოვლინდა

7.12K views on

მარიხუანა სამედიცინო მიზნებისთვის ლეგალიზებულია აშშ–ის 23 შტატში.

 2012 წელს კოლორადო და ვაშინგტონი გახდნენ პირველი შტატები, სადაც რეკრეაციული მარიხუანას ლეგალიზება მოხდა.

რამდენიმე დღის წინ,  კოლორადოს შტატში ექიმებმა განაცხადეს, რომ მარიხუანას ზედმეტი დოზის მიღებისგან მსოფლიოში ადამიანის სიკვდილის პირველი შემთხვევა გამოავლინეს.

ექიმები 11 თვის ჩვილის შემთხვევაზე წერენ, რომელსაც სამედიცინო დახმარების გაწევის შემდეგ  მიოკარდიტი განუვითარდა. ჩვილის სისხლსა და შარდში კი –  მარიხუანის ძირითადი კომპონენტის მაღალი შემცველობა აღმოაჩინეს.  როგორც აღმოჩნდა, მისი მშობლები ამ ნარკოტიკს ხშირად იყენებდნენ.

მეცნიერები ამბობენ, რომ ადრეც იყო ცნობილი, რომ ეს ნარკოტიკი გულის დაავადებებს ავითარებს, თუმცა სიკვდილის შემთხვევა აქამდე არ ყოფილა.

ამასთან დაკავშირებით კვლევა ჟურნალ Clinical Practice and Cases in Emergency Medicine-ში გამოქვეყნდა. ინფორმაციას Newsweek-ი ავრცელებს.

მასალა მოამზადა:  ციცი კიკვაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიოსაქართველო

,,ღეროვანი უჯრედები ინსულტის შემდეგ ტვინის აღდგენას შეუწყობს ხელს” – ზაალ კოკაია

5.51K views on

 დღეისათვის, ვარჯიში ერთადერთი სამკურნალო საშუალებაა, რაც შეგვიძლია ტვინის ინსულტიან პაციენტებს შევთავაზოთ: მათ, ვინც ინსულტით პარალიზებულია, დაკარგეს მგრძნობელობა ან მეტყველების უნარი. ლუნდში პროფესორ ზაალ კოკაიას კვლევითი ჯგუფი მკურნალობის ახალი მეთოდის დანერგვაზე მუშაობს. დაზიანებულ ტვინში ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია პაციენტის დაკარგული ფუნქციების აღდგენის იმედს იძლევა. ზაალ კოკაია ოპტიმისტურად არის განწყობილი და ამ მეთოდს დიდ შესაძლებლობებს უწინასწარმეტყველებს.

– ჩვენ ვიცით, რომ ღეროვან უჯრედებს დიდი პოტენციალი აქვთ, უპირველეს ყოვლისა, იმიტომ, რომ ისინი დაზიანებულ უჯრედებს ჩაანაცვლებენ, ამასთან, ისინი გამოიმუშავებენ სხვადასხვა ნივთიერებებს და ფაქტორებს, რომლებიც ღეროვანი უჯრედების გარემომცველ, ინსულტის შემდეგ გადარჩენილ ნერვულ უჯრედებს საშუალებას აძლევს, უკეთესად იმუშაოს.

ზაალ კოკაია და მისი თანამშრომლები ადამიანის კანის უჯრედებიდან აღებულ ღეროვან უჯრედებს იყენებენ, რომლებსაც ჯერ ე.წ. პლურიპოტენტურ ღეროვან უჯრედებად „გადააპროგრამებენ“. ღეროვანი უჯრედებზე შემდგომი ზემოქმედებით ისინი ისეთ თვისებებს იძენენ, რომლებიც ტვინში ტრანსპლანტაციის შემდეგ მათ ნერვულ უჯრედებად გარდაქმნის.

– ჩვენ ეს უჯრედები იმ ვირთაგვების და თაგვების ტვინში გადავნერგეთ, რომელთაც ადამიანის ინსულტის მსგავსი დაზიანებები ჰქონდათ და ვნახეთ, რომ უჯრედები გადარჩა, სხვა ნერვულ უჯრედებთან კავშირი დაამყარა და დაზიანების გარშემო არსებული ნერვული ქსელის ნაწილი გახდა. თანაც აღმოჩნდა, რომ ღეროვანი უჯრედები მათ გარშემო მყოფ სხვა უჯრედებზეც პოზიტიურ გავლენას ახდენენ.

უჯრედების გადანერგვის შემდეგ მეხსიერება უმჯობესდება.

ის, რომ გადანერგილ უჯრედებს სხვა ნერვული უჯრედებიდან სიგნალების მიღება და გაგზავნა შეუძლია, ამ მეთოდის ფუნქციონირების წინაპირობაა.

– ამ უჯრედების გადანერგვის შემდეგ საცდელი ცხოველების მოძრაობის უნარი უმჯობესდება. ჩვენ შევძელით გადანერგილი უჯრედების ელექტრული აქტივობის ჩაწერა. მაგალითად, როცა თათს ვეხებით, გადანერგილი უჯრედები ამ შეხებაზე, ანუ გამღიზიანებელზე, რეაგირებენ და ამის რეგისტრაცია ჩვენ მოვახერხეთ. წინასწარი შედეგები აჩვენებს, რომ გადანერგილ უჯრედებს ინსულტით დაქვეითებული მეხსიერების და სხვა კოგნიტური ფუნქციების გაუმჯობესებაც შეუძლია. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან ინსულტის გადატანის შემდგომ ბევრი პაციენტის კოგნიტური უნარები უარესდება.

მნიშვნელოვანი საკითხები, რომლებიც მკვლევრებმა უნდა გადაჭრან, არის რამდენ ხანს იცოცხლებენ გადანერგილი უჯრედები და მოქმედებს თუ არა ეს მეთოდი ასაკოვან ცხოველებში. ხანდაზმულ ადამიანებში ინსულტი გაცილებით უფრო გავრცელებულია, თუმცა ეს დაავადება ახალგაზრდებშიც გვხვდება.

– კვლევებმა გვაჩვენა, რომ გადანერგილი უჯრედები, სულ მცირე, ექვს თვეს ცოცხლობენ. ეს ვირთაგვების სიცოცხლისთვის დიდი პერიოდია. ისიც ვნახეთ, რომ ხანდაზმული ინსულტიან ცხოველებში გადანერგილი ღეროვანი უჯრედები გადარჩება, ნერვულ უჯრედებად გარდაიქმნება, მასპინძლის ტვინის ქსელში ჩაერთვება და განსაზღვრულ ფუნქციებს აუმჯობესებს. ეს იმედს გვაძლევს, რომ მომავალში ეს მეთოდი ინსულტგადატანილ ხანდაზმულ პაციენტებშიც შეგვეძლება გამოვიყენოთ.

ინსულტი რთული დაავადებაა, რომელსაც მკურნალობის სხვადასხვა მეთოდი სჭირდება

ჯერ კიდევ ბევრი კვლევა უნდა ჩატარდეს, ვიდრე ამ მეთოდს პაციენტებზე გამოიყენებენ, თუმცა ზაალ კოკაიას ოპტიმისტური განცხადებით, ცხოველებზე ცდები იქამდე მიგვიყვანს, რომ მეთოდი მომავალში ადამიანებზეც გამოიცადოს. დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი იყო კვლევა, რომელიც ღეროვანი უჯრედების პარკინსონის დაავადების სამკურნალოდ გამოყენებას ეხებოდა და, რასაკვირველია, აქედან მიღებული ბევრი გაკვეთილი ტვინის ინსულტისაც შეგვიძლია მივუსადაგოთ.

– ინსულტი რთული დაავადებაა და სხვადასხვა გზით მკურნალობას საჭიროებს. მწვავე სტადიის სამკურნალოდ არსებობს პროცედურები, რომლებიც სისხლის კოლტს შლის ან აქრობს. მეთოდი, რომელზეც ჩვენ ვმუშაობთ, მიზნად არ ისახავს მწვავე სტადიის მკურნალობას, ეს მეთოდი აღადგენს დაზიანებულ ტვინს ისე, რომ პაციენტს დაკარგული ფუნქციები უბრუნდება. ჩვენ გვჯერა, რომ ღეროვან უჯრედებს შეუძლია ვარჯიშის და რეაბილიტაციის ეფექტის გაუმჯობესება და ამიტომაც მომავალში სავარაუდოდ ეს მეთოდი ინსულტგადატანილ პაციენტებს დიდ დახმარებას გაუწევს.

 

წყარო: http://www.hjarnfonden.se

შვედურიდან თარგმნა: ნატო კვარაცხელიამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიოსაქართველო

Forbes-მა ხაჭაპური და ჩურჩხელა საუკეთესო „ქუჩის საკვებად“ დაასახელა

1.32K views on

ხაჭაპური და ჩურჩხელა ე.წ. ქუჩის საკვების რჩეულებს შორისაა, – წერს ქართული Forbes-სი ამერიკულ გამოცემაზე დაყრდნობით. 

ამერიკულმა Forbes-მა ქუჩის საუკეთესო კერძების სია ამერიკული რესტორნების მფლობელს როუზ პრევიტს შეადგენინა. მისი რესტორნები ვაშინგტონში – Compass Rose და Maydan წლებია საკუთარ მენიუში მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის სამზარეულოებისრეცეპტებს იყენებს.

30 ქვეყანაში მოგზაურობის შემდეგ, როუზი ქუჩის საუკეთესო საკვებს ასახელებს და მათ შორისაა მეგრული ხაჭაპური და ჩურჩხელაც.

“როდესაც თბილისში პირველად ჩავედი ნოემბერი იყო და საკმაოდ ციოდა. თბილისში ბევრგან შეგიძლიათ ხაჭაპურის დაგემოვნება, მათ შორის ქუჩის საცხობებშიც. პირველად თბილისი სწორედ ხაჭაპურით ხელში მოვიარე”, – წერს როუზი.

რაც შეეხება ჩურჩხელას, მან ის საქართველოში მოგზაურობისას დააგემოვნა.

“საქართველოს რეგიონებში მგზავრობისას გზად აუცილებლად შეხვედებით ჩურჩხელას. მას გზატკეცილებზე უმეტესად მოხუცი ქალბატონები ყიდიან. თუმცა გაითვალისწინეთ რომ ჩურჩხელა სეზონურია, პირველად ის ნოემბერში დავაგემოვნე, თუმცა როდესაც ზაფხულში დავბრუნდი საქართველოში კიტრისა და პომიდვრის მეტი ვერაფერი ვნახე”, – ნათქვამია სტატიაში.

სრულად ნახვა
ბიზნესიმსოფლიოსაქართველო

კვალითელი მეღვინე იმერულ ღვინოს უკვე აშშ-ის 13 შტატში ყიდის

1.16K views on

არჩილ გუნიავა ოჯახურ მარანში დამზადებულ ნატურალურ ღვინოს წელს ამერიკის 13 შტატში გაიტანს.

როგორც მეღვინემ Bm.ge-ის განუცხადა, მისი ღვინოები ამერიკაში წლებია იყიდება და მოთხოვნა იქ დღითიდღე იზრდება. წელს საექსპორტო ბაზარი კიდევ გაფართოვდა, ამიტომ გადაწყვიტა, ახალი ვენახი გაეშენებინა და 3 ათას კვადრატულ მეტრზე იმერული ჯიშები – დონდღლაბი და ციცქა დარგა.

არჩილ გუნიავა ღვინოს ზესტაფონში, სოფელ კვალითში მამა-პაპის დანატოვარ მარანში, ქვევრებში ამზადებს.

მარანში 20 სხვადასხვა ზომის ქვევრია, სადაც წლიწადში საშუალოდ 4-5 ათას ბოთლ ღვინოს აწარმოებს.

როგორც მეღვინე განმარტავს, ახალი ვენახი მას ამ მოცულობის 7-8 ათას ბოთლამდე გაზრდის საშუალებას მისცემს, რაც მისი მაქსიმუმი იქნება.

„ეს იქნება ყველაზე დიდი რაოდენობა, რის წარმოებასაც შევძლებ, რადგან ჩემს ვენახებში მძიმე ტექნიკა ვერ მიდის, არც შეიძლება მისი გამოყენება, ყველაფერს ხელით ვაკეთებ, რადგან პროდუქცია ბიოა. მოთხოვნა იმდენად მაღალია, რომ მის სრულ დაკმაყოფილებას ვერ მოვახერხებ. იმერეთში დიდი ვენახები არავის აქვს, მეც სულ 1,5 ჰექტარ ტერიტორიას ვფლობ, სადაც იმერული ჯიშის ყურძენი – ციცქა, ცოლიკაური, კრახუნა, ოცხანურის საფერე და ძელშავი მოდის; ასვე მაქვს ისეთი იშვიათი ჯიშები, როგორიცაა დონდღლაბი და მგალობლიშვილი. ეს ჯიშები ფაქტიურად გადაშენების პირასაა და მხოლოდ ჯიღაურას საკოლექციო ნაკვეთშიღაა შემორჩენილი. წელს 3 ათას კვადრატულზე ორ ჯიშს ჩავყრი, ნაწილზე ციცქა უკვე გავაშენე, ნაწილზე კი, დონდღლაბს დავრგავ. ეს ვენახი ნიშანს მესამე წელს მომცემს“, – აცხადებს არჩილ გუნიავა.

პირველი ღვინო გუნიავამ ბოთლში 2010 წელს ჩამოასხა და იმავე წელს იტალიაში გაყიდა, ეს იყო თეთრი მშრალი ღვინო ,,ცოლიკოური“. ამჟამად, მეღვინე ხუთი დასახელების პროდუქტს ამზადებს, ესენია: ,,ციცქა“, ,,ცოლიკოური“, ,,კრახუნა“, ,,ოცხანურის საფერე“ და ,,მგალობლიშვილი“.

გუნიავას ღვინოს პარტნიორი ამერიკაში, სპეციალიზებულ მაღაზიებსა და ბარებში ყიდის, სადაც მხოლოდ ნატურალური ღვინოებია წარმოდგენილი. ერთი ბოთლის გასაყიდი ფასი დახლზე 25-დან 30 დოლარამდეა.

წყარო : bm.ge

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 28 29 30 31 32 … 91
Page 30 of 91