close

კვლევები

კვლევები

კვლევა – 22 პაციენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობა ლუდის სმით გაუმჯობესდა ჯანდაცვა

გამაოგნებელი ახალი სამედიცინო კვლევა ადამიანის ორგანიზმისთვის ლუდის სარგებლიანობაზე ჩატარდა. შედეგებით თავად მკვლევრებიც გაოცდნენ – ლუდი, როგორც ალკოჰოლის შემცველი, ისე – უალკოჰოლო, ნაწლავების ფუნქციონირებისთვის სასარგებლოა. ამის შესახებ ინფორმაციას ამერიკული სამედიცინო გამოცემა  New Atlas წერს.

„პორტუგალიელი მეცნიერები აქვეყნებენ ახალ კვლევას, რომელიც აჩვენებს, რომ ლუდის ზომიერმა მოხმარებამ შეიძლება ნაწლავური ბაქტერიების მრავალფეროვნება გაზარდოს. მეცნიერებმა ჩაატარეს ერთთვიანი ექსპერიმენტი – 22 ჯანმრთელი მამაკაცი ყოველდღიურად 0.33 ლიტრ ჩვეულებრივ ან უალკოჰოლო ლუდს სვამდა. კვლევის დროს, მეცნიერები სისხლისა და კალის ანალიზს მუდმივად ატარებდნენ, რათა  მათ ნაწლავში ბაქტერიული მრავალფეროვნების მდგომარეობა დაედგინათ.

ექსპერიმენტის შედეგებმა აჩვენა, რომ მონაწილეებს ნაწლავში უფრო მეტი მიკრობული მრავალფეროვნება აღმოაჩნდათ, ვიდრე კვლევის დაწყებამდე. ასევე, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ამ რაოდენობით ლუდი ადამიანის სხეულისა და ცხიმოვანი მასის ზრდას არ იწვევს, არ ზრდის გულ-სისხლძარღვთა სისტემის შრატში მარკერების დონეს და არ მოქმედებს მეტაბოლიზმზე.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მიკრობების ბიომრავალფეროვნების გაზრდა ნაწლავში ლუდის ზოგიერთ კომპონენტს უკავშირდება, მაგალითად პოლიფენოლებს და ბაქტერიებს, რომლებიც მის ფერმენტაციას უწყობენ ხელს. თუმცა, ამავე დროს, მეცნიერები შეგვახსენებენ, რომ არა მხოლოდ ნაწლავების, არამედ მთელი ორგანიზმის ჯანმრთელობისთვის ყველაზე უსაფრთხოა როგორც ლუდის, ასევე სხვა ალკოჰოლისგან თავის შეკავება, მიუხედავად ახალი კვლევის შედეგებისა.

მეცნიერების თქმით, არსებობს ადამიანისთვის  ღვიძლისა და გულის დაავადებების გაჩენის რისკი. ისინი ხაზს უსვამენ, რომ პოტენციური სარგებელი, რომელიც ლუდმა შეიძლება ნაწლავებს მოუტანოს, არ არის დამოკიდებული ლუდის სახეობაზე, თუმცა ისინი მაინც რეკომენდაციას იძლევიან, უალკოჰოლო ლუდი მიიღოთ.

„მიკრობული მრავალფეროვნების არსებობა ნაწლავებში თავისთავად, აუცილებლად კარგი ან ცუდი არ არის. ეს იმას ნიშნავს, რომ თქვენ ნაწლავებში ბევრი სხვადასხვა მიკრობი გაქვთ. ამგვარად, იზრდება ალბათობა, რომ იქ ბევრი კარგი მიკრობია, რომლებიც ნაწლავებზე დადებითად მოქმედებენ. მაგრამ, შეიძლება მიკრობებმა დიდი მრავალფეროვნების მიუხედავად ვერ შეასრულონ ორგანიზმისთვის აუცილებელი ფუნქციები. ამიტომაც, მთავარია არა მათი რაოდენობა, არამედ ის, თუ რას აკეთებენ ისინი“, – ამბობს ვინსენტ იანგი აშშ–ს მიჩიგანის შტატის უნივერსიტეტიდან, რომელიც კვლევაში მონაწილეობდა.

ამერიკელი მეცნიერების აზრით, ცალსახა დასკვნების გაკეთება ახალი კვლევიდან რთულია, მონაწილეთა მცირე რაოდენობისა და იმის გამო, რომ ჩვენ ჯერ კიდევ ცოტა რამ ვიცით ნაწლავის მიკრობულ პოპულაციებზე.

„ჩვენ ახლა ამ მიკრობებზე ის ვიცით, რაც გვეცოდინებოდა ადამიანებზე, მათ რომ მთვარიდან ტელესკოპით ვაკვირდებოდეთ. ამასთან, ვეცდებოდით გაგვეგო, რა როლი აქვს თითოეულ ადამიანს საზოგადოებაში“, – ამბობს გასტროენტეროლოგი კალიფორნიიდან აშკან ფარხადი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ძაღლებს დედამიწის სუსტ მაგნიტური ველის გამოყენებით გზის გაკვლევა შეუძლიათ

ძაღლებს  მიმართულების განსაზღვრის კარგი უნარი აქვთ. პირველად სამეცნიერო ისტორიაში ჩეხმა მეცნიერებმა მოიპოვეს მტკიცებულება, რომლის თანახმად, ძაღლებს დედამიწის სუსტი მაგნიტური ველის შეგრძნება და მისი გამოყენებით გზის გაკვლევა შეუძლიათ.

ჯერჯერობით გაურკვეველია, ზუსტად როგორ ახერხებენ ამას ძაღლები,  მაგრამ, როგორც ჩანს, ეს ფარული გრძნობა, რომელიც ცნობილია როგორც მაგნეტორეცეპცია, ადამიანის ოთხფეხა მეგობრებში ნამდვილად არსებობს, ისევე, როგორც ბევრ სხვა არსებაში, მათ შორის ფრინველებში, სალამანდრებსა და ბაყაყებშიც.

ნადირობისას, ზოგი ძაღლი უბრალოდ საკუთარი ნაფეხურებით ახდენს ორიენტირებას და გზას თავისივე სუნის საშუალებით იკვალავს, მაგრამ ზოგიერთი ხანდახან საწყის წერტილზე სრულიად ახალი გზით ბრუნდება. ამ უნარს მეცნიერები „დაზვერვას“ უწოდებენ.

რამდენიმე წლის წინ, ჩეხმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ძაღლები კუჭში გადიან და შარდავენ ჩრდილოეთი-სამხრეთის ღერძის გასწვრივ, რაც იმაზე მიუთითებდა, რომ მათ დედამიწის მაგნიტური ველის შეგრძნება შეუძლიათ. ცოტა ხნის წინ კი, ამავე უნივერსიტეტის მკვლევართა იმავე ჯგუფმა მოიპოვა მტკიცებულება, რომ „დაზვერვაც“ ამ ფარულ გრძნობას ეფუძნება.

ძაღლის გამოცდისას ერთი რომელიმე შეგრძნების გამოცალკავება რთულია, მაგრამ მკვლევრებმა უნიკალურ მეთოდს მიმართეს. GPS მონაცემებისა და სპორტული კამერების მიერ გადაღებული ვიდეოების გამოყენებით, ისინი ათი სხვადასხვა ჯიშის 27 მონადირე ძაღლს დააკვირდნენ, რომლებიც სხვადასხვა 62 ტყიან ადგილზე საწყის წერტილზე ბრუნდებოდნენ.

2004-2017 წლებში, ძაღლება 600-ზე მეტ ცდაში მიიღეს მონაწილეობა, მათ შორის იყო დევნა და პატრონთან დაბრუნება. აღნიშნულ ცდებზე დაფუძნებული ანალიზით, კვლევის ავტორებმა დაადგინეს, რომ ძაღლები, რომლებიც ცხოველის სუნს ედევნებოდნენ, პატრონთან დაბრუნებას ჩრდილოეთი-სამხრეთის ღერძის გასწვრივ დაახლოებით 20-მეტრიანი გარბენით იწყებდნენ, მიუხედავად იმისა, სად იდგა პატრონი. კვლევის ავტორებმა ამას „კომპასის სირბილი“ უწოდეს და ეჭვობენ, რომ ძაღლებისთვის ეს დაძვრამდე მაგნიტური რეცეპტორების ჩართვის გზაა.

იმის გათვალისწინებით, რომ ტყე ძაღლებისთვის სრულიად უცხო იყო, არ იყო კვალის მიყოლისთვის საჭირო სუნი, არ ქროდა ქარი, რომელსაც ადამიანის სუნის ძაღლამდე მიტანა შეეძლო, სქელი ფოთლები კი მზესა და გზის უმეტეს ნაწილს ფარავდა, მეცნიერენი ირწმუნებიან, რომ რომ მონადირე ძაღლები პატრონთან დასაბრუნებელი გზის საპოვნელად ნამდვილად იყენებენ მაგნიტორეცეფციას.

ეს უნარი გადამწყვეტია დიდ მანძილზე ნავიგაციისთვის და როგორც მკვლევართა ჯგუფი აღნიშნავს, ნამდვილად არის ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპონენტი, რომელიც დღეს აკლია ჩვენს ცოდნას ძუძუმწოვრების სივრცული ქცევისა და შეცნობის შესახებ.

„სავარაუდოდ, მაგნიტორეცეფცია იმაზე გაცილებით მეტ სახეობაში არსებობს, ვიდრე ჩვენ ვიცით. არსებობს იმის შანსი, რომ ის ჩვენშიც კი იმალებოდეს. ფრინველებში ამ მალულ მეექვსე გრძნობაზე პასუხისმგებელი მოლეკულა ცოტა ხნის წინ აღმოაჩინეს ძაღლებში, პრიმატებსა და დათვებშიც,“- აღნიშნავენ მეცნიერები.

კვლევა ჟურნალ eLife-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ნინო ტოტოღაშვილი – ბავშვებში სიმსივნის მატება მობილურების და კომპიუტერების გადაჭარბებულ მოხმარებას უკავშირდება

სიმსივნის განვითარების რისკი ბავშვთა ასაკში სამ ნაწილად იყოფა – ორსულობამდე პერიოდი, ორსულობის და ორსულობის შემდგომი პერიოდი, – განაცხადა იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს ონკოჰემატოლოგმა, ნინო ტოტოღაშვილმა პირველი არხის გადაცემაში „აქტუალური თემა მაკა ცინცაძესთან ერთად“ განაცხადა.

„ორსულობამდე და ორსულობის პერიოდი ჯანსაღ ცხოვრებასთანაა დაკავშირებული. ალკოჰოლი, ნარკოტიკი, თამბაქოს მოხმარება, არაეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტი და გარემო ძალიან მაღალი რისკფაქტორია, რომ მუტაცია ჩანასახის პერიოდშივე მოხდეს და ბავშვს სიმსივნე ან დაბადებისთანავე ჰქონდეს, ან სიცოცხლის რომელიღაც პერიოდში განუვითარდეს“, – განაცხადა ტოტოღაშვილმა.

როგორც მან აღნიშნა, დაბადების შემდგომი რისკფაქტორებიც მრავალია და ძირითადად, ის უსაფრთხო ეკოლოგიურ გარემოს უკავშირდება.

„ეს არის მინერალებით გაღარიბებული საკვები, რადიაცია, ჰაერში არსებული მავნე ნივთიერებები, სამშენებლო მტვერი, მძიმე მეტალები და ა.შ. ამ ფაქტორებს ვერც ექიმი აკონტროლებს და ვერც მშობელი, მაგრამ ის, რაც მშობელს შეუძლია, ბავშვის კვების სწორი მართვაა. კვების მიმართ დედების მხრიდან აბსოლუტურად გაუკუღმართებული მიდგომაა. დედას ურჩევნია, ბავშვს კონსერვირებული საკვები, ჩიპსები, გაურკვეველი ეტიმოლოგიის საღეჭი რეზინები უყიდოს. სახლში ჯანსაღი ფაფის, ბოსტნეული სუპის გაკეთება და ა.შ. ძალიან დაბალ დონეზეა და ისეთ მშობელს, რომელიც ამას აკეთებს, ძალიან იშვიათად შეხვდებით“, – განაცხადა ონკოჰემატოლოგმა.

ნინო ტოტოღაშვილმა ასევე თქვა, რომ არაჯანსაღი კვების საკითხი მხოლოდ სიმსივნის პრობლემას არ უკავშირდება.

„მაგალითად, მოდის პაციენტი, რომელსაც ძალიან დაბალი ჰემოგლობინი, დეფიციტური ანემია აქვს, ანუ კვებასთან დაკავშირებული ანემია და მშობელი ამბობს, რომ ბავშვს ძეხვს და ყველაფერს აძლევს, მაგრამ ამ ყველაფერს სუპერმარკეტში ყიდულობს. ამ დროს, ბავშვს აძლევს კვებას, რომელიც ბავშვისთვის საჭირო მიკროელემენტებით არანაირად არ არის გამდიდრებული. სამაგიეროდ, გამდიდრებულია ძალიან ბევრი კონსერვანტებით, რომელიც კარცენოგენს, ანუ კიბოს გამომწვევს წარმოადგენს“,- განაცხადა ტოტოღაშვილმა.

როგორც იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს ონკოჰემატოლოგმა აღნიშნა, რისკფაქტორია ასევე მობილური ტელეფონებისა და კომპიუტერის გადაჭარბებული მოხმარება.

„ჩვენ ვაკვირდებით და ვიცით, რომ ორი წლის ასაკის ბავშვს უკვე მრავალფუნქციური მობილური აქვს, რომელსაც 24 საათის განმავლობაში მოიხმარს და შემდეგ უკვე, კომპიუტერზე გადადის. ასეთ ტელეფონებსა და მოწყობილობებს კი, ძალიან დიდი გამოსხივება აქვს. პაციენტისთვის რა ტიპის ელექტრონული მოწყობილობის დაშვება შეიძლება, ან დროში შეზღუდვა როგორ უნდა მოხდეს, საქართველოში ეს წესი არ არსებობს და სამწუხაროდ, დადგინდა, რომ თავის ტვინის სიმსივნეების მატება სწორედ ამას უკავშირდება“, – განაცხადა ტოტოღაშვილმა  პირველი არხის გადაცემაში „აქტუალური თემა მაკა ცინცაძესთან ერთად”.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიმედიცინა

შექმნეს სენსორი, რომელსაც ალცჰაიმერის დაავადების გამოვლენა სიმპტომების გაჩენამდე 17 წლით ადრე შეუძლია

გერმანიაში, რურის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა შექმნეს სენსორი, რომელსაც სისხლის ანალიზებზე დაყრდნობით შეუძლია ალცჰაიმერის დაავადება სიმპტომების გაჩენამდე 17 წლით ადრე გამოავლინოს. მოწყობილობა პეპტიდ ბეტა ამილოიდებზეა კონცენტრირებული, მათი არასწორი ფორმირება ტვინში ამ ტიპის დემენციისთვის დამახასიათებელი დანალექის გაჩენას უწყობს ხელს.
ახალი მეთოდი ალცჰაიმერის დაავადების ადრეული გამოვლენის კარგ საშუალებას იძლევა. 2000-დან 2002 წლამდე პერიოდში, კვლევაში მონაწილეების სისხლის პლაზმის ნიმუშები გააანალიზეს და შეარჩიეს 68 პირი, რომელთაც მომდევნო 17 წლის განმავლობაში ალცჰაიმერი დაუდგინდათ. როგორც აღმოჩნდა, 68 ადამიანის სისხლში გლიალური ფიბრილარული მჟავე ცილის (GFAP) კონცენტრაცია კლინიკური სიმპტომების გაჩენამდეც საეჭვო იყო და ბეტა-ამილოიდებთან ერთად ალცჰაიმერზე მიანიშნებდა. მეცნიერები გეგმავენ, რომ აღნიშნული მეთოდი გამოცადონ მოზრდილ ადამიანებში და ალცჰაიმერის დაავადების რისკი შეაფასონ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ახალი ეპოქის დასაწყისი – ქოლესტერინის ბლოკირება შესაძლებელი ხდება

ახალ ზელანდიელი მოხალისე გახდა მსოფლიოში პირველი ადამიანი, რომელმაც გაიარა დნმ-ის (გენეტიკური მასალის) კორექტირების პროცედურა, რათა მის სისხლში შემცირებულიყო ქოლესტერინის რაოდენობა. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

აღსანიშნავია, რომ ეს პროცედურა  გულის შეტევების პრევენციისკენ გადადგმული მნიშვნელოვანი ნაბიჯია.

ექსპერიმენტი ამერიკულმა ბიოტექნოლოგიურმა კომპანიამ, Verve Therapeutics-მა ჩაატარა. პაციენტს გაუკეთეს გენის მაკორექტირებელი CRISPR-ის ინიექცია, რათა მას შეეცვალა ღვიძლის უჯრედების დნმ-ის ერთი მონაკვეთი.

კომპანია აცხადებს, რომ გენის ეს პატარა ცვლილება სრულიად საკმარისია იმისთვის, რომ სისხლში სამუდამოდ შემცირდეს “ცუდი” LDL ქოლესტერინის რაოდენობა — ცხიმოვანი მოლეკულა, რომელიც არტერიების დახშობასა და დროსთან ერთად მათ არაელასტიურობას იწვევს.

პაციენტს ახალი ზელანდიიდან ჰქონდა მემკვიდრეობითი მიდრეკილება მაღალი ქოლესტერინისკენ და აწუხებდა გულის პრობლემები. კომპანიას სჯერა, რომ ეს ტექნიკა შეიძლება, მილიონობით სხვა ადამიანის შემთხვევაშიც გამოიყენონ, რათა შეამცირონ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ექიმები გენის რედაქტირების მეთოდს ქოლესტერინის შესამცირებლად გამოიყენებენ

ამერიკული ბიოტექნოლოგიური კომპანიის Verve Therapeutics-ის მკვლევართა ჯგუფმა ცოცხალ პაციენტს ღვიძლში გენის რედაქტირების შრატი გაუკეთა, რათა ქოლესტერინი შეემცირებინა. ეს მნიშვნელოვანი ფაქტია, რადგან, მსგავსად, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისა და გულის შეტევებისგან მილიონობით ადამიანს გადაარჩენენ.

კლინიკური ცდები ახალ ზელანდიელ პაციენტთან დაიწყეს და მას VERVE-101-ის ინიექცია შეუყვანეს. მანამდე კი კვლევები მაიმუნებზე ჩაატარეს, შედეგები კი საკმაოდ იმედისმომცემი იყო… ახლა კი გვეუბნებიან, რომ ამგვარად „ცუდი“ ქოლესტერინის შემცირებას შეძლებენ, რომელთა გადაჭარბებული რაოდენობის შემთხვევაში ჩვენი არტერიებიც კი შეიძლება გადაიკეტოს…

ამ ეტაპამდე კი ქოლესტერინის მხოლოდ ნაწილს სპეციალური დიეტების, ვარჯიშისა და მედიკამენტების საშუალებით ამცირებდნენ. თუმცა ბევრი წამალი ძალიან ძვირიც იყო…

„VERVE-101 პირველი კლასის გენის რედაქტირების წამალია, რომელიც ღვიძლის დნმ-ში ერთი ცვლილებით შევქმენით, რათა დაავადების გამომწვევი გენის გამორთვა მუდმივად მოვახერხოთ და თუ ეს გაამართლებს, გულის შეტევები პრობლემა აღარ იქნება, — აცხადებს სეკარ კატირესანი, გენის მკვლევარი.

საინტერესოა ისიც, რომ ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ადამიანებში „ბაზის რედაქტირების“ ტექნიკა გამოიყენეს. ამ ტექნოლოგიას დრამატული შედეგებიც შეიძლება ჰქონდეს თუ იმას გავითვალისწინებთ, რამდენად ხშირია მოსახლეობაში მაღალი ქოლესტერინის დონე…

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ინდოეთში 4 ხელისა და 4 ფეხის მქონე ბავშვი დაიბადა

რამდენიმე დღის წინ ჰარდოიში, ინდოეთის ჩრდილოეთ ნაწილში, ბავშვი დაიბადა, რომელსაც მუცელზე ხელებისა და ფეხების დამატებითი წყვილი აქვს შეზრდილი. დედა-შვილი ამჟამად თავს კარგად გრძნობს.

რამდენადაც ჩვენთვის ცნობილია, ამბის გახმაურების შემდეგ ხალხმა ახალშობილი “ბუნების სასწაულად” შერაცხა. მან რელიგიური მიმდევრებიც კი შეიძინა — ინდოეთში იგი ოთხი ხელისა და ოთხი ფეხის მქონე ე.წ. ღვთაების, ლაქშმის, რეინკარნაციად მიიჩნიეს.

თავისთავად, ამას სასწაულებთან საერთო არაფერი აქვს — სამედიცინო მდგომარეობას, რომელიც მსგავს შემთხვევებზე აგებს პასუხს, პოლიმელია, იგივე კიდურმეტობა,ეწოდება. იგი უაღრესად იშვიათი გენეტიკური დაავადებაა, რომელიც ფეხებისა და ხელების დეფორმაციითა და ერთგვარი დანაოჭებით გამოიხატება, შედეგად კი ბავშვისათვის კიდურები გამოუსადეგარი ხდება.

ფოტო: The Independent

ზოგჯერ მდგომარეობა პარაზიტული ტყუპიდან იჩენს თავს მაშინ, როცა ემბრიონები ერთმანეთს ბოლომდე ვერ გამოეყოფიან. გამომდინარე იქიდან, რომ ტყუპისცალი განუვითარებელი რჩება, შედეგად ანომალიური ნაყოფი მიიღება. გადარჩენილი ბავშვი მეორეს “შთანთქავს” და მისგან მხოლოდ რამდენიმე კიდური რჩება.

გამოცემაში National Library of Medicine გამოქვეყნებულ კვლევას თუ დავეყრდნობით, ზემოხსენებული ფენომენი ადამიანებში ძალიან იშვიათია, თუმცა ცხოველებში ხშირად გვხვდება.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიო

მეცნიერებმა ცხოველების კლონირება კანის ლიოფილიზირებული უჯრედებიდან შეძლეს

ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნება არსებითი ამოცანაა, მაგრამ გენეტიკურ რესურსებად ჩანასახის უჯრედების შენახვა თხევადი აზოტის გამოყენებით რთული და ძვირია, ასევე ის ადვილად იშლება კატასტროფების დროს, – ამის შესახებ იაპონიის იამანასის უნივერსიტეტის მეცნიერები თავიანთ ახალ ნაშრომში წერენ.
“ჩვენ ვაჩვენებთ, რომ ლიოფილიზირებულ [გაყინულ და ვაკუუმში გამომშრალ] სომატურ უჯრედებს შეუძლიათ ჯანსაღი, ნაყოფიერი კლონების წარმოება, რაც გვავარაუდებინებს, რომ ეს ტექნიკა შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი ალტერნატივა, იაფი და უსაფრთხო, თხევადი უაზოტო ბიობანკინგის ხსნარების შესაქმნელად,”- აცხადებენ კვლევის ავტორები.
ლიოფილიზაცია ინტენსიური პროცესია. წარმოიდგინეთ, რომ რაღაცას რამდენიმე ეტაპად ყინავთ, სანამ არ მიაღწევს -80 გრადუს ცელსიუსს (-112 გრადუს ფარენჰეიტს), ვიდრე ვაკუუმურ კამერაში მაღალ წნევაზე მოათავსებდეთ.
პროცესი წყალს ყინულად აქცევს, ხოლო წნევა აქცევს წყალს მყარი მდგომარეობიდან პირდაპირ აირად მდგომარეობაში, რომელიც შემდეგ გამოიწოვება პროდუქტიდან. ეს რამდენჯერმე ხდება, სანამ ნივთი არ გახდება მსუბუქი და ხრაშუნა, მაგრამ მისი სტრუქტურის უმეტესი ნაწილი მაინც დაუზიანებელი რჩება.
ძირითადად გამოიყენება კვების მრეწველობაში, სადაც ის ინარჩუნებს საკვებ ნივთიერებებს და არომატებს. იგი ასევე გამოიყენება ფარმაცევტული პროდუქტებისთვის და ზოგჯერ ტაქსიდერმიისთვისაც კი.
მას შემდეგ, რაც ლიოფილიზირებულ ნივთიერებას დანიშნულების ადგილზე მიიტანენ, შესაძლებელია მისი რეჰიდრატაცია, რა დროსაც მისი უამრავი თვისება ნარჩუნდება. ეს საკმაოდ მარტივი პროცესია და წარმატებით მიმდინარეობს ათწლეულების განმავლობაში. მაგრამ ამავეს გაკეთება უჯრედებთან მიმართებაში, რათა შემდეგ ისინი რეპროდუქციაში გამოიყენონ, სულ სსხვა საკითხია.
მკვლევართა იგივე ჯგუფმა ჩაატარა ექსპერიმენტები ლიოფილიზირებული სპერმის მაგიდის უჯრაში (ტემპერატურის კონტროლის გარეშე) წელიწადზე მეტი ხნის განმავლობაში შენახვაზე და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 5 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში შენახვაზე. ორივემ გამოიმუშავა სიცოცხლისუნარიანი შთამომავლობა.
„ლიოფილიზაცია შეიძლება იყოს საუკეთესო გზა გენეტიკური რესურსების ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში უსაფრთხოდ და იაფად შესანარჩუნებლად იმისდა მიუხედავად, სად ვინახავთ მას”, – წერენ მკვლევარები თავიანთ ნაშრომში.
“თუმცა, დღემდე, ერთადერთი უჯრედი, რომლიდანაც შთამომავლობა შეიქმნა გაყინვის შემდეგ, არის მომწიფებული სპერმატოზოიდი. სპერმატოზოიდების შეგროვება უნაყოფო მამრებიდან და კვერცხუჯრედების/ემბრიონების ნაყოფიერი მდედრებიდან რთულია”, – განმარტავენ მეცნიერები.
რაც შეეხება კლონირებას, ცხოველების კლონირებისას საჭიროა არარეპროდუქციული უჯრედი (ე.წ. სომატური უჯრედი) ცხოველის მთელი დნმ-ით. კლონირება არ არის უმარტივესი გზა გენეტიკური მასალის შესანახად, მაგრამ ის საშუალებას გაძლევთ გქონდეთ ცხოველის მთელი გენეტიკური მასალა.
მეცნიერებმა გამოიყენეს თაგვის ლიოფილიზირებული სომატური უჯრედები, რომელიც -30 გრადუს ცელსიუსზე 9 თვის განმავლობაში ინახებოდა.
უჯრედები დაიღუპნენ და დნმ-ის მნიშვნელოვანი დაზიანება მოხდა, მაგრამ გუნდმა მოახერხა დარჩენილი გენეტიკური ინფორმაციის ამოღება და ახალ უჯრედებში განთავსება, რომლებიც ემბრიონის უჯრედულ ხაზებად იქცა.
ამ უჯრედების ხაზებმა შეძლეს ბირთვთან დაკავშირებული ინფორმაციის ამოღება და ახალ ემბრიონში, ჩასმა რომელმაც შეძლო კლონირებული თაგვების შექმნა. ეს არ არის სრულყოფილი პროცესი. ყოველი სწორი ნაბიჯი – რეჰიდრატაციიდან უჯრედული ხაზის ჩამოყალიბებამდე, კლონირებული თაგვების რეალურად გაზრდამდე – ხდებოდა მხოლოდ 0,2 პროცენტში.
ამასთან, ზოგიერთი თაგვი არ იყო სათანადო კლონი, მათ ჰქონდათ ეპიგენეტიკური დარღვევები დნმ-ის დაზიანების გამო. ერთ საინტერესო შემთხვევაში, უჯრედის ხაზმა დაკარგა Y ქრომოსომა და მამრობითი სქესიდან მდედრობით სქესზე გადავიდა, ამიტომ ჯერ კიდევ ბევრი კვლევაა ჩასატარებელი ამ პროცესის დასახვეწად.

წყარო : sciencealert.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

უძველესი „მკვლელი“, რომელიც ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტული სწრაფად ხდება

ახალი კვლევის თანახმად, ბაქტერია, რომელიც მუცლის ტიფს იწვევს, მედიკამენტისადმი წინააღმდეგობას ზრდის და სწრაფად ანაცვლებს შტამებს, რომლებიც რეზისტენტულები არ არიან.
ამჟამად ანტიბიოტიკები ერთადერთი საშუალებაა ტიფის ეფექტური მკურნალობისთვის, რომელიც გამოწვეულია ბაქტერია Salmonella enterica serovar Typhi-ით(S Typhi). მიუხედავად ამისა, ბოლო სამი ათწლეულის განმავლობაში, ბაქტერიის წინააღმდეგობა პერორალური ანტიბიოტიკების მიმართ იზრდება და ვრცელდება.
მედიკამენტებისადმი ინტენსიურად რეზისტენტული ტიფი მდგრადია არა მხოლოდ ისეთი ანტიბიოტიკების მიმართ, როგორიცაა ამპიცილინი, ქლორამფენიკოლი და ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლი, არამედ უფრო ახალი ანტიბიოტიკების მიმართაც, როგორიცაა ფტორქინოლონები და მესამე თაობის ცეფალოსპორინები.
კიდევ უფრო ცუდია ის ფაქტი, რომ ეს შტამები გლობალურად სწრაფად ვრცელდება.
მომავალი ეპიდემიების თავიდან აცილება გარკვეულწილად შესაძლებელია ტიფის კონიუგირებული ვაქცინებით, მაგრამ თუ ამ ვაქცინებზე წვდომა გლობალურად არ გაფართოვდება, მსოფლიო შესაძლოა მალე კიდევ ერთი ჯანმრთელობის კრიზისის წინაშე დადგეს.
სამხრეთ აზია მუცლის ტიფის მთავარი კერაა, რომელზედაც გლობალური შემთხვევების 70 პროცენტი მოდის, მაგრამ თუ COVID-19-მა რამე გვასწავლა, ეს არის ის, რომ ჩვენს თანამედროვე, გლობალიზებულ სამყაროში დაავადების ვარიანტები ადვილად ვრცელდება.
ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა მსოფლიოში სიკვდილის ერთ-ერთი წამყვანი მიზეზია, რაც უფრო მეტ ადამიანს კლავს, ვიდრე აივ/შიდსი ან მალარია. მომავალი კატასტროფის თავიდან ასაცილებლად საუკეთესო საშუალებაა ვაქცინები.
კვლევა სამეცნიერო ჟურნალ The Lancet Microbe-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

კვლევა – სტრესის შემცირებასთან ერთად, ჭაღარა თმას ფერის დაბრუნება შეუძლია

ამერიკის შეერთებულ შტატებში მდებარე კოლუმბიის უნივერსიტეტის ირვინგის სახელობის სამედიცინო ცენტრის მეცნიერების ბრიტანელ, გერმანელ და ირლანდიელ კოლეგებთან ერთად ჩატარებული კვლევის თანახმად, ჭაღარა თმას თავისი პირვანდელი, ბუნებრივი ფერის აღდგენა შეუძლია.

ცხადია, ასაკის მატებასთან ერთად თმა ჭაღარავდება, რადგან თმის ფოლიკულების უჯრედები პიგმენტ მელანინის გამომუშავებას წყვეტს. აღსანიშნავია, რომ თმა, შესაძლოა, სტრესული მოვლენების შემდეგ ადრეულ ასაკშიც გათეთრდეს. ამ ფაქტს არაერთი კვლევა ადასტურებს, რომლის ფარგლებშიც ასობით ასეთი ინდივიდუალური შემთხვევა გამოვლინდა. ერთ-ერთი უკანასკნელი ექსპერიმენტი კი ამ ფენომენის არსებობას ცხოველებშიც, კერძოდ, თაგვებშიც ადასტურებს.

ახალი კვლევის მიზანი იმის გარკვევა იყო, თუ რა განაპირობებს ადრეულ თუ პირიქით, გვიან გაჭაღარავებასა და ამ პროცესის სხვადასხვაგვარ ტემპს. ექსპერიმენტის ფარგლებში 9-დან 65 წლამდე ასაკის, სხვადასხვა სქესისა და ეთნიკური წარმომავლობის 14 ადამიანი შეირჩა, რომელთაც რომელთაც სხეულის ამა თუ იმ ნაწილში, როგორც ერთი კონკრეტული ფერის, ასევე ნახევრად თეთრი თმა ჰქონდათ.

მკვლევრების მიერ შემუშავებული ახალი ტექნიკის წყალობით მათ მოხალისეების ინდივიდუალური თმის ბოჭკოების მცირე ნაწილების შეგროვება და შედარება შეძლეს. ამასთან, ნებისმიერი სახის პიგმენტურ ცვლილებას ციფრულად ასახავდნენ.

“თუ თმას შეუიარაღებელი თვალით შეხედავთ, რომელსაც მნიშვნელოვნად კონტრასტული განსხვავება არ აღენიშნება, ცვლილებას ვერ შეატყობთ. მაღალი რეზოლუციის სკანერის ქვეშ კი ფერების მცირე სხვაობაც აღქმადია” – ამბობს კვლევის წამყვანი ავტორი მარტინ პიკარდი.

შედეგად აღმოჩნდა, შედარებით ახალგაზრდა ცდისპირთა უმრავლესობის შემთხვევაში ჭაღარა თმის ღერებმა პირვანდელი შეფერილობა დაიბრუნა – როგორც თავის, ისე ბოქვენის არეში. რაც შეეხება გაჭაღარავების მიზეზს, დადგინდა, რომ ამ პროცესსა და სტრესს შორის პირდაპირი კავშირი არსებობს. მოხალისეთა გაჭაღარავება სწორედ სტრესულ პერიოდს ემთხვეოდა, როდესაც მათ ცხოვრებაში ნეგატიური მოვლენები ვითარდებოდა.

ამის პარალელურად კი “იყო ერთი მონაწილე, რომელიც შვებულებაში წავიდა და ამ დროის განმავლობაში მისი ფერდაკარგული თმა კვლავ ბუნებრივ ფერს დაუბრუნდა” – აღნიშნავს პიკარდი. ასე რომ, გაჭაღარავება შეუქცევადი პროცესი არ არის, მაგრამ ეს სიბერით გამოწვეულ ცვლილებებს არ ეხება.

მართალია, მიღებული შედეგები საკმაოდ იმედისმომცემია, თუმცა როგორც თავად აცხადებენ, დასკვნები მცირე მასშტაბისა და ზუსტი პასუხების მისაღებად დამატებითი კვლევებია საჭირო. ასევე შემდგომ ექსპერიმენტებს საჭიროებს ის ფაქტი, რომ დროთა განმავლობაში თმის ბოჭკოებზე დაკვირვებისას მეცნიერებმა ცილების დონის საგრძნობი ცვლილებები დააფიქსირეს.

იმ შემთხვევაში თუ, ლაბორატორიული კვლევები წარმატებით ჩატარდება, შემდეგ კითხვაზეც მივიღებთ პასუხს – როგორ აისახება ადამიანების ბოლოდროინდელი ცხოვრებისეული გამოცდილება მათ ჯანმრთელობაზე?

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
1 47 48 49 50 51 111
Page 49 of 111