კვლევები

,,ნასამ” ცოტა ხნის წინ მარსის მიღმა ფარული, მოხრილი მაგნიტური კუდი აღმოაჩინა, რომელიც მზის ქარშხლების ქროლვის გამო მზის გარშემო ორბიტაზე მოძრაობს.

მეცნიერების ვარაუდით, ეს აღმოჩენა მათ მეტ ინფორმაციას მიაწვდის იმის შესახებ, თუ როგორ გაედინება მარსის ატმოსფერო კოსმოსში.

ეს უნიკალური სანახაობა მარსის ატმოსფეროს შემსწავლელ ხომალდ MAVEN-ის (The Mars Atmosphere and Volatile Evolution Mission) საშუალებით აღბეჭდეს.

მერილენდში განთავსებულ ნასას Goddard Space Flight Center-ის მეცნიერების განცხადებით, მზის სისტემის ქარებში მაგნიტურ ველებს შორის ურთიერთქმედებამ და მარსზე დატოვებულმა მაგნეტიზმის ჯიბეებმა, შესაძლოა, დარჩენილ ატმოსფერულ ნაწილაკებს კოსმოსში გასაფანტად გზა გაუხსნან.

ისინი აცხადებენ, რომ მარსის მაგნიტური კუდი მზის სისტემაში უნიკალურია. ,,ის არ ჰგავს არც ვენერაზე, რომელსაც საკუთარი მაგნიტური ველი არ გააჩნია, და არც დედამიწაზე, რომელსაც საკუთარი მაგნიტური ველი აქვს, აღმოჩენილ მაგნიტურ კუდებს. ის არის ამ ორს შორის მოთავსებული ჰიბრიდი.”

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ მზის ქარმა, მზის ზედა ატმოსფეროდან წამოსული პლაზმის ნაკადი, რომელიც უმეტესად პროტონებსა და ელექტრონებს მოიცავს, მილიარდობით წლის წინ მარსის ატმოსფეროს დიდი ნაწილი გაფანტა.

ახლა, იგივე ქარები იწვევენ უნიკალურ მაგნიტური კუდის ეფექტს, რადგან მათი კომბინაცია მაგნეტიზმის დარჩენილ ნაწილთან მარსის გარკვეულ ნაწილებზე კვლავაა წარმოდგენილი.

მზის ქარებს თავიანთი მაგნიტური ველები აქვთ და როცა ისინი მარსის ნაწილს ეჯახებიან, ეს მაგნიტურ ხელახალ დაკავშირებას იწვევს და უხილავი გამრუდება ხდება.

ეს მაგნიტური ხელახალი დაკავშირება შესაძლოა კოსმოსში გამოჟონილ მარსის თხელ ატმოსფეროზე კიდე უფრო მეტ ზეწოლას ახდენდეს, ვინაიდან პლანეტის ზედა ატმოსფეროში მდებარე ელექტრონულად დამუხტული იონები კუდის მიერ წარმოქნილ მაგნიტურ ველზე რეაგირებენ.

შემდეგში მკვლევარებს  სურთ, MAVEN -ზე მაგნიტომეტრის გარდა სხვა ხელსაწყოებიც შეისწავლონ, რათა დაამტკიცონ, რომ მაგნიტური ველების ხელახალი დაკავშირება ხელს უწყობს ატმოსფერულ დანაკარგს.

ეს ინფორმაცია სასიცოცხლოა იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანი რამდენიმე ათწლეულში წითელ პლანეტაზე დასახლებას გადაწყვეტს- ატმოსფეროს ნაკლებობა ერთ-ერთი მთავარი დაბრკოლებაა.

,,მარსი მართლაც რთული პლანეტაა, მაგრამ, ამავდროულად, ძალიან საინტერესო”, – აცხადებენ მეცნიერები.

კვლევა ამერიკული ასტრონომიული საზოგადოების პლანეტარული მეცნიერების განყოფილების ყოველწლიურ შეხვედრაზე წარმოადგინეს.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ევროპამ პარასკევს  ,,Sentinel Earth-ის” მეექვსე სადამკვირვებლო თანამგზავი გაუშვა.

Sentinel-5P-ი მრავალმილიარდანი ევროს ბიუჯეტის მქონე კოპერნიკის პროგრამის ფარგლებში გაუშვეს, რომელიც ვულკანური ფერფლისა და ულტრაიისფერი გამოსხივების მონიტორინგისკენაა მიმართული.

თანამგზავრის გაშვება Rockot-ის ბორტიდან რუსეთის ჩრდილო-დასავლეთში მდებარე პლოცეცკის კოსმოდრომიდან მოხდა.

დედამიწის ზემოთ 824 კილომეტრზე მოძრავი ხელოვნურ თანამგზავრი პლანეტის ატმოსფეროს დააკვირდება, ისეთი შემთხვევებისთვის, როგორიცაა – ვულკანური ნაცარი, რომელიც შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას თვითმფრინავებს, ან ულტრაიისფერი გამოსხივების მაღალი დონე, რომელმაც, შესაძლოა, კანის დაზიანება გამოიწვიოს.

გარდა ამისა, მეცნიერები Sentinel-5P-ის მონაცემებს იმის უკეთ გაგებისთვის გამოიყენებენ, თუ როგორ წარმოიქმნებიან ხვრელები ოზონის შრეში.

კოპერნიკის პროექტს ევროპის კოსმოსური სააგენტოს (ESA) აღწერს, როგორც ყველაზე ამბიციურ დედამიწის სადამკვირვებლო პროგრამას. პროექტის დასაფინანსებლად ევროკავშირსა და ESA- ს 2020 წლამდე 820 მილიარდ ევრო აქვთ გამოყოფილი.

კოპერნიკის პროექტის განხორციელება განსაკუთრებით აქტუალური გახდა მას შემდეგ, რაც ევროპამ დედამიწის სადამკვირვებლო თანამგზავრთან – Envisat-თან 2012 წელს, გაშვებიდან 10 წლის შემდეგ, კავშირი დაკარგა.

ევროპის დაგეგმილი Sentinel-ის ფარგლებში პირველი თანამგზავრი 2014 წელს გაუშვეს.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დედამიწასთან მდებარე უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა, შესაძლოა, ჰებიტატი, დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტის აღმოჩენის საუკეთესო შანსად იქცეს – თუმცა, ის შესაძლოა, ბნელ, ხანგრძლივ საიდუმლოს ინახავდეს.

ალფა ცენტაური, რომელიც ჩვენი მზის სისტემიდან მხოლოდ 4.37 სინათლის წლითაა დაშორებული, გალაქტიკაში ჩვენი ყველაზე ახლო მეზობელია. თუმცა, როგორც ჩანს, მისი სამი ვარსკვლავიდან ერთ-ერთი ვარსკვლავთშორისი მასშტაბის „მიტაცების“ მსხვერპლია.

ახალი კვლევის მიხედვით, Proxima b-ის მასპინძელი პროქსიმა ცენტაური, რომელსაც მეცნიერები დედამიწის უახლოეს ჰებიტატ ეგზოპლანეტად მიიჩნევენ, თანმხლები ვარსკვლავების – ალფა ცენტაური A-სა და ალფა ცენტაური B-ის გვერდით არ წარმოშობილა.

გარდა იმისა, რომ მეცნიერები დიდი ხანია კამათობენ იმაზე, არის თუ არა პროქსიმა b პოტენციურად დასახლებადი პლანეტა, ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ამ უცხო სამყაროს შესახებ ისაა, რომ ის ყოველთვის არ ყოფილა ჩვენს მზის სისტემასთან ასე ახლოს.  

ბრიტანეთის ჰერტფორშირის უნივერსიტეტის მკვლევართა ახალი გამოკვლევებიდან ირკვევა, რომ ალფა ცენტაურის სისტემა ერთხანს შეიძლება მხოლოდ ორი ვარსკვლავისგან –  ალფა ცენტაური A და B-გან შედგებოდა – რომლებმაც მესამე-  პროქსიმა ცენტაური, გრავიტაციულად დაიჭრეს.

გუნდი მიიჩნევს, რომ არსებობს 25-პროცენტიანი შანსი იმისა, რომ პროქსიმა ცენტაური და მისი მასპინძელი პლანეტა, გალაქტიკის ისტორიის გარკვეულ ეტაპზე პროქსიმა B-ი ალფა ცენტაური A-სა და B- ის გრავიტაციულ გარემოცვაში იქნენ მიტაცებული.

რა თქმა უნდა, სხვადასხვა ჰიპოთეზიდან ერთ-ერთია, თუმცა, თუ სიმართლეს შეესებამება, მნიშვნელოვნად ზრდის  პროქსიმა b-ზე სიცოცხლის აღმოჩენის შანსს.

ეს იმიტომ, რომ მის ამჟამინდელ ვარსკვლავური გარემოცვაში არსებობს მტკიცებულება, რომ პროქსიმა b- ზე სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი  გარემო არსებობს, თუმცა, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ თუკი პროქსიმა ცენტაურის კავშირი Alpha ცნტაური A-სა და B-თან უფრო ახალი ფენომენია, მაშინ სიცოცხლის შანსები კიდევ უფრო ძლიერია.

,,სიცოცხლეს დრო სჭირდება იმისათვის, რომ განვითარდეს და გამოაშკარავდეს”, – განაცხადა ერთ-ერთმა მკვლევარმა ფანუ ფენგმა. “ეს სცენარი კი უფრო მეტ დროს იძლევა,” – დასძინა მან.

კვლევის შედეგები Royal Astronomical Society-ის ჟურნალ Monthly Notices-ში გამოქვეყნდა.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”