close

ისტორია

ისტორიასაქართველო

100 წლის ქართველი მეცნიერი – ელენე აბაშიძე

მეცნიერი, საზოგადო მოღვაწე, გეოგრაფი, სპელეოლოგი, ჰიდროლოგი, გეოლოგია-მინეროლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ელენე აბაშიძე დღეს უკვე 100 წლის გახლავთ. ეს არის ქალი, რომელიც აშშ-ს ბიოგრაფიის საერთაშორისო ინსტიტუტმა მსოფლიოს ასი ყველაზე საინტერესო ადამიანის სიაში შეიყვანა. ელენე აბაშიძის ცხოვრება ყოველთვის გამოწვევებით იყო სავსე. 14 წლის ასაკში მამა გადაუსახლეს, დედამ კი ყველაფერი გააკეთა იმისათვის, რომ შვილებს საუკეთესო განათლება მიეღოთ.
ელენე აბაშიძემ სკოლა წარჩინებით დაასრულა, თუმცა გამოწვევები უმაღლესი სასწავლებლის გზაზეც ელოდა. იმ წელს სტუდენტების მხოლოდ 60% მიიღეს და ახალგაზრდა ელენე ამ სიაში ვერ მოხვდა. იგი სახელმწიფო უნივერსიტეტის რუსულენოვან მიმართულებაზე აღმოჩნდა, საიდანაც მოხვდა გეოლოგიური ფაკულტეტის ჰიდროგეოლოგიის მიმართულებაზე. უნივერსიტეტშივე დაიწყო აქტიური კვლევითი საქმიანობა. ელენე აბაშიძე იმ 11 ადამიანთა შორის იყო, რომლებიც 1945 წელს პირველად ავიდნენ ხვამლის მთაზე. იკვლევდა საქართველოს კარსტულ უბნებში არსებული წყალსაცავების ფილტრაციულ საკითხებს. მან პირველმა უარყო მეცნიერებაში დამკვიდრებული “ხსნადობის თეორია”. ელენე აბაშიძემ ჩაატარა 13 200 ექსპერიმენტი, მათ საფუძველზე გამოაქვეყნა 40 სამეცნიერო ნაშრომი და 2 ბიოგრაფიული მონოგრაფია. 80 წლის ასაკში დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია. 2021 წელს, მრავალი პრემიისა და ჯილდოს მფლობელმა ელენე აბაშიძემ გამოსცა წიგნი – “არსებობის გამართლება”.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

გარსევან კურდღელაიძე – ანტარქტიდის მკვლევარი პირველი ქართველი მეცნიერი

გარსევან კურდღელაიძე იყო პირველი ქართველი მეცნიერი, რომელიც ანტარქტიდის ყინულოვანი საფარის შესწავლით იყო დაკავებული. გარსევან კურდღელაიძე დაიბადა 1920 წელს თუშეთის სოფელში. 1951-56 წლებში თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გეოგრაფია-გეოლოგიის ფაკულტეტი დაასრულა და 1957 წელსვე მიიწვიეს ანტარქტიდის მე-3 საბჭოთა ექსპედიციაში, სადაც ორი წელი გაატარა. ქართველი მეცნიერის მიერ ჩატარებული სამუშაოების შესახებ გამოიცა წიგნიც – „ანტარქტიდის დღიური“ (1962).
1970 და 1971 წლებში გარსევან კურდღელაიძე ორჯერ მიიწვიეს საბჭოთა კავშირის ოკეანოლოგიურ ექსპედიციებში გემ „მუსონზე“, რომელიც ატლანტის ოკეანეს და გოლფსტრიმის დინებებს იკვლევდა. 1959 წელს მუშაობა დაიწყო მეცნიერებათა აკადემიის ვახუშტი ბაგრატიონის სახელობის გეოგრაფიის ინსტიტუტში, სადაც სათავეში ჩაუდგა ქართველ გლაციოლოგთა ექსპედიციებს. გარსევან კურდღელაიძემ ასევე დიდი წვლილი შეიტანა აფხაზეთ-სამეგრელოს სპელეოლოგიურ ექსპედიციებში და მღვიმე-გამოქვაბულების შესწავლის საქმეში. სამუშაოებთან დაკავშირებით ხშირად იქმნებოდა ნაშრომები, რომელთა დიდი ნაწილი გამოქვეყნებულია.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიარელიგია და მეცნიერებაფოტო

უსინათლო მუსლიმი და ჯუჯა ქრისტიანი – ცნობილი ფოტოს ნამდვილი ისტორია

ეს ერთერთი ყველაზე უცნაური და დაუჯერებელი ისტორიული ფოტოა, რომელიც 1889 წელს სირიაშია გადაღებული.

მასზე ასახული არიან უსინათლო მუსლიმი – მუჰამედი და შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ჯუჯა, ქრისტიანი – სამირი. სამირი მუჰამედზეა დამოკიდებული, რადგან მხოლოდ მისი მეშვეობით შეუძლია ქალაქის ქუჩებში გადაადგილება.

თავად მუჰამედსაც სჭირდება სამირის დახმარება, რადგან სწორედ მისი თვალების მეშვეობით შეუძლია სიარული წინააღმდეგობის გარეშე. ორივე ობოლი იყო და თავიანთი ძალები გააერთიანეს, რომ სასტიკ სამყაროში გადარჩენილიყვნენ.

ლეგენდის თანახმად, როცა სამირი გარდაიცვალა, უსინათლო მუსლიმანი მუჰამედი ისეთი დათრგუნული იყო, ერთ კვირაში დარდით თავადაც გარდაიცვალა.

სამირსა და მუჰამედს შორის ურთიერთობა ბევრს შეახსენებს, თუ როგორი იყო სირია უახლოეს წარსულში – სახელმწიფო, რომელშიც ყველა ხალხისა და კონფესიისთვის მოიძებნებოდა ადგილი.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურა

მსოფლიო ცივილიზაციის აკვანი – ეგვიპტე. 15 გასაოცარი ფაქტი იდუმალ ქვეყანაზე

ეგვიპტე არის ერთ-ერთი ყველაზე დასახლებული ქვეყანა აფრიკასა და დასავლეთ აზიაში. მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ცხოვრობს მდინარე ნილოსის მახლობლად, საჰარას უდაბნოს ტერიტორია ფაქტობრივად დაუსახლებელია. ეგვიპტის მოქალაქეთა ნახევარზე მეტი ცხოვრობს დიდ ქალაქებში ნილოსის დელტაში. აღასანიშნია რომ ეგვიპტე ერთადერთი მუსლიმური ქვეყანაა, რომელიც აქტიურადაა ჩართული ტურისტულ სფეროში. ეს დიდ ზეგავლენას ახდენს ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე, შემოსავლების მეტი წილი სწორედ ამ სფეროზე მოდის.

1) ძველი ეგვიპტელები თაყვანს სცემდნენ 1, 400-ზე მეტ სხვადასხვა ღმერთსა და ქალღმერთს.

2) უძველეს ეგვიპტურ აკლდამებში აღმოჩენილი იყო არც მეტი არც ნაკლები საპირფარეშოები.

3) მსოფლიოში უძველესი კაბა იპოვეს ეგვიპტეში და ის არის დაახლოებით 5000 წლის.

4) რაც არ უნდა გასაოცარი იყოს, ეგვიპტეში პირამიდის მშენებელ მუშებს უხდიდნენ ლუდით: 1 ბიდონი (4 ლიტრი) დღეში.

5) გიზის ცნობილი პირამიდა აშენდა როგორც ფარაონ ხეოფსის სამარხი, მის აშენებას დასჭირდა 20 წელი. ის აშენდა ორ მილიონზე მეტი ქვის ბლოკისგან, რომელთაგან თითოეული იწონის ორნახევარ სპილოს. პირამიდის სიმაღლე შეადგენს 460 ფუტს – მეტს ვიდრე თავისუფლების ქანდაკებაა. პირამიდის ფუნდამენტი უდრის ხუთ საფეხბურთო მოედანს.

6) სუდანში უფრო მეტი პირამიდაა, ვიდრე ეგვიპტის ტერიტორიაზე.

7) თავისუფლების ქანდაკება თავდაპირველად განკუთვნილი გახლდათ ეგვიპტისათვის.

8) კლეოპატრა, რომელიც იყო ეგვიპტის ბოლო ფარაონი, ფაქტობრივად იყო ბერძენი და არა ეგვიპტელი.

9) ერთ დროს უდაბნო საჰარა იყო ნაყოფის მომცემი მიწა და სავანა. კლიმატურმა ცვლილებებმა, რომლებიც მოხდა ძვ.წ. 8000 წელს გადააქციოეს ეს ადგილი უდაბნოთ. ამჟამად ეს ადგილი არის მსოფლიოში ყველაზე ცხელი უდაბნოთ, მისი ფართობი შეადგენს 9 400 000 კვადრატულ მილს, რაც უდრის დაახლოებით აშშ-ს ფართობს. ყველანაირი ტიპის უდაბნოებს შორის ფართობის მიხედვით მსოფლიოში ყველაზე დიდი არის ანტარქტიდა.

10) თქვენ წარმოიდგინეთ ძველ ეგვიპტელებს ეძინათ ბალიშებზე, რომლებიც დამზადებული იყო ქვებისაგან.

11) მსოფლიოში ყველაზე დიდი პირამიდა არ არის ეგვიპტეში, იგი მექსიკაშია.

12) პირველი მცურავი კატარღა გამოიგონეს ეგვიპტეში.

13) საქორწილო ბეჭდების გაცვლის ტრადიცია მოდის ძველი ეგვიპტური კულტურიდან.

14) ეგვიპტე არის ყველაზე დასახლებული ქვეყანა ახლო აღმოსავლეთში.

15) ლეგენდის თანახმად ფარაონი პიოპი II შიშველ მონებს უსვამდა თაფლს, რადგან თავიდან მოეცილებინა ბუზები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიატრანსპორტი

თბილისის მეტროს დაარსებისა და განვითარების ისტორია

 1951 წელს საბჭოთა კავშირის მინისტრთა საბჭომ თბილისში მეტროპოლიტენის მშენებლობის დაწყება გადაწყვიტა, თუმცა, ეს პროცესი დროში გაიწელა და 15 წლის შემდეგ დაგვირგვინდა, ბუნებრივიცაა, მშენებლობა უამრავი დეტალის გათვალისწინებას მოითხოვდა –  პირველ ეტაპზე, 1952 წლის იანვარში, „მეტრომშენის“ სამმართველო ჩამოყალიბდა, ხოლო მომდევნო წელს, პირველი შახტის მშენებლობა და გადასარბენი გვირაბების აგება დაიწყო.

საინტერესოა, რომ 1957 წელს მეტროს მშენებლობა შეჩერდა და გვირაბების მშენებლობა სხვა დანიშნულებით დაიწყეს. 2 წლის შემდეგ კი კვლავ გაგრძელდა შეჩერებული სამუშაოები.

საბოლოოდ, 1966 წლის 11 იანვარს თბილისში მეტრო ამოქმედდა. საგულისხმოა, რომ, მთელი საბჭოთა კავშირის მასშტაბით, ეს მეოთხე მიწისქვეშა ტრანსპორტი იყო.

თავიდან მხოლოდ 5 მეტროსადგური არსებობდა („დიდუბე“, „ელექტროდეპო“, „ვაგზლის მოედანი“, „მარჯანიშვილი“, „რუსთაველი“). 1979 წელს მეორე ხაზიც გაიხსნა, რომელმაც ,,სადგურის მოედნისა” და საბურთალოს რაიონის დაკავშირება შეძლო.  მომდევნო წლებში კი სხვა მეტროსადგურებიც დაემატა ეტაპობრივად.

ყველაზე ბოლო  2000 წლის აპრილში ,,ვაჟა-ფშაველას” დამატება იყო.

დღეს ვაგონების  საერთო რაოდენობა  186-ს შეადგენს. თავად მატარებლებს კი ორი დეპო ემსახურება, „ელექტროდეპო“ და „გლდანის დეპო“.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიარელიგია და მეცნიერება

უძველესი ქრისტიანული მონასტრის ისტორია არაქრისტიანულ ქვეყანაში

სუმელას მონასტერი გახლავთ ქრისტიანულ სამყაროში ერთ-ერთი უძველესი მონასტერი, რომელიც არ მდებარეობს ქრისტიანულ ქვეყანაში. იგი დააარსა IV საუკუნეში ორმა ათენელმა ბერმა, სახელად ბარნაბა და სოფრონმა. მონასტერი მდებარეობს 1200 მეტრის სიმაღლის ციცაბო კლდეზე, თურქეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ქალაქ ტრაპიზონში. IV საუკუნიდან მონასტერში დაცული იყო ღვთისმშობლის სასწაულმოქმედი ხატი, რომელიც გადმოცემის თანახმად, ლუკა მახარებლის მიერაა დაწერილი. თავისი ხანგრძლივი ისტორიის მანძილზე, მონასტერი რამდენჯერმე განადგურდა და აღდგა სხვადასხვა იმპერატორის ხელით. დღევანდელი სახე კი მეცამეტე საუკუნეში მიიღო. მონასტრის კედლებს დღემდე ამშვენებს მე-18 საუკუნით დათარიღებული ულამაზესი ფრესკები, რომელზეც გამოსახულია ბიბლიური სცენები.
მონასტერი წლების განმავლობაში რჩებოდა პოპულარულ ადგილად ბერებისა და მოგზაურებისთვის. 1923 წლის შემდეგ, სუმელას მონასტერი მიატოვეს ბერძნებმა, რის შემდეგად მონასტერი მუზეუმად და პოპულარულ ტურისტულ ღირსშესანიშნაობად იქცა მისი განსაცვიფრებელი მდებარეობის, პეიზაჟების, ისტორიული და რელიგიური დატვირთვის გამო. მონასტერს ხშირად სტუმრობენ მომლოცველები საქართველოდან, საბერძნეთიდან და რუსეთიდან. 1922 წლიდან შეწყვეტილი ღვთისმსახურება აღდგა 2010 წელს, კონსტანტინოპოლის პატრიარქის ბართლომე I-ის თხოვნის საფუძველზე. სუმელას მონასტერი ითვლება არა მარტო ბერძნების, არამედ ქრისტიანული სამყაროს წმინდა ადგილად.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიზნეს პერსონაგამოგონება - ინოვაციაისტორიასაქართველო

ჯორჯ კობი – პირველი ქართველი მილიონერი ამერიკაში, რომელიც ახალი წლის ერთ– ერთი სიმბოლოა ამერიკელთათვის

ჯორჯ კობი, იგივე გრიგოლ კობახიძე პირველი ქართველი იყო, რომელიც ამერიკაში საკუთარი გამოგონებით მილიონერი გახდა.  ჯამში, 70-მდე გამოგონება და უნიკალური პატენტია დაკავშირებული მის სახელთან. მათ შორის არის წყალგამძლე ცემენტი და მინა-ბლოკი, რის გამოც ცათამბჯენების მშენებლობაში მის განსაკუთრებულ წვლილს ხაზგასმით აღნიშნავენ. ასევე, მისი შექმნილია ქიმიური სითხით სავსე ელექტროსანთლები მეხანძრეთათვის, ნაძვის ხის მინის ფერადი სანთლები და ნაძვის ხის სათამაშოები.

გრიგოლი (გიგო) დაიბადა 1883 წელს ამბროლაურის რაიონის სოფელ თხმორში, გლეხ დავით კობახიძის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სოფლის მღვდელთან მიიღო. 10 წლისა შინიდან გაიპარა, ბორჯომში ჩავიდა, სადაც მინის ქარხანაში მისი უფროსი ძმა ლევანი (ლეონტი) მუშაობდა. იქ 4 წელი დაყო. გარჯითა და შრომისმოყვარეობით მალე მოიპოვა ავტორიტეტი. დაეუფლა ყველა ტექნოლოგიას, რაც ქარხანაში იყო. გამომგონებლობის ნიჭიც აღმოაჩნდა – შეიმუშავა პროდუქციის გაზრდის მეთოდი. ქარხნის გამგებელმა, გერმანელმა შუმანმა ბიჭი ბორჯომის მეპატრონეს, დიდ მთავარ მიხეილსა და მის მეგობარ კონსტანტინე მუხრან-ბატონს წარუდგინა. ქებითა და ფულადი ჯილდოთი წახალისებული გიგო ჯერ თბილისის, 1902 წელს ოდესის, 1903 წელს – კრასნოდარის გუბერნიაში, დომბასის სამრეწველო ცენტრ კონსტანტინოვკის მინის ქარხანაში ჩავიდა. იქ გაიცნო და დაქორწინდა დაშა ნოდვიკოვაზე.

1903 წელს გრიგოლი პოლონეთის გავლით გერმანიაში  ჩავიდა, მიუნხენში დასახლდა და იქ შუშის პროდუქციის დამამზადებელი პატარა საწარმო შექმნა.

1909 წელს კი მეუღლესთან ერთად  საცხოვრებლად ამერიკაში გადავიდა, სადაც რაჭველ მეპურეებს შეაფარა თავი და მათი დახმარებით ნიუ-იორკში მოეწყო, სადაც პურის ცხობით ირჩენდა თავს. 9 წელი მეუღლესთან ერთად მუშაობდა ”ჯენერალ ელექტრონიქსის” ფირმაში, ამავე პერიოდებში გამომგონებლური ნიჭის მქონე გრიგოლმა საკუთარი ხელით შექმნა საწერკალამი.

1919 წელს მასაჩუსეტსის შტატში, ბოსტონთან, ეტლებოროში დიდი ქარხანა გამართა. 1922 წლიდან მისმა ფირმამ The Cobi Glass Produkts Company-მ აღმოსავლეთ შტატების სამრეწველო ცხოვრებაში სახელი გაითქვა. 1929 წელს წარმოების საქონელბრუნვა 15 მილიონ დოლარს აღწევდა, შემოსავალი კი  4 მილიონს,  რითიც  ამერიკის ერთ-ერთი უმსხვილესი კომპანიის სტატუსი მოიპოვა.  მილიონერის სტატუსის მიუხედავად, უსაქმოდ არასოდეს მჯდარა – მისი 60-ზე მეტი პატენტი პრესტიჟს მატებდა წარმოებას.

გრიგოლ კობახიძე საქართველოს დამოუკიდებლობას აღტაცებით შეეგება. სამშობლოში დაბრუნება და ქვეყნის სამსახურში ჩადგომა სურდა, მაგრამ 1919-21 წლებში მისი ბიზნესი ჯერ კიდევ ფეხს იდგამდა. ოკუპაციის შემდეგაც ცდილობდა სამშობლოს დახმარებას. “ნეპი” (“ახალი ეკონომიკური პოლიტიკა”, რომელიც სსრკ-ში გამოცხადდა 20-იან წლებში) ხელს უწყობდა უცხოურ კონცესიებს, ამიტომ ხელისუფლებას მინის დიდი ქარხნის მშენებლობა შესთავაზა. მოსთხოვეს კაპიტალის ჩადება, მაგრამ გრიგოლი არ დათანხმდა, – მას თვითონვე სურდა მშენებლობისათვის ეხელმძღვანელა, რადგან ფულს ვერ ანდობდა ბოლშევიკებს.

1925 წელს სამშობლოში ჩამოვიდა, ფეხით გაიარა ის გზა, რომელიც პატარა ბიჭმა განვლო 33 წლის წინ. სახლი აუშენა იმ ოჯახს, ვინც მაშინ ბავშვს ღამე გაათევინა და მოუარა, დედას კი ბავშვობაში შეპირებული 10000 მანეთის საჩუქრები ჩაუტანა. მეორედ 1928 წელს ეწვია საქართველოს. 4 წელიწადში ბევრი რამ გაუკეთა რაჭას. დაეხმარა მრავალ გაჭირვებულ ოჯახს, სოფელ თხმორს აუშენა სკოლა, აფთიაქი, მდინარე შარეულაზე გადო ორი ხიდი, შეაკეთა ეკლესია და მღვდლის სახლი, გახსნა სავაჭროები, მოამარაგა საქონლით და მოაგვარა მრავალი წვრილმანი პრობლემა. მასთან დახმარების სათხოვნელად, არა მარტო რაჭისა და იმერეთის სოფლებიდან, არამედ – ქუთაისიდანაც მიდიოდნენ. ამ დროს ძმისშვილი ჩავიდა თბილისიდან და შეატყობინა, რომ დაჭერას უპირებდნენ, ამიტომ სასწრაფოდ გაემგზავრა სოფლიდან და ქვეყნიდანაც.

1929 წელს დაიწყო თავისი მასშტაბებითა და ხანგრძლივობით არნახული ეკონომიკური კრიზისი, რომელიც 1933 წლამდე გაგრძელდა. დიდი დეპრესიის პერიოდში ჯორჯ კობის საწარმომ მილიონები დაკარგა, რის გამოც 1930 წელს თავი მოიკლა მისმა კომპანიონმა იუჯინ (ევგენი) იგნატიევმა. კობი ფარ–ხმალს არ ყრიდა და თავდაუზოგავი შრომით კვლავ მოახერხა ფეხზე წამოდგომა. თავის სახლთან მოაწყო მინის წვრილმანი ნივთების პატარა ფაბრიკა და ბევრ რამეს თავისი ხელით აკეთებდა. გაიხსენა საწერ–კალმებისა და საკანცელარიო ნივთების დამზადების ხელობა და მუშტარიც გაიჩინა. მისი ბიზნესის გასაფართოებლად მნიშვნელოვან მოვლენად იქცა გიორგი მაჩაბლის შეკვეთა. ჯორჯ კობი ამზადებდა სუნამოს ფლაკონებს გიორგი მაცაბლის ფირმისთვის Prince Matchabeli.

1941 წ. 7 დეკემბერს, როცა ამერიკის შეერთებული შტატები II მსოფლიო ომში ჩაება, ჯორჯ კობიმ ოფიციალური მიმართვა გაუგზავნა ამერიკის მთავრობას და ფინანსური დახმარება ითხოვა, რათა მინის წარმოება აღედგინა საომარი შეკვეთებისათვის. მან სახელმწიფოსგან დაუყოვნებლივ მიიღო ლიცენზია და $2 მილიონი.

განსაკუთრებით დიდი მოთხოვნა იყო ახალგამოგონებულ მინის ამპულებზე ინექციებისათვის. მისი ნაწარმი მიეწოდებოდა როგორც კანადას, ასევე, მოკავშირეებსაც.

II მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ ჯორჯ კობმა სიახლე დანერგა თავის წარმოებაში – დაიწყო ნაძვის ხის სათამაშოების დამზადება. შექმნა ქიმიური სითხით სავსე ელექტროსანთლები ე.წ. “Babel Lamps”, რომლებმაც ნამდვილი სანთლები შეცვალა. ფერადი მინისგან ამზადებდა სხვადასხვა ფორმის სათამაშოებს, რომელსაც “ორნამენტი” უწოდა, შინდისფერ ყუთებში ჩაწყობილ 12 ან 24 ცალ სათამაშოს ეწერა “კობი. საშობაო ხის ორნამენტები, კობი – ეს შობაა”. რადგანაც სათამაშოები კანადაშიც გადიოდა წარწერა ფრანგულ ენაზეც კეთდებოდა.

“კობი ეს შობაა”, რაჭველი გრიგოლ კობხიძე დიდხანს რჩებოდა ახალი წლის ერთ– ერთ სიმბოლოდ ამერიკელთათვის.

აღსანიშნავია, რომ 1934 წელს მის მიერ წარმოებულ თეთრ სათამაშოზე ყვითელი ფერით იყო შესრულებული ,,შვლის ნუკრის ნაამბობი”.

გრიგოლ კობახიძე რამდენჯერმე მოხვდა უმდიდრეს ამერიკელთა ათეულში, სადაც ხშირად წამყვან ადგილებსაც იკავებდა.

გრიგოლ კობახიძე მთელი ცხოვრების განმავლობაში ეწეოდა ქველმოქმედებას, განსაკუთრებით ეხმარებოდა ქართველ ემიგრამნტებს არამარტო ამერიკაში, არამედ ევროპაშიც. მას და დაშა ნოდვიკოვას შვილი არ ჰყავდათ და სურდათ კომპანიონად მინის წარმოების მცოდნე ქართველი მოეძებნათ. როგორც ჩანს ქართველთაგან ვერავინ დააინტერესეს წარმოებით. გრიგოლ კობახიძის წერილებიდან ირკვევა, რომ თავის დროზე ძმისშვილების, ან ახლო ნათესავების წაყვანა უნდოდა ამერიკაში, მაგრამ ვერ შეძლო და საბჭოთა კავშირში დაწყებული რეპრესიების გამო იძულებული იყო საერთოდ შეეწყვიტა ოჯახთან ურთიერთობა. საბოლოოდ გრიგოლმა კომპანიონებად იტალიური წარმოშობის ძმები ჯიმ და ჯული პაგლისები აიყვანა, რომლებმაც მისი საქმე გააგრძელეს.

1967 წელს გრიგოლ კობახიძე 84 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პაგლისებს მისი სახელი დავიწყებისთვის არ მიუციათ და არც წარმოებისთვის შეუცვლიათ სახელი.

მასალა მოამზადა : ლალი  კიკვაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ემიგრანტიისტორიასაქართველო

ქართველი მეცნიერი ვლადიმერ პაპიტაშვილი – საბჭოთა კავშირიდან აშშ-მდე

ქართველი მეცნიერი ვლადიმერ პაპიტაშვილი აშშ-ს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გეოკოსმოსური კვლევებისა და ასტროფიზიკის პროგრამის დირექტორია. ქართველ მეცნიერზეა დღეს დამოკიდებული დედამიწის სამხრეთ თუ ჩრდილოეთ პოლუსებზე მიმდინარე გეოკოსმოსური კვლევები თუ ასტროფიზიკის პროგრამები.

გეოფიზიკის დარგში მაგისტრის ხარისხის შემდეგ სწავლა გააგრძელა იაკუტსკში, ციმბირში, სადაც პერმაფროსტის ელექტრომაგნიტურ თვისებებს სწავლობდა.  1975 წელს მოსკოვის დედამიწის მაგნეტიზმის, იონოსფეროსა და რადიოტალღების გავრცელების ინსტიტუტში მოხვდა, სადაც მიხვდა, რომ ანტარქტიდის მონახულება სურდა.

1983 წელს პირველად აღმოჩნდა ანტაქრტიდაზე, სადაც 5 დღე გაატარა რუსულ სადგურებზე. ანტარქტიდაზე, ვიქტორიას მიწის ტრანსანტარქტიკულ მთიანეთში მდებარე ველს ბატონი ვლადიმერის სახელიც კი უწოდეს.

როგორც ვლადიმერ პაპიტაშვილი ამბობს, საერთო ჯამში არქტიკასა და ანტარქტიდაზე 30-ჯერ არის ნამყოფი. 1991 წელს ამერიკელმა კოლეგებმა NASA-ს გოდარის კოსმოსური ფრენების ცენტრში მიიწვიეს 1 წლით, თუმცა, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ უკან ვეღარ დაბრუნდებოდა და მიჩიგანის უნივერსიტეტში გადავიდა სამუშაოდ.  NSF-ში ყოფნის დროს ვლადიმერი ანტარქტიდის ასტროფიზიკისა და გეოკოსმოსური მეცნიერებების პროგრამის დირექტორი გახდა, სადაც 2002 წლიდან დღემდე მუშაობს.

როგორც ქართველი მეცნიერი აღნიშნავს, ამჟამად სამხრეთ პოლუსზე გეოკოსმოსური ინსტრუმენტები აქვთ, რომელთა საშუალებით ატარებენ დაკვირვებეს ატმოსფეროზე, სეისმურ პროცესებზე, თოვლსა და ყინულზე. პანდემიის პერიოდმა მეცნიერის საქმიანობაზეც იქონია გავლენა, კერძოდ, როდესაც ანტარქტიდაზე თითქმის ყოვეწლიურად უწევდათ ჩასვლა, წელს საზაფხულო სეზონის საერთოდ გაუქმება მოუწიათ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაისტორიამანქანათმშენებლობასაქართველოტრანსპორტი

ალექსანდრე ქართველიშვილი – მსოფლიოში აღიარებული ავიაკონსტრუქტორი, რომელმაც ამერიკულ საჰაერო ტექნიკას დაუდო სათავე

“ჩვენ მოვაღწიეთ იმ ეტაპამდე, როცა მეცნირებითა და კვლევებით გამყარებული წარმოსახვა ყველაზე ღირებული სიმდიდრეა”  – ალექსანდრე ქართველიშვილი, 1960 წ.

 აშშ ავიამშენებლობის ერთ–ერთი პიონერი, ამერიკული საავიაციო ისტორიის თვალსაჩინო და მოწინავე ავიაკონსტრუქტორი ალექსანდრე ქართველიშვილი, რომელსაც მსოფლიო ალექსანდრე ქართველის სახელით იცნობს, ცნობილი იურისტის – მიხეილ ქართველიშვილის ოჯახში, 1896 წელს დაიბადა და ჯერ გიმნაზიის, შემდეგ კი, იუნკერთა სასწავლებლის დასრულების შემდეგ, ის პირველ მსოფლიო ომში გაიწვიეს არტილერისად, რამაც ახალგაზრდას ინტერესი ავიაციისადმი გააღრმავა.

დამოუკიდებელი საქართველოს მთავრობამ ალექსანდრე 1919 წელს  სასწავლებლად საფრანგეთს მიავლინა. ვაჟიშვილს თან დედაც გაჰყვა, მამა და და კი თბილისში დარჩნენ. განშორება სამუდამო გამოდგა, რადგან საბჭოთა ოკუპაციის გამო, ქართველიშვილი საქართველოში ვეღარ დაბრუნდა და 1922 წელს,  პარიზის ავიაციის უმაღლესი საინჟინრო ფაკულტეტის დასრულებისთანავე,  ლეგენდალური ფრანგი ავიატორის – ლუი ბლერიოს კომპანიაში გამომცდელად და ასევე თვითმფრინავების “Bernard”-ისა და “Ferbois”-ის შექმნაზე დაიწყო მუშაობა.

სამწუხაროდ, ერთ–ერთი ფრენის დროს მომხდარი ავარიისას მან სერიოზული ტრამვა მიიღო და ამის გამო სამუდამოდ ჩამოშორდა მფრინავის პროფესიას.

1927 წელს ალექსანდრეს მონაწილეობით შექმნილმა თვითმფრინავმა –  “Bernar-Ferbua V-2” დაამყარა სიჩქარის მსოფლიო რეკორდი. ქართველი თავისუფალ დროს ფრანგ ინჟინრებთან ერთად მუშაობდა 50 მგზავრზე გაანგარიშებულ ტრანსატლანტიკური გიგანტური თვითმფრინავის პროექტზე პარიზი–ნიუ–იორკის რეისებისთვის, თუმცა ამისთვის დიდი თანხები იყო საჭირო და უაამრავი რჩევის გათვალისწინებით ქართველიშვილი ამერიკაში ჩავიდა, სადაც ნიჭის განსავითარებლად მეტი რესურსი ეგულებოდა.

1927 წელს ამერიკელმა მილიონერმა და ავიაციის მეცენატმა ჩარლზ ლევინმა ქართველიშვილი სამუშაოდ ნიუ–იორკში მიიწვია და მათ ერთობლვად ააწყვეს ხომალდი, რომელსაც “Uncle Sam”-ი უწოდეს.

თუმცა ემიგრაცია ქართველიშვილისთვის მარტივი არ აღმოჩნდა, ლევინის კომპანიის გაკოტრების შემდეგ ქართველი გამომგონებელი შემოსავლის წყაროს გარეშე დარჩა და ლუკმა-პურის საშოვნელად ჭურჭლისა თუ მანქანებს მრეცხავადაც ხშირად უწევდა მუშაობა.

თუმცა, მოგვიანებით, 1931 წელს იგი შეხვდა თბილისელ ალექსანდრე სევერსკის, ცნობილი კორპორაცია “Seversky Aircraft Corporation”-ის პრეზიდენტსა და მთავარ ინჟინერს, რომლის კორპორაციაში შექმნილი მოდელებიც ქართველიშვილის გამანადგურებლების წინამორბედებად იქცა. 1939 წელს კომპანიას შეეცვალა სახელი და ეწოდა “Republic Aviacorporation”, რომლის ვიცე-პრეზიდენტად და მთავარ ინჟინრად დაინიშნა ალ. ქართველიშვილი. ამ დროისთვის იგი უკვე მსოფლიოში აღიარებული ავიაკონსტრუქტორი იყო.

თბილისური დუეტი მეორე მსოფლიო ომის დროს, ამერიკული საჰაერო ძალების წარმატების მთავარი სულისჩამდგმელი გახდა. მათი ერთობლივი შრომის შედეგია ყველაზე წარმატებული Republic P-47 “Thunderbolt” (“მეხთამფრქვევი”), რომელიც მეორე მსოფლიო ომის წლებში შეერთებული შტატების საჰაერო ძალების ერთ–ერთ მთავარ თვითმფრინავს წარმოადგენდა და დიდი როლი შეასრულა გერმანიაზე გამარჯვებაში. პრეზიდენტ რუზველტის მოთხოვნების სრულიად დაკმაყოფილება სწორედ ქართველმა ავიატორმა შეძლო.

ავიამშენებლობისა და აერონავტიკის დარგში დიდი დამსახურებისათვის ქართველ ინჟინერს მიღებული ჰქონდა აშშ მეცნიერების ეროვნული მედალი. იგი არჩეული იყო მრავალი საერთაშორისო საავიაციო საზოგადოებისა და ასევე აშშ–ის საინჟინრო აკადემიის საპატიო წევრად.

ალექსანდე ქართველიშვილი  1974 წელს, ნიუ-იორკში გარდაიცვალა. მას მემკვიდრე არ დარჩენია. აღსანიშნავია, რომ  მისი დისშვილი ცნობილი მხატვარი დიმიტრი ერისთავი გახლავთ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

ქართველი ექიმი, რომელიც მენდელეევის გვერდით დაკრძალეს

ვინ იყო და რით დაიმსახურა ქართველმა ექიმმა მენდელეევის გვერდით დაკრძალვა? 1913 წლის 27
ოქტომბერს პირველად გადარჩა გულში ტყვიით დაჭრილი ადამიანი, რომელიც ქართველმა
კარდიოქირურგმა იუსტინე ჯანელიძემ გადაარჩინა. ის იყო პირველი ადამიანი, რომელმაც ოპერაცია
მუშა გულზე წარმატებით გააკეთა, 50-მდე სამედიცინო მანიპულაცია დაამკვიდრა, სტალინის
ქალიშვილს რთულად გამოსაცნობი დიაგნოზი დაუსვა და გადაარჩინა.
იუსტინე ჯანელიძემ დააარსა ლენინგრადის სასწრაფო დახმარების ინსტიტუტი, რომელიც დღეს მის
სახელს ატარებს. აღსანიშნავია, რომ სანქტ-პეტერბურგის სამედიცინო ინსტიტუტში დღესაც გაიცემა
მისი სახელობის ორი სტიპენდია.
რკინის ფარდის ჩამოშვების მიუხედავად, ქართველი ექიმი აირჩიეს საფრანგეთის ქირურგთა
საზოგადოების საპატიო და ევროპის ქირურგთა საერთაშორისო ასოციაციის ნამდვილ წევრად, რაც
კიდევ ერთხელ მეტყველებს ამ ადამიანის ღვაწლზე მსოფლიო კარდიოქირურგიის ისტორიაში.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 3 4 5 6 7 31
Page 5 of 31