close

არქეოლოგია

არქეოლოგიაკულტურარელიგია და მეცნიერება

“არქეოლოგებმა ბიბლიური არტეფაქტი აღმოაჩინეს, რომელიც სავარაუდოდ, მოსეს მიერ, 10 მცნების მიღებასთანაა კავშირში“ – ინსბრუკის უნივერსიტეტი კვლევის დეტალებს აქვეყნებს

1.2K views on
არქეოლოგიადედამიწასაქართველო

პირველი ევროპელები – ზეზვა, მზია და მათი შვილი

7.91K views on

ადამიანის ნაშთები, რომელიც დაახლოებით 1.8 მილიონი წლისაა, დმანისშია აღმოჩენილი. ეს ევროპაში აღმოჩენილი ადამიანის უძველესი ნაშთებია.

2000 წელს ,,საიენსის” გამოცემის მიერ შედგენილი 10 საუკეთესო მეცნიერული მიღწევის სიაში დმანისის არქეოლოგიური აღმოჩენები სამეულში მოხვდა.

1991 წელს აქ უძველესი ჰუმანოიდის ყბა აღმოაჩინეს, რამაც სენსაცია გამოიწვია. 2000 წელს კი, უკვე თავის ქალებიც იპოვეს, რამაც დმანისს პირველი ევროპელის სამშობლოს სტატუსი მოუპოვა.

ჯამში, აქ დღემდე 5 თავის ქალაა აღმოჩენილი.

  ზოგადად კი, დმანისის არქეოლოგიური შესწავლა 1936 წლიდან დაიწყო. არქაულ ცხოველთა ძვლები  აქ პირველად პალეონტოლოგმა აბესალომ ვეკუამ ამოიცნო. 
1991 წელს დმანისი სენსაციური აღმოჩენის ადგილად იქცა, როცა აქ უძველესი ჰომინიდის ქვედა ყბა აღმოჩნდა.
მოგვიანებით, 2000 წელს, ცხრა წლის შემდეგ, როცა პირველ ყბას თავის ქალებიც მოჰყვა, დმანისი საბოლოოდ პირველი ევროპელის სამშობლოდ დამკვიდრდა სამეცნიერო წრეებში. დღეს აქ უკვე ხუთი თავის ქალაა აღმოჩენილი.

შემდეგ კი, ევროპელი მეცნიერების ინიციატივით, პირველი ევროპელების იმიჯი შეიქმნა – კარგად ნაცნობი ზეზვა და მზია.  შეიქმნა ზეზვასა და მზიას ისტორია და სხვადასხვა საინფორმაციო არხით გავრცელდა.

მოგვიანებით, დმანისის ახალი საველე მუზეუმი შეიქმნა. მის დახვეწილ და თანამედროვე დიზაინზე მსოფლიო მუზეუმებზე ორიენტირებულმა ცნობილმა ფრანგულმა არქიტექტურულმა სტუდიამ Studio milou-მ იმუშავა. მუზეუმი პირდაპირ არქეოლოგიური გათხრების უბანზეა განთავსებული. უცხოელ ტურისტებთან ერთად თქვენც შეგიძლიათ მოინახულოთ პირველი ევროპელის ადგილსამყოფელი და, შესაძლოა, ღია ცის ქვეშ ახალი აღმოჩენის უშუალო მონაწილეც გახდეთ.
ზეზვასა და მზიას 2001 წელს დმანისში აღმოჩენილი გოგონას ჩონჩხის უძველესი ნაშთები – დმანისელი ,,ტინეიჯერიც” შეუერთდა მოგვიანებით. ისიც, დაახლოებით, 1,8 მილიონი წლის წინანდელია.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმედიცინა

ჩინეთში 5,000 წლის გოლიათების ნეშტები აღმოაჩინეს

2.36K views on

ჩინეთში არქეოლოგებმა 5,000 წლის წინ დამარხული გოლიათი ადამიანების საფლავი აღმოაჩინეს.

სამხრეთ-ჩინეთში მდებარე შანდონგის პროვინციაში მიმდინარე არქელოგიური გათხრების დროს 1,9 და 1,8 მეტრი სიმაღლის მამაკაცების ნეშტები აღმოაჩინეს. ისინი თავიანთ ნეოლითელ თანამემამულეებთან შედარებით გოლიათები იყვნენ.

2015 წელს  18 წლის მამაკაცის საშუალო სიმაღლე 1.753 მეტრი იყო. ჩინეთის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო ,,Xinhua-ს” ინფორმაციით, 2015 წელს სიმაღლის საშუალო ეროვნული მაჩვენებელი 1.72 მეტრი იყო. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ იმავე რეგიონის თანამედროვე ადამიანი, სადაც 5,000 წლის წინ დამარხული ადამიანები აღმოაჩინეს, გაცილებით დაბალია, ვიდრე ბევრი მისი უძველესი წინაპარი, მიუხედავად იმისა, რომ ჩინეთში თანამედროვე მამაკაცები კვების გაცილებით ჯანსაღ პროდუქტებს მოიხმარენ და ისეთ გარემოში ცხოვრობენ, სადაც ბევრად მეტი ვიცით კვების შესახებ.

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ არ ვიცით, რა მიიჩნეოდა საშუალო სიმაღლედ  5,000 წლის წინ შანდონგის პროვინციაში, ცნობილია, რომ იმავე პერიოდში ევროპელის საშუალო სიმღლე 1.65 მეტრი იყო. ასე რომ, აღმოჩენილი გოლიათები თავიანთი დროისთვის უჩვეულოდ მაღლები იყვნენ.

მკვლევარები ფიქრობენ, რომ ამ უძველესი ადამიანების ასეთი მნიშვნელოვანი განსხვავება განპირობებულია იმით, რომ ლონგსჰანის კულტურის სახელით ცნობილი ხალხი უკეთ იკვებებოდა და შესაბამისად, უფრო ჯანსაღებიც იყვნენ.

,,ამ დროისთვის  სოფლის მეურნეობა განვითარებული იყო და ხალხს მრავალფეროვანი და მდიდარი საკვები რესურსები ჰქონდათ, რის შედეგადაც მათმა სხეულმა ცვლილება განიცადა“, – აცხადებენ მეცნიერები.

გოლიათების განსხვავებული აგებულების კიდევ ერთ მიზეზად მეცნიერები იმასაც ასახელებენ, რომ შესაძლოა ისინი უფრო მაღალი სტატუსის მქონე პიროვნებები ყოფილიყვნენ (სამარხები, სადაც ისინი აღმოაჩინეს, ჩვეულებრივზე გაცილებით დიდები იყვენენ) და მათ კარგ საკვებსა და კომფორტულ ცხოვრებაზე მიუწვდებოდათ ხელი.

აღნიშნულ მხარეში არქეოლოგიური გათხრები გრძელდება. არავინ იცის, თუ კიდევ რა საიდუმლოს აღმოაჩენენ შანდონგიში. ერთი რამ ცხადია, მეცნიერებს შესანიშნავი შანსი გაუჩნდათ, გამოიკვლიონ, რამ განაპირობა ამ გოლიათების ასეთი ფიზიკური განვითარება და ასევე სხვა არაერთი საკითხი.

 

წყარო: sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიოსოფლის მეურნეობა

არქეოლოგებმა 10,900 წლის კარტოფილი აღმოაჩინეს

2.14K views on

არქეოლოგებმა აშშ-ის შტატ იუტაში კარტოფილის გრანულები აღმოაჩინეს, რომელიც ექსპერტების განცხადებით, შესაძლოა 10,900 წლის იყოს.

უფრო სწორად, ეს არის მცენარე Solanum jamesii-ის სახამებლის გრანულები, რომლისგანაც პატარა ველური კარტოფილი წარმოიქმნება. მათ შესაძლოა დიდი დახმარება გაუწიონ მეცნიერებს გვალვისა და დაავადების  მიმართ უფრო მდგრადი კარტოფილის წარმოებაში.

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ აღმოჩენილი კარტოფილი შინაური კარტოფილის პირველი ნიმუშია,  რომელიც ისტორიკოსებს უძველესი წინაპრების კვების რაციონსა და საკვების მომზადების მეთოდების შესახებ აწვდის ინფორმაციას.

Solanum jamesii-ის კარტოფილი განსხვავდება  Solanum tuberosum-ის კარტოფილისგან, რომელსაც თანამედროვე ადამიანი სასურსათო მაღაზიაში ყიდულობს და საკვებად მოიხმარს და რომელიც პირველად სამხრეთ ამერიკის ანდებში 7,000 წლის წინ მოაშინაურეს.

მიუხედავად იმისა, რომ იშვიათია, S. Jamesii-ს კარტოფილი ჯერ კიდევ მოჰყავთ და ჭამენ იუტაში.  ვერავინ აცნობიერებს, თუ რამხელა ისტორია აქვს ამ პიკანტური გემოს ბოსტნეულს.

ამ ტიპის კარტოფილს რამდენიმე ამერიკული ტომი მოიხმარდა, მათ შორის, აპაჩები, ნავაჯო და ჰოპი. მას უაღრესად მაღალი კვებითი ღირებულება გააჩნია და S. Tuberosum-ზე მეტ ცილას, თუთიას, კალციუმსა და რკინას შეიცავს.

აღსანიშნავია, რომ იუტაში კარტოფილის თესლი იზოლირებულ ადგილებშია აღმოჩენილი, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბოლქვები ამ ტერიტორიაზე გარეშე პირებმა მოიტანეს.

მკვლევარებს სურთ იმაში დარწმუნება, რომ S. jamesii-ის მცენარეს თაობების განმავლობაში შეუძლია სიცოცხლე. ისინი კარტოფილის დნმ-ის მოპივებას ცდილობენ, რათა გვალვებისა და დაავადებების მიმართ რეზისტენტულ გენებს მიაგნონ, რაც ხელს შეუწყობს თანამედროვე კარტოფილის კულტურების დივერსიფიცირებას.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიო

მეხიკოში აღმოჩენილი თავის ქალების კოშკი აცკეტებზე ახალ ინფორმაციას გვაწვდის 

2.4K views on

მეხიკოში აღმოჩენილი ადამიანების თავის ქალების კოშკი ახალ კითხვებს ბადებს აცკეტების იმპერიის მსხვერპლთ შეწირვის  კულტურის შესახებ მას შემდეგ, რაც იქ ქალებისა და ბავშვების თავის ქალების იდენტიფიცირება მოხდა.

არქეოლოგებმა აცკეტების დედაქალაქ ტენოჩტიტლანიში (რომელიც შემდეგ მეხიკო გახდა) მდებარე ერთ-ერთ ტაძარში – Templo Mayor-ში, ცილინდრულ ნაგებობაში 650-ზე მეტი კირში ჩამაგრებული თავის ქალა და ათასობით ფრაგმენტი აღმოაჩინეს.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ კოშკი არის Huey Tszompantli- ის ნაწილი, თავის ქალების მასიური მწკრივები, რომელმაც ესპანელი კონკისტადორები შეაშინა, როდესაც მათ ერნან კორტესის დროს მეხიკო დაიპყრეს.

ისტორიკოსები აღწერენ, თუ როგორ რთავდა დატყვევებული მებრძოლების მოჭრილი თავები, ანუ ქალების  საკიდრები, tzompantli-ს. თუმცა 2015 წელს ძველ მეხიკოში ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა გათხრებმა აჩვენა, რომ სურათი სრულყოფილი არ იყო.

„ჩვენ მხოლოდ მამაკაცებს ველოდებოდით, კერძოდ კი ახალგაზრდა მამაკაცებს, ვინაიდან მეომრები მამაკაცები არიან, თუმცა, ქალებისა და ბავშვების თავის ქალების აღმოჩენამ ცხადყო, რომ იქ ისეთი რამ ხდებოდა, რაც ჩვენ ჯერჯერობით არ ვიცით,“ – აცხადებს ბიოლოგიური ანთროპოლოგი როდრიგო ბოლანოსი.

არქეოლოგ რაულ ბარერას განცხადებით, როგორც ჩანს, თავის ქალები კოშკში მიტანამდე tzompantli-ზე, სახალხოდ იყო გამოფენილი.

6 მეტრი დიამეტრის კოშკი ჰუტიზილოპოქტლის სამლოცველოს კუთხეში იდგა. ეს გახლავთ აცკეტების  მზის, ომისა და ადამიანის მსხვერპლის ღმერთი.

ეჭვგარეშეა, რომ კოშკი ესპანელი ჯარისკაცის, ანდრეს დე ტაპიას მიერ ნახსენები თავის ქალების ნაგებობაა. ტაპია მეხიკოს დაპყრობის დროს კორტესს ახლდა.

ერთ-ერთ წყაროში ტაპია აღნიშნავს, რომ მან დაითვალა ათეულობით ათასი თავის ქალა.

არქეოლოგი რაულ ბარერა აცხადებს, რომ აქამდე ნაპოვნია 676 თავის ქალა, თუმცა ეს რიცხვი ევაკუაციის დროს გაიზრდება.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიადედამიწა

ახალი აღმოჩენა ადამიანის მოდგმის აფრიკაში წარმოშობას ეჭვქვეშ აყენებს

2.05K views on

საბერძნეთსა და ბულგარეთში მაიმუნის მსგავსი არსებების ნამარხი აღმოაჩინეს. ეს არსებები 7,2 მილიონი წლის წინ ცხოვრობდნენ. ამ აღმოჩენამ შესაძლოა რადიკალურად შეცვალოს ადამიანის წარმოშობის შესახებ მეცნიერების ცოდნა.

ეს ეჭვქვეშ აყენებს იმ მოსაზრებას, რომ ევოლუციური მოდგმა, რომელმაც ადამიანის წარმოშობას მისცა დასაბამი, აფრიკაში გაჩნდა.

მეცნიერებმა ორიოდე დღის წინ განაცხადეს, რომ Graecopithecus freyberg-ის სახელით ცნობილი არსება, რომელიც მხოლოდ ქვედა ყბის ძვლითა და გამოყოფილი კბილითაა ცნობილი, შესაძლოა ადამიანის იმ მოდგმის უძველესი წარმომადგენელი იყოს, რომელიც ევოლუციის შედეგად გამოეყო იმ ხაზს, საიდანაც ადამიანის უახლოესი ნათესავი – შიმპანზე წარმოიშვა.

ძვალი, რომელიც მოიცავს კბილებს,  1944 წელს ათენში აღმოაჩინეს. პრემოლარი ბულგარეთის სამხრეთ-ცენტრალურ ნაწილში 2009 წელს ნახეს. მეცნიერებმა ისინი ახალი დახვეწილი ტექნიკის გამოყენებით გამოიკვლიეს და მათი ასაკი იმ დანალექი ქანების მიხდვით დაადგინეს, რომელშიც აღმოაჩინეს.

მათ აღმოაჩინეს, კბილის ფესვის განვითარება, რომელიც ადამინის თვისებას წარმოადგენს და არა შიმპანზეს და მისი წინაპრის. ამის გამო Graecopithecus ჰომინინის სახელით ცნიბილ ადამიანის მოდგმას მიაკუთვნეს. დღემდე უძველეს ჰომინინად Sahelanthropus ითვლება, რომელიც 6-7 მილიონი წლის წინ ჩადში ცხოვრობდა.

მეცნიერებმა დიდი ხანია კონსესუსი მიაღწიეს იმ საკითხზე, რომ ჰომინინები აფრიკაში წარმოიშვნენ. იმის გათვალისწინებით, რომ Graecopithecus-ის ნამარხი ბალკანეთში აღმოაჩინეს, შესაძლოა განვაცხადოთ, რომ ადამიანის მოდგმა აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის პირეთში წარმოიშვა.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ეს დასკვნები არამც და არამც არ აყენებენ ეჭვქვეშ იმ ფაქტს, რომ ჩვენი სახეობა, ჰომო საპიენსი დაახლოებით 200,000 წლის წინ აფრიკაში გამოჩნდა და შემდეგ სამყაროს სხვადასხვა ნაწილში დასახლდა.

„ჩვენი სახეობა აფრიკაში წარმოიშვა, თუმცა შესაძლოა, არა ჩვენი მოდგმა,“ – განცხადა გერმანელმა მეცნიერმა  -მადელაინ ბოჰმემ.

ტორონტოს უნივერსიტეტის პალეოანთროპოლოგის – დევიდ ბეგუნის – განცხადებით, შესაძლებლობა, რომ ევოლოციური გაყოფა აფრიკის გარეთ მოხდა წინააღმდეგობაში არ მოდის იმ ფაქტთან, რომ ჰომინინის სახეობები მოგვიანებით იქ ჩამოყალიბდა.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორია

როგორ აღმოაჩინა შლიმანმა ტროა?

5.96K views on

7 წლის გერმანელმა ბიჭმა, ჰაინრიხ შლიმანმა, საჩუქრად მიიღო წიგნი, სადაც ტროას ომის სხვადასხვა სცენა იყო დასურათებული. სწორედ მაშინ, მან მიზნად დაისახა ტროას აღმოჩენა. ამის გამო, მეგობრები დასცინოდნენ და მეოცნებედ მიჩნდათ. შლიმანი პოლიგლოტი იყო, ბევრი ენა იცოდა, მათ შრის, ძველი ბერძნული.

მოახერხა გამდიდრება  და ამის შემდეგ, მცირე აზიაში, კერძოდ, თურქეთში გაემგზავრა. ,,ილიადას” ტექსტით ხელმძღვანელობდა და რამდენიმეთვიანი კვლევა-ძიების შემდეგ, მიაგნო ბორცვს, სახელად – ,,ჰისარლიყი”, რაც თურქულად ,,სასახლეს” ნიშნავს. ამან განამტკიცა მისი ვარაუდი, რომ ტროას ნანგრევები სწორედ აქ იქნებოდა.

ბორცვი  ზღვასთან ახლოს მდებარეობდა, როგორც ,,ილიადაში” იყო. შლიმანმა ბორცვის გათხრა დაიწყო, აღმოჩნდა, რომ ,,ჰისარლიყის” ბორცვის ქვეშ დასახლების 12 ფენა იმალებოდა. გასარკვევი რჩებოდა, თუ რომელი მათგანი იყო ჰომეროსის მიერ აღწერილი ტროა.

დიდი კვლევა-ძიების შემდეგ, შლიმანმა დაასკვნა, რომ მე-7 ფენა იყო სწორედ ის, რომელსაც ეძებდა. ამაში მას ტროას მეფის – პრიამოსის, გადამალული საგანძური დაეხმარა, რომელიც შლიმანმა მე-7 ფენაში შემთხვევით აღმოაჩინა.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიასაქართველო

მცხეთაში აღმოჩენილი უძველესი სალამურის ისტორია

3.42K views on

1930 წელს, მცხეთაში, სამთავროს დედათა მონასტრის ტერიტორიაზე ჩატარებული გათხრებისას, გედის წვივისაგან დამზადებული პატარა უენო სალამური აღმოაჩინეს. სალამურზე 3 თვალია ამოჭრილი და მასში ჩაბერვისას 4 ბგერა ჟღერს. სავარაუდოდ, იგი პატარა მწყემს ბიჭს ეკუთნოდა და მის საფლავში იყო დამარხული. სალამური ძ.წ. XV-XIII ს.ს.-ით დათარიღდა.  ჭირისუფალს ბევრი სხვა ნივთიც ჩაუტანებია ბიჭისათვის,, მათ შორის, შავპრიალა თიხის ჭურჭელი, იარაღი, ტანსაცმელი, ავგაროზი და სხვ.

დღეს სალამური სიმონ ჯანაშიას სახელობის ეროვნულ მუზეუმში ინახება.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგია

გამოქვაბულებში გადაშენებული ადამიანების დნმ აღმოაჩინეს

2.72K views on

გამოქვაბულების დანალექებიდან შესაძლოა გადაშენებული ადამიანის დნმ აღადგინონ და ეს იმ შემთხვევაშიც კი მოახერხონ, როცა ჩონჩხის ნაშთები არ არსებობს.

მკვლევარებმა შვიდი არქეოლოგიური ადგილიდან შეგროვებული ნალექების ნიმუშებში გენეტიკური მასალა აღმოაჩინეს.

უძველესი ადამიანების ნაშთები ხშირად მწირია, ამიტომ ახალი დასკვნები მნიშვნელოვანია, ვინდაიდან ხელს შეუწყობს მეცნიერებს ამ ადგილების მკვიდრების იდენტიფიცირება მოახდინონ, სადაც მხოლოდ არტეფაქტებია აღმოჩენილი.

,,ეს ნამუშევარი უზარმაზარი სამეცნიერო გარღვევაა,“ – განაცხადა მადრიდის ესპანეთის ბუნებისმეტყველების მუზეუმის მეცნიერმა ანტონიო როზასმა.  „ახლა შეგვიძლია ვთქვათ, ჰომინიდის რომელ სახეობას ჰქონდა მღვიმე დაკავებული და კონკრეტულად რომელ სტრატიგრაფიულ დონეზე, მაშინაც კი, როდესაც ძვლისა და ჩონჩხის ნაშთები არ არის წარმოდგენილი “, –  დასძინა მან.

,,ჩვენ ვიცით, რომ ნალექების რამდენიმე კომპონენტს შეუძლია დნმ-ის შეზღუდვა”, – განაცხადა გერმანიის ქალაქ ლეიპზიგში მდებარე მაქს პლანკის სახელობის ევოლუციური ანთროპოლოგიის ინსტიტუტის წამყვანი მკვლევარმა მათიას მაიერმა. “ამიტომ გადავწყვიტეთ, გამოვიძიოთ, გადარჩა თუ არა  თუ არა ჰომინინის დნმ იმ არქეოლოგიური უბნების ნალექებში, სადაც, როგორც ცნობილია, უძველესი ჰომინინები ცხოვრობდნენ.

მკვლევარებისა და არქეოლოგების ჯგუფმა გათხრები ბელგიაში, ხორვატიაში, საფრანგეთში, რუსეთსა და ესპანეთში აწარმოეს.

მათ მიერ შეგროვებული დანალექის ნიმუშები 14,000 -550,000 წლის წინანდელი იყო.

მათ ლაბორატორიაში მიტოქონდრიული დნმ-ის (მაგნიკანდიუმის დნმ-ის) მცირე ფრაგმენტები გამოიკვლიეს – ეს გახლავთ გენეტიკური მასალა მიტოქონდრიიდან. ნალექის ის ნიმუშებიც კი, რომლებიც წლების მანძილზე ოთახის ტემპერატურაზე შეინახეს, დნმ-ს შეიცავდა.

„თავდაპირველად ვფიქრობდით, რომ ადამიანის დნმ-ის კვალის აღმოჩენა გაგვიჭირდებოდა სხვა ძუძუმწოვრების დნმ-ის სიჭარბის გამო,“ – განაცხადა გერმანიის ქალაქ ლაიპციგში მდებარე მაქს პლანკის სახელობის ინსტიტუტის მეცნიერმა, კვლევის თანაავტორმა ვივიანი სლოონიმ. “შემდეგ სტრატეგია შევცვალეთ და კონკრეტულად ადამიანური წარმოშობის დნმ-ის ფრაგმენტებზე გადავედით”.

გუნდის წევრებმა მოახერხეს ნეანდერტალელის დნმ-ის აღდგენა ოთხ არქეოლოგიურ ადგილზე მდებარე გამოქვაბულის დანალექში, მათ შორის იმ ფენებშიც, სადაც  ადამიანის ჩონჩხის ნაშთები არ აღმოჩენილა.

„დანალექებიდან ჰომინინების დნმ-ის აღდგენით, შეგვიძლია ჰომინინის ჯგუფების აღმოჩენა იმ ადგილებშიც მოვახერხოთ, სადაც ეს სხვა მეთოდებით შეუძლებელი იყო. ეს კი იმას მიანიშნებს, რომ დანალექების დნმ-ის ანალიზები ძალიან სასარგებლო არქეოლოგიური პროცედურაა, რაც შესაძლოა მომავალში რუტინული გახდეს,“ – განაცხადა მაქს პლანკის სახელობის ევოლუციური ანთროპოლოგიის ინსტიტუტის ევოლუციური გენეტიკის განყოფილების დირექტორმა – სვანტე პააბომ.

 

წყარო:BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიასაქართველო

ძუძუანას მღვიმეში აღმოჩენილი ძაფი მსოფლიოში უძველესია

8.42K views on

ამ დრომდე, მსოფლიოში აღმოჩენილ ძაფთა შორის, საქართველოში, კერძოდ, ძუძუანას გამოქვაბულში, ნაპოვნი ძაფი ყველაზე ძველია.

აღნიშნული გამოქვაბული  ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ მღვიმევის ტერიტორიაზეა. თუ აქამდე ჩეხეთის აღმოჩენებით მიიჩნეოდა, რომ უძველესი ქსოვილი ადამიანმა 29 ათასი წლის წინ დაამზადა, ჭიათურის გათხრებით ამ თარიღმა 34 ათას წლამდე გადაიწია. ძუძუანას მღვიმეში სამუშაოებს მეცნიერთა ჯგუფი 1996 წლიდან აწარმოებდა, რომელშიც ქართველების გარდა, ამერიკელი და ებრაელი სპეციალისტებიც შედიოდნენ. ამ კვლევის მთავარი მიზანი პალეოლითის ხანის ,,ჰომო საპიენსის” მიგრაციის გზების დადგენა იყო. იქ აღმოჩნდა ე.წ. ზედა პალეოლითური ხანის 3,5 მეტრის სისქის ნასახლარი. მღვიმის შესწავლა საინტერესო იყო, რადგანაც აქ აღმოაჩინეს 34 000 წლის წინანდელი სელის ბოჭკო. აღმოჩენაში უდიდესი წვლილი მიუძღვის არქეოლოგ თენგიზ მეშველიანს.

უფრო ადრე, მე-19 საუკუნის 90-იან წლებში დაიწყო ჭიათურაში დაზვერვითი სამუშაოები, ამ დროს აქ უამრავი  უამრავი გამოქვაბული და მღვიმე იპოვეს.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიადედამიწა

საინტერესო ფაქტები დინოზავრების შესახებ

13.1K views on

დინოზავრები არიან მეზოზოური ნამარხი ქვეწარმავლების ზერიგი არქოზავრების ქვეკლასისა. იყოფა 2 რიგად: ხვლიკმენჯა დინოზავრებად და ფრინველმენჯა დინოზავრებად. უძველესი დინოზავრები ცნობილია შუა ტრიასული პერიოდიდან. უკანასკნელი წარმომადგენლები კი — ცარცული პერიოდის დამლევიდან.

დინოზავრები კვერცხით მრავლდებოდნენ. ფიქრობენ, რომ თბილსისხლიანი ცხოველები იყვნენ და მაღალი ფიზიოლოგიური ორგანიზაციის ნიშნები ჰქონდათ. ისინი გადაშენდნენ მეზოზოურ და კაინოზოურ ერათა მიჯნაზე.

გადაშენების ძირითადი მიზეზი იყო გარემოს გართულება და მკვეთრი შეცვლა. დინოზავრების ნაშთები დღემდე გვხვდება ყველა კონტინენტზე. საქართველოში ცარცული პერიოდის დინოზავრების გაქვავებული ნაკვალევი შემორჩენილია სათაფლიაში.

დინოზავრთა გადაშენების შესახებ სხვადასხვა მოსაზრება არსებობს, თუმცა, ყველაზე გავრცელებულის თანახმად, ისინი გაქრნენ ერთ დღეს, ერთდროულად, კლიმატის გლობალური ცვლილება იყო ძირითადი მიზეზი, რასაც ვულკანების ამოფრქვევა მოჰყვა.

თუმცა, არსებობს კიდევ ერთი საინტერესო მოსაზრება –  ცნობილი მკვლევარისა და მეცნიერის- ლუის ალვარეზის, მტკიცებით, დინოზავრების გადაშენების მთავარი მიზეზი მეტეორიტია, რომელიც 65 მილიონი წლის წინ დაეჯახა დედამიწას. ეს მოსაზრება მეცნიერულმა საზოგადოებამ რელევანტრად ცნო, ვინაიდან,  65 მილიონი წლის წინ დედამიწას 10 -კილომეტრიანი დიამტერის მეტეორიტი მართლაც დაეჯახა, ხოლო ცოცხალი არსებების 70 % გაქრა და ტერიტორიაზე შეიქმნა უზარმაზარი ჩისკულუბის კრატერი.

ამან გამოიწვია ის, რომ დედამიწა თვეების განმავობაში სიბნელემ და ყინვამ მოიცვა, ტემპერატურა მაქსიმალურად დავარდა, წყლები გაიყინა, მცენარეების ფოტოსინთეზი შეწყდა და დინოზავრებიც საბოლოოდ გადაშენდნენ.

როგორც ამ დრომდე ცნობილია, პირველი დინოზავრი იყო სახელწოდებით – იგვანოდონი(Iguanodon), ამ გიგანტი არსების ნაშთები 1923 წელს ინგლის ქალაქ სასექსში აღმოჩინეს მკვლევარებმა.

არგენტინაში, მინდორში მუშაობისას, ერთ-ერთმა ფერმერმა შემთხვევით შეამჩნია დინოზავრის ნამარხი, მან მიმართა პალეონტოლოგიის მუზეუმს, მალევე ჩატარდა გათხრები და აღმოაჩინეს 150 ცალი დინოზავრის ძვალი. მეცნიერების მტკიცებით ეს ეკუთვნის დედამიწაზე არსებულ ყველაზე დიდ დინოზავრს, რომელსაც შვიდ დინოზავრს უწოდებენ. ამას წინათ, ამ ადგილზე, ხმელეთზე მოსიარულე ყველაზე დიდი არსების ნარჩენები ფერმერმა აღმოაჩინა (არგენტინოზავრი). დინოზავრი 77 ტონას იწონიდა, სიგრძე, თავიდან კუდის ბოლომდე, 40 მეტრი, ხოლო სიმაღლე 20 მეტრი. ეს შვიდსართულიანი სახლის ეკვივალენტურია 14 სპილოს მასით.

რაც შეეხება პირველ ,,ქართველ” დინოზავრებსა და მათ ისტორიას:

სათაფლიის მღვიმე მდინარე ოღასკურას ბუნებრივ კალაპოტს წარმოადგენს. 30 მილიონი წლის განმავლობაში ეს პატარა მდინარე თანდათანობით იკვლევდა გზას კირქვისგან აგებულ ქანებში და აფართოებდა მღვიმის დერეფნებს. სწორედ ამ მდინარის საშუალებით შემთხვევით აღმოაჩინა და პირველად შეაღწია სათაფლიის მღვიმეში ცნობილმა ნატურალისტმა – პეტრე ჭაბუკიანმა 1925 წელს.

სათაფლიაში აღმოჩენილია მტაცებელი და ბალახისმჭამელი დინოზავრების 200-მდე ნაკვალევი, რომლებიც მერგელოვან კირქვებზეა აღბეჭდილი. ნაკრძალში არის ბიოსპელეოლოგიური მუზეუმი. სათაფლიის დინოზავრების ნაკვალევი ბუნების უნიკალური მოვლენაა. გეოლოგიურ წარსულში, როცა აქ ზღვის სანაპირო იყო (50-60 მლნ წლის წინ), ამ მიდამოებში დინოზავრებმა გაიარეს და დატოვეს ნაკვალევი. ნაკვალევი ორ ფენაზეა წარმოდგენილი, რაც უნიკალური შემთხვევაა მსოფლიოში.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 17 18 19 20
Page 19 of 20