close

გამოგონება - ინოვაცია

გამოგონება - ინოვაციამედიცინა

მეცნიერებმა კანის კიბოსგან დამცავი ულტრა მცირე სენსორი შექმნეს

2.63K views on

მეცნიერებმა მზის რადიაციის ამომცნობი პატარა სენსორი შექმნეს, რომელიც სადენისა და ბატარეის გარეშე მუშაობს. ხელსაწყო, რომელიც მხოლოდ ფრჩხილის ზომაა, ადამიანებს საშუალებას აძლევს, გარეთ ყოფნის დროს ულტრაიისფერი გამოსხივება გაზომონ.
ჭარბი ულტრაიისფერი გამოსხივება კანის კიბოს რისკს ზრდის. ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ UV-ზე მონიტორინგის განხორციელება დაავადების შემთხვევებს მნიშვნელოვნად შეამცირებს.
არსებულ UV მონიტორინგის ხელსაწყოები ძირითადად ბატარეებზე მუშაობს, რის გამოც მისი გამოყენება ტექნოლოგიურ ინდუსტრიასა და ფართო მასებში გამოყენება შეუძლებელია.
Northwestern Medicine-სა და Northwestern’s McCormick School of Engineering-ის მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევა ამ საკითხთან დაკავშირებით ახლებურ გამოსავალს გვთავაზობს.
მზის რადიაციის ამომცნობი სენსორი სინათლის სამ სხვადასხვა ტალღას აკონტროლებს, რაც მკვლევარებს საშუალებას აძლევს, სხვადასხვა სახის გამოსხივება გამოყონ.
„ხელსაწყო გამოსაყენებლად მოსახერხებელია, მას დამუხტვა არ ჭირდება, წვიმის წვეთზე ნაკლებს იწონის, M&M-ზე პატარაა და საკრედიტო ბარათზე თხელია. მისი დამაგრება შესაძლებელია ქუდზე, სათვალეზე ან საათზე,“ აცხადებენ მეცნიერები.


წყარო : www.independent.co.uk
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიმედიცინა

ადამიანებზე კბილების ხელახლა გასაზრდელ პრეპარატს გამოცდიან

562 views on

იაპონელი მეცნიერები გეგმავენ, რომ კბილების ხელახლა გასაზრდელად მათ მიერ შემუშავებული თერაპია ადამიანებზე გამოცადონ. როგორც სპეციალისტები ამბობენ, თუ ყველაფერი კარგად წარიმართება, რეგენერაციისთვის საჭირო პრეპარატი 2030 წლისთვის უკვე ხელმისაწვდომი იქნება. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

ჯერ კიდევ 2021 წელს კიოტოს უნივერსიტეტში მომუშავე მკვლევრებმა გამოაქვეყნეს ნაშრომი, რომლითაც ვიგებთ, რომ თაგვებში USAG-1-ის სახელით ცნობილი ცილა კბილების ამოსვლას აფერხებს. ასევე, დადგინდა, რომ ამ ცილის წარმოქმნაზე პასუხისმგებელი გენის გაუვნებლებით მღრღნელებში კბილების რეგენერაცია შედგა.

იმავე გუნდმა სათანადო პრეპარატი შექმნა, რომელიც USAG-1-ის ფუნქციას ბლოკავს და თაგვებში ახალი კბილების გაზრდას უწყობს ხელს. იგივე შედეგი დაფიქსირდა ქრცვინებშიც, რომელთაც ადამიანთა მსგავსი დენტალური მახასიათებლები აქვთ.

ავტორები ფიქრობენ, რომ ცხოველებზე ჩატარებული წარმატებული კლინიკური ცდების შემდეგ, ახლა უკვე ადამიანთა ჯერია. კვლევის ახალი ეტაპის დაწყება 2024 წლის ივლისში იგეგმება.

„ახალი კბილების გაზრდის იდეა ყველა დანტისტის ოცნებაა. ამაზე დამამთავრებელი კურსიდან მოყოლებულია, ვმუშაობ და დარწმუნებული ვიყავი, რომ შედეგს მივაღწევდი. იმედი გვაქვს, მედიკამენტის კლინიკურ გამოყენებამდე გზას გავკვალავთ”, – აცხადებს მეცნიერი კაცუ ტაკაჰაში.

ასაკის მატებასთან ერთად, კბილების დაკარგვის რისკი იზრდება და, სარძევე კბილებისგან განსხვავებით, მათ ახალი წყება აღარ ანაცვლებს. ზემოხსენებული თერაპიით კი შესაძლოა, ე.წ. მესამე თაობის რეგენერაციას მივაღწიოთ. შედეგები იმედის მომცემია და არაა გამორიცხული, პრეპარატი რამდენიმე წელში ფართო გამოყენებისთვის მზად იყოს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციარობოტექნიკატექნოლოგიები

ნიუ-იორკის პოლიცია კრიმინალთან საბრძოლველად რობოტ ძაღლებს გამოიყენებს

439 views on

სისხლის სამართლის დანაშაულთან ბრძოლაში ამერიკის შეერთებული შტატების ქალაქის, ნიუ-იორკის პოლიცია (NYPD) რობოტ ძაღლებს გამოიყენებს, – ამის შესახებ ქალაქის მერმა, ერიკ ადამსმა განაცხადა. მისი თქმით, ნიუ-იორკის პოლიცია “ციფრულ ძაღლებს” დამნაშავეების მიერ მოქალაქეების მძევლად აყვანის შემთხვევებში და დაზვერვისთვის გამოიყენებს. ამასთან, ნიუ-იორკის პოლიცია K5-ის ტიპის რობოტის გამოყენებასაც გეგმავს.

რობოტების პროგრამა NYPD-მ ჯერ კიდევ 2021 წელს დაიწყო, მაგრამ მალევე გააუქმა, რადგან ეს ნაბიჯი გარკვეულმა პოლიტიკურმა ჯგუფებმა და სამოქალაქო საზოგადოების წევრებმა პოლიციის მილიტარიზაციად ჩათვალეს. კრიტიკა ერიკ ადამსის ბოლოდროინდელ განცხადებასაც მოყვა, რომელსაც თავად ნიუ-იორკის მერიც გამოეხმაურა და აღნიშნა, რომ 21-ე საუკუნეში, პოლიციაში რობოტების გამოყენება ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორიც, თავის დროზე, თითების ანაბეჭდების აღების ტექნოლოგია იყო.

„თუ პროგრესი და ქალაქებში უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად ტექნოლოგიის გამოყენება არ გვინდა, ბოროტმოქმედებს ვერ ავუვალთ”, – განაცხადა ნიუ-იორკის მერმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციატექნოლოგიები

ორმა ელექტრონულმა იმპლანტმა პარალიზებულ კაცს გავლის საშუალება მისცა

360 views on

ელექტრონული იმპლანტების დამონტაჟების შემდეგ, პარალიზებულმა კაცმა სიარული დაიწყო. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, 40 წლის ნიდერლანდელი გერტ-იან ოსკამი 12 წლის მომხდარი ავარიის შემდეგ ვერ დადიოდა. მან შვეიცარიელი მეცნიერების ექსპერიმენტში მიიღო მონაწილეობა, რასაც საოცარი შედეგი მოჰყვა.

პაციენტს ორი იმპლანტი ჩაუდგეს – ერთი თავის ტვინში, მეორე კი ხერხემალზე. როდესაც ოსკამს გავლა უნდა, ის ამაზე ფიქრობს და მის ტვინში მომუშავე იმპლანტი შესაბამის სიგნალს აწვდის ხერხემალზე დამონტაჟებულ მოწყობილობას, ნერვულ უჯრედებს კი ეს სიგნალი ფეხებში გადააქვთ. შედეგად, კაცი ნაბიჯს დგამს.

„თავს ჩვილად ვგრძნობ, რომელიც სიარულს ხელახლა სწავლობს. ეს ხანგრძლივი გზა იყო, მაგრამ ახლა შემიძლია ავდგე და ჩემს მეგობრებთან ერთად ლუდი დავლიო. ბევრი ადამიანი ვერ იაზრებს რამხელა სიამოვნებაა ეს“, – განაცხადა ოსკამმა.

სპეციალისტები ამ მიღწევას შთამბეჭდავს უწოდებენ, თუმცა აღნიშნავენ, რომ კვლევა ჯერ საწყის ეტაპზეა და მრავალი წელია საჭირო, სანამ ეს ტექნოლოგია პარალიზებული პაციენტებისთვის ხელმისაწვდომი გახდება.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციამათემატიკასაქართველო

პირველი მრავალფუნქციური კალკულატორის ქართველი გამომგონებელი და რუსეთში დაკარგული მოწყობილობა

5.62K views on

შესაძლოა ბევრს სმენია ქართველი მათემატიკოსის, მეტალურგისა და სპორტსმენის – გიორგი ნიკოლაძის სახელი. თუმცა, ცოტამ თუ იცის იმ მსოფლიო მასშტაბის გამოგონებაზე, რომელიც სწორედ მას ეკუთვნოდა.

დიდ ჯიხაიშში, ასევე გამოჩენილი ქართველი მოღვაწის – ნიკო ნიკოლაძის ოჯახში დაბადებული, მრავალმხრივი ნიჭით დაჯილდოებული  გიორგი ნიკოლაძე, სულ რაღაც, 42 წლის ასაკში გარდაიცვალა, მაგრამ ამ მცირე პერიოდშიც შეძლო დამსახურებებით დაემკვიდრებინა სახელი ჩვენი ქვეყნის ღირსეული ადამიანების სიაში.

1861 წელს, ქუთაისის გიმნაზიის დასრულების შემდეგ, ნიკოლაძემ სწავლა სანკტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე გააგრძელა და აქტიურად მონაწილეობდა 1861  წლის ცნობილ გამოსვლებშიც, რის გამოც დააპატიმრეს და უნივერსიტეტიდანაც გარიცხეს.

გ. ნიკოლაძის მრავალმხრივ მოღვაწეობაზე საუბრისას, აღსანიშნავია, რომ სწორედ მას ეკუთვნის 1918 წელს თბილისში შექნილი პირველი სატანვარჯიშო საზოგადოების შექმნის იდეა და თვითონ ტერმინი ,,ტანვარჯიშიც“ მან დაამკვიდრა ქართულ რეალობაში. იმავე წელს ნიკოლაძემ ვაჭრობისა და მრეწველობის სამინისტროშიც დაიწყო მუშაობა, მაგრამ ეს საქმიანობა მალევე მიატოვა და თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტის ხელმძღვანელი გამხდარა.

ნიკოლაძე რუსულთან ერთად ფლობდა ინგლისურ, ფრანგულ და გერმანულ ენებს, რამაც კიდევ უფრო გაუმარტივა იმ დროინდელ ვითარებაში ქვეყნის ფარგლებს გარეთაც თავისუფლად ემოგზაურა და უცხოურ გამოცემებთანაც ეთანაშრომლა.

1926-1928  წლებში, დისერტაციის დასაცავად, ნიკოლაძე ორი წლით საზღვარგარეთ წავიდა და პარიზში გამოფენილი პირველი ელექტროგამომთვლელი მანქანები დაათვალიერა, რომლებიც ჯერ კიდევ მხოლოდ ორ მარტივ მოქმედებას ასრულებდა. სწორედ ამ დროს გასჩენია თვითნასწავლ მათემატიკოსს  იდეა, რომ შეექმნა ელექტროგამომთვლელი მანქანა, რომელიც შეკრება-გამოკლებასთან ერთად, გაყოფა-გამრავლების მოქმედების შესრულებასაც შეძლებდა.

მიუხედავად მრავალი შემოთავაზებისა გიორგის გადაუწყვეტია სამშობლოში დაბრუნებულიყო და სწორედ აქ განეხორციელებინა საკუთარი გამოგონების ხორცშესხმა, რომლის შესახებაც წყაროები თითქმის აღარ არსებობს, დაკარგულია მისი ნახაზებიც და ერთადერთი ის არის ცნობილი, რომ მისი პირველი მოდელი 1936 წლამდე მოსკოვის უნივერსიტეტში იყო გამოფენილი, თუმცა მისი ბედიც უცნობია.

საინტერესოა, რომ ნიკოლაძეს გეომეტრიის და ზოგადად მათემატიკისადმი მიდრეკილება ბავშვობიდან გასჩენია, მაგრამ არ გაუვლია რაიმე სპეციალურ სასწავლო პროგრამა ამ დარგში, რითიც კიდევ უფრო მეტად გვაკვირვებს. ის პოეზიითაც კი ყოფილა გატაცებული და არაერთი ნაშრომიც შეუქმნია. ამასთანავე,  მანვე მოგვცა ილია ჭავჭავაძისა და გრიგოლ ორბელიანის მხატვრული შემოქმედების ღრმა ანალიზი.

ნიკოლაძეს საბოლოოდ ფილტვების ორმხრივი კრუპოზული ანთებით გარდაიცვალა. სამწუხაროა, რომ მისი გარდაცვალების ზუსტი თარიღიც კი კითხვის ნიშნის ქვეშ არის, ზოგი ცნობით, ის 1928 წელს გარდაიცვალა, არსებობს წყაროები სადან ამ თარიღად 1931 წელია მიჩნეული.  „დიდებული ადამიანები უძეგლოდ იკარგებიანო” – უთქვამს ნიკო ლორთქიფანიძეს და დასანანია, რომ  ამდენად ცოტა ყურადღება ეთმობა სხვადასხვა ეპოქის გამორჩეულ პიროვნებებს, რომელთა სახელი ერთეულებსღა თუ ახსოვთ.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ამერიკელი მეცნიერების გამოგონება ხელოვნური სიცოცხლის შექმნის შესაძლებლობას ზრდის

1.61K views on

ამერიკელმა მკვლევარებმა შეიმუშავეს ცოცხალი ორგანიზმი, რომელიც აერთიანებს როგორც ბუნებრივ, ისე ხელოვნურ დნმ-ს და შეუძლია შექმნას სრულიად ახალი, სინთეზური ცილები.

ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნებული ნაშრომი მეცნიერებს უფრო მეტად აახლოვებს ლაბორატორიაში დიზაინერი პროტეინების შექმნასთან.

კალიფორნიის Scripps Research Institute -ის ქიმია-ბიოლოგის – ფლოიდ როსბერგის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბუნებრივი დნმ-ის გენეტიკური კოდის გაფართოვება შესაძლებელი იყო ოთხივე სახის აზოტოვანი ფუძის, ე.წ. დნმ-ს ენის ასოების –  ადენინის, გუანინის, ციტოზინისა და თიმინის გარეშე.

2014 წელს, რომესბერგმა და მისმა კოლეგებმა შექმნეს ე. კოლის ბაქტერიის შტამები, რომელიც შეიცავდა ორ არაბუნებრივ ქრომოსომას – X-ს და Y-ს.

უახლეს ნაშრომში რომსბერგის გუნდმა აჩვენა, რომ ამ ნაწილობრივად არაბუნებრივი სინთეზური ფორმის ე. კოლს ახალი პროტეინების შექმნისთვის ამ ჰიბრიდული გენეტიკური კოდისგან ინსტრუქციების მიღება შეუძლია.

,,ეს არის პირველი შემთხვევა, როდესაც უჯრედმა არა პროტეინის, ადენინის, გუანინის, ციტოზინისა და თიმინის გამოყენების, არამედ რაღაც სხვისი საშუალებით გადათარგმნა,”- განაცხადა რომსბერგმა. “მიუხედავად იმისა, რომ ფაქტობრივი ცვლილებები ორგანიზმში ძალიან მცირე იყო, ეს ფაქტი მეტად მნიშვნელოვანია. ეს არის სიცოცხლის პირველი ცვლილება,” – დასძინა მან.

ეს არის მიზანი, რომლისთვისაც რომსბერგი ბოლო 20 წლის მანძილზე მუშაობს. თუმცა, ცხოვრების ახალი ფორმების შექმნა არ არის მთავარი საკითხი. რომეშბერგის მიზანია, ამ გაფართოებული გენეტიკური კოდის გამოყენებით ახალი ტიპის პროტეინები შეიქმნას, რომელიც შესაძლებელია, დაავადების სამკურნალოდ იქნას გამოყენებული.

რომსბერგისთვის ცნობილია, რომ ნახევრად სინთეზური ორგანიზმების შექმნა შესაძლოა დაკავშირებული იყოს  ლაბორატორიის მიღმა ჰიბრიდული სიცოცხლის ფორმების გავრცელებასთან, თუმცა მათ მიერ გამოყენებული სისტემა ასეთ შესაძლებლობას ნაკლებ სავარაუდოს ხდის.

მაგალითად, ბუნებრივ დნმ-ში, ფუძის წყვილები ერთმანეთთან წყალბადის ატომების შეკავშირებით მიიზიდებიან. რომსბერგის X და Y ფუძეები მიიზიდებიან სრულიად განსხვავებულ პროცესის საშუალებით, რაც ხელს უშლის მათ შემთხვევით დაკავშირებას ბუნებრივ ფუძეებთან.

და რადგან უჯრედებს არ შეუძლიათ საკუთარი X-ს და Y-ის შექმნა გარკვეული ქიმიკატების გარეშე, ნახევრად სინთეზურ ორგანიზმებს არ შეუძლიათ ლაბორატორიის გარეთ ცხოვრება.

,,მათ არ შეუძლიათ გაქცევა. არანაირი ,,იურური პარკის” სცენარი არ არსებობს,” – განაცხადა რომსბერგმა.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაეს საინტერესოარობოტექნიკარობოტექნიკა

რაში გამოიყენებენ ღამურა და ობობა რობოტებს?

1.83K views on

რობოტები, რომლებიც კომპანია ,,ფესტომ“ შექმნა – აგებულებით ობობასა და ღამურას ჰგვანან, მათი ფუნქციებიც მსგავსია.

რობოტს, რომელსაც ღამურის ფორმა აქვს – შეუძლია ფრენა, აქვს ფრთები, მას მხოლოდ ფერით თუ განასხვავებთ ნამდვილისგან, რადგან თეთრია, ხოლო მეორე რობოტსაც, რომელიც ობობას ჰგავს, ნამდვილი ობობის დამახასიათებელი დამახასიათებელი ნიშნები აქვს.

ჯერჯერობით უცნობია, რა დანიშნულებით გამოიყენებენ ახალ პროდუქტს, მაგრამ, ცხადია, ეს ადამიანის შრომის კიდევ უფრო შემცირებასა და გაიოლებას შეუწყობს ხელს.

წყარო: Techcrunch.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაცია

მეცნიერებმა ინოვაციური ქაღალდი შექმნეს

2.78K views on

მართალია ციფრული მედია დღევანდელ საზოგადოებაში ფართოდ გავრცელებულია, მაგრამ მხოლოდ ელექტრონული ეკრანი არაა საკმარისი.

ოფისის ერთი თანამშრომელი წელიწადში რამდენიმე ათას გვერდ ქაღალდს ბეჭდავს, დიდი ბანერებისა და პლაკატები კონფერენციებისა და გამოფენების ნორმად რჩება. დიდი რაოდენობით ქაღალდის წარმოების შედეგად გარემოზე მოყენებული ზარალის შესამცირებლად მეცნიერებმა ქაღალდის მაგვარი ზედაპირი შექმნეს, რომელზეც  დატანილი ტექსტის წაშლა და ხელახლა დაბეჭდვა 40-ჯერაა შესაძლებელი.

მოსახერხებელი ზედაპირი ვოლფრამის ოქსიდისა და წყალში ხსნადი პოლიმერისგანაა დამზადებული.  ზედაპირზე ბეჭდვა ულტრაიისფერი (UV) სინათლის საშუალებით ხდება, რომელიც უფერო ვოლფრამს ლურჯად აქცევს. ფერის შეცვლას სულ რამდენიმე წამი სჭირდება.

ნაბეჭდი ნიმუში ხილვადი ნორმალურ ატმოსფერულ პირობებში რამდენიმე დღის განმავლობაში რჩება, თუმცა ზედაპირის გათეთრება ოზონის, ან სითბოს საშუალებით ნახევარ საათშიცაა შესაძლებელი. ექსპერტები აცხადებენ, რომ ამ ტექნოლოგიის კომერციალიზაცია შედარებით მარტივია. ზედაპირის დასამზადებელი ნედლეული ინდუსტრიულად ხელმისაწვდომი, ხოლო UV ნათურებს საკვებისა და მოწყობილობის სტერილიზაციისთვის იყენებენ. მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღნიშნული მემბრანის ქსოვილში გამოყენებაც უნდა განხორციელდეს : მაგალითად, ყოველთვის, როცა გარეთ გახვალთ, შესაძლებელი იყოს ტანსაცმელზე ახალი ლოგოს ამ რეკლამის დატანა.

 

წყარო:  sciencemag.org

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ


ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციამსოფლიო

საერთაშორისო კომუნიკაციისთვის ხელოვნურად შექმნილი ენა – ესპერანტო

3.09K views on

იცით, რომ კაცობრიობას აქვს ხელოვნური საერთაშორისო ენა – ესპერანტო, რომელიც რომელიც შექმნა თვალის ექიმმა და პოლიგლოტმა – ლუდვიგ ლაზარ ზამენჰოფმა? მანვე შეადგინა ესპერანტოს პირველი სახელმძღვანელო, რომელიც გამოვიდა ვარშავაში 1887 წელს. მისი ფსევდონიმი იყო ესპერანტო. ენის ლექსიკა დაკოპლექტებულია მეტადრე რომანული (~60%), გერმანიკული (~30%) და სლავური ენების სიტყვათა ძირებიდან. სიტყვების ძირებზე აფიქსების დართვით იწარმოება ახალი სიტყვები. გრამატიკა მარტივია – შედგება სულ 16 წესისგან; ამის გამო მისი შესწავლა მარტივია. ესპერანტოზე თარგმნილია უამრავი მხატვრული ნაწარმოები. არსებობს ორიგინალი ლიტერატურაც.

,,ესპერანტოს შინაგანი არსია: ნეიტრალური ენობრივი საფუძვლის მეშვეობით, ერთა შორის აღმართული კედლების რღვევა და ხალხთა დარწმუნება იდეაში, რომ ყველა მათგანმა მოყვასში მხოლოდ და მხოლოდ ადამიანი და ძმა დაინახვოს,”- ეს იყო ის საფუძველი, რის გამოც ჩამოაყალიბა ახალი ენა ლუდვიდ ზამენჰოფმა.

კვლევები ეპერანტოზე 10,000–დან 2 მილიონამდე აქტიურ ან ძალიან კარგად მცოდნე მოლაპარაკეს ითვლის. ის ფაქტი, რომ ესპერანტო არის მშობლიური ენა ზოგთათვის, აიხსნება იმით, რომ მათ ისწავლეს მათი მშობლებისგან ის, როგორც ერთ–ერთი მშობლიური ენა. 115–მდე ქვეყანაში ლაპარაკობენ ესპერანტოზე. განსაკუთრებული გამოყენება აქვს ევროპაში, აღმოსავლეთ აზიაში და ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში.

რაც შეეხება საქართველოს, ამ მხრივ, მისი გავრცელების სიდიდე არცთუ ისე დიდია, თუმცა, ამ კუთხით სხვადასხვა ნაბიჯი იდგმება, მათ შორის, რამდენიმე კვირის წინ სემინარებიც კი ჩატარდა ამ თემაზე ქუთაისში.

რაც შეეხება ესპერანტოს ფონოლოგიას:

ფონემური ინვენტარი სლავურია. ანბანი ეფუძნება ლათინურ გრაფიკას. შედგება 28 ასოსაგან. ასოები იკითხება ისევე, როგორც იწერება. ესპერანტოში არის 23 თანხმოვანი, 5 ხმოვანი და 2 ნახევრადხმოვანი, ხოლო ეს ასოები ადგენენ 6 დიფთონგს. ტონი არ საზღვრავს სიტყვის მნიშვნელობას. აქცენტი ყოველთვის არის ბოლოს წინა ხმოვანზე. მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ბოლო o ხმოვნის ელიზია არ მოხდა (რაც მეტადრე პოეზიაში ხდება). მაგალითად, familio–ში(ოჯახი) აქცენტი მეორე i-ზე არის(famili’o) და o ასოს გარეშეც, აქცენტი მეორე ხმოვანზე რჩება (famili’).

ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, რატომაც მიიჩნევა, რომ ეს ენა უპირატესია არის თანასწორობის იდეა, რადგანაც, მისი არსებობის მომხრეების თვალსაზრისით, ესპერანტოს გამოყენებისას თავს უფრო თანასწორად გრძნობთ, ვიდრე, მაგალითად, თანამოსაუბრესთან ინგლისურად ლაპარაკისას, როდესაც ეს უკანასკნელი მისთვის მშობლიური ენაა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაენერგეტიკა

გამოგონება: ახალი ხელსაწყო ელექტროენერგიას ჰაერიდან გამოიმუშავებს

1.47K views on

ეს უცნაური ბაქტერიული ნამარხი ორგანიზმი 3 ათეულ წელზე მეტი ხნის წინ აღმოაჩინეს, მდინარე პოტომაკის ტალახიანი ნაპირის შრეებში. მას უნიკალური თვისებები ჰქონდა, რომლის მსგავსი მიკრობებში აქამდე არავის ენახა. მათ შორის, მეცნიერები განსაკუთრებით დაინტერესდნენ ბაქტერიული ნანოსადენების შექმნის უნარით, რომელსაც ელექტროენერგიის გამომუშავება შეეძლო. მიკრობს გეობაქტერი დაარქვეს, ლათინურად – Geobacter.

სედიმენტურ ორგანიზმს მკვლევარები წლების მანძილზე გულდასმით სწავლობდნენ. მას უყურებდნენ, როგორც ბუნების გასაოცარ საჩუქარს და ცდილობდნენ დაედგინათ ის გზა, რომლითაც ბაქტერია ელექტროენერგიას გამოიმუშავებდა.

ორშაბათს გამოქვეყნებულ კვლევაში, მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის ამჰერსტის ფილიალის მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ მათ ახლა ხელში უჭირავთ ელექტროენერგიის გამომუშავების ახალი და სრულიად უნიკალური ტექნოლოგია. ამ ტექნოლოგიაზე დაყრდნობით, მათ უკვე შექმნეს ხელსაწყო, სახელად ეარ-გენი, რომელიც ელექტროენერგიას ქმნის.

Air ჰაერს ნიშნავს, Gen გენერატორის შემოკლებული ვერსიაა. აპარატის სახელწოდება ინგლისურად ასეთია: Air-Gen. ჩვენ „პირდაპირი მნიშვნელობით ჰაერისგან ელექტროენერგიას გამოვიმუშავებთ“ – ამბობს ელექტრო-ინჟინერი ჯუნ იაო. მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის მკვლევარის თქმით, ახალი ხელსაწყო განახლებადი ენერგიის წყაროზე მუშაობს, რაც მოწყობილობას ფაქტობრივად უწყვეტი რეჟიმით ფუნქციონირების საშუალებას აძლევს.

მოწყობილობაში გამოყენებულია ნანოსადენები, რომელთა სისქე სულ 7 მიკრომეტრია (1 მიკრომეტრი უდრის 1 მილიმეტრის მეათასედს). სადენები ორ ელექტროდს შორის გადის, მაგრამ ამავე დროს, ღია ჰაერთანაც არის შეხებაში, ისე რომ ატმოსფეროდან ტენის, ანუ ჰაერში არსებული წყლის ორთქლის, ათვისება შეძლოს. სწორედ წყლის ორთქლის საშუალებით ქმნის ხელსაწყო ელექტროენერგიას.

ელექტრო-ინჟინერი ჯუნ იაო და მიკრობიოლოგი დერეკ ლავლი ამბობენ, რომ აღნიშნული მექანიზმი მათ ხანგრძლივი ექსპერიმენტების შემდეგ, თითქმის შემთხვევით აღმოაჩინეს. მათი მოწყობილობა გარემოს არ აბინძურებს და თან ძალიან იაფია. ელექტროენერგიის გამომუშავება ეარ-გენს დაბალტენიანობით გამორჩეულ ისეთ ადგილებშიც კი შეუძლია, როგორიცაა მაგალითად საჰარის უდაბნო.

სხვა განახლებადი ენერგიის წყაროებზე მომუშავე დანადგარებისგან განსხვავებით, როგორიცაა სოლარული პანელები, თუ ქარის ტურბინები, ეარ-გენი არ იქნება დამოკიდებული ენერგიის წყაროზე, როგორიცაა ქარის ენერგია, ან მზის სხივები. ეარ-გენი ყველგან მუშაობს, სადაც ჩვეულებრივი ჰაერია, სახლის შიგნითაც კი – ამტკიცებენ მეცნიერები.

ახალი მოწყობილობა პატარაა და შესაბამისად, მხოლოდ მცირე ზომის ელექტრო მოწყობილობების ამუშავება შეუძლია. მომავალში, მკვლევარებს კომერციული ზომის დანადგარების შექმნა სურთ, რომელსაც გამოიყენებენ მედიცინაში და თანამედროვე ტექნოლოგიებში, მაგალითად სმართფონებში და სმართსაათებში. წარმოიდგინეთ, რომ მათ არასდროს დასჭირდებათ დამუხტვა, თავისით დაიმუხტებიან, ამბობენ ახალი მოწყობილობის გამომგონებლები.

„საბოლოო მიზანი უფრო ფართო მასშტაბის სისტემებია. მაგალითად, ტექნოლოგია შეიძლება კედლის საღებავში ჩამონტაჟდეს და თქვენი სახლი გაანათოს“ – ამბობს ჯუნ იაო. მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტში გადასვლამდე, ის წლების მანძილზე მუშაობდა ჰარვარდის უნივერსიტეტში, სადაც ელექტრო-ინჟინერმა სილიკონის ნანოსადენებით რამდენიმე სხვადასხვა მოწყობილობა შექმნა.

მეცნიერები დარწმუნებულები არიან, რომ ეარ-გენს არამარტო უნიკალური, არამედ, პრაქტიკულად, ულიმიტო შესაძლებლობები აქვს. გარემოდან სუფთა, განახლებადი გზით, უწყვეტი ელექტროენერგიის გამომუშავება თვითკმარი სისტემების შექმნის შესაძლებლობას იძლევა და ის ბევრ სხვადასხვა დარგს დააინტერესებს. ჯუნ იაოს აზრით, „ამით ელექტრონულ მოწყობილობებში ახალი ერა დაიწყება“.

კვლევის დეტალურად გაცნობა შესაძლებელია ჟურნალის „ნეიჩერ“ 17 თებერვლის გამოცემაში. ნაშრომზე მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის 9 მკვლევარი მუშაობდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 4 … 35
Page 2 of 35