close

კვლევები

დედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

ვინ იყვნენ საიდულოებით მოცული აღდგომის კუნძულის მცხოვრებლები?

1.56K views on

 აღდგომის კუნძულის მთებზე მდებარე მასიური ქვის ფიგურები იმ ამოუცნობი ადამიანების სიმბოლოა, რომლებიც ოდესღაც წყნარი ოკეანის შუაგულში ცხოვრობდნენ.
მეცნიერებმა მათ შესახებ ახალი გენეტიკური კვლევა ჩაატარეს, რომელმაც კიდევ უფრო გააძლიერა ამ ადამიანების გარშემო არსებული საიდუმლო.
როგორც მკვლევარებმა ხუთშაბათს განაცხადეს, ძველი ჩონჩხის ნაშთებიდან აღებულმა დნმ-ის ანალიზმა გამორიცხა ვარაუდი იმის შესახებ, რომ აღდგომის კუნძულზე მცხოვრები ადამიანები სამხრეთ ამაერიკელებს კუნძულზე ევროპელების ჩამოსვლამდე, ანუ 1722 წლამდე, შეერწყნენ.
2014 წლის გენეტიკურმა შესწავლამ აჩვენა, რომ აღდგომის კუნძულის ხალხსა და სამხრეთი ამერიკაში მცხოვრებ ადამიანებს შორის შეჯვარება დაახლოებით 1300-დან 1500 წლამდე მოხდა. ახალი კვლევა კი ასეთი შერწმის მტკიცებულებას არ შეიცავს.
ახალი კვლევა კი ხაზს უსვამს იმას, რომ ეს ადამიანები, რომლებიც სამხრეთ ამერიკის დასავლეთით 3,700 კილომეტრის და უახლოეს კუნძულამდე 1,750 კილომეტრის მოშორებით ცხოვრობდნენ, იზილირებულად ცხოვრობდნენ.
მეცნიერთა განცხადებით, ჟურნალ Current Biology- ში გამოქვეყნებული კვლევა ადასტურებს, რომ აღდგომის კუნძული დასახლებული იყო პოლინეზიელებით, რომლებმაც ღია ოკეანე გადმოკვეთეს.
,,გავოცდით, როცა ამერიკელსა და უძველეს Rapa Nui-ებს შორის ვერავითარი შერევის კვალი ვერ აღმოვაჩინეთ,“ – აცხადებს კვლევაში მონაწილე ერთ-ერთი მეცნიერი.
Rapa Nui-ის ხალხმა ჩამოაყალიბა უნიკალური კულტურა, რომელიც კარგადაა ცნობილი 900 მონუმენტური თავ-ტორსის ქვის ქანდაკებით, რომლებიც აღდგომის კუნძულის ირგვლივაა აღმართული. ეს კულტურა 1200 წლიდან აყვავდა.
კვლევა არ გამორიცხავს, რომ აღდგომის კუნძულსა და სამხრეთ ამერიკას შორის გარკვეული კულტურული კონტაქტი არსებობდა. ,,თუმცა, თუ ეს სიმართლეა, ახალი მტკიცებულებების თანახმად, ეს იშვიათად ხდებოდა, ან გენეტიკური კვალი არ დაუტოვებია”, – აცხადებენ მეცნიერები.
სანტა-კრუზის კალიფორნიის უნივერსიტეტის ანთროპოლოგისტ ლარს ფრენენ-შმიტის თქმით, მტკიცებულებები, როგორიცაა – სამხრეთ ამერიკული საკვები ტკბილი კარტოფილი პოლინეზიაში, მიგვანიშნებს, რომ ევროპული კოლონიზაციის გავლენამდე ამერიკასა და პოლინეზიას შორის გარკვეული კულტურული გაცვლა მოხდა.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

რა საიდუმლოს ინახავს დედამიწის უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა?

1.86K views on

დედამიწასთან მდებარე უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა, შესაძლოა, ჰებიტატი, დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტის აღმოჩენის საუკეთესო შანსად იქცეს – თუმცა, ის შესაძლოა, ბნელ, ხანგრძლივ საიდუმლოს ინახავდეს.

ალფა ცენტაური, რომელიც ჩვენი მზის სისტემიდან მხოლოდ 4.37 სინათლის წლითაა დაშორებული, გალაქტიკაში ჩვენი ყველაზე ახლო მეზობელია. თუმცა, როგორც ჩანს, მისი სამი ვარსკვლავიდან ერთ-ერთი ვარსკვლავთშორისი მასშტაბის „მიტაცების“ მსხვერპლია.

ახალი კვლევის მიხედვით, Proxima b-ის მასპინძელი პროქსიმა ცენტაური, რომელსაც მეცნიერები დედამიწის უახლოეს ჰებიტატ ეგზოპლანეტად მიიჩნევენ, თანმხლები ვარსკვლავების – ალფა ცენტაური A-სა და ალფა ცენტაური B-ის გვერდით არ წარმოშობილა.

გარდა იმისა, რომ მეცნიერები დიდი ხანია კამათობენ იმაზე, არის თუ არა პროქსიმა b პოტენციურად დასახლებადი პლანეტა, ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ამ უცხო სამყაროს შესახებ ისაა, რომ ის ყოველთვის არ ყოფილა ჩვენს მზის სისტემასთან ასე ახლოს.  

ბრიტანეთის ჰერტფორშირის უნივერსიტეტის მკვლევართა ახალი გამოკვლევებიდან ირკვევა, რომ ალფა ცენტაურის სისტემა ერთხანს შეიძლება მხოლოდ ორი ვარსკვლავისგან –  ალფა ცენტაური A და B-გან შედგებოდა – რომლებმაც მესამე-  პროქსიმა ცენტაური, გრავიტაციულად დაიჭრეს.

გუნდი მიიჩნევს, რომ არსებობს 25-პროცენტიანი შანსი იმისა, რომ პროქსიმა ცენტაური და მისი მასპინძელი პლანეტა, გალაქტიკის ისტორიის გარკვეულ ეტაპზე პროქსიმა B-ი ალფა ცენტაური A-სა და B- ის გრავიტაციულ გარემოცვაში იქნენ მიტაცებული.

რა თქმა უნდა, სხვადასხვა ჰიპოთეზიდან ერთ-ერთია, თუმცა, თუ სიმართლეს შეესებამება, მნიშვნელოვნად ზრდის  პროქსიმა b-ზე სიცოცხლის აღმოჩენის შანსს.

ეს იმიტომ, რომ მის ამჟამინდელ ვარსკვლავური გარემოცვაში არსებობს მტკიცებულება, რომ პროქსიმა b- ზე სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი  გარემო არსებობს, თუმცა, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ თუკი პროქსიმა ცენტაურის კავშირი Alpha ცნტაური A-სა და B-თან უფრო ახალი ფენომენია, მაშინ სიცოცხლის შანსები კიდევ უფრო ძლიერია.

,,სიცოცხლეს დრო სჭირდება იმისათვის, რომ განვითარდეს და გამოაშკარავდეს”, – განაცხადა ერთ-ერთმა მკვლევარმა ფანუ ფენგმა. “ეს სცენარი კი უფრო მეტ დროს იძლევა,” – დასძინა მან.

კვლევის შედეგები Royal Astronomical Society-ის ჟურნალ Monthly Notices-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინაფსიქოლოგია

შიზოფრენიის განვითარების რისკის 80 პროცენტი გენეტიკურია

2.7K views on

ახალი კვლევის მიხედვით, შიზოფრენიის განვითარების რისკის თითქმის 80 პროცენტი გენეტიკური ფაქტორითაა განპირობებული.

დასკვნების თანახმად,   მემკვიდრეობით მიღებული გენი იმაზე ბევრად უფრო დიდ როლს თამაშობს, ვიდრე ადრე მიიჩნევდნენ და ამის აღმოჩენა დაბადებამდეა შესაძლებელი.

კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის მკვლევარების განცხადებით, ეს ფაქტი ქმნის იმის შესაძლებლობას, რომ ფსიქიკური დაავადების აღმოცენებამდე განადგურდეს.

დაავადების სიმპტომები: პანიკა, რისხვა, დეპრესია, ჰალუცინაციები და ილუზიები დაავადებულებსა და მათ ოჯახებზე მძიმე შედეგებს ახდენს.

კვლევამ, რომელშიც 60,000 ადამიანი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ დაავადების 79 პროცენტი გენეტიკური ფაქტორებითაა გამოწვეული.

სტატისტიკის თანახმად, შიზოფრენიით მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 1 პროცენტია დაავადებული. 

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ინფორმაციით, დაავადებულთა ნახევარს (დაახლოებით 10 მილიონ ადამიანს) სათანადო მურნალობა არ უტარდება. ისინიც კი, ვინც მკურნალობს, სათანადო მედიკამენტებს დაავადების დასაწყისშივე არ ღებულობენ, ამ მხრივ მნიშვნელვანი მიღწევა მხოლოდ ბოლო 50 წლის განმავლობაში შეიმჩნევა.

მკურნალობა ამჟამად მიმართულია დაავადების ერთი კონკრეტული სიმპტომის – ფსიქოზის მიმართ.

ახალი კვლევა მნიშვნელოვანია, ვინაიდან შეიცავს მტკიცებულებას იმის შესახებ, რომ დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლა ჩანასახშივეა შესაძლებელი.

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიფსიქოლოგია

ბავშვობის დროს განცდილი ბულინგის შედეგები დროთა განმავლობაში მცირდება

2.21K views on

ახალი კვლევა ამტკიცებს, რომ ბავშვობის დროს განცდილი ბულინგით გამოწვეული შიში და დეპრესია დროთა  განმავლობაში მცირდება, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბავშვებს გამოჯანსაღების უნარი აქვთ.

ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის მიერ ჩატარებული კვლევის ფარგლებში 11,000 ტყუპი შეისწავლეს. კვლევამ აჩვენა, რომ ბულინგით გამოწვეული შფოთვა ორი წლის განმავლობაში შენარჩუნებული იყო, თუმცა ხუთი წლის შემდეგ გაქრა.

მისი თქმით, სკოლებში ბულინგის შედეგების მინიმალიზაცია ძალიან მნიშვნელოვანი იყო.

ფსიქიატრები აცხადებდნენ, რომ ბულინგი ახალგაზრდების ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე დიდი ხნის განმავლობაში ძალიან სერიოზულ უარყოფით ზეგავლენას ახდენს.

განცხადებით, დაშინება შესაძლოა ახალგაზრდობის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე დიდი ხნის განმავლობაში სერიოზულ გავლენას მოახდენს.

ახალ კვლევაზე დაყრდნობით კი მკვლევარები აცხადებენ, რომ ბულინგის შედეგები რამდენიმე წლის შემდეგ აღმოფხვრას იწყებს.

11, 14 და 16 წლის ასაკის 11 000-ზე მეტი ბავშვის გამოკვლევის შედეგად მკვლევარებმა შეძლეს ბულინგსა და ფსიქიკური ჯანმრთელობას შორის კავშირი შეეფასებინათ.

მათი თქმით, ბულინგი ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებში მხოლოდ ნაწილობრივ შეიძლება დავადანაშაულოთ, თუმცა მან შეიძლება გამოიწვიოს:

შფოთვა

დეპრესია

ჰიპერაქტიურობა

ქცევის პრობლემები

კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ შედეგები იმედის მომცემია, ვინაიდან ამტკიცებს, რომ მისი ზეგავლენა ფსიქიკურ ჯანრთელობაზე დროთა განმავლობაში მცირდება.

ბავშვების ბულინგისგან დაცვა პრიორიტეტია, თუმცა მათ, ვინც ბულინგის მსხვერპლი მაინც გახდა, მისი შედეგების აღმოსაფხვრელად დახმარება სჭირდებათ.

„თუმცა, ამ პრობლემასთან საბრძოლველად სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ის, რომ სკოლები ბულინგის საწინააღმდეგო ღონისძიებებს ახორციელებდნენ,“ – აღნიშნავენ მეცნიერები.

ბულინგის სტატისტიკა საქართველოში

ბულინგის ოფიციალური სტატისტიკა საქართველოში არ არსებობს. ეს ნაწილობრივ დაკავშირებულია თავად ბულინგის იდენტიფიცირების სირთულესთან სკოლებში. ხშირია შემთხვევა, როდესაც მასწავლებლები ან მშობლები სიტყვიერი, ფიზიკური აგრესიის შემცველ ქცევას ბავშვურ სიცელქედ მიიჩნევენ და ამაზე ყურადღებას არ ამახვილებენ. გარდა ამისა, მჩაგვრელი ბავშვი იშვიათად ახორციელებს მსგავს ქცევას უფროსის თანდასწრებით. იცის რა, რომ შეიძლება დაისაჯოს, მსხვერპლის დასაჩაგრად ირჩევს საკლასო ოთახს — შესვენებაზე, ან ცარიელ დერეფანს — გაკვეთილების მსვლელობისას.

განათლების ნაციონალური ცენტრის 2016 წლის მონაცემების მიხედვით, ყოველი 5 ბავშვიდან 1 ბულინგის მსხვერპლია. Modecki, Minchin, Harbaugh, Guerra, & Runions-ის 2014 წელს გაკეთებული 80 კვლევის მეტა-ანალიზის მიხედვით, 12-18 წლის მოზარდების 35% განიცდის ტრადიციულ ბულინგს (ფიზიკური, სიტყვიერი აგრესია), ხოლო 15% – კიბერ-ბულინგს. Petrosina, Guckenburg, DeVoe, & Hanson-ის 2010 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით კი, ბულინგის მსხვერპლი ბავშვებიდან 64% არ საუბრობს ამაზე. Davis & Nixon-ის 2010 წლის კვლევის მიხედვით, ჩაგვრის მიზეზი ყველაზე ხშირად ხდება ხოლმე ბავშვის გარეგნობა (55%); სხეულის ფორმა (37%) და ეროვნება (16%).

 

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიორელიგია და მეცნიერება

არქეოლოგები ამტკიცებენ, რომ თურქეთში ,,სანტა კლაუსის” საფლავი აღმოაჩინეს

3.26K views on

თურქი არქეოლოგები ფიქრობენ, რომ სანტა კლაუსის სამუდამო განსასვენებელს მიაკვლიეს.
წმინდა ნიკოლოზი იყო მე -4 საუკუნის ეპისკოპოსი, რომელმაც თანამედროვე სანტას მითის ინსპირირება მოახდინა. არქეოლოგები აცხადებენ, რომ მისი საფლავი სამხრეთ თურქეთის უძველესი ეკლესიის ქვეშ მდებარეობს.
სამთვიანი გამოძიების შემდეგ, თურქმა არქეოლოგებმა განაცხადეს, რომ ანტალიის პროვინციაში, ქალაქ დემრეში, იქ, სადაც წმინდა ნიკოლოზი ეპისკოპოსი გახდა, წმინდა ნიკოლოზის ეკლესიის ქვეშ, მათ აღმოაჩინეს დაუზიანებელი ტაძარი და საფლავი.
„ეკლესიის ქვეშ მდებარე ტაძარი კარგ მდგომარეობაშია. თუმცა იქ შესვლა რთულია, ვინაიდან იქ ბევრი ორნამენტიანი ქვაა, რომლებიც შესაძლოა შესვლისას ჩამოიშალოს,“ – განაცხადა ანტალიის კვლევისა და ძეგლების დირექტორმა – ქემილ კარაბაირამმა.
თუ არქეოლოგები მართლები არიან, ეს იმას ნიშნავს, რომ ისტორიული წიგნები გარკვეულ განახლებას საჭიროებენ.
ტრადიციულად ფიქრობდნენ, რომ წმინდა ნიკოლოზის ნაშთი იტალიაში 1087 წელს, გარდაცვალებიდან 700 წლის შემდეგ, ქალაქ ბარში იტალიელმა ვაჭრებმა ჩაიტანეს.
ამ ინტერპრეტაციის თანახმად, მეზღვაურებმა მოიპარეს მისი ძვლები, რათა ისინი სელჩუკების თავდასხმებისგან გადაერჩინათ. თუ ეს სიმართლეა, შესაძლოა, მოვაჭრეებმა ვერ მოახერხეს ყველა ძვლის დაბრუნება, ვინაიდან წმინდანის სხვა ნაწილები ვენეციასა და სხვადასხვა ადგილში განისვენებენ.
ზოგიერთი დოკუმენტის თანახმად, წმინდა ნიკოლოზი დაკრძალულია ხელუხლებელ საკანში. მკვლევარები აცხადებენ, რომ მათ ნეშტი CT სკანერისა და ჩამონტაჟებული რადარის საშუალებით აღმოაჩინეს.
ეკლესიის ქვის რამდენიმე მოზაიკა ზოგიერთ ნაწილს მოიწვდომელს ხდის, მაგრამ მკვლევარები იმედოვნებენ, რომ მომავალი გათხრები მათი აღმოჩენის ლეგიტიმურობას დაამტკიცებს.
,,ჩვენ ძალიან კარგი შედეგები მოვიპოვეთ, მაგრამ რეალური სამუშაოები ახლა დაიწყება. შესაძლოა, ძალიან მალე წმინდა ნიკოლოზის ხელუხლებელი სხეული აღმოვაჩინოთ”, – განაცხადა კარაბეირამმა.
თუმცა ჯერჯერობით გამოძიება მიმდინარეობს. არქეოლოგების პრეტენზიები კვლავ დაუსაბუთებელია და მის გარშემო უამრავი ეჭვი არსებობს.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაკვლევები

მეცნიერები დედამიწის მე-8 კონტინენტზე კვლევას აწარმოებენ

2.13K views on

მკვლევარები ზელანდიაზე ორი თვის განმავლობაში ნიმუშებს აგროვებდნენ.

ათობით მილიონი წლის წინათ, კონტინენტი, რომელსაც ზელანდიას უწოდებენ, წყნარი ოკეანის ქვედა ნაწილში იყო ჩაფლული. ამ ზაფხულს, მეცნიერთა გუნდმა წყალქვეშა ექსპედიცია განახორციელა, რომლის შედეგებმა შესაძლოა დედამიწის პრეისტორიის შესახებ ახალი შეხედულება ჩამოაყალიბოს.

ორთვიანი ექსკურსიაში 12 ქვეყნის ოცდაათამდე მეცნიერი იმყოფებოდა. ოკეანის ფსკერის სიღრმეში, დაახლოებით, 1,219 მეტრის ქვემოთ, მათ დაახლოებით 2,438 მეტრი სიგრძის დანალექი ნუკლეუსები აღმოაჩინეს, რაც საშუალებას მოგვცემს 70 მილიონი წლის განმავლობაში მომხდარ პროცესებზე წარმოდგენა შეგვექმნას.

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ზელანდია ავსტრალიიდან 60-85 მილიონი წლის წინ გამოეყო და რეგიონში ახალი ზელანდიისა და სხვა კუნძულების ჩამოყალიბება დაიწყო. თუმცა, ჯერ კიდევ არსებობს გარკვეული დებატები იმის შესახებ, შეიძლება თუ არა, ზელანდია ცალკე კონტინენტად შევაფასოთ.

2017 წლის თებერვალში ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტის გეოლოგმა – მაიკლ სკოტჩესმა National Geographic-ს განუცხადა, რომ ის კონტინენტური იყო და არა კონტინენტი. ეს კონტინენტური არ ყოფილა. მან ზელანდიისა და ავსტრალიის ურთიერთობა შეადარა ჩრდილოეთ ამერიკისა და გრენლანდიის, აფრიკისა და მადაგასკარს შორის კავშირს.

ექსპედიციის ფარგლებში მეცნიერებმა დაახლოებით 8,000 ნამარხი აღმოაჩინეს. რამაც მათ ასეულობით სხვადასხვა სახეობის შესწავლის საშუალება მისცა.

მკვლევარები აცხადებენ, რომ ზელანდიის ბინადრების შესწავლა მათ იქაური გარემო პირობების შესახებ მეტად ინფორმირებულებს გახდის.

,,ორგანიზმების მიკროსკოპული ნიჟარების აღმოჩენა, რომლებიც ცხოვრობდნენ თბილ არაღრმა ზღვებში, ცხადყოფს, რომ ზელანდიის კლიმატი და გეოგრაფია წარსულში დრამატულად განსხვავებული იყო,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

აღმოჩენილ ნაშთებზე დაყრდნობით შეიძლება ითქვას, რომ ერთ დროს ზელანდიაში ხმელეთის ცხოველები ცხოვრობდნენ. როგორც ჩანს, რეგიონი კონტინენტებს შორის გადასაკვეთად გამოსაყენებელი ხიდი იყო.

ექსპედიციის მონაწილე მეცნიერები აცხადებენ, რომ იმის გასარკვევად, არის თუ არა ზელანდია კონტინენტი, დამატებითი კვლევაა საჭირო. მათ ზელანდიაზე დაბრუნებე სურთ იმ იმედით, რომ მოიპოვებენ მეტ ინფორმაციას კლიმატის ცვლილების შესახებ, ასევე ზელანდიის კლიმატის ისტორიას მილიონობით წლის წინ და დღეს.

საბურღი მოწყობილობით აღჭურვილი ხომალდი ახალ ზელანდიას, ავსტრალიასა და ანტარქტიკას ახლოს მდებარე რეგიონებს 2018 წელს ესტუმრება.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაგანათლებაკვლევებიმსოფლიოტექნოლოგიები

კრიოელექტრონული  მიკროსკოპის ნოვატორი პიონერები ნობელის პრემიის გამარჯვებულები გახდნენ

1.8K views on

შვეიცარიელი, ამერიკელი და ბრიტანელი მეცნიერების ტრიოს ქიმიის დარგში ნობელის 2017 წლის პრემია კრიოელექტრონული მიკროსკოპიის განვითარებისათვის მიენიჭა.

ჟაკ დუბოჩეტის, ჯოაკმიმ ფრანკისა და რიჩარდ ჰენდერსონის მიერ განვითარებული „ცივი მეთოდი“ ამარტივებს და აუმჯობესებს ბიომოლეკულების გამოსახულების მიღებას.

Royal Swedish Academy of Sciences-ი, რომელმაც 1,1 აშშ დოლარის ოდენობის პრიზი დააწესა, აცხადებს, რომ ტექნოლოგიამ ბიოქიმია ახალ ეპოქაში გადაიყვანა.

ბიომოლეკულების გაყინვით მეცნიერებს შესაძლებლობა ეძლევათ ამოიცნონ აქამდე უხილავი პროცესები – ახალი მედიკამენტების პოტენციური განვითარების  მთავარი პროგრესი.  

შოტლანდიელმა მკვლევარმა ჰენდერსონმა გამოიყენა ელექტრონული მიკროსკოპი ატომურ რეზოლუციაზე ცილის სამ განზომილებიანი გამოსახულების მისაღებად. მანამდე ელექტრონული მიკროსკოპი განიხილებოდა, როგორც მხოლოდ მკვდარი მატერიის გამოსახვის საშუალება, რადგან ძლიერი ელექტრონული სხივი ანადგურებდა ბიოლოგიური მასალის ფორმას.

ჰენდერსონის გარღვევა შემდგომში ამერიკელმა მეცნიერმა ჯოაკშიმ ფრანკმა განავითარა, ხოლო შვეიცარიელმა ჟაკ დუბოჩეტმა ბიომამოლეკულის ბუნებრივი ფორმის შესანარჩუნებლად სწრაფად გაყინვადი წყალი გამოიყენა.

ფრანკი აცხადებს, რომ კრიო-ელექტრონულ მიკროსკოპიას, რომელიც უჯრედში მიმდინარე პროცესებზეა ორიენტირებული, სამედიცინო გამოკვლევისთვის “უზარმაზარი” პოტენციალი აქვს, მაგრამ მის ბოლომდე ათვისებას დრო სჭირდება.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკვლევებიკულტურა

არქეოლოგებმა არტემისის დაკარგული ტაძარი აღმოაჩინეს

1.69K views on

არქეოლოგებმა ანტიკური ბერძნული ტაძარი აღმოაჩინეს. აღმოჩენამ წერტილი დაუსვა საიდუმლოს, რომელიც 100 წელზე მეტია ექსპერტების ყურადღებას იპყრობს.

ნადირობისა და მთვარის ქალღმერთის, არტემისის პატივსაცემად აგებული ტაძრის ნანგრევები ერეთრიადან დაახლოებით 10 კმ-ში აღმოაჩინეს. შენობა დაახლოებით ძვ. წელთაღრიცხვით მე-6-3 საუკუნით თარიღდება.

გარღვევა საბერძნეთში მდებარე შვეიცარიის არქეოლოგიური სკოლის (SASG) გუნდმა სპორტისა და კულტურის სამინისტროსთან თანამშრომლობით მოახდინა.

არქეოლოგები არტემისის ტაძარს ერეთრიას მახლობლად მე -19 საუკუნიდან უშედეგოდ ეძებდნენ. ისინი გეოგრაფ სტრაბონის ჩანაწერებს ეფუძნებოდნენ, რომელიც ერეთრიას დიდი ხნის დაკარგული ტაძრის ლოკაციად აღწერსმა, დენის კნოფლერმა განაცხადა, რომ სტრაბონმა არასწორად გამოთვალა ტაძრის სავარაუდო მდებარეობა და ის ერეთრიადან დაახლოებით 11 კმ-ში მდებარეობდა.

თუმცა აქამდე ვერავინ მოხერხა იმის მტკიცებულების პოვნა, რომ აღნიშნული ტერიტორია სწორედ ისაა, რასაც ამდენი წელია მეცნიერები ეძებენ.

 

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაეს საინტერესოაისტორიაკვლევებიკულტურა

სამკაულის შექმნისა და განვითარების ისტორია

2.91K views on

 სამკაულის ისტორიის საწყისები წარსულ ათასწლეულთა წიაღში იკარგება. სპილენძ-ბრინჯაოს ხანიდან მოყოლებული (ძვ. წ. IVII ათასწლეული), როცა ადამიანი ლითონს დაეუფლა, ლითონმა, განსაკუთრებით ოქრომ და ვერცხლმა, სამკაულის წარმოებაში უპირველესი ადგილი დაიმკვიდრა.

ამის ძირითადი მიზეზი იყო ამ კეთილშობილი ლითონების, ოქროსა და ვერცხლის, მიმზიდველი ფერი და ბზინვარება, მათი ქიმიური მდგრადობა. გარდა ამისა, ორივე ეს ლითონი, განსაკუთრებით კი ოქრო, არაჩვეულებრივად პლასტიკურია, რის გამოც, შეუცვლელი მასალაა სამკაულის წარმოებაში.

ოქრომჭედლობა, როგორც ხელოსნობის დარგი, წარმოშობიდანვე მნიშვნელოვანწილად სწორედ სამკაულთა წარმოებას ემსახურებოდა. ამდენად, ოქრომჭედლობის განვითარების ისტორია ძირითადად ემთხვევა სამკაულის ისტორიას. თუმცა ვერავინ იტყვის, როდის შეიმკო პირველად თავი ადამიანმა. პირველი სამკაული იყო ის, რასაც ბუნება პირველყოფილ ადამიანს მზამზარეულად სთავაზობდა; ყვავილებითა და მცენარეული რტოებით შემკობის წესი კაცობრიობას დღემდე გამოჰყვა. ბრინჯაოს ხანაში საბოლოოდ ჩამოყალიბდა სამკაულთა ძირითადი სახეობები – ბეჭედი, სამაჯური, გულსაკიდი, ყელსაბამი, საყურე და დიადემა (შუბლის შესამკობელი) და შეიქმნა კომპლექტი ანუ სამკაულის ნაკრები, რომელსაც დღემდე არ განუცდია არსებითი ცვლილება.

საუკუნეთა განმავლობაში იცვლებოდა სამკაულის მასალა, ფორმა და სტილი, მაგრამ უცვლელი რჩებოდა სამკაულის ძირითადი კომპლექტი. სამკაულს ოდითგან მხატვრულ-ესთეტიკური დანიშნულება ჰქონდა. მისი მიზანი ადამიანის შემკობა იყო. ამდენად, ქალის სილამაზის იდეალისა და ჭირვეული მოდის ცვალებადობის კვალდაკვალ სამკაულის ფორმა და ხასიათი საკმაოდ სწრაფად და ხშირად იცვლებოდა. სამკაულს იმთავითვე ჰქონდა ასევე ავგაროზის დანიშნულებაც. ფიქრობდნენ, რომ თუ ადამიანი სამკაულად ატარებდა ღვთაების ან მისი რაიმე ატრიბუტის სიმბოლურ გამოსახულებას, იგი ეზიარებოდა ამ ღვთაებას და მისი მფარველობის ქვეშ დაცული იქნებოდა ყოველივე ავისაგან. განსაკუთრებული ზებუნებრივი ზემოქმედების ძალა მიეწერებოდა სამკაულად გამოყენებულ ცხოველთა კბილებს, ზოგიერთ მინერალს და სხვ.

 შუა საუკუნეების ქრისტიანულ ქვეყნებში, სადაც ოქრომჭედლობა განსაკუთრებით განვითარდა, სამკაულთა შორის საპატიო ადგილი დაიკავა ჯვარმა, როგორც ქრისტეს სიმბოლომ. მაგრამ არც ათასწლეულების სიღრმიდან მომდინარე ძველ რწმენა- წარმოდგენებს დაუკარგავს მნიშვნელობა ამ ეპოქაში. პირიქით, სწორედ შუა საუკუნეებში, როდესაც გაიზარდა ინტერესი ალქიმიისა და ასტროლოგიის მიმართ, განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიენიჭა ფერადი ქვების, მინერალების სიმბოლიკას, რასაც ზოდიაქოს ნიშნებიც დაუკავშირეს. ეს წარმოდგენები დღესაც ცოცხლობს. სამკაულს ძველ დროში ეთნიკური თუ სოციალური მდგომარეობის განმასხვავებელი ნიშნის, ანუ ინსიგნიის ფუნქციაც ჰქონდა. სამკაული, როგორც ინსიგნია, გაცილებით დიდი დატვირთვის მქონე და უფრო კონსერვატულიც იყო. ბეჭედი, სამაჯური, ყელსაბამი და საყურე გარკვეულ პერიოდში წარჩინებული მამაკაცის მორთულობის აუცილებელი ელემენტი გახდა. საქართველოს მიწის წიაღი მდიდარია მადნეული რესურსებით. საქართველოს ტერიტორიაზე ადრებრინჯაოს ხანის (ძვ. წ. III ათასწლეულის მეორე ნახევარი) ყორღანებში აღმოჩენილი მასალა გვიჩვენებს, რომ აქაური ოქრომჭედლები ფლობდნენ ლითონის მხატვრული დამუშავების უმთავრეს ხერხებს; გარდა ამისა, უძველესი სამკაულის შესწავლის საფუძველზე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ოქროს სამკაულს ზედა ფენის წარმომადგენლები – როგორც კაცები, ისე ქალები – ატარებდნენ, მასობრივად კი – სპილენძისა და ბრინჯაოს სამკაული იყო გავრცელებული.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ამერიკელი „სხეულის საათის“ მეცნიერები ნობელის პრემიის გამარჯვებულები გახდნენ

1.68K views on

ამერიკელი მეცნიერები – ჯეფრი ჰოლი, მაიკლ როსბაში და მაიკლ იანგი მედიცინის დარგში 2017 წლის ნობელის პრემიის მფლობელები გახდნენ. შესაბამისად, საპრიზო ფონდი 825 000 ფუნტი სტერლინგი ამ სამ მეცნიერზე გაიყოფა.

ჯეფრი ჰოლს, მაიკლ როსბაშსა და მაიკლ იანგს  ჯილდო ცირკადიანული რიტმის მარეგულირებელი მოლეკულური მექანიზმების აღმოჩენისთვის გადაეცათ. ცირკადიანული რიტმი ჩვენი ბიოლოგიური საათია. მეცნიერებმა  გამოიკვლიეს, რამდენად ძლიერია მცენარეთა, ცხოველთა და ადამიანთა ადაპტაციის უნარი თავიანთი ბიოლოგიური საათის მიმართ და არის თუ არა ის თანხვედრაში დედამიწის ევოლუციურ და რევოლუციურ პროცესებთან.

ქრონობიოლოგია ანუ ბიოლოგიური საათების შესწავლა, ამ სამი მეცნიერის მუშაობის წყალობით კვლევის მზარდი სფერო გახდა, რომელმაც განმარტა კონკრეტული გენების როლი დროზოფილაში სინათლესა და სიბნელეში.

დღეს მეცნიერები ბიორიტმების ციკლზე დაყრდნობით  მკურნალობის ახალ მეთოდს იკვლევენ, მათ შორის, წამლის მიღების საუკეთესო დროს. ამასთანავე, უფრო და უფრო მეტად აქცევენ ყურადღებას მშვიდი ძილის მნიშვნელობას. 

 ,,ყოველდღიური რეგულარული ცვლილებებისთვის მომზადების უნარი მნიშვნელოვანია”, – განუცხადა ჟურნალისტებს კაროლინსკის ინსტიტუტის ნობელის კომიტეტის მდივანმა თომას პერმმანმა. ,,წლევანდელი ნობელის პრემიის ლაურეატები სწავლობენ ამ ფუნდამენტურ პრობლემას. მათ ამოხსნეს საიდუმლო, თუ როგორ შეეძლია ჩვენს სხეულებში არსებულ შინაგან საათს დღესა და ღამეს შორის არსებული ყოველდღიური ცვლილებების პროგნოზირება მოახდინოს და ამ გზით ჩვენი ქცევისა და ფიზიოლოგიის ოპტიმიზაცია განახორციელოს,“ – დასძინა მან.

ნობელის პრემია ფიზიოლოგიის ან მედიცინის დარგში 1901 წლის შემდეგ გაიცემა. ამ პერიოდის განმავლობაში სულ 211 ჯილდო გაიცა.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
1 … 92 93 94 95 96 … 101
Page 94 of 101