კვლევები

ტკბილი საკვები, როგორიცაა ხილი და თაფლი, ჩვენი წინაპრებისთვის ენერგიის მნიშვნელოვანი წყარო იყო. თუმცა, თანამედროვე მსოფლიოში ტკბილი საკვები ხელმისაწვდომი, ძალიან იაფი და ფართოდ რეკლამირებულია. ახლა ჩვენ ვიყენებთ ზედმეტად ბევრ შაქარს საკვებსა და სასმელში. ზედმეტი შაქრის მოხმარება ჯანმრთელობისთვის საზიანოა. მას უკავშირდება სიმსუქნე, შაქრიანი დიაბეტი ტიპი 2 და კბილების გაფუჭება. ჯანმრთელობის ამ პრობლემების გამო, მწარმოებლებმა დაიწყეს არა-საკვები დამატკბობლების გამოყენება საკვების დასატკბობად. ეს დამატკბობლები მოიცავს როგორც ხელოვნურ დამატკბობლებს, როგორიცაა ასპარტამი, ასევე დამატკბობლებს ბუნებრივი წყაროებიდან, როგორიცაა სტევია.

ახალი კვლევის შედეგები გვიჩვენებს, რომ შაქრის დანამატისა და არა-საკვები დამატკბობლების რაოდენობა შეფუთულ საკვებსა და სასმელებში  ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ძალიან გაიზარდა. ეს განსაკუთრებით ეხება საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებს.
რეკომენდებულია, რომ მამაკაცებმა მოიხმარონ დღეში ჩაის კოვზ შაქარზე ნაკლები, ქალებმა კი – ექვს კოვზზე ნაკლები. თუმცა, ბევრ ქვეყანაში, ხშირ შემთხვევაში, ადამიანები ბევრად დიდ რაოდენობას მოიხმარენ.
სასმელების დასატკბობად შაქრის დანამატის გამოყენებიდან დამატკბობლებზე გადასვლა ყველაზე გავრცელებულია გაზიან სასმელებსა და ჩამოსხმულ წყალში. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია გეგმავს შეიმუშაის გაიდლაინები ისეთი დამატკბობლების გამოყენების შესახებ რომლებიც შაქარს არ შეიცავენ.

რატომ არის ეს პრობლემა ?
ის, რომ შაქრის დანამატის ჭარბად მოხმარება საზიანოა, კარგად არის ცნობილი, თუმცა, არასაკვებ დამატკბობლებზე დაყრდნობა ასევე რისკს შეიცავს. ბოლო დროს ჩატარებული კვლევები იძლევა იმის ვარაუდის საფუძველს, რომ არასაკვები დამატკბობლების მოხმარება შეიძლება დაკავშირებული იყოს დიაბეტი ტიპი 2 -თან, გულის დაავადებებთან და შეიძლება დაარღვიოს ნაწლავის მიკრობიომი.
არასაკვები დამატკბობლების მიღება გავლენას ახდენს ჩვენს გემოებზე და მეტი ტკბილი საკვების მიღების სურვილს გვიჩენს.
არასაკვები დამატკბობლები მხოლოდ ულტრა დამუშავებულ საკვებში გვხვდება. ეს საკვები დამზადებულია ინდუსტრიულად, შეიცავს ინგრედიენტებს, რომლებსაც ვერ ნახავთ სახლის სამზარეულოში და შექმნილია იმისთვის, რომ იყოს „ჰიპერ-გემრიელი“.  ულტრა დამუშავებული საკვების მიღება დაკავშირებულია გულის დაავადებების, ტიპი 2 დიაბეტის, კიბოს და სიკვდილის გაზრდილ რისკთან.
ულტრა დამუშავებული საკვები ასევე საზიანოა ეკოლოგიურად, რადგან ისინი იყენებენ მნიშვნელოვან რესურსებს, როგორიცაა ენერგორესურსები, წყალი, შესაფუთი მასალები და პლასტმასის ნარჩენები.
კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ ყურადღებით უნდა დავაკვირდეთ საკვებისა და სასმელების სიტკბოს, შაქრის დანამატისა და არასაკვები დამატკბობლების მზარდ გამოყენებას. სავარაუდოდ, ეს განსაზღვრავს ჩვენს მომავალ გემოვნების უპირატესობას, საკვების არჩევანს და ადამიანისა და პლანეტების ჯანმრთელობას.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

ახალი კვლევა ემატება იმ კვლევების რიცხვს, რომლებიც მიანიშნებენ, რომ ჩვენი ბიოლოგიური ასაკი, რომელიც განსხვავდება ადამიანის ქრონოლოგიური ასაკისგან – შეიძლება შექცევადი იყოს.
მკვლევართა საერთაშორისო ჯგუფმა აღმოაჩინა ბიოლოგიური დაბერების მარკერები, რომლებიც, როგორც ჩანს, იზრდება ისეთი სტრესული მოვლენების შემდეგ, როგორიცაა რთული ოპერაცია, ორსულობა ან სერიოზული ინფექცია, და შემდეგ, ამ სტრესისგან გამოჯანმრთელების პერიოდის შემდეგ საწყის დონეს უბრუნდება.
დაბერების ეფექტების შენელება, რომ აღარაფერი ვთქვათ უკუქცევაზე, მედიცინისა და ჯანდაცვის სფეროების მეწარმეებისთვის ერთგვარი ოცნებაა.
ეგრეთ წოდებული ეპიგენეტიკური ცვლილებები შეიძლება ასახავდეს ადამიანის ცხოვრების წესს და გარემო ფაქტორებს, როგორიცაა არასწორი კვება, ინფექცია ან სტრესი, ბავშვობაში ან მოგვიანებით ასაკში. ამგვარად, ეპიგენეტიკური ცვლილებები აღნიშნავს დროის გასვლას და შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც მოლეკულური „საათი“ ქსოვილებისა და ორგანოების ბიოლოგიური ასაკის შესაფასებლად. მეცნიერებს ასევე შეუძლიათ ბიოლოგიური ასაკის შეფასება ტელომერების სიგრძის გაზომვით; ეს არის დამცავი „ხუფები“ ქრომოსომების ბოლოს, რომლებიც უჯრედების გაყოფის ყოველ ჯერზე მოკლდებიან.
წარსულში მეცნიერები სხვადასხვა გზით იკვლევდნენ ტელომერების დაგრძელების გზებს, როგორც ცხოველების სიცოცხლის ხანგრძლივობის  საშუალებას. თუმცა, ბოლო პერიოდში აქცენტი უფრო მეტად კეთდება ეპიგენეტიკური საათების „გადახვევის“ გზების იდენტიფიცირებაზე.
„მიუხედავად გავრცელებული აღიარებისა, რომ ბიოლოგიური ასაკი მაინც გარკვეულწილად მოქნილია, ის, თუ რამდენად განიცდის ბიოლოგიური ასაკი შექცევად ცვლილებებს მთელი ცხოვრების განმავლობაში და მოვლენები, რომლებიც იწვევს ასეთ ცვლილებებს, უცნობი რჩება“, -განმარტავს ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის მოლეკულური ბიოლოგი ვადიმ გლადიშევი, რომელიც ზემოთხსენებული ახალი კვლევის თანაავტორი იყო.
ეს არ ნიშნავს რომ მეცნიერებს წარსულში არ ჰქონიათ შემთხვევითი შედეგები, რომლებიც მიანიშნებენ ბიოლოგიური ასაკის შექცევადობაზე, ადამიანებშიც კი.
ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ სტრესით გამოწვეული დაბერების აჩქარება შეიძლება მხოლოდ დროებითი იყოს.
„მკაფიო ნიმუში, რომელიც გაჩნდა ჩვენი კვლევების განმავლობაში, არის ის, რომ სტრესის ზემოქმედებამ გაზარდა ბიოლოგიური ასაკი. როდესაც სტრესი მოიხსნა, შესაძლებელი გახდა ბიოლოგიური ასაკის სრულად ან ნაწილობრივ აღდგენა“, – წერენ მკვლევარები თავიანთ გამოქვეყნებულ ნაშრომში.
მათი განმარტებით, ტრავმის მქონე ხანდაზმული პაციენტების სისხლის ნიმუშებმა, რომლებსაც გადაუდებელი ოპერაცია ჩაუტარდათ, აჩვენა ბიოლოგიური ასაკის მარკერების მატება, რომელიც ოპერაციიდან ერთი კვირის შემდეგ საწყის მდგომარეობას დაუბრუნდა.
მკვლევარების აზრით, მათი დასკვნები მიანიშნებს, რომ ორგანიზმს შეუძლია შეცვალოს ბიოლოგიური დაბერების პროცესები. მაგრამ ერთია ორგანიზმის პროცესების ცვლილებებზე დაკვირვება და სულ სხვაა მათი თერაპიულად „დამორჩილება“ დაბერების შედეგების შესაცვლელად.
მეცნიერება ჯერ იდევ არ იციან, აქვს თუ არა უჯრედების დაბერების ამ ხანმოკლე ცვლილებებს ჯანმრთელობაზე ხანგრძლივი ან შესამჩნევი ეფექტი.
კვლევა ჟურნალ Cell Metabolism-შია გამოქვეყნებული.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

გენური ინჟინერიის გზით შექმნილი ცილის წყალობით, გერმანელმა მეცნიერებმა პარალიზებული თაგვის ხერხემალში ფუნქციადაკარგული ნერვების აღდგენა შეძლეს. მკურნალობის შემდეგ კი სრულად პარალიზებულმა თაგვმა გავლა შეძლო. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

გასულ კვირას, ჟურნალ Nature Communications-ში გამოქვეყნებული კვლევის თანახმად, გენური თერაპია პირველი მეთოდია, რომელიც დაზიანებული და უფუნქციო ნერვების აღდგენას ახერხებს. აღნიშნული შედეგი კი იძლევა იმედს, რომ შეიძლება ამ მიმართულებით კვლევის გაგრძელებამ, ამ მეთოდის ადამიანებში გამოყენებამდე მიგვიყვანოს; შესაბამისად კი, შეიძლება პარალიზებული ადამიანების მკურნალობის საშუალება მივიღოთ. თუმცა, აქამდე, რა თქმა უნდა, საკმაოდ დიდი გზაა გასავლელი.

აქამდე არსებული ყველა მეთოდი, რომლითაც მეცნიერები ნერვის დაზიანებასთან გამკლავებას ცდილობენ, მოიცავს ნაწილობრივ გაწყვეტილი ნერვების მკურნალობას, ან მათ ჩანაცვლებას გრაფტებით. ახალი მეთოდი კი საშუალებას აძლევს სრულად გაწყვეტილ, ანუ უფუნქციო ნერვს ისევ გაიზარდოს. ეს კი ძალიან მნიშვნელოვანი მიღწევაა ნევროლოგიაში.

კვლევის თანახმად, მკურნალობის უზრუნველსაყოფად, მეცნიერებმა, გენური ინჟინერიის გზით, შეიმუშავეს ცილა (ჰიპერ-ინტერლეიკინი-6), რომელიც ნეირონის ზრდას ასტიმულირებს. ხოლო, ექსპერიმენტის ფარგლებში, გერმანიის Ruhr-University Bochum-ის მეცნიერებმა თაგვის ტვინში გენეტიკური სეკვენსი შეიყვანეს, რომელიც ამ ცილის წარმოებისთვის იყო აუცილებელი. თაგვის მიზნისმიერად “დაპროგრამებულმა” უჯრედებმა ამ ცილის წარმოება დაიწყეს, შესაბამისმა ცილამ კი საკუთარი მისია შეასრულა – თაგვის ძვლის ტვინის დაზიანებულ და სრულად გაწყვეტილ ნეირონებს ახლიდან გაზრდის საშუალება მისცა.

„მკურნალობის ამ მეთოდმა პარალიზებულ ცხოველებს, რომლებზეც ის გამოვცადეთ, საშუალება მისცა 2-3 კვირაში აღედგინათ გადაადგილების შესაძლებლობა”, – თქვა კვლევის წამყვანმა ავტორმა და RUB-ის ფიზიოლოგმა, დიტმარ ფიშერმა, გავრცელებულ პრესრელიზში და დასძინა, “ეს შედეგი ძალიან მოულოდნელი იყო ჩვენთვის, რადგან აქამდე არავის დაუმტკიცებია, რომ სრული პარაფლეგიის შემდეგ, ეს შესაძლებელია”.

პრეს-რელიზის მიხედვით, გუნდისთვის შემდეგი ნაბიჯი იმის დადგენაა, რამდენად ხანგრძლივი ეფექტი შეიძლება ჰქონდეს ამ სახის გენურ თერაპიას. შესაბამისად, გუნდი ექსპერიმენტში მონაწილე ცხოველებზე დაკვირვებას აგრძელებს.

„ახლა ახალი სამეცნიერო შესაძლებლობების მოსინჯვის ეტაპზე ვართ. შემდგომი ექსპერიმენტები, სხვა დეტალებთან ერთად, იმასაც გვიჩვენებს, რამდენად შეგვიძლია ეს ახალი მიდგომა, მომავალში, ადამიანებში გამოვიყენოთ”, – ამბობს ფიშერი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”