კვლევები

ულტრა დამუშავებული საკვები პირდაპირ კავშირშია ჯანმრთელობაზე 32 მავნე ზემოქმედებასთან, მათ შორის გულის დაავადებების, კიბოს, ტიპი 2 დიაბეტის, მავნე ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ნაადრევი სიკვდილის მაღალ რისკთან, – ამის შესახებ მიმოხილვის შეგედებშია აღნიშნული, რომელიც BMJ-ში გამოქვეყნდა.
კვლევა ულტრა დამუშავებული საკვების სწრაფად მზარდი გლობალური მოხმარების ფონზე ჩატარდა. სტატისტიკის თანახმად, გაერთიანებულ სამეფოსა და შეერთებულ შტატებში საშუალო კვების რეჟიმზე ნახევარზე მეტი ახლა ულტრა დამუშავებული საკვებისგან შედგება. ზოგიერთისთვის, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც უფრო ახალგაზრდა ან ღარიბია, ტიპიურია კვების რეჟიმი, რომელიც 80%-მდე ულტრა დამუშავებულ საკვებს შეიცავს.
მიმოხილვაში, რომელშიც 10 მილიონზე მეტი ადამიანი იყო ჩართული, ბევრმა წამყვანმა ინსტიტუტის ექსპერტმა, მათ შორის ჯონ ჰოპკინსის სახელობის ბლუმბერგის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლამ აშშ-ში, სიდნეის უნივერსიტეტმა და საფრანგეთის სორბონის უნივერსიტეტმა მიიღო მონაწილეობა.
”საერთო ჯამში, აღმოჩნდა პირდაპირი კავშირი ულტრა დამუშავებულ საკვებსა და ჯანმრთელობის 32 პარამეტრს შორის, რომლებიც მოიცავს ნაადრევ სიკვდილს, კიბოს, ფსიქიკური, რესპირატორული, გულ-სისხლძარღვთა, კუჭ-ნაწლავის და მეტაბოლურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ პრობლემებს“,  – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი მტკიცებით, „დამაჯერებელმა“ მტკიცებულებები აჩვენა, რომ ულტრა დამუშავებული საკვების უფრო დიდი რაოდენობით მიღება დაკავშირებულია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისგან სიკვდილის რისკის 50%-ით გაზრდასთან, ტიპი 2 დიაბეტის 12%-ით და შფოთვის განვითარების რისკის 48-53%-ით გაზრდასთან.

ასევე არსებობდა “უაღრესად დამაფიქრებელი” მტკიცებულება, რომ ულტრა დამუშავებული საკვების მიღებამ შეიძლება გაზარდოს სიმსუქნის, ტიპი 2 დიაბეტის, ძილის პრობლემების და გულის დაავადებებისგან სიკვდილის რისკი 40-66%-ით, ასევე დეპრესიის განვითარების რისკი 22%-ით გაიზარდოს.
მკვლევარების თქმით, ულტრა დამუშავებული საკვების მიღებასა და ასთმას, კუჭ-ნაწლავის პრონლემებს, ზოგიერთი სახეობის კიბოს და კარდიომეტაბოლურ რისკ-ფაქტორებს შორის კავშირის შესახებ შეზღუდული მტკიცებულებები არსებობს და შემდგომ გამოკვლევას საჭიროებს.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ ულტრა დამუშავებული საკვები, მათ შორის შეფუთული ცომეული და ე.წ. „სნექები“, გაზიანი სასმელები, შაქრიანი მარცვლეული და მზა კერძები შეიცავს მეტ შაქარს, ცხიმს და/ან მარილს, ქიმიკატებს, საღებავებს, დამატკბობლებს და კონსერვანტებს, რომლებიც ახანგრძლივებს შენახვის ვადას, მაგრამ მათში მცირე რაოდენობითაა ვიტამინები და ბოჭკოები.
მიმოხილვაში ხაზგასმითაა აღნიშნული, რომ აუცილებელია ზომების მიღება ულტრა დამუშავებული საკვების მიღების შემცირების მიზნით.
წყარო : news.sky.com

theguardian.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

1980-დან 2010 წლამდე გადაღებული სატელიტური ფოტოების ანალიზმა აჩვენა, რომ ამ პერიოდის განმავლობაში გრენლანდიაში მცენარეულობის ფართობი გაორმაგდა. ამის მიზეზად მყინვარების დნობა სახელდება.

მეცნიერების თქმით, ეს პროცესი სახიფათოა იმის გამო, რომ მცენარეულობის ფართობის ზრდის შედეგად ჭაობების ფართობი იზრდება, რაც მეთანის გამოყოფას უწყობს ხელს.

შეშფოთების კიდევ ერთ საგანს წარმოადგენს ის, რომ მიწის ზედაპირი, რომელსაც ყინული აღარ ფარავს, უფრო ადვილად ინარჩუნებს სითბოს, რაც ტემპერატურას კიდევ უფრო ზრდის. ამის შედეგად მყინვარების დნობა კიდევ უფრო სწრაფად მიმდინარეობს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მიკროპლასტმასა, ანუ პლასტმასის მიკრონაწილაკები, უკვე თითქმის ყველგანაა აღმოჩენილი, მათ შორის საკვებში, სასმელში, ოკეანეებში, ჩვენს სხეულსა და ღრუბლებშიც კი. მას ადამიანის პლაცენტაში პირველად 2020 წელს მიაგნეს,ახალი კვლევა კი აჩვენებს, რამდენად გავრცელებულია ის ამგვარ ქსოვილებში.

მეცნიერებმა დონაციის გზით მიღებული 62 პლაცენტა შეისწავლეს და საპონიფიკაციის სახელით ცნობილი პროცესის შედეგად მასში ცხიმები და ცილები დაშალეს. შემდეგ ეს ნიმუშები სპეციალურ მოწყობილობაში ძალიან სწრაფად დაატრიალეს და პატარა გუნდად აქციეს.

მომდევნო ეტაპზე მკვლევრებმა პიროლიზის ტექნიკას მიმართეს, რაც პლასტიკური მატერიის გაცხელებას გულისხმობს, რის შედეგადაც ის წვას განიცდის. ავტორებმა სწორედ ამ პროცესში წარმოქმნილი აირი გააანალიზეს, რისთვისაც მას-სპექტრომეტრი გამოიყენეს. ეს ნიმუშში არსებული პლასტმასის ტიპებს ავლენს.

აღმოჩნდა, რომ მიკროპლასტმასა ყველა პლაცენტაში იყო, რომელიც მეცნიერებმა გამოიკვლიეს. კერძოდ, ასეთი ნაწილაკების ოდენობა ქსოვილის თითო გრამში 6.5-დან 750 მიკროგრამამდე მერყეობდა.

ასევე, ნიმუშებში აღმოჩნდა, ნეილონი, პოლივინილ ქლორიდი და პოლისტიროლი.

მიკროპლასტმასას აქვს პოტენციალი, რომ ადამიანის ჯანმრთელობას საფრთხე შეუქმნას. ამგვარი ნაწილაკები 5 მილიმეტრზე ნაკლები ან რამდენიმე ნანომეტრი ზომისაა, საკმაოდ პატარა, რომ ჩვენი ორგანიზმის მემბრანებში შეაღწიოს

„თუ ამ ეფექტს პლაცენტებში ვხედავთ, მაშინ ამან ჩვენს პლანეტაზე არსებულ ყველა ძუძუმწოვარზე შეიძლება გავლება იქონიოს, რაც კარგი ნამდვილად არაა“, – აცხადებენ ავტორები.

ჯერჯერობით უცნობია, შესაძლებელია თუ არა, რომ მიკროპლასტმასა პლაცენტიდან ნაყოფში გადავიდეს. ამის გასაგებად სათანადო კვლევების ჩატარებაა საჭირო.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

Nature Metabolism-ში გამოქვეყნებული ახალი კვლევის მიხედვით, დიდი რაოდენობით ცილის მიღება არტერიებზე ცუდად მოქმედებს.

ამ დასკვნამდე პიტსბურგის უნივერსიტეტის მედიცინის სკოლის მკვლევრები მივიდნენ. მათ იმ ადამიანების მონაცემები გააანალიზეს, რომლებიც ბევრ ცილას მოიხმარენ.

იმ შემთხვევაში თუ თვქენი ყოველდღიური კალორიებიდან 22%-ზე მეტი ცილაა, ამან შეიძლება მაკროფაგების გაააქტიურება გამოიწვიოს. ეს იმუნური უჯრედების ტიპია, რომელიც არტერიებში ქოლესტერინისა და ცხიმის დაგროვებას იწვევს.

მთლიანობაში, ეს ათეროსკლეროზის რისკებს ზრდის, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს გულის შეტევა და ინსულტი.

მკვლევრებმა ასევე დაადგინეს, რომ კონკრეტული ამინომჟავა, ლეიცინი, ათეროსკლეროზის ერთ-ერთი მთავარი აქტივატორია.

„კვლევამ აჩვენა, რომ უკეთესი მეტაბოლიზმისთთვის დიდი რაოდენობით ცილების მიღება არ არის პანაცეა. ამით შეიძლება არტერიებს სერიოზული ზიანი მივაყენოთ”, — თქვა პიტსბურგის კარდიოლოგიის პროფესორმა და კვლევის თანაავტორმა ბაბაკ რაზანმა.

მკვლევრების თქმით, საკვები უნდა მივიღოთ ზომიერად და ვიზრუნოთ იმაზე, რომ ჩვენი დიეტა იყოს მრავალფეროვანი

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ახალი კვლევის თანახმად, ნაწლავის ბაქტერიებით გამოწვეული მხედველობის დაქვეითების სამკურნალოდ, შესაძლოა, ანტიბიოტიკები გამოიყენონ.
თაგვებზე ჩატარებულმა კვლევამ აღმოაჩინა ნაწლავის ბაქტერიები თვალების დაზიანებულ ადგილებში, სადაც მხედველობის დაკარგვა კონკრეტული გენეტიკური მუტაციით იყო გამოწვეული.
მკვლევარების აზრით, მათი დასკვნები იძლევა ვარაუდის საფუძველს, რომ გენეტიკურმა მუტაციამ, შესაძლოა, მოადუნოს სხეულის დაცვა და მავნე ბაქტერიების თვალში მოხვედრა და სიბრმავე გამოიწვიოს.
ნაწლავი შეიცავს ტრილიონ ბაქტერიას, რომელთაგან ბევრი ჯანსაღი მონელებისთვის მნიშვნელოვანია, თუმცა, ისინი ასევე შეიძლება პოტენციურად საზიანო იყოს.
”ჩვენ აღმოვაჩინეთ მოულოდნელი კავშირი ნაწლავებსა და თვალებს შორის, რაც, შესაძლოა, ზოგიერთ პაციენტში სიბრმავის მიზეზი იყოს. ჩვენს დასკვნებს შეიძლება ჰქონდეს უზარმაზარი გავლენა CRB1-თან ასოცირებული თვალის დაავადებების მკურნალობის ტრანსფორმირებისთვის. ვიმედოვნებთ, რომ გავაგრძელებთ ამ კვლევას კლინიკური ცდებით, რათა დავადასტუროთ, არის თუ არა ეს მექანიზმი ადამიანებში სიბრმავეების გამომწვევი მიზეზი და შეუძლია თუ არა ბაქტერიებზე მიმართულ მკურნალობას სიბრმავის თავიდან აცილება“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მკვლევარები იკვლევდნენ CBR1 გენის ზემოქმედებას, რომელიც ასოცირდება თვალის მემკვიდრეობით დაავადებასთან, ყველაზე ხშირად ლებერის კონგენიტალური ამავროზისა (LCA) და რეტინიტის პიგმენტოზას (RP) ფორმებთან, და არის LCA-ის შემთხვევების 10%-ის და RP-ის შემთხვევების 7%-ის გამომწვევი მსოფლიოში.
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ქვედა ნაწლავში გენი ებრძვის დაავადებებსა და მავნე ბაქტერიებს, არეგულირებს რა იმას, რაც გადის ნაწლავის შიგთავსსა და სხეულის დანარჩენ ნაწილებს შორის. კვლევის ავტორებმა დაადგინეს, რომ ეს ბარიერები ბადურასა და ნაწლავებში შეიძლება დაირღვეს, როდესაც გენს აქვს განსაკუთრებული მუტაცია, რომელიც ამცირებს მის ეფექტს და საშუალებას აძლევს ნაწლავის ბაქტერიებს გადავიდნენ სხეულსა და თვალში, რაც იწვევს ბადურის დაზიანეებას და მხედველობის დაკარგვას. კვლევის თანახმად, ამ ბაქტერიების მკურნალობამ ანტიმიკრობული საშუალებებით, როგორიცაა ანტიბიოტიკები, შეძლო თაგვებში მხედველობის დაკარგვის თავიდან აცილება. იმის დასადგენად, მოქმედებს თუ არა ეს ადამიანებზე შემდგომი კვლევებია საჭირო.

წყარო : independent.co.uk
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ასთმის სამკურნალო მედიკამენტმა Xolair-მა შეიძლება არსებითად შეამციროს მძიმე ალერგიული რეაქციები ადამიანებში, რომლებსაც კვებითი ალერგია აქვთ და შემთხვევით მიირთმევენ საკვებს, რომლის მიმათაც ალერგიულები არიან.
New England Journal of Medicine-ში გამოქვეყნებული კვლევის თანახმად, წამლის ინექციებმა რამდენიმე კვირის განმავლობაში შეამცირა ალერგიული რეაქციების სიმძიმე მოზრდილებსა და 1 წლამდე ასაკის ბავშვებში, რომლებიც ალერგიული არიან არაქისის,რძის, კვერცხისა და ხორბლის მიმართ.
აშშ-ის სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ გასულ კვირას გააფართოვა ომალიზუმაბის დამტკიცება, რომელიც ბაზარზე Xolair-ის ბრენდის ქვეშ არის გამოშვებული, რათა ის მოიცავდეს საკვების მიმართ ალერგიის მქონე ადამიანებს კვლევის შუალედური ანალიზის საფუძველზე.
ახალ კვლევაში რამდენიმე საკვების ჩართვით, მკვლევარებმა შეძლეს დაედგინათ, რომ Xolair-ს თეორიულად შეუძლია შეამციროს ალერგიული რეაქცია, როდესაც ადამიანი  მიირთმევს მრავალ ისეთ საკვებს, რომლებზეც ადრე ალერგიული იყო.
Xolair აძლევს კვებითი ალერგიის მქონე ადამიანებს გარკვეულ დაცვას შემთხვევითი ზემოქმედებისგან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ანაფილაქსია, სერიოზული და ზოგჯერ სიცოცხლისთვის საშიში ალერგიული რეაქცია.
„ეს არის საოცარი წინგადადგმული ნაბიჯი ჩვენს სფეროში. არსებობს შიში და შფოთვა, რომელიც გადადის ყოველდღიურ საქმიანობაში კვებითი ალერგიის მქონე პაციენტებისთვის ან ასეთი პაციენტების მშობლებისთვის“, – განაცხადა კვლევის უფროსმა ავტორმა და სტენფორდის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა, შერონ ჩინტრაჯამ.
კვლევაში გამოიყენეს ისეთი საკვები, როგორიცაა : არაქისი, კეშიუ (თხილის სახეობა), კვერცხი, რძე, ნიგოზი, თხილი და ხორბალი, რომლებიც ყველაზე გავრცელებული კვებითი ალერგენები არიან. ამასთან, კვლევის ავტორები განმარტავენ, რომ მეტი კვლევაა საჭირო იმის შესახებ, თუ ვინ იქნებიან Xolair-ის საუკეთესო კანდიდატები და რამდენ ხანს დასჭირდებათ მისი გამოყენება.
ცნობისთვის, Xolair-ი შექმნეს Genentech-მა და Novartis-მა აშშ-ში და დამტკიცდა 2003 წელს ზომიერი და მძიმე ალერგიული ასთმის სამკურნალოდ.

წყარი : CNN

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

პასტერის ინსტიტუტის მეცნიერთა ჯგუფის მიერ ჩატარებული ახალი კვლევის თანახმად, თამბაქოს მოწევა იმდენად საზიანოა ორგანიზმისთვის, რომ ადამიანის იმუნურ სისტემასაც კი ცვლის, რის შედეგადაც ისინი დაავადებებისა და ინფექციების მიმართ დაუცველნი მოწევის შეწყვეტიდან წლების შემდეგაც კი რჩებიან.
ათწლეულების განმავლობაში ჯანდაცვის პროვაიდერები მწეველებს აფრთხილებენ, რომ მოწევის მავნე ჩვევამ შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული პრობლემები, როგორიცაა ფილტვის კიბო, გულის შეტევა ან ინსულტი, მაგრამ ახალი კვლევა, რომელიც ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა, კიდევ ერთ მიზეზს გვთავაზობს, რომ მოწევას თავი დავანებოთ.
კვლევამ აჩვენა, თუ როგორ ამცირებს მოწევა ორგანიზმის უნარს, მყისიერად და დროთა განმავლობაში ებრძოლოს ინფექციას, ასევე შეიძლება მწეველი დადგეს ისეთი ქრონიკული დაავადებების რისკის ქვეშ, როგორიცაა ანთება, რევმატოიდული ართრიტი და ლუპუსი (მჭამელა).
კვლევამ აჩვენა, რომ მოწევას აქვს გრძელვადიანი ეპიგენეტიკური გავლენა იმუნური სისტემის დაცვის ორ ძირითად ფორმაზე: თანდაყოლილ რეაქციასა და ადაპტაციურ რეაქციაზე. გავლენა თანდაყოლილ რეაქციაზე სწრაფად ქრება, როდესაც ადამიანი წყვეტს მოწევას, მაგრამ ეფექტი ადაპტაციურ რეაქციაზე ნარჩუნდება მას შემდეგაც, რაც ისინი მოწევას წყვეტენ.
„ჩვენი კვლევის მთავარი აღმოჩენა არის ის, რომ მოწევას აქვს როგორც მოკლევადიანი,  ასევე გრძელვადიანი გავლენა ადაპტაციურ იმუნიტეტზე, რომელიც დაკავშირებულია B უჯრედებთან, ასევე მარეგულირებელ T უჯრედებთან და ეპიგენეტიკურ ცვლილებებთან“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი განმარტებით, როდესაც კვლევაში მონაწილე ადამიანებმა მოწევას თავი დაანებეს, მათი იმუნური პასუხი გაუმჯობესდა ერთ დონეზე, მაგრამ ბოლომდე წლების განმავლობაში არ გაჯანსაღდა.
„რაც შეიძლება მალე შეწყვიტეთ მოწევა. ჩვენი კვლევის მთავარი გზავნილი, განსაკუთრებით ახალგაზრდებისთვის, არის ის, რომ, როგორც ჩანს, არსებობს მნიშვნელოვანი ინტერესი გრძელვადიანი იმუნიტეტისთვის – არასოდეს დაიწყოთ მოწევა“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.

წყარო : CNN

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ბრიტანეთის ჯანდაცვის ეროვნული სამსახურის განცხადებით, იმ ტრანსგენდერების მიერ გამომუშავებული “დედის რძე”, რომლებიც დაბადებისას მამრობითი სქესის წარმომადგენლები იყვნენ, ისეთივე კარგია ჩვილებისთვის, როგორც დედის რძე. აღნიშნულის შესახებ გამოცემა Telegraph-ი წერს.

საავადმყოფოების გაერთიანება, რომელიც მართავს სასექსის საგრაფოს ჰოსპიტალს, უორთინგის ჰოსპიტალს და სამეფო ალექსანდრას ბავშვთა საავადმყოფოს, პირველი იყო ბრიტანეთში, რომელმაც გამოიყენა ტერმინი „მკერდით კვება“ ძუძუთი კვების ნაცვლად, რადგან ზოგიერთის აზრით, ის უფრო ინკლუზიურად ითვლება.

2021 წელს გაერთიანებამ შექმნა ბრიტანეთის „პირველი კლინიკური და ენობრივი გაიდლაინები, რომლებიც მხარს უჭერენ ტრანს და არაბინარულ მშობიარე ადამიანებს“.

როგორც სტატიაშია აღნიშნული, იმისთვის, რომ დაბადებით მამაკაცმა ბავშვის ძუძუთი გამოკვება შეძლოს, მას უნდა განუვითარდეს რძის წარმომქმნელი ჯირკვლები ჰორმონ პროგესტინის მიღებით.

მათივე ცნობით, „პრეპარატით გამოწვეული“ „ძუძუთი კვების“ დროს გამოყოფილი სითხე, “შედარებადია” დედის რძესთან და შესაძლოა მას გაუთანაბრდეს.

როგორც ბრიტანეთის ჯანდაცვის ნაციონალური სამსახურის გვერდზეა მითითებული, თუ პირი ტრანსი ან არაბინარულია და მას “მკერდით კვება” შეუძლია, მისი გადასაწყვეტია, გამოკვებავს თუ არა ჩვილს. ის ყველა შემთხვევაში, სრულ მხარდაჭერას მიიღებს სახელმწიფოს მხრიდან.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”