close

ფსიქოლოგია

ბიზნესიფსიქოლოგია

5 ნიშანი იმისა, რომ უფრო მეტად კრეატიული ხართ, ვიდრე საშუალო ადამიანი

 ყველას სურს რომ კრეატიული იყოს და შემოქმედებითი უნარით გამოირჩეოდეს, რატომაც არა? ვის არ უნდა, რომ საოცარი იდეა ჰქონდეს, დაწეროს ბესტსელერი, ან დაწეროს სიმღერა, რომელიც ჰიტი გახდება. სამწუხაროდ, ხშირ შემთხვევაში ადამიანებმა არ იციან რამდენად კრეატიულები არიან და ყოველდღიურ რუტინაში ეკარგებათ შემოქმედებითი უნარი. 

გთავაზობთ მახასიათებლებს, რომლებიც, შესაძლოა, თქვენი უფროსისგან, მეგობრებისგან და ასევე თქვენგანაც უგულებელყოფილია, მაგრამ რეალურად ეს თვისებები ნიშნავს, რომ იმაზე უფრო კრეატიული ხართ, ვიდრე საშუალო ადამიანი.

  1. ხართ სარკასტული – დარწმუნებით შეგვიძლია გითხრათ, რომ სარკაზმი კარიერული წინსვლის თვალსაზრისით დიდ როლს თამაშობს. ყველას მოსწონს, როცა ადამიანს მახვილგონივრული, მკაცრი, სწრაფი და ჭკვიანური შეფასებების გაკეთება შეგიძლიათ. კვლევის თანახმად, სარკაზმი არის ინტელექტისა და ადამიანის კრეატიულობის ნიშანი და კარიერული წარმატების წინასწარმეტყველი.
  2. გამორჩეული ხართ, სხვები ადვილად გამჩნევენ – კვლევის თანახმად, თუ მარტივად შესამჩნევი ადამიანი ხართ, ეს ასევე თქვენი მდიდარი შემოქმედებითი უნარის მანიშნებელია. მკვლევარები წერენ, რომ სამყაროში შემოქმედებითი მიღწევები დაკავშირებულია სენსორულ პროცესებთან.
  3. ხართ ბუზღუნა – ბუზღუნა ადამიანები სამსახურში არ მოსწონთ და ხელმძღვანელები ცდილობენ, რომ ასეთები არ ჰყავდეთ კომპანიაში, თუმცა აღმოჩნდა, რომ ეს არასწორი დამოკიდებულებაა, ვინაიდან, კვლევის თანახმად, ბუზღუნა ადამიანები შემოქმედებითი უნარებით გამოირჩევიან.
  4. ემოციურად გაუწონასწორებელი – კვლევის თანახმად, ადამიანები, რომლებიც არ გამოირჩევიან ემოციური სტაბილურობით, აქვთ დიდი შემოქმედებითი უნარები. ასე რომ, თუ აღმოაჩინეთ, რომ რამდენიმე წუთის წინ განრისხებული იყავთ, ახლა კი მშვენიერ ხასიათზე ხართ, იცოდეთ – ეს თქვენს კრეატიულობაზე მეტყველებს.
  5. გამუდმებით კამათობთ – თუ ვერასოდეს ვერ თანხმდებით პოლიტიკურ შეხედულებებზე, კამათობთ ფეხბურთისა თუ სხვა საკითხების გამო, გილოცავთ, თქვენ ძალიან კრეატიული ხართ, თავში უამრავი გიჟური იდეა გიტრიალებთ და რაც მთავარია, მათი განხორციერლებისკენ ხართ მიდრეკილნი.

 

მასალა მოამზადა:  ციცი კიკვაძემ

წყარო: https://www.inc.com/

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ფსიქოლოგია

პერფექციონიზმი – პიროვნების მისწრაფება უნაკლობისკენ

  პერფექციონიზმი 1978 წელს ფსიქოლოგმა ჰოლენდერმა, ერთ-ერთმა პირველმა განსაზღვრა პერფექციონიზმი, როგორც საკუთარი თავისადმი ყოველდღიურად წაყენებული უფრო მაღალი დონის მოთხოვნები, ვიდრე ამას გარემოება ითხოვს. მოგვიანებით, ბერნსმა დააზუსტა და შეავსო ეს ცნება კოგნიტური პარამეტრით (აზროვნებით) – „ყველაფერი ან არაფერი”.
  „perfectus-ი“ ლათინური სიტყვაა და „ სრულყოფილებას” ნიშნავს. ფსიქოლოგიაში პერფექციონიზმი განიხილება პიროვნულ მახასიათებლად, რომელსაც ახასიათებს პიროვნების მისწრაფება უნაკლობისკენ და უმაღლესი სტანდარტების შესრულებისკენ, მას აგრეთვე თან ახლავს კრიტიკული თვითშეფასება და კონცენტრირება სხვების შეფასებებზე. პერფექციონიზმი იმის რწმენაა, რომ ადამიანს შეუძლია საუკეთესო შედეგის მიღწევა. როცა პერფექციონისტები ვერ აღწევენ საკუთარ მიზნებს მათ დეპრესია ემართებათ.    ფსიქოლოგიაში კამათის საგანია, პერფექციონიზმი პიროვნებისათვის დადებითი პიროვნული ნიშანია თუ უარყოფითი. პერფექციონიზმი შეიძლება იყოს როგორც პიროვნების „ნორმალური“ მახასიათებელი, ისე ნევროტული ფსიქიკური აშლილობაც. ფსიქოლოგმა დონალდ ჰამაჩეკმა გამოყო პერფექციონიზმის ორ სახე: ადაპტური და ნევროტული. ადაპტური პერფექციონიზმის დროს – ადამიანი შრომისმოყვარეა და ლიდერის თვისებებით ხასიათდება, აქტიურია, მოტივირებული, აქვს მაღალი, მაგრამ რეალისტური სტანდარტები, გააჩნია მიზნები და მისი მიღწევის კონკრეტული გზები, აქვს პოზიტიური თვითშეფასება და პრეტენზიის მაღალი დონე. ისახავს ძნელად მისაღწევ მიზნებს, მაგრამ მას ეს პროცესი, განსაკუთრებით შედეგი სიამოვნებს. მუშაობის პროცესში აზარტულია და გარკვეულად ღელავს კიდეც. რაც შეეხება ნევროტულ პერფექციონიზმს, ამ შემთხვევაში პიროვნებას წარუმატებლობის ძლიერი შიში იპყრობს. იგი მუდამ უკმაყოფილოა საკუთარი მიღწევებით, ეს კი მუდმივ დაძაბულობას იწვევს პიროვნებაში. იმისათვის, რომ არ შელახონ საკუთარი უბადლო იმიჯი, ცდილობენ დამალონ დაშვებული შეცდომები ან უარი თქვან ჩანაფიქრზე, ისინი მოქმედებენ პრინციპით „ყველაფერი ან არაფერი”. ელოდებიან იდეალურ მომენტს და ემზადებიან დიდი წარმატებებისთვის. ხშირად ეს მომენტი იგვიანებს, ამასობაში კი სხვები ახალ საქმეებს იწყებენ, შეცდომებსაც უშვებენ, მათ მაგალითზე სწავლობენ და თანდათან წინ მიიწევენ. პერფექციონისტული ორიენტაცია ბავშვობიდანვე ფორმირდება. მას ოჯახური აღზრდის თავისებურებები განსაზღვრავს. გამოკვეთილია მშობლების ქცევის 4 ტიპი, რომელიც მოქმედებს ბავშვის პერფექციონისტული აზროვნების ფორმირებაზე: მშობლები ზედმეტად კრიტიკული და მომთხოვნი არიან; მშობლების მოლოდინები და სტანდარტები ამაღლებულია; კრიტიკა არ არის პირდაპირი, არამედ ირიბი; მშობლები არ არიან თანახმა საერთოდ არაფერზე ან მათი თანხმობა პირობითია მშობლები- პერფექციონისტები ქცევის პერფექციონისტული ფორმების და სტანდარტების დასწავლის მოდელები არიან შვილებისთვის. კანადელმა მკვლევრებმა გამოყვეს პერფექციონიზმის 4 სახე: „მეზე” მიმართული პერფექციონიზმი – გულისხმობს ძალიან მაღალ სტანდარტებს, მუდმივ თვითშეფასებასა და თავისი ქცევის გაკრიტიკება, ასევე სრულყოფილებისკენ სწრაფვის მოტივს, რომელიც ინდივიდუალურია თავისი ინტენსივობით. პიროვნება თავის თავს „არ პატიობს“ არასრულყოფილებას ან შეცდომას. სხვა პიროვნებებისკენ მიმართული პერფექციონიზმი – რწმენები და მოლოდინები სხვა პიროვნებების მიმართ. გულისხმობს არარეალისტურ სტანდარტებს ახლო ადამიანებისთვის, ადამიანური სრულყოფილების მოლოდინი და სხვათა მუდმივი შეფასება. ეს წარმოქმნის სხვათა დადანაშაულებას, ნდობის დეფიციტსა და ხალხის მიმართ მტრულ დამოკიდებულებას. პერფექციონიზმი სამყაროს მიმართ – რწმენა იმისა, რომ ყველაფერი სამყაროში უნდა იყოს „სწორად“, აკურატულად, რომ ყველა საყოველთაო პრობლემას უნდა ჰქონდეს სწორი და დროული გადაწყვეტილება. სოციალურ გარემოზე გათვალისწინებული პერფექციონიზმი – სწრაფვა შეესაბამებოდეს სხვათა სტანდარტებსა და მოლოდინებს. ამაში გამოიხატება ის, რომ ხალხი ხშირად თავიანთ მოლოდინებში არარეალისტულნი არიან, მკაცრად აფასებენ და ინდივიდს წნეხის ქვეშ აქცევენ, რათა ის სრულყოფილი გახდეს. პერფექციონიზმს აქვს როგორც პოზიტიური ასევე ნეგატიური ასპექტები. პერფექციონიზმის პოზიტიური ასპექტები: პერფექციონიზმმა შეიძება ადამიანების მოუტანოს დიდი წარმატება. პერფექციონიზმი აჩენს ისეთი მოტივაციას, რომლითაც წინ აღუდგები ყველა პრობლემას და წინაღობას. ადაპტურ პერფექციონისტებს აქვთ საქმის გადადების დაბალი მაჩვენებელი, ვიდრე არაპერფექციონისტებს. პერფექციონიზმის ადაპტური ფორმა მიჩნეულია, როგორც პოზიტიური პიროვნული მახასიათებელი. ადაპტური პერფექციონიზმი შეიცავს ორგანიზებულ და გეგმაზომიერ მოქმედებას, მუდმივ ლტოლვას რომ იყო საუკეთესო და სხვადასხვა საკითხებისადმი გონივრულად მიდგომას, წვრილმან დეტალებზე ყურადღების მიქცევას, თავგანწირვას და შეუპოვრებას, ეს მახასიათებლები აჩენს მაღალ თვითშეფასებას და დაბალ კრიტიკას და ნეგატივიზმს. პერფექციონიზმის ნეგატიური ასპექტები: პერფექციონიზმი შეიძლება იყოს ზიანის მომტანი. ნევროტული პერფექციონისტები გრძნობენ მუდმივ წნეხს რომ მიაღწიონ თავიანთ უმაღლეს სტანდარტებს. ეს წნეხი ბადებს კოგნიტურ დისონანსს და ადამიანს არ შეუძლია თავისი მოლოდინების თანხვედრა. ნაკლებადაპტური პერფექციონისტები აჩვენებენ მაღალ სოციალურ დაძაბულობას და შფოთვას, რაც ასახავს მათ არაადეკვატურ გრძნობებს და დაბალ თვითშეფასებას. ნევროტული პერფექციონიზმისდაძლევა შესაძლებელია რამდენიმე რეკომენდაციის შესრულებით: მიეცით თავს უფლება, იყოთ ზოგჯერ „არასრულყოფილი“რაიმე საქმიანობებში. 
  გაიაზრეთ, რომ დღეს დასრულებული არასრულყოფილი სამუშაო უკეთესია სრულყოფილ, მაგრამ ყოველ ჯერზე გადადებულ სამუშაოზე. თუ გეშინიათ რაიმე საქმიანობის დაწყება, შეეკითხეთ თავს, რა მოხდება ისეთი საშინელი, თუ არ გამომივა? თუ არაფერი ცუდი თავში არ მოგდით, ესე იგი შიშიც გაუმართლებელია. მიეცით თავს უფლება , დაუშვათ დღეში 3 შეცდომა. შეცდომებისგან არავინ არის დაცული, არც კრიტიკისგან. მაგრამ შეხედეთ კრიტიკას სხვა კუთხით: თუ გაკრიტიკებენ, ესე იგი სჯერათ, რომ თქვენ უკეთესადაც შეგიძლიათ ამოცანის შერულება. ისწავლეთ გამოყოთ მნიშვნელოვანი უმნიშვნელოსგან. ნუ ჩაიციკლებით დეტალების შესრულებაზე.
მასალა მოამზადა:  მართა ჩაგუნავამ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
სრულად ნახვა
ბიზნესიფსიქოლოგია

მაღალინტელექტუალური ადამიანების 8 განსაკუთრებული ნიშანი

1.მაღალინტელექტუალური ადამიანები ადვილად ადაპტირდებიან.

ცოტა ხნის წინ ჩატარებულმა ფსიქოლოგიურმა კვლევამ დაადასტურა, რომ ჭკვიანი ადამიანი ან ცვლის ქცევის მოდელს, რათა იყოს უფრო ეფექტური ახალ შექმნილ გარემოებებში, ან თავად ცვლის ამ გარემოებებს.

2.მათ ესმით, რომ ბევრი რამ არ იციან.

ჯიმი ვაინერის აზრით, ყველაზე ჭკვიანი ადამიანები ადვილად აღიარებენ იმას, რომ რაღაც არ იციან. მის დაკვირვებას ადასტურებს ჯასტინ კრიუგერისა და დევიდ დანინგის კლასიკური კვლევა. მასში ნათქვამია, რომ ნაკლებად ინტელექტუალური ადამიანები მიდრეკილები არიან გადააფასონ საკუთარი გონებრივი შესაძლებლობები.

3.მათ  აქვთ ცოდნის უდიდესი წყურვილი.

როგორც დიდ ბრიტანეთში ნახევარი საუკუნის მანძილზე ჩატარებულმა მეცნიერულმა ექსპერიმენტმა აჩვენა, მათ, ვინც ბრწყინვალედ აბარებდა ტესტებს 11 წლის ასაკში, 50 წლის ასაკშიც შეინარჩუნეს ცნობისმოყვარეობა.

4.მათ აქვთ ფართო ხედვა და გახსნილები არიან ყველაფერი ახლისთვის.

ფსიქოლოგები ამტკიცებენ, რომ გახსნილი ადამიანები, ანუ ისინი, ვინც ეძებენ ალტერნატიულ აზრს და მიუკერძოებლად წონიან ყველა ფაქტს, ჩვეულებრივ მაღალ ქულას ინტელექტუალურ ტესტებში იღებენ. ამავე დროს, ჭკვიანი ადამიანები სიფრთხილით ეკიდებიან ახალ იდეებსა და პერსპექტივებს.

5. მათ უყვართ მარტოობა.

რიჩარდ ჰი მიიჩნევს, რომ მაღალინტელექტუალური ადამიანები – ინდივიდუალისტები არიან. ცოტა ხნის წინ ჩატარებული კვლევების შედეგად, ჭკვიანი ადამიანები ნაკლებ სიამოვნებას იღებენ მეგობრული ურთიერთობებისგან.

6.მათ აქვთ თვითკონტროლის მაღალი დონე.

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს კავშირი თვითკონტროლსა და ინტელექტს შორის. 2009 წელს ჩატარებული მეცნიერული ექსპერიმენტის დროს მონაწილეებს შესთავაზეს აერჩიათ ფინანსური ანაზღაურება. შედეგების თანახმად, მაღალ ანაზღაურებას უპირატესობა მიანიჭეს თვითკონტროლის მაღალი დონის მქონე მონაწილეებმა.

7.მათ აქვთ იუმორის კარგი გრძნობა.

ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ადამიანები, რომლებიც უწერდნენ კომიქსებს უფრო სასაცილო წარწერებს, ფლობდნენ ვერბალური ინტელექტის უფრო მაღალ დონეს. სხვა კვლევის შედეგების მიხედვით, ვერბალური ინტელექტის მაღალ დონეს ფლობდნენ პროფესიონალური კომიკოსები.

8.ისინი მგრძნობიარეები არიან სხვა ადამიანების მიმართ.

ჭკვიანი ადამიანები გრძნობენ, რას ფიქრობენ ან გრძნობენ სხვა ადამიანები. მაღალი ემოციური ინტელექტის ადამიანებს უყვართ ახალი ნაცნობობა. მათ აინტერესებთ მათთან ურთიერთობა და ბევრი ახალი ამბის გაგება.

 

წყარო: http://www.businessinsider.com/

მასალა მოამზადა: ციცი კიკვაძემ

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინაფსიქოლოგია

დეპრესია ტვინის ქსელს ცვლის

მეცნიერებმა დეპრესიასა და ტვინის თეთრი მატერიის სტრუქტურას შორის კავშირი დაადგინეს.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ იმ შემთხვევაში, თუკი დადგინდება, რა ზეგავლენას ახდენს თეთრი მატერიის ცვლილებები განწყობასა და მღელვარებაზე, კვლევამ შესაძლოა დიდი როლი ითამაშოს დეპრესიის სამკურნალო და სამართავი ახალი გზების მოძიებაში.
ბრიტანეთის ედინბურგის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა დიდი ბრიტანეთის ბიობანკის მონაცემთა ბაზიდან 3,461 მოზარდის მონაცემებს გადახედეს და განაცხადეს, რომ დიდი ნიმუშს ზომა დამაჯერებლობას მატებს კვლევის შედეგებს.
ტვინის თეთრი მატერიის განლაგების გამოსახულების მისაღებად დიფუზიური ტენზორის ტექნოლოგია გამოიყენეს, რომელიც მაგნიტურ რეზონანსულ გამოსახულებას (MRI) ეყრდნობა და მეცნიერებს ტვინის ბოჭკოების გაცილებით უფრო დეტალურად მოდელირების საშუალებას აძლევს, ვიდრე ამას აქამდე ახერხებდნენ.
გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ თეთრი მატერიის მთლიანობა – თეთრი ნივთიერების ხარისხი – შემცირებული იყო იმ ადამიანებში, რომლებმაც დეპრესიის სიმპტომები გამოავლინეს, ხოლო იმ პაციენტებში, რომლებსაც ეს სიმპტომები არ ჰქონდათ, თეთრი მატერიის მთლიანობა ნორმაში ჰქონდათ.
საბოლოო ჯამში, კვლევამ შეიძლება დეპრესიის რისკის პროგნოზირების და იმის უკეთ გაგების ახალი გზები გამოძებნოს, თუ როგორ იცავს თეთრი მატერია დეპრესიისგან.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის თანახმად, მსოფლიოში სხვადასხვა ასაკის 300 მილიონზე მეტ ადამიანს დეპრესიისგან გამოწვეული პრობლემები აწუხებს. დეპრესია უუნარობის ერთ-ერთ წამყვან მიზეზად აღიარეს.
მეცნიერები დეპრესიასა და ტვინის ქსელს შორის ურთიერთობების გამოსახვას ცდილობენ. განვითარებაში ერთი ინოვაციური მკურნალობა იყენებს მაგნიტურ პულსს, რათა შეცვალოს ტვინის სქემები და მათი ურთიერთქმედება.
ამავე დროს ტვინის კონკრეტული ნაწილები ასევე დაკავშირებულია დეპრესიასთან დაკავშირებულ პრობლემებთან – გასულ წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ მარცხისა და დაბალი თვითშეფასების გრძნობები დაკავშირებულია ორბიფროტალური ქერქის ფუნქციონირებასთან, რომელიც უზრუნველყოფს სენსორულ ინტეგრაციას, მოლოდინსა და გადაწყვეტილების მიღებას.
ექსპერტები მიიჩევენ, რომ კვლევა დეპრესიის ტვინზე ზეგავლენის ამოცნობის თვალსაზრისით მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაწილია. დეპრესიის განკურნების გზის პოვნა გადაუდებელი აუცილებლობაა, ამისთვის კი, უპირველეს ყოვლისა, მისი მექანიზმის შესწავლაა საჭირო.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაფსიქოლოგია

ტემპერამენტი და ოთხი სხვადასხვა ტიპის ადამიანი

ტემპერამენტის მიხედვით განასხვავებენ ოთხი ტიპის ადამიანებს:

სანგვინიკური  ტიპის ადამიანი მოძრავი, ცოცხალი, ემოცური და მგრძნობიარეა. გამოირჩევა უდარდელობითა და ხალისიანობით. ახასიათებს მოქმედების სისწრაფე, ემოციების თავშეუკავებელი გამოხატვა და ჟესტიკულაცია.  სანგვინიკებს შუძლიათ ცხოვრებაში დაინახვონ უფრო მეტი პოზიტიური, ვიდრე ნეგატიური.

ქოლერიკული ტიპის ადამიანები ფეთქებადი და ფიცხი ხასიათის  პიროვნებები არიან. ახასიათებთ სწრაფი მოძრაობები, ემოციური აღგზნებადობა, მტკიცე და ხანგრძლივი გრძნობები. გამოირჩევიან მბრძანებლობით, არ უყვართ მორჩილება და ადვილად ბრაზდებიან. სანგვინიკური ტიპებისგან განსხვავებით, ქოლერიკული ტემპერამენტის ადამიანები ცხოვრებაში უფრო მეტ ცუდს ხედავენ,  ვიდრე კარგს.

ფლეგმატიკური  ტემპერამენტი ადამიანებს ახასიათებთ დინჯი, აუჩქარებელი მოძრაობები. არიან გულცივები და გულგრილები, რომლებიც გარეგნულად გრძნობებს არ გამოხატავენ. იშვიათად ბრაზდებიამ, თუმცა გაბრაზების შემთხვევაში, ძნელად წყნარდებიან. მიდრეკილები არიან დადებითი, სასიამოვნო ემოციებისაკენ.

მელანქოლოკური  ტემპერამენტის ადამიანებს ახასიათებთ აუჩქარებელი, დინჯი, მოდუნებული მოძრაობები. გრძნობების გარეგან გამოხატვაში არიან თავშეკავებულნი. ძირითადად, განწყობილი არიან პესიმისტურად, რადგან ცხოვრებისგან უფრო მეტ ცუდს მოელიან. ამ ტიპის ადამიანები უფრო მეტად ჩაკეტლები არიან და ეტანებიან მარტოობას. არ უყვართ სხვებთან კონტაქტი და მიდრეკილნი არიან უსიამოვნო გრძნობებისადმი.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ფსიქოლოგია

რა გვიშლის ხელს ბედნიერებაში?

    კაცობრიობა ჩაფლულია წუხილის მორევში. ჩვენ გარშემო უამრავი ადამიანი იტანჯება წარსულის ტრავმით, ყოველდღიური წვრილმანებით, ეკონომიკური მდგომარეობითა და სხვა მრავალი პრობლემით. ამ ყველაფერს ემატება მომავალზე წუხილი და უიმედობის განცდა, ეს კი აწმყოს გვართმევს და თანდათან ჩვენი შინაგანი ძალებიც სუსტდება. ამის გამო ინდივიდი სრულ ქაოსში იმყოფება და  ბურუსიდან გამოსვლას ვერ ახერხებს. ცხოვრება ტანჯვად ეჩვენება და მისი მარცხის მთავარი მიზეზიც ესაა.

თქვენი დღევანდელი მდგომარეობა შეიძლება არახელსაყრელი იყოს, მაგრამ ასეთად არ დარჩება, თუ გადაწყვეტთ, რომ დაუყოვნებლივ გჭირდებათ ცვლილებები. იმის გაცნობიერება, რომ შეგწევთ ძალა თქვენი ცხოვრების უკეთესობისაკენ შეცვლისა, წარმატების პირველი ნაბიჯია. ადამიანი თვითონ არის თავისი ბედნიერებისა და უბედურების მჭედელი. უსამართლობაა ყველაფერი გარე სამყაროს დავაბრალოთ, რადგან წარუმატებლობა ჩვენს შიგნით მწიფდება. მოვლენების საწყისი – აზრია, რომლის ხილული გამოვლინება ისაა, რასაც ვაკეთებთ. ჩვენი აზრები თუ მოტივაციას გვიქმნის დასახულ მიზანს მივაღწევთ, ხოლო თუ პასიურობისაკენ გვიბიძგებს ვერასოდეს გავიმარჯვებთ. ამ ყველაფრის გაკონტროლება შესაძლებელია, მთავარია იმის გააზრება, რომ თითოეული ადამიანის ფიქრების შედეგი მისი დღევანდელი ცხოვრებაა. პიროვნებას, რომლის გონებაშიც ყველაფერი ტრაგიკულად აღიქმება, სამყაროც ასეთი წარმოუდგენია. ადამიანის ცხოვრებისეული პირობები მჭიდროდ დაკავშირებულნი არიან მის შინაგან მდგომარეობასთან. თუმცა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ გარე პირობებმა შეიძლება სრულფასოვნად გახსნან მისი ხასიათი. მაგრამ  გარემოებები ძალიან ახლოს არიან დაკავშირებულნი მენტალურ პროცესებთან. აზრებმა, რომლებიც ხასიათის ნაწილად იქცნენ, პიროვნების ამჟამინდელი მდგომარეობა ჩამოაყალიბეს. ადამიანი ცხოვრებისეული წნეხის ქვეშ იქამდე  რჩება, სანამ სჯერა, რომ ყველაფერს შემთხვევითობა ან გარემოებები განაპირობებს. ასეთი განწყობა, ფაქტობრივად, გამორიცხავს მიზნისაკენ სწრაფვას და ინდივიდი აღარ იყენებს ძალებს ცოხვრების გასაუმჯობესებლად. ამასობაში უამრავ ნეგატიურ საკითხებზე იწყებს ფიქრს და წარმოსახვის უნარსაც მოიხმარს, შემდეგ კი მისი წარმოდგენელი სურათები ცოცხლდება და ერთ დღესაც მის პირისპირ აღმოჩნდება. ზოგი ამას ინტუიიცით და ბედისწერით ხსნის. გამორიცხავენ იმას, რომ თავად გამოიწვიეს უსიამოვნებები ნეგატიურზე ფიქრით. ცხოვრების ამ წესს მიჩვეულნი  მუდმივ დაძაბულობაში  იმყოფებიან. თავიანთი აკვიატებული იდეებით კი კვლავ უარყოფით მოვლენებს ეჯახებიან. სამწუხაროდ, ვერც ასეთი ნათელი მაგალითი ვერ არწმუნებს ადამიანს, რომ ბრალეულობა მხოლოდ მასშია. გარე პირობების ცვლილება დამოკიდებულია გონებრივ ცვლილებებზე. თუ პიროვნება აზროვნების ჭეშმარიტ ძალას დაინახავს, ის მაშინვე დაიწყებს ნეგატიური ფიქრების ტრანსფორმაციას. ამაზე მთელი რწმენითა და ენერგეტიკით მუშაობა ყველაფერს სასიკეთოდ წარმართავს. ცხოვრების სტილის კორექცია, მიმართული უნდა იყოს წარმატებისა და ბედნიერების მოპოვებისაკენ. ეს არ გულისხმობს სიძნელის არ არსებობას. ცხოვრების ბილიკებზე ხშირად მივადგებით რთულ ამოცანებს, საჭიროა სათანადო ძალები გამოვიმუშავოთ, რათა გადავლახოთ ისინი და მოვიპოვოთ ცოდნა გამოცდილებაზე დაყრდნობით. ბედნიერების შეგრძნება შესაძლებელია ყოველ წუთს ერთი უბრალო პრინციპით – იყო მადლიერი ყველაფრით, რაც გაგაჩნია. ეს შეიძლება იყოს სიყვარული, ოჯახი, კარიერა, მატერიალური მდგომარეობა და მრავალი სხვა. ადამიანმა უნდა აღმოაჩინოს საკუთარ თავში ისეთი რამ, რაც მას სიმშვიდეს მოგვრის. დაფიქრდით საკუთარ შესაძლებლობებზე, თუ აქამდე არ იცოდით თქვენი ტალანტის შესახებ, აღმოაჩინეთ ის და შეცვალეთ თქვენი ცხოვრება.

ყოველდღიურობის დინამიკის გამო ბევრ რამეს ყურადღებას არ ვაქცევთ. ნეგატიური ინფორმაციის მოზღვავება, აღქმა და მისი გადამუშავება დიდ ენერგიას გვართმევს. ხშირად ამის გამო დრო აღარ გვრჩება ისეთ მნიშვნელოვან საკითხზე ფიქრისათვის, როგორიცაა, ჩვენი შინაგანი სამყარო. მართალია, საკუთარი თავის შეცნობა რთული ფენომენია, მაგრამ ცხოვრების გაუმჯობესებისათვის აუცილებელი წინაპირობაა. არცერთ სულიერს არ შესწევს იმის ძალა, რომ ზეგავლენა მოახდინოს სამყაროს კანონებზე. განაახლოს ან შეცვალოს იგი, არამედ ადამიანს შეუძლია მისი აღმოჩენა და გაგება. მან თავისი არსებობა უნდა მიუსადაგოს მარადიულ კანონზომიერებებს. მხოლოდ ამ გზით მოიპოვებს იგი სულიერ სიმშვიდეს. ინდივიდუუმი ამ ფაქტს ვერ შეცვლის, მაგრამ მას შეუძლია შეცვალოს საკუთარი ჩვევები, რომლებიც ხელს უშლის მის განვითარებას, როგორც მენტალურად ასევე მატერიალურად. ჩვევისა და მიზიდულობის კანონის მუშაობის უგულვებელყოფა კაცობრიობის ტანჯვის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია. ჩვევის ბუნების თავისებურება ასეთია – დროთა განმავლობაში იგი გაუცნობიერებელი ხდება და მისი მოქმედებაც სუბიექტის ძალისხმევის გარეშე მეორდება. მიუხედავად ადამიანის სურვილისა, ჩვევა შესაძლოა მთლიანად დაეუფლოს მას.  მაგალითად, თუ სიზარმაცე დაიპყრობს ხასიათს და უმოქმედობას მიაჩვევს ინდივიდს, სავარაუდოდ, ის ვერასოდეს შეძლებს ბატონობას საკუთარ თავზე. მისი სურვილები ვერ განხორციელდება, ვინაიდან ამ ჩვევით შეპყრობილი ადამიანი პასიურია… ის ვერ მიუახლოვდება მიზანს, რადგან შინაგანი ძალები დასუსტებულია. ასეთ მდგომარეობაში მყოფი, ვერ ახერხებს პრიორიტეტების სწორად დალაგებას. რადგან მისი სხეული მუდმივად უმოქმედობას ირჩევს. სიჯიუტე- ასევე აფერხებს ადამიანის განწყობას. სუბიექტს შესაძლოა ჰქონდეს რაღაც სურვილი, მაგრამ უმნიშვნელო საბაბის გამო, იგი შეიძლება დათრგუნოს მისმა აზრებმა.  ეს მავნე  ჩვევები ადამიანს მუდმივად აყოვნებს და ხელს უშლის ბედნიერებაში. ამ შემთხვევაში ნათლად ჩანს, რომ ვერც ერთი გარემოება ვერ დააზარალებს ადამიანს ისე, როგორც მისი შინაგანი იმპულსები. ვინაიდან ყველა  ემორჩილება საკუთარ კარგსა თუ ცუდ ჩვევებს. გამოსავალი ისაა, რომ ინდივიდმა ეს ჭეშმარიტება დაინახოს და მყისიერად დაიწყოს საკუთარ თავთან მუშაობა. როდესაც რაღაც ფაქტორები ხელს გვიშლიან მიზნის მიღწევაში, იწყება ფრუსტრაცია და ადამიანი უკიდურესად დათრგუნულია. ამას შეიძლება მოჰყვეს აგრესიის განვითარება, რომელიც კიდევ უფრო დააზარალებს სუბიექტს.

არსებობს აზრები, რომლებიც ადამიანს ამონებენ. როდესაც ის კონკრეტულ საკითხზე ფიქრობს და წინასწარ არწმუნებს თავს, რომ არ გაუმართლებს და ყველაფერს ცუდი დასასრული ექნება დიდი ალბათობით, სწორედ ასე მოხდება. მიზიდულობის კანონი არ არჩევს ცუდსა და კარგ ფიქრებს. მისი მუშაობის მექანიზმი ორივე შემთხვევაში ერთნაირია. მაშინ, როდესაც ინდივიდი ამხნევებს საკუთარ თავს და უწინასწარმეტყველებს წარმატებას, რა თქმა უნდა, ერთ დღესაც დასახულ მიზანს მიაღწევს. ასე, რომ უნდა გათავისუფლდეთ მავნე ჩვევებისა და აზრებისაგან.  პირველ ეტაპზე ისინი საკუთარ თავში ყალიბდებიან და შემდეგ ხელს გვიშლიან იმაში, რომ სრულფასოვნად ვიცხოვროთ.

მოსახლეობა ყოველდღიურად იტანჯება დაავადებებით. სამწუხაროდ, უმეტეს შემთხვევებში, ინდივიდუუმი თავად აყენებს ზიანს საკუთარ ჯანმრთელობას. რასაკვირველია, ამით იმის თქმა არ მსურს, რომ ფიზიკურ მიზეზებს არ აქვთ კავშირი დაავადებებთან. არამედ ყურადღება მინდა გავამახვილო ფიქრების ძალასა და ეფექტურობაზე. ადამიანის, ნეგატიური განწყობა  აისახება თავის ჯანმრთელობაზე. ისევე როგორც, სხვა დანარჩენ სიტუაციებში ამ დროსაც, დიდი წვლილი ენიჭება ფიქრებსა და წარმოდგენილ სურათებს. პათოფობიით არაერთი ადამიანია შეპყრობილი. მათ მუდმივად აქვთ ავად გახდომის შიში. ამგვარ მდგომარეობაში ისინი თავიანთ ორგანიზმს ამზადებენ პრობლემისათვის და იზიდავენ შეუძლოდ ყოფნას. მათი ასეთი აკვიატება ხშირად რელობად იქცევა და ადამიანი მართლაც ავადდება წინასწარ ნაფიქრი დაავადებით. იგივე შეიძლება ითქვას თანატოტროპიზმზე, რომლის დროსაც ინდივიდს აჩემებული აქვს, რომ რომელიმე კონკრეტული  სნეულებით მოკვდება. ავადმყოფური გონება გაცილებით დიდი პრობლემაა ვიდრე ავადმყოფი სხეულის ქონა. თუ ადამიანი გონებრივად საღად აზროვნებს დიდია იმის ალბათობა, რომ თავისი ჯანმრთელობის პრობლემა დაძლიოს და განიკურნოს. ფიქრებისა და განწყობის დახმარებით შეუძლებელი არაფერია. იმის მრავალჯერ წარმოდგენა, თუ, როგორ დგება ლოგინს მიჯაჭვული ადამიანი და გადაადგილდება, თავის შედეგს გამოიღებს. ოპტიმისტური განწყობა ყოველთვის შეცვლის ცუდს კარგით. რწმენისა და აზრების მნიშვნელობას ადასტურებს პლაცებოს ეფექტიც. რომლის დროსაც პაციენტი ყოველგვარი სამკურნალო ნივთიერებების გარეშე იკურნება. მთავარი წამალი რწმენაა. სუბიექტს სწამს, რომ  კონკრეტული პრეპარატით გამოჯანმრთელდება. რომელიც მხოლოდ ვიზუალურად ჰგავს მედიკამენტს და შემადგენლობაში არანაირი წამლის შემცველი ნივთიერება არ ურევია.

ადამიანი საკუთარი აზრების ერთობლიობაა. ჩვენი ცხოვრება ჩვენივე ფიქრების უშუალო შედეგია.  თქვენი ფიქრები თქვენსავე ცხოვრებას უკეთესობისაკენ წარმართავს და ასევე გამოიწვევს რეგრესს. გააჩნია, თქვენ რომელ მათგანს მიანიჭებთ უპირატესობას. მომავალი თქვენ ხელშია. შეინარჩუნეთ ამაღლებული განწყობა და ნუ მიაყენებთ ზიანს თქვენს ყოველდღიურობას, ხასიათსა და ჯანმრთელობას. გაანალიზეთ რა გიშლით ხელს მშვიდად ყოფნაში. ტანჯვის დამარცხება იწყება მიზეზთა გაცნობიერებით, ამას მოჰყვება სრული დაძლევა. რასაც ბუდამ კარმის მიზეზშედეგრობრივი კავშირის დანგრევა უწოდა.

 

ავტორი: მედეა გელდიაშვილი

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ფსიქოლოგია

რა სასარგებლო თვისებები აქვს ჩახუტებას?

  ფსიქოლოგები ხშირად ამბობენ, რომ თანამედროვე ადამიანებს ფიზიკური სიახლოვის დეფიციტი აქვთ (ჩასახუტებელი ობიექტი შეიძლება იყოს მეორე ადამიანი ან სულაც – ცხოველი – ძაღლი, კატა, ცხენი..). ასეთი კონტაქტის არარსებობას ადამიანები იქამდე მიჰყავს, რომ ისინი საკუთარ თავში იკეტებიან, კარგავენ კაცობრიობასთან სიახლოვის და რეალობის შეგრძნებას. არსებობს ტვინში ისეთი ზონა, რომელიც აქტიურად მუშაობს ადამიანის კანზე შეხების შედეგად.

ჩახუტებას სიხარული მოაქვს და გვეხმარება როგორც ფსიქოლოგიურად, ასევე ფიზიკურად. ჩახუტება იმუნურ სისტემას აძლიერებს; არეგულირებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემას; აწესრიგებს ძილს; მატებს ძალასა და ენერგიას; აახალგაზრდავებს; ხსნის დაძაბულობას; აუმჯობესებს ოქსიტოოცინის რაოდენობას (ჰორმონის, რომელიც ხსნის დეპრესიას) და ამცირებს არტერიულ წნევას, აქედან გამომდინარე, ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს; აუმჯობესებს ჰემოგლობინის დონეს, რომელიც ამაგრებს მთელ ორგანიზმს, აძლიერებს იმუნიტეტს და აჩქარებს სწრაფად გამოჯანმრთელებას დაავადებათაგან; აძლიერებს თვითშეფასებას; გვმუხტავს დადებითი ემოციებით; აღმოფხვრის ჩვენგან შინაგან შიშებს, დეპრესიას, მარტოობას; ძველ აღმოსავლურ მწერლობაში საყვარელ ადამიანთან ჩახუტება ერთ-ერთ უმნიშნელოვანეს ქმედებად არის აღწერილი, რომელსაც სამკურნალო და გამაახალგაზრდავებელი ეფექტი აქვს.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ფსიქოლოგია

აღზრდის მნიშვნელობა ბავშვთა ფსიქოლოგიის მიხედვით

    ბავშვთა ფსიქოლოგია ყოველთვის ინტერესის საგანი გახლდათ. თანამედროვე საზოგადოებაში ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხია. შვილის აღზრდის მექანიზმით მშობელი აუცილებლად უნდა იყოს დაინტერესებული. ერთ-ერთი უდიდესი პრობლემა მოზრდილი ადამიანის უვიცობაა. ისინი არ ფლობენ ინფორმაციას საკუთარი ფსიქოლოგიის შესახებ. ემოციებისა და გრძნობების ღრმად შეცნობა რთულ ამოცანად ეჩვენებათ.  სულის არ ცნობის შემთხვევაში ორმაგად რთულია ბავშვის ცნობიერის და არაცნობიერის შესწავლა. შესაბამისად ასეთ ვითარებაში აღზრდის პერიოდს თან ახლავს მთელი რიგი სირთულეები, თუმცა აღსანიშნავია, რომ მშობლების რიცხვი, რომლებთაც  სურთ ფლობდნენ სათანადო ცოდნას, რათა შვილები აღზარდონ სწორი მიდგომით, დღითიდღე იზრდება. ინდივიდუალური ფსიქოლოგიის მიხედვით, ესაა პიროვნებისთვის მიმართულებების მიცემის მცდელობა. სწორედ ამიტომ, განვითარების ზოგადი პრინციპი მდგომარეობს იმაში, რომ ის ეთანხმებოდეს ადამიანის შემდგომი ცხოვრების წესს, იმ რეალობას, რომელსაც ადრე თუ გვიან ინდივიდი შეეჯახება. წინააღმდეგ შემთხვევაში აღსაზრდელისთვის საზოგადოებაში ცხოვრება რთული გამოწვევა იქნება.

ჩვილური ასაკიდანვე ბავშვი განვითარებისთვის იბრძვის. ალფრედ ადლერის თანახმად, გაუცნობიერებლად ეს ბრძოლა დაკავშირებულია მუდმივად არსებულ ღრმა მიზანთან- სრულყოფილების, ძლიერების და გამორჩეულობის ფენომენთან. რომელიც არა მარტო ბავშვობაში არამედ ზრდასრულ ასაკშიც ადამიანის მამოძრავებელი ძალაა. თუმცა ეს სულაც არ გამორიცხავს მარცხის განცდას, რამეთუ ამგვარი ცხოვრებისეული გამოცდილებით ვითარდება პიროვნება. პატარა ფეხის ადგმისთვის დაუღალავად ირჯება, მიუხედავად ბევრი დაცემისა არ ნებდება, რადგან მისი მიზანია გადაადგილდებოდეს ისე, როგორც ეს სხვებს შეუძლიათ. კიდევ ერთი ნათელი მაგალითია ბავშვის სურვილი, რომელსაც სწადია იყოს ზრდასრული, ისევე შეეძლოს ამა თუ იმ საქმის კეთება, როგორც მის რომელიმე ოჯახის წევრს. პატარებისათვის დამახასიათებელია პროტოტიპის ყოლა. ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით შეგვიძლია ასე განვმარტოთ- კონკრეტული ადამიანის ამოჩემება ან, თუნდაც, გამორჩევა და მისნაირად ყოფნის სურვილი. ამ დროს ხდება მიზნების დასახვა რომელიმე პროტოტიპის გათვალისწინებთ. ბავშვი ამ ყველაფერს მეტწილად თამაშის პროცესში ავლენს. ეს ხომ მათი სურვილების და მოთხოვნილებების მთავარი ინდიკატორია. გართობის პროცესში ისინი მთელ თავიანთ იმჟამინდელ სურვილებს გვაცნობენ. ასე და ამგვარად თამაშის პრინციპი იმაზე უფრო ღრმაა ვიდრე წარმოგვიდგენია. ის ბავშვის ფსიქიკურ განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს. მოზრდილების ქცევა მათთვის ნიმუში ხდება, რის შემდეგაც თავიანთ რეალობას ქმნიან. ამ დროს ვითარდება ბავშვის ფანტაზიის უნარი, რომლის საშუალებითაც ამა თუ იმ იდეას ანხორციელებს.  თვალსაჩინოა, თუ როგორი დაკვივრვება მართებს აღმზრდელს პატარასთან მიმართებაში. ზრდასრული ადამიანის ქმედებები მათ თანდასწრებით, როგორც წესი მომავალში დიდ მნიშვნელობას იძენს.  შეცდომაა, როდესაც ადამიანებს ჰგონიათ, რომ ბავშვები რომელიმე მათ ქმედებას არ დააკვირდებიან და არ აითვისებენ, უყურადღებოდ დატოვებენ და უმნიშვნელოდ ჩაივლის. არაფერია ისეთი, რაც აღსაზრდელთან მიმართებით უკვალოდ გაქრება და წლების შემდეგ არ გამომჟღავნდება. გაუცნობიერებელი საქციელები დიდების მხრიდან  პიროვნების მთავარი პრობლემა აღმოჩნდება ხოლმე. რომელიც ვლინდება რაიმე წარუმატებლობის შემთხვევაში ან არასრულფასოვნების კომპქლექსის სახით. ეს ყველაფერი კი ადრეული წლებიდან იღებს სათავეს.

ფსიქოლოგიურად განვითარების დროს, ბავშვი უამრავ დაბრკოლებას ეჯახება. ამ დროს სავსებით შესაძლებელია მისი სოცილაური გრძნობა დამახინჯდეს. არსებობენ ბავშვები, რომლებიც ზედმეტად მკაცრად აღიზარდნენ და მეორე კატეგორია, რომლებიც მეტისმეტად განებივრებულნი იყვნენ. ორივე სიტუაცია არასრულფასოვნების კომპლექსის გამომწვევია.

მკაცრი აღმზრდელობის მეთოდი ბავშვს იზოლირებულს ხდის თანატოლებისგან. მათ მუდმივად ცუდის მოლოდინი აქვთ და, შესაბამისად, უჭირთ ცვალებად გარემოში ადაპტირება. ვინაიდან ისინი ხშირად იმსახურებდნენ დასჯას სხვადასხვა ქმედების გამო, მშობლებისგან ჰქონდათ აკრძალვების მთელი დასტა. დასჯა, როგორც წესი ორიენტირებულია არასასურველი ქცევის არა ძირეულად აღმოფხვრისაკენ, არამედ დროებით შეჩერებისაკენ. უკეთესი იქნება თუ პატარას ავუხსნით რაიმე კონკრეტული ქმედების მნიშვნელობას და ჰუმანურობას გამოვიჩენთ. მაგალითად, თუ ბავშვი უცენზურო სიტყვის გამო ისჯება, არაა გამორიცხული, რომ ისევ იგივე ლექსიკონს გამოიყენებს ემოციების გამოსახატავათ. ეს მეთოდი ხელს უშლის მას, რომ დაფიქრდეს სიტუაციაზე, რის გამოც უარყოფითი მოპყრობა დაიმსახურა. შეიძლება იგივე არ გაიმეოროს სასჯელის შიშის გამო, სიფრთხილე გამოიჩინოს, მაგრამ ვერ გაანალიზებს საკუთარ ქმედებას. მკაცრ რეჟიმში აღზრდილებს  აკლიათ სითამამე, რადგან ფიქრობენ, რომ, რაც არ უნდა გააკეთონ გაკიცხვას დაიმსახურებენ.  მიაჩნიათ, რომ ყველაფერი ხმის ამოუღებლად უნდა გადალახონ. ძნელი მისახვედრი როდია, რომ მორჩილებისკენ მიდრეკილი ადამიანები საკუთარი თავის რეალიზებას ძნელად ახერხებენ. ახალ გარემოში შიში იპყრობთ, ნაკლებად ან საერთოდ ვერ ადაპტირდებიან ამიტომ საბოლოოდ იზოლირებულად ყოფნას ამჯობინებენ.  ცდილობენ ყველანაირ პრობლემას თავი აარიდონ და ამით წინასწარ დაიზღვიონ თავი, მოსალოდნელი იმედგაცრუებისაგან. მათ თავიანთი შექმნილი სამყარო აქვთ, სადაც არავის შეჭრას არ ისურვებდნენ და  საკუთარ თავთან ჩაკეტილნი არიან. უმჯობესია მშობელმა ზომიერება გამოიჩინოს და არ შეზღუდოს შვილის უნარები, არ ჩაუნერგოს მუდმივი შიში და იმედგაცრუების განცდა. არ გვაქვს უფლება პატარა ადამიანებს საკუთარი თავის რწმენა წავართვათ. ასეთი წინდაუხედავობით მათ მომავალს საფრთხეს ვუქმნით.

განებივრებული ბავშვები უფროსებისაგან უარს იშვიათად იღებენ. მათთვის დაბრკოლებები ნაკლებად არსებობს, რადგან ყველაფერი უსრულდებათ სხვისი ძალებით. მშობლები მათ ზედმეტს არაფერს სთხოვენ და ამით პასიურობას აჩვევენ. ამგვარი მიდგომით აღსაზრდელებს ართმევენ იმის შესაძლებლობას, რომ ადრეული წლებიდანვე შეეგუონ ზრდასრულ ასაკში მოსალოდნელ დაბრკოლებებს. ასეთი კატეგორიის ბავშვები არ არიან მომზადებულნი ცხოვრებისათვის. როგორც კი უცხო გარემოში აღმოჩნდებიან თავს დაუცველად გრძნობენ. ეს უკუდურესობა ასევე იწვევს იზოლაციას. რადგან არც ზედმეტად გათამამებულნი არიან მზად სიახლეებისთვის, რაც ხელს უშლის სოციალური მიმართულებების განვითარებას.

განსაკუთრებით საყურადღებოა სკოლამდელი პერიოდი. ამ დროს ბავშვი ფსიქოლოგიურად უნდა მოამზადონ. რადგან მას მოუწევს ახალ სოციალურ გარემოში ყოფნა, რაც  სიმარტივეს სულაც არ წარმოადგენს, რადგან ეს ახალი ცხოვრებისეული გამოცდაა. ამისთვის კი მზადყოფნაა საჭირო.

აღსაზრდელები, რომლებიც თანატოლებთან ურთიერთობას მიჩვეულნი არ არიან, რა თქმა უნდა, რთული იქნება სკოლის პრინციპებთან შეგუება. ეს მათ ფსიქოლოგიაზე იმოქმედებს, რადგან ბავშვები სხვადასხვა პრობლემების წინაშე აღმოჩნდებიან. თამამ და უპირატესობისაკენ მიდრეკილ მოსწავლეებს მუდმივად სხვების დაჩრდილვა და მხოლოდ საკუთარი თავის წარმოჩინება სწადიათ. ეგოცენტრიზმით შეპყრობილნი  შეჯიბრების სურვილით არიან გატაცებულნი. ეს კი ცუდად მოქმედებს სხვა, ნაკლებად თამამ და დაბალი თვითშეფასების მქონე ბავშვებზე. განსაკუთრებით, ამ კატეგორიის აღსაზრდელები განიცდიან დისფორიას და უჭირთ ყოველდღიურ რეალობასთან შეგუება. ისინი თითქმის ვერ ახერხებენ საკუთარი თავის დამკვიდრებას სკოლაში. ეს პრობლემა კი ისევ და ისევ არასწორი აღზრდის შედეგია. ბავშვს, რომელსაც არასოდეს მიუღია შექება და თუ მისი ქმედება სერიოზულად აღქმული არ ყოფილა, როგორ შეეგუება სოციუმს, ან თუ მუდმივად ქება დიდების ცენტრში იყო და მის ყოველ უმნიშვნელო ქმედებას ტაშის კვრით ხვდებოდნენ, როგორ გაუძლებს მარცხს და როგორ გაუმკლავდება პრობლემას? ზომიერება ოქროს შუალედია, რომელსაც მწვავე გართულებები არ მოჰყვება.

მივყვეთ პიროვნების ფსიქოლოგიის მთავარ პრინციპს და მოვამზადოთ ბავშვი მომავლისათვის, რათა ღირსეულად შეძლოს დამოუკიდებელი ცხოვრება, სხვა ადამიანებთან კომუნიკაცია და იცოდეს, რომ დამარცხება გადამწყვეტი არაა, არამედ ახლის დასაწყისია და, რომ ეს ჩვეულებრივი ცხოვრებისეული მოვლენაა.

 

მასალა მოამზადა: მედეა გელდიაშვილმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

 

სრულად ნახვა
საქართველოფსიქოლოგია

მრგვალი მაგიდის შეხვედრა – სოციალიზაციის მნიშვნელობა საზოგადოებაში

1-ელ ივლისს ,,დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრში” ჩატარდა მრგვალი მაგიდის ფორმატის შეხვედრა სოციალიზაციის მნიშვნელობაზე საზოგადოებაში, რომელსაც უძღვებოდნენ ,,დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრის” ფსიქოკლუბის წევრები: ნანა გველესიანი, თამარ ჯიშკარიანი, მართა ჩაგუნავა და ანა ჭიხვარია.

შეხვედრაზე განხიხილეს ისეთი მნიშვნელოვანი საკითხები, როგორიცაა – სოციალიზაციის დეფინიცია, აგენტები, წარმატებული სოციალიზაციის ნიშნები და ამ საკითხის ირგვლივ არსებული პრობლემების პრევენციის გზები.

სოციალიზაცია არის ცხოვრების მანძილზე მიმდინარე პროცესი, რომლითაც ინდივიდის ქცევის პატერნები, ღირებულებები, სტანდარტები, უნარები და განწყობები ისეთ ფორმას იღებს, რომელიც მისაღები იქნება მოცემული საზოგადოებისთვის.

სოციალურ მეცნიერთა უმრავლესობის მიხედვით, სოციალიზაცია, არსებითად, მთელი ცხოვრების განმავლობაში მიმდინარე დასწავლის პროცესია და, უპირველეს ყოვლისა, მოზრდილებისა და ბავშვების ქცევაზე, რწმენებსა და მოქმედებებზე ახდენს გავლენას.

სოციალიზაციის პროცესში მრავალი ადამიანი (ნათესავები, მეგობრები, მასწავლებლები) და ინსტიტუციაა (სკოლები, ღვთის მსახურების ადგილები) ჩართული, რომელთა ზეგავლენის შედეგადაც ითვისებს ინდივიდი სოციალურად მისაღებ ღირებულებებსა და ქცევის სტანდარტებს. თუმცა სოციალიზაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი მარეგულირებელი და განმაპირობებელი თავად ოჯახია. ოჯახის ცნება იცვლება, ვინაიდან დღესდღეობით მრავალი ბავშვი იზრდება ვითარებაში, რომელიც განსხვავდება ოჯახის სტანდარტული — დედა, მამა, და-ძმები — სტრუქტურისგან: ზოგიერთი ბავშვი მარტოხელა მშობლის ოჯახში იზრდება, ზოგი კი — მრავალი თაობისაგან შემდგარ ოჯახში. განურჩევლად ოჯახის კონფიგურაციისა, ის ეხმარება ინდივიდს სხვებზე რეაგირების ძირითადი პატერნების ჩამოყალიბებაში, რომლებიც, თავის მხრივ, სხვა ადამიანებთან დამოკიდებულების ცხოვრებისეული სტილის საფუძველი ხდება.

წარმატებული სოციალიზაცია სამი ფაქტორით: მოლოდინებით, ქცევის ცვლილებით და კონფორმიზისაკენ მისწრაფებით არის განპირობებული. წარმატებული სოციალიზაციის მაგალითად გამოგვადგება სკოლის თანატოლთა ჯგუფი. ბავშვები, რომლებიც ავტორიტეტის მოპოვებას ახერხებენ თანატოლთა შორის, ადგნენ ქცევისა და მოქმედების ნიმუშებს; ყველა დანარჩენი ან ასევე იქცევიან ან მისდამი მიბაძვა სურთ.

სოციალიზაციის აგენტების კონტექსტში განხილულ იქნა მშობელი-შვილის ურთიერთობა ერიკ ერიქსონის ფსიქო-სოციალური განვითარების სტადიების მიხედვით: 1. ნდობა – უნდობლობა (ძუძუმწოვართა ასაკი), როდესაც ბავშვის მოთხოვნილებები დაკმაყოფილებულია, ის ენდობა თავის მზრუნველს და  შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ თავის სიცოცხლეში პირველი კრიზისი გადალახა. 2. ავტონომიურობა – სირცხვილი და ეჭვიანობა (1-2 წლები). – სწორედ ამ ეტაპზე მშობლები ცდილობენ ასწავლონ მათ ღამის ქოთანზე ჯდომა. როდესაც ბავშვს ამ ინტიმურ სფეროში ძალიან ბევრ მოთხოვნას უყენებენ, იგი სირცხვილის და საკუთარი არასრულყოფილების ღრმა გრძნობას განიცდის; 3. ინიციატივა – ბრალეულობის განცდა (3-5 წლები). ამ პერიოდში ბავშვებში შეიმჩნევა მოძრაობა, გადაადგილებებისადმი სწრაფვა, ცნობისმოყვარეობა, ფანტაზიის მუშაობა. 4. შრომისმოყვარეობა – არასრულფასოვნება (უმცროსი სასკოლო ასაკი). ბავშვები სწავლობენ ინდივიდუალური ამოცანების შესრულებას, მაგალითად, კითხვას, ერთად შრომას, ჯგუფში კი – მთელი კლასის მიერ შესრულებულ მოქმედებებში მონაწილეობას. ისინი ამყარებენ ურთიერთობებს მასწავლებლებთან და სხვა ზრდასრულ ადამიანებთან. ბავშვები იწყებენ რეალური ცხოვრებისეული როლებისადმი ინტერესების გამოვლენას. 5. ინდივიდუალობის ჩამოყალიბება (იდენტიფიკაცია) – როლური დიფუზია (სიყმაწვილე). ამ პერიოდში ორ ძირითად ხდომილებას აქვს ადგილი. თავისი ფიზიკური განვითარების შედეგად, ახალგაზრდა ადამიანები ხდებიან ზრდასრულნი და აქტიურ სექსუალურ ლტოლვას განიცდიან; ამავე დროს, მათცხოვრებაში თავისი ადგილის არჩევა უხდებათ.

დამსწრეებმა ასევე განიხილეს საზოგადოების დამოკიდებულება განსხვავებული ჯგუფების მიმართ და დაასახელეს ისეთი პრობლემები, როგორიცაა – სოციუმის მიერ განსხვავებულობის გარიყვა, არმიღება, ემპათიისა და განათლების დეფიციტი.

მრგვალი მაგიდის წევრებმა დაასახელეს მშობლებსა და შვილებს შორის არსებული პრობლემების პრევენციის გზები: მშობელსა და შვილს შორის ჯანსაღი მეგობრული დამოკიდებულება – მშობელი აღიარებს შვილის წარმატებას და ხელს უწყობს მის სრულფასოვან პიროვნებად ჩამოყალიბებაში; ცნობიერების ამაღლება მნიშვნელოვანი საკითხების შესახ – განათლების მიღება – ინფორმაციის გავრცელება/მიღება და ამით უმცირესობის ჯგუფებისადმი ტოლერანტობის გაზრდა; სკოლის მნიშვნელოვანი როლი და პედაგოგის პროფესიონალური დამოკიდებულების აუცილებლობა ბავშვის წარმატებული სოციალიზაციისთვის; განსხვავებული აზრის, ადამიანის, ადამიანთა ჯგუფის მიმართ მიმღებლობის, ემპათიის გაზრდა, მათი , როგორც პიროვნებებად აღქმა და არა გაუფასურება.

შეხვედრას ესწრებოდნენ – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტი – მართა ჩაგუნავა; საქართველოს ანდრია პირველწოდებულის სახელობის უნივერსიტეტის სტუდენტები – სალომე ბოსტოღანაშვილი, ელენე ჩუგოშვილი; ფსიქოლოგი ნინო თოფურია; ფსიქო კლუბის წევრი – თამარ ჯიშკარიანი; ფსიქოლოგი და ფსიქოკლუბის წევრი – ნანა გველესიანი; კავკასიის უნივერსიტეტის სტუდენტები – ანა ჭიხვარია; ფსიქოლოგი ნინო კერესელიძე; ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიზნესის ფაკულტეტის სტუდენტი ნიკა ებრალიძე; საქართველოს ეროვნული უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის ფაკულტეტის სტუდენტი მეგი გიორგობიანი; საქართველოს უნივერსიტეტის სტუდენტი ანი ასათიანი.

 

მასალა მოამზადა: ნინო თოფურიამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებისაქართველოფსიქოლოგია

კავშირი აღზრდის სტილსა და მოზარდის თვითშეფასებას შორის – კვლევა საქართველოში

,,დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრმა”  ჩაატარა კვლევა –  მშობლის აღზრდის სტილის გავლენა ბავშვის თვითშეფასებაზე. გამოყენებულ იქნა როზენბერგის თვითშეფასებისა და ოვჩაროვას აღზრდის სტილის კითხვარები.

კვლევის ფარგლებში გამოიკითხა 150 (ას ორმოცდაათი)  10-დან 17 წლამდე მოზარდი და მათი დედები. მოზარდთაგან 80 იყო მდედრობითი სქესის, ხოლო 70 – მამრობითი სქესის. კვლევსი შედეგად დადგინდა, რომ გამოკითხულთაგან 62 დედას ( 41.3%)  ჰქონდა დემოკრატიული აღზრდის სტილი, 51 დედას ( 34%) ავტორიტარული აღზრდის სტილი და 37 დედას ( 24.7%) ლიბერალური აღზრდის სტილი.

დემოკრატიული აღზრდის სტილი მქონე დედების 38 შვილს ( 61.3%) ჰქონდა მაღალი თვითშეფასება, 24 მოზარდს ( 38.7%) საშუალო თვითშეფასება და არცერთ მათგან არ ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება.

ავტორიტარული აღზრდის სტილი მქონე დედების 7 შვილს ( 13.7%) ჰქონდა მაღალი თვითშეფასება,   29 (56.9%)  მოზარდს საშუალო თვითშეფასება და 15 მოზარდს ( 29.4%)  დაბალი თვითშეფასება.

ლიბერალური აღზრდის სტილი მქონე დედების არცერთ შვილს არ აღმოაჩნდა მაღალი თვითშეფასება, 13 მოზარდს (35%) ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 24 მოზარდს (65 %) დაბალი თვითშეფასება.

დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობლების  15 დედისერთა მოზარდიდან 12 მოზარდს (80%) ჰქონდა მაღალი თვითშფასება, 3 მოზარდ 20% ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და არცერთს დაბალი თვითშფასება.

გამოკითხულთაგან 35 მოზარდი იყო დედისერთა, აქედან 9 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და ამ 9 ბავშვიდან 5 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 4 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 11  დედისერთა ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი და ამ 11 ბავშვიდან 6 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება ხოლო 5 ბავშვს დაბალი. 15 დედისერთა მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და ამ 15 მოზარდიდან 3 ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება , ხოლო 12-ს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 36 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან პირველი, აქედან 7 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და მათგან 5 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება, ხოლო 2 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 36 მოზარდიდან 7 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  4 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 1 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 22 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 10 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 12 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 41 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მეორე, აქედან 9 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და ამ 9 ბავშვიდან 5 მოზარდსჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 4 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 41 მოზარდიდან 18 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  11 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 5 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 14 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 7 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და იმდენივე 7 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 27 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მესამე, აქედან 7 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი  და მათგან  4 მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება ხოლო 3 ბავშვს საშუალო და არცერთს მაღალი. 27 მოზარდიდან 10 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან  5 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 3 ბავშვს დაბალი და 2 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 10 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და მათგან 3 მოზარდს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება და 7 მოზარდს მაღალი თვითშეფასება, არცერთს დაბალი.

გამოკითხულთაგან 11 მოზარდი იყო დედმამიშვილებიდან მეოთხე, აქედან 5 ბავშვის დედას ახასიათებდა ლიბერალური აღზრდის სტილი და ხუთივე მოზარდს ჰქონდა დაბალი თვითშეფასება და არცერთ ბავშვს საშუალო და მაღალი. 11 მოზარდიდან 5 ბავშვს ჰყავდა ავტორიტარული აღზრდის სტილის მშობელი; აქედან 3 ბავშვს ჰქონდა საშუალო თვითშეფასება, 1 ბავშვს დაბალი და 1 ბავშვს მაღალი. დარჩენილ 1 მოზარდს ჰყავდა დემოკრატიული აღზრდის სტილის მშობელი და თავად მოზარდსახასიათებდა საშუალო თვითშეფასება.

კვლევიდან გამომიდინარე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ აღზრდის სტილი დიდწილად განაპირობებს თვითშეფასებას, მაგრამ ასევე მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს რიგითობას ბავშვებში, ვინაიდან მესამე და შემდეგ ბავშვს თვითშეფასება უფრო მაღალი აქვს ვიდრე პირველ შვილს.

 

სრულად ნახვა
1 12 13 14 15 16 20
Page 14 of 20