მედიცინა

ღეროვანი უჯრედების მეცნიერება არის სამედიცინო კვლევის სფერო, რომელიც ჯერჯერობით მხოლოდ დაპირებების დონეზეა. გამოცემა Science Translational Medicine-ის ინფორმაციით,  მსოფლიოს მასშტაბით, მთელი რიგი კლინიკები ბოროტად იყენებენ რეგულაციურ ხარვეზებს და ე.წ. ღეროვანი უჯრედების მკურნალობას ყიდიან ისე, რომ არ გააჩნიათ მტკიცებულება მათი მკურნალობის ეფექტურობის, ან თუნდაც, უსაფრთხოების შესახებ.

ასეთი დაუსაბუთებელი, ლიპოსაქტოგენული მეთოდების გამოყენებით მიღებული უჯრედების პირდაპირ მომხმარებელზე გასული რეკლამირება  არა მარტო პიროვნებების ჯანმრთელოას აყენებს რისკის ქვეშ, არამედ ძირს უთხრის ღეროვან უჯრედებზე დაფუძნებული მკურნალობის ლეგიტიმურ განვითარებას.

ბევრმა აკადემიურმა საზოგადოებამ და პროფესიულმა სამედიცინო ორგანიზაციამ გამოთქვა შეშფოთება ამ უშედეგო და ხშირად ძვირადღირებული უჯრედებული თერაპიების შესახებ. ამის მიუხედავად, ეროვნული მარეგულირებლები, როგორც წესი, მცირედ ან სრულიან არაეფექტური არიან.

რას გვთავაზობს მკურნალობის ეს მეთოდი?

ღეროვანი უჯრედების ასობით კლინიკა ონლაინგანცხადებას ავრცელებს იმის შესახებ, რომ მათ შეძლეს სხვადასხვა დაავადებით დაავადებული პაციენტების განკურნება, მათ შორის, ოსტეოართრიტის, ტკივილის, ზურგის ტვინის დაზიანების, გაფანტული სკლეროზის, დიაბეტისა და უშვილობის.

დამოუკიდებლად დამოწმებული შედეგების წარმოების ნაცვლად, ეს კლინიკები ეყრდნობიან პაციენტების ჩვენებებს ან დაუსაბუთებელ განცხადებებს ,,გაუმჯობესების” შესახებ.

ამგვარად, ეს კლინიკები ჩქმალავენ პაციენტების ჯანმრთელობის რისკებს, რაც ღეროვან უჯრედებზე დაფუძნებუ მკურნალობასთანაა დაკავშირებული.

გარდა პაციენტებისა და მათი ოჯახების მძიმე ფინანსური ტვირთისა, ხშირ შემთხვევაში, არსებობს დაფარული დანახარჯებ, ვინაიდან უშედეგო ღეროვანი უჯრედების თერაპიის შედეგად დაკარგული დრო პაციენტებს დამტკიცებული მედიკამეტების მიღების საშუალებას არ აძლევს.

არასასურველი შედეგების შესახებ ბოლო დროს გავრცელებული უამრავი ინფორმაცია აჩვენებს, რომ დაუმტკიცებელი უჯრედების თერაპიის რისკები ტრივიალური არაა.

აღსანიშნავია, რომ გერმანიის მთავრობამ X-Cell ცენტრი დახურა. იგივე ბედი ეწია Stamina Foundation-ის იტალიის მთავრობისგანაც.

რა არის დამტკიცებული?

დღეისათვის ერთადერთი ცნობილი ღეროვანი უჯრედების მკურნალობის მეთოდი გამოიყენება ძვლის ტვინისაგან, პერიფერიული სისხლისგან (სისხლის უჯრედების კომპონენტები, როგორიცაა წითელი და თეთრი სისხლის უჯრედები და თრომბოციტები) ან ჭიპლარისგან.

ბოლო ნახევარი საუკუნის მანძილზე, ასობით ათასი ლევკემიით, ლიმფომით, მრავლობითი მიელომითა და იშვიათი მემკვიდრეობითი იმუნური და მეტაბოლური დარღვევებით დაავადებული ადამიანის სიცოცხლე შენარჩუნდა.

ქიმიოთერაპიის კონტექსტში სისხლის ღეროვანი უჯრედები სასარგებლოა კიბოსა და აუტოიმუნური დაავადებებისთვის. სხვადასხვა ღეროვანი უჯრედები წარმატებით გამოიყენება რქოვანასა და კანის გადანერგვისას.

ყველა სხვა აპლიკაცია რჩება პრეკლინიკური კვლევის ფაზაში ან მათი კლინიკური კვლევა ახალი დაწყებულია.

პაციენტებმა და მათმა ახლობლებმა უნდა გაითვალისწინონ, რომ მიიღონ გადამზადებული, რეპუტაციის მქონე ჯანდაცვის პროფესიონალისგან, ვინც მათი სამედიცინო ისტორია იციან. ისინი კარგად უნდა დაფიქრდნენ მანამ, სანამ პრაქტიკაში არსებული სტანდარტებისათ ორჯერ უნდა იფიქრონ, თუ ვინმეს სთავაზობს პრაქტიკაში არსებული სტანდარტების მიღმა არსებულ მკურნალობის მეთოდზე დასთანხმდებიან.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერების მიერ ახლახან ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ხანგრძლივი შიმშილობის ციკლი არა მხოლოდ იმუნური სისტემას იცავს დაზიანებისგან, რაც ქიმიოთერაპიის უმთავრეს გვერდით ეფექტს წარმოადგენს, არამედ იმუნური სისტემის რეგენერაციასაც ახდენს, გარდაქმნის რა უმოქმედო ღეროვან უჯრედებს თვით განახლებად ღეროვან უჯრედებად.

ცდა ჩაატარეს როგორც თაგვებზე, ისე ადამიანებზე, მათ შორის, იმ ადამიანებზეც, რომლებსაც ქიმიოთერაპია უტარდებოდათ. შიმშილმა თაგვებში ჰემატოპეეტური ღეროვანი უჯრედების სასიგნალო გზები შეცვალა, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან სისხლისა და იმუნური სისტემის გენერაციაზე, ავტოიმუნური მოშლილობის ჩათვლით.

,,ვერ შევძელით იმის პროგნოზირებს, აქვს თუ არა ხანგრძლივ შიმშილს ასეთი მნიშვნელოვანი გავლენა ჰემატოპეეტური სისტემის უჯრედოვანი რეგენერაციის გაუმჯობესებაზეც,” –  განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა ავტორმა, გერონტოლოგიისა და ბიოლოგიური მეცნიერებების ამერიკელმა პროფესორმა – ვოლტერ ლონგომ.

,,როდესაც შიმშილობთ, სისტემა ცდილობს ენერგიის დაზოგვას და ერთ-ერთი მოქმედება, რომელსაც ენერგიის დასაზოგად აკეთებს, უამრავი არა საჭირო იმუნური უჯრედების გადამუშავებაა, განსაკუთრებით კი იმათი, რომლებიც შესაძლოა დაზიანდნენ,” – განაცხადა ლონგომ. ,,ის, რაც კვლევის დროს, როგორც ადამიანებში, ასევე ცხოველებში შევნიშნეთ ისაა, რომ სისხლის თეთრი უჯრედების რაოდენობა ხანგრძლივი შიმშილის შედეგად კლებულობს, შემდეგ, როდესაც იკვებებით, უჯრედები ბრუნდება. ამიტომ დავიწყეთ ფიქრი: საიდან ხდება ეს?

შიმშილობის ციკლი

ხანგრძლივი შიმშილი აიძულებს სხეულს, გამოიყენოს გლუკოზის, ცხიმისა და კეტონების მარაგები, თუმცა  სისხლის თეთრი უჯრედების მნიშვნელოვან ნაწილს არღვევს.

შიმშილის თითოეული ციკლის დროს თეთრი უჯრედების კლება იწვევს ცვლილებებს, რომლებიც ხელს უწყობენ ახალი იმუნური სისტემის უჯრედების რეგენერაციას. კერძოდ, ხანგრძლივი შიმშილი ამცირებს ფერმენტ PKA-ს, ასევე IGF-1-ს, ეს არის ზრდის ფაქტორის ფორმონი, რომელიც მეცნიერებმა დაბერებასთან, სიმსივნის პროგრესირებასა და კიბოს რისკთან დააკავშირეს.

,,PKA არის მთავარი გენი, რომელიც უნდა დაიხუროს იმისათვის, რომ ღეროვანი უჯრედები რეგენერაციულ რეჟიმზე გადაერთონ. ის მწვანე შუქს უნთებს ღეროვან უჯრედებს მთელი სისტემის პროლიფერირებისა და აღდგენის მიზნით დაწინაურდნენ,” – განმარტავს ლონგო და იმ კლინიკური პროგრამების პოტენციალზე მიანიშნებს, რომელიც იმუნური სისტემის გაჯანსაღების მიზნით ხანგრძლივი შიმშილის იმიტირებას ახდენს. ,,სასიხარულო ამბავია ის, რომ შიმშილის დროს სხეული თავისუფლდება სისტემის იმ ნაწილებისგან, რომელიც დაზიანებული, ან დაბერებულია, არაეფექტური ნაწილებისგან. თუკი სხეული ქიმიოთერაპიის ან დაბერების შედეგად მძიმედ დაზიანებულია, შიმშილობის ციკლებს შეუძლია ფაქტობრივად ახალი იმუნური სისტემის გენერირება,” –  აცხადებს ლონგო.

აღსანიშნავია, რომ საპილოტე კლინიკური ცდის შედეგად, რომლის ფარგლებშიც პაციენტები ქიმიოთერაპიამდე 72 საათის განმავლობაში აშიმშილეს, დადგინდა, რომ გრძელვადიანი შიმშილობა ორგანიზმს ტოქსიურობისგანაც იცავს.

წყარო: https://news.usc.edu

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”