close

მედიცინა

კვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერები ასახელებენ ფერმენტს, რომელიც, შეიძლება, ადამიანების ნაწილში დეპრესიის გამომწვევი მიზეზი იყოს

მსოფლიოში დეპრესიის პრობლემა დაახლოებით 280 მილიონ ადამიანს აწუხებს. ახალი კვლევის შედეგად მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ფერმენტი, რომელიც, შესაძლოა, პასუხისმგებელი იყოს რეპროდუქციული ასაკის ზოგიერთ ქალში დეპრესიის გამოწვევაზე.
ვუჰანის უნივერსიტეტის სამედიცინო მკვლევარმა დი ლიმ და მისმა კოლეგებმა შეადარეს 18-დან 45 წლამდე ასაკის 91 ქალის სისხლის შრატი, რომლებსაც დეპრესია აწუხებდათ 98 ქალის სისხლის შრატს, რომლებსაც დეპრესია არ აწუხებდათ. მეცნიერები გაოცდნენ, როდესაც აღმოჩნდა, რომ დეპრესიის მქონე ადამიანებს შრატში ესტრადიოლის დონე თითქმის ნახევარი ჰქონდათ.
იდეა, რომ ესტრადიოლი დაკავშირებულია დეპრესიასთან 100 წელზე მეტია არსებობს. ესტრადიოლის ბუნებრივი დაქვეითება მენოპაუზის დროს და ორსულობის შემდეგ აშკარად დაკავშირებულია განწყობის უარყოფით ცვლილებებთან.
დეპრესიის კავშირი ესტრადიოლთან, სავარაუდოდ, ხსნის, თუ რატომ არის ის ორჯერ უფრო ხშირი ქალებში, ვიდრე მამაკაცებში.
ესტრადიოლი საკვერცხეებში წარმოიქმნება, ღვიძლში მეტაბოლიზდება და შემდეგ გადადის ნაწლავში. აქ კი ჰორმონი ნაწილობრივ ხელახლა შეიწოვება სისხლძარღვში.
გენის ანალიზმა აჩვენა, რომ K. aerogenes ესტრადიოლს გარდაქმნის ესტრონად ფერმენტით, რომელსაც ეწოდება 3β-HSD. ამ ფერმენტის გენის E. coli-ში შეყვანამ და შემდეგ თაგვების ამ ბაქტერიებით დაინფიცირებამ ესტრადიოლის იგივე ვარდნა და დეპრესიის სიმპტომების გაჩენა გამოიწვია.
თაგვებს 3β-HSD-ით, რომლებიც აწარმოებენ E. coli-ს, ასევე ჰქონდათ ესტრადიოლის დაბალი დონე თავის ტვინში, მათ შორის ჰიპოკამპში, ეს არის ტვინის ნაწილი, რომელიც, როგორც ცნობილია, ჩართულია დეპრესიაში. ეს ყველაფერი ერთად აღებული იმაზე მეტყველებს, რომ მიკრობებით წარმოქმნილი ფერმენტი ტვინის პრობლემებს იწვევს.
წინა კვლევაში, მკვლევარებმა დაადგინეს იგივე ფერმენტის დონის ზრდა დეპრესიულ მამაკაცებში; ფერმენტს ასევე შეუძლია ტესტოსტერონის დაქვეითება.
„ორივე კვლევა იძლევა იმის ვარაუდის საფუძველს, რომ 3β-HSD ფერმენტი მონაწილეობს დეპრესიის განვითარებაში და რომ ეს კავშირი სქესზე არ არის დამოკიდებული“, – განმარტავენ მკვლევარები.
გარკვეული აქცენტი გაკეთდა ესტროგენის შემცვლელ თერაპიაზე, როგორც ქალებში დეპრესიის შესაძლო მკურნალობის გზაზე, მაგრამ მეცნიერთა გუნდი აღნიშნავს, რომ 3β-HSD-ის გამომმუშავებელმა ბაქტერიამ შეიძლება  რეციდივები გამოიწვიოს.
„ნაწლავში ესტრადიოლის დამშლელი ბაქტერიები შეიძლება ინტერვენციისთვის უკეთესი სამიზნე იყოს“, – აღნიშნავენ ისინი.
კვლევა Cell Metabolism-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

შესაძლებელია თუ არა დაბერების შეჩერება?

დაბერებასთან ერთად ჩვენს ორგანიზმში ბევრი ცვლილება ხდება, ვსუსტდებით, თმა გვითეთრდება, კანი გვინაოჭდება, დაავადებების მიმართ უფრო დაუცველი ვხდებით და შესაძლოა, შემეცნებითი უნარებიც დაგვიქვეითდეს.

დაბერება, ზოგადად, ცხოვრების გარდაუვალ ნაწილად ითვლება, მაგრამ, შეიძლება თუ არადაბერების შეჩერება? ამ კითხვას რამდენიმე ექსპერტმა გასცა პასუხი.

რა არის დაბერება?

ყველა ცოცხალი ორგანიზმი უჯრედებისგან შედგება. მეცნიერები უჯრედებს, მათი შესწავლის მიზნით, ხშირად ლაბორატორიებში ზრდიან.

უჯრედულ დონეზე არსებობს დაბერების და სიბერის მრავალი მიზეზი. ეს მოიცავს ოქსიდაციურ დაზიანებას, დნმ-ში მცირე შეცდომების დაგროვებას და ტელომერებისშემცირებას. არსებითად, უჯრედის სხვადასხვა კომპონენტი განიცდის ზოგად ცვეთას უჯრედის მთელი ცხოვრების განმავლობაში. გარკვეულ მომენტში, ეს დაზიანება ნიშნავს, რომ უჯრედს აღარ შეუძლია ფუნქციონირება ისე, როგორც ადრე.

შეგვიძლია, თუ არა უჯრედებში დაბერება შევაჩეროთ?

ზოგიერთ უჯრედს შეუძლია განუსაზღვრელი ვადით გამრავლება. ეს ჩვეულებრივ არის კიბოს უჯრედები ან გენმოდიფიცირებული უჯრედები. უჯრედებში გარკვეული გზების შეცვლით, როგორიცაა მათი გამრავლების ან ტელომერების შენარჩუნება, ჩვენ შეგვიძლია დავძლიოთ დაბერების ნორმალური პროცესი.

ამიტომ დაბერება შეიძლება შეფერხდეს უჯრედებში და ეს ჩვეულებრივ კეთდება კვლევის ფარგლებში. თუმცა მნიშვნელოვანია, რომ ეს უჯრედები არ არის ის ჯანმრთელი უჯრედები, რომლებსაც ნახავთ ადამიანის სხეულში.

შეიძლება შეფერხდეს დაბერება ადამიანებში?

ევროპული ბიოინფორმატიკის ინსტიტუტის დაბერების ექსპერტი პროფესორი ჯანეტ თორნტონი ხაზს უსვამს იმას, რომ ადამიანებში მუტაციების განხორციელება არაეთიკურია და იმდენი ურთიერთსაწინააღმდეგო ძალაა, რომ ძნელია გავლენის შეფასება. ლაბორატორიაში, ჭიების სიცოცხლის ხანგრძლივობა შეიძლება 10-ჯერ გაიზარდოს; ბუზებსა და თაგვებში, სიცოცხლის ხანგრძლივობა მაქსიმუმ მხოლოდ 1.5-ჯერ შეიძლება გაიზარდოს, მაგრამდაბერების ეკვივალენტური ზომა ადამიანებში უცნობია. ადამიანის სხეულის სისტემა კომპლექსურია მრავალი ურთიერთკავშირით და ბუფერიზაციით, ამიტომ ასეთი გახანგრძლივება, შეიძლება, მიუწვდომელი იყოს. “

ამ გართულებების მიუხედავად, არსებობს რამდენიმე პრეპარატი, რომლებიც გადიან კლინიკურ კვლევებს იმის დასადგენად, შეუძლიათ თუ არა მათ დაბერების შეჩერება.

გრონინგენის უნივერსიტეტის წარმომადგენელი დოქტორი მარკო დემარია აცხადებს, რომ ”ჩვენ გვაქვს რამდენიმე ჩარევა, რომლებიც აშკარად აისახება დაბერების დაწყებაზე და პროგრესირებაზე (კვების რეჟიმი და ვარჯიში ამ სიის სათავეში არიან). კვების რეჟიმი და ვარჯიშის გაუმჯობესებას  დაბერების შესაჩერებლად უამრავი ექსპერტი გვირჩევს. ადამიანები, რომლებიც რეგულარულად ვარჯიშობენ და ცხოვრების ჯანსაღი წესით ცხოვრობენ, ჩვეულებრივ, ასაკის მატებასთან ერთად, უფრო მოძრავები არიან და ცხოვრების უფრო მაღალი ხარისხით სარგებლობენ.

დასკვნა :

მიუხედავად იმისა, რომ დაბერება ჯერ კიდევ გარდაუვალია ყველა ცოცხალი არსებისთვის, მისი შეჩერება უჯრედებსა და ცხოველებში შესაძლებელია ექსპერიმენტის დონეზე. ჩვენთვის, ადამიანებისთვის, დაბერების შეფერხების საუკეთესო გზა არის დაბალანსებული კვება და რეგულარული ვარჯიში.

წყარო : sciencealert.co

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

რა კავშირია თმასა და სტრესს შორის?

სტრესს მეცნიერები დიდი ხანია თმის გაჭაღარავებას ან ზრდის შეჩერებას უკავშირებენ, მაგრამ ზუსტი მიზეზები ჯერჯერობით დადგენილი არაა. თაგვებზე ჩატარებულმა ახალმა გამოკვლევამ სტრესსა და თმას შორის არსებულ კავშირთან დაკავშირებით რამდენიმე მნიშვნელოვან კითხვას გასცა პასუხი.

მკვლევარებმა არა მხოლოდ სტრესის მთავარი ჰორმონის იდენტიფიცირება მოახდინეს, რომელიც თმის ზრდას აფერხებს, მათ ასევე დაადგინესუჯრედის ტიპი და მოლეკულა, რომელიც პასუხისმგებელია სტრესის სიგნალის გადაცემაზე.

ამ კვლევის შედეგად აღმოვაჩინეთ, რომ სტრესი ნამდვილად აყოვნებს ღეროვანი უჯრედების აქტივაციას და ძირეულად ცვლის თმის ფოლიკულის ღეროვანი უჯრედების მიერ ქსოვილების რეგენერაციას,“- აცხადებს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ბიოლოგი ია-ჩიჰ ჰუ.

თმის ფოლიკული აკონტროლებს ძუძუმწოვრებში თმის ზრდას და ღეროვან უჯრედებს, რომლებიც აღმოჩენილია ზრდისა და დასვენების პერიოდებს შორის. მკვლევარებმა დაადასტურეს, რომ თაგვებში სტრესმა ნამდვილად შეზღუდა თმის ზრდა დასვენების პერიოდის გახანგრძლივების გზით.

შემდეგ მათ გამოავლინეს კორტიკოსტერონი, სტრესის ჰორმონი. თაგვებზე ზედმეტი კორტიკოსტერონის მიცემამ ისეთივე გავლენა მოახდინა თმის ღეროვან უჯრედებზე, როგორც ცხოველებისთვის შედარებით  უვნებელი გზით, როგორიცაა გალიის დახრა და მოციმციმე განათება, სტრესის მიყენებამ.

სტრესის ჰორმონების წყაროს ქირურგიული გზით მოშორებამ ეს ეფექტი შეცვალა: თაგვებზე თმის ფოლიკულები რეგენერირდებოდნენ ისე, რომ დასვენებისთვის ძალიან მცირე პაუზას აკეთებდნენ, მაშინაც კი, როდესაც ცხოველებს ასაკი ემატებოდათ(ძუძუმწოვრების ასაკის მატებასთან ერთად, ფოლიკულები, როგორც წესი, ნაკლებად აქტიურები ხდებიან).

ეს მიანიშნებს, რომ კორტიკოსტერონის ნორმალურდონესაც კი თაგვებში მნიშვნელოვანი მარეგულირებელი ეფექტი აქვს, როდესაც საქმე თმის ზრდას ეხება და დამატებითი სტრესი შეიძლება თმის ფოლიკულებისა და მათი ღეროვანი უჯრედებიპასიურ მდგომარეობაში უფრო ხანგრძლივად ყოფნის მიზეზი გახდეს.

მეცნიერები დაინტერესდნენ, არეგულირებს თუ არა სტრესის ჰორმონი ღეროვან უჯრედებს პირდაპირ, აღმოჩნდა, რომ ეს ასე არ არის.

ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ სტრესის ჰორმონი რეალურად მოქმედებს თმის ფოლეკულის ქვეშ მდებარე კანის უჯრედების კლასტერზე, რომელიც ცნობილია როგორც კანის პაპილა,“- განმარტა ია-ჩიჰჰუმ.

კანის პაპილა ეხმარება თმის ფოლიკულის ღეროვან უჯრედებს და აკონტროლებს საკვების ნაკადს და კორტიკოსტერონის ურთიერთქმედება სწორედ ამ უჯრედებთან ხდება და არა თმის ფოლიკულის ღეროვან უჯრედებთან. სტრესის ჰორმონი ხელს უშლის კანის პაპილას უჯრედების მიერ GAS6-ის (ზრდის შეჩერების სპეციალური საშუალება 6) სახელით ცნობილი ცილის გამოყოფას.

აღსანიშნავია, რომ ადამიანის თმის ზრდის ციკლი თაგვებსა და ადამიანებში გარკვეულწილად სხვადასხვაგვარად მუშაობს, თუმცა ძუძუმწოვრების თმის ბიოლოგიური მექანიზმის დიდი ნაწილი მსგავსია.

მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ კვლევა ხელს შეუწყობს თმის გაზრდის მკურნალობის მეთოდების გაუმჯობესებას.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

 

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ექსპერიმენტულმა მედიკამენტმა ალცჰაიმერის წინააღმდეგ საიმედო შედეგები აჩვენა

ალბერტ აინშტაინის სახელობის მედიცინის კოლეჯის მკვლევრებმა ექსპერიმენტული მედიკამენტი შექმნეს, რომელმაც თაგვებში ალცჰაიმერის ძირითადი სიმპტომები შეაჩერა და მიყენებული ზიანი აღადგინა. მედიკამენტი უჯრედულ გამწმენდ მექანიზმს აძლიერებს, რომელიც არასაჭირო ცილებს „მონელებითა და გადამუშავებით“ იშორებს. კვლევა ჟურნალ Cell-ში გამოქვეყნდა.

„თაგვებში გაკეთებული აღმოჩენები არ ნიშნავს, რომ ის ადამიანებშიც იგივე იქნება, განსაკუთრებით კი, როცა საქმე ალცჰაიმერს ეხება, მაგრამ ჩვენს კვლევაში აღმოჩნდა ისე, რომ უჯრედული გამწმენდი მექანიზმის მოსპობა ალცჰაიმერის დაავადებას უწყობს ხელს თაგვებში, რომელიც, ასევე, ამ დაავადების მქონე ადამიანებშიც შეინიშნება. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ ჩვენმა მედიკამენტმა შეიძლება იმუშაოს“, აცხადებენ კვლევის ავტორები.

1990-იან წლებში კვლევის ერთ-ერთმა ავტორმა ანა მარია კუერვომ უჯრედული გაწმენდის პროცესის არსებობა აღმოაჩინა, რომელსაც ჩაპერონული აუტოფაგია (CMA) ეწოდება. მას შემდეგ მეცნიერმა მის როლზე 200 ნაშრომი გამოაქვეყნა.

ასაკის მატებასთან ერთად CMA ნაკლებად ეფექტაინი ხდება, რაც არასასურველი, უჯრედისთვის სახიფათო ცილების დაგროვების რისკს ზრდის. ფაქტობრივად, ალცჰაიმერი და ყველა ნეიროდეგენერაციული დაავადება პაციენტის ტვინში ტოქსიკური ცილების დაგროვებით ხასიათდება. ჟურნალ Cell-შიგამოქვეყნებული კვლევა კი CMA-სა და ალცჰაიმერს შორის დინამიკურ ურთიერთქმედებას ამტკიცებს – ნეირონებში CMA-ს გაქრობა ალცჰაიმერს უწყობს ხელს და, პირიქით, მისი არსებობის შემთხვევაში ამ დაავადების რისკი ნაკლებია.

ეს იმას ნიშნავს, რომ CMA-ს გამაძლიერებელი მედიკამენტები ნეიროდეგენერაციული დაავადებების სამკურნალოდ შეიძლება შედეგიანი იყოს.

წყარო: mtavari.tv

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

რა მოსდის სახსრებსა და ხრტილს თითების ტკაცუნის დროს

მეცნიერი დონალდ უნგერი 50 წლის განმავლობაში ერთ ხელის მტევანზე სულ ატკაცუნებდა თითებს და მეორეზე არა. მისი დაკვირვების საგანი იყო, დაემართებოდა თუ არა სახსრების ანთება და აღმოჩნდა, რომ არ დაემართა. მას შემდეგ სხვა მრავალი კვლევაც ჩატარდა და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თითების ტკაცუნი სახსრების ანთებას არ იწვევს. მაგრამ თუ თითების ტკაცუნის შემდეგ სახსრების ტკივილს გრძნობთ, შესაძლოა, ეს ართრიტის ერთ-ერთი ადრეული ნიშანი იყოს, – ამის შესახებ ბიოქიმია-ფარმაკოლოგიის ლექტორმა, ონკოლოგიის რეზიდენტმა, ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ ვიდეობლოგში განაცხადა.

მისი თქმით, თითების ტკაცუნის დროს არც ძვალი ტყდება, არც ხრტილი ზიანდება, არც მყესი იწელება.

„ისმის ხოლმე კითხვა, რა იწვევს თითების ტკაცუნს, ამ დროს ძვლები ერთმანეთს ეხახუნება და დაზიანება თუ არა ხრტილი, ამ მყესები თუ გვიზიანდება ამ დროს? რა ხდება, რატომ გამოსცემს სახსარი ხმას? ბევრს შეუძლია არა მარტო ხელის მტევნის სახსრების, არამედ კისრის, წელისა და მენჯ-ბარძაყის სახსრის გატკაცუნება.

როგორც წესი, ყველაზე მარტივად თითების ტკაცუნი შეგვიძლია, რადგან სახსრები აქ პატარაა და ეს სახსრები არის სინოვიური. სინოვიუმი არის კვერცხის კონსისტენციის მქონე სითხე, რომელიც გვაქვს სახსრებში, რომ მათ შორის ხახუნი ნაკლები იყოს, გამოკვებოს და დაიცვას კიდეც ის. სწორედ ეს სითხეა ტკაცუნის მთელი არსი. როდესაც თითებს ვატკაცუნებთ და ვაწვებით მათ, ზეწოლის დროს სახსრები იჭიმება და ძვლები ერთმანეთს შორდება. ასეთ დროს სინოვიურ სითხეში გახსნილია ძალიან ბევრი აირი და წარმოქმნიან ბუშტუკებს. უფრო გასაგები რომ იყოს, როდესაც იჭიმება სახსარი, ძვლებს შორის სივრცის გაზრდის შედეგად წნევა ეცემა, რის გამოც წარმოიქმნება ბევრი ბუშტუკი, რომლებიც სკდება და რა თქმა უნდა, გასკდომისას ისინი ხმას გამოსცემს. ანუ ის ხმა, რომელიც მიიღება სახსრების ტკაცუნით, მიიღება ჰაერის ბუშტების გასკდომით. ძალიან მარტივი მექანიზმია. არც ძვალი ტყდება, არც ხრტილი ზიანდება, არც მყესი იწელება.

ერთი მეცნიერი დონალდ უნგერი 50 წლის განმავლობაში ერთ ხელის მტევანზე სულ ატკაცუნებდა თითებს და მეორეზე არა. მისი დაკვირვების საგანი იყო, დაემართებოდა თუ არა სახსრების ანთება და აღმოჩნდა, რომ არ დაემართა. მას შემდეგ სხვა მრავალი კვლევაც ჩატარდა და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თითების ტკაცუნი სახსრების ანთებას არ იწვევს, მაგრამ თუ თითების ტკაცუნის შემდეგ სახსრების ტკივილს გრძნობთ, შესაძლოა, ეს ართრიტის ერთ-ერთი ადრეული ნიშანი იყოს“, – განაცხადა გიორგი ღოღობერიძემ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

„პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება არ ნიშნავს, რომ ბავშვმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები მიიღო“ – პედიატრი

შიმშილობენ ბავშვებიც და მოზრდილებიც!!!! ნამდვილად შიმშილობენ!!! პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ორგანიზმმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები,ვიტამინები და მიკროელემენტები მიიღო, – ამის შესახებ სოციალურ ქსელში ინგა მამუჩიშვილი წერს.

„შიმშილობენ ბავშვებიც და მოზრდილებიც!!! ნამდვილად შიმშილობენ!!! პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ორგანიზმმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები,ვიტამინები და მიკროელემენტები მიიღო…

ასეთი ბავშვი კახექსიურად კი არ გამოიყურება, პირიქით, ზედმეტი წონა აქვს! დროთა განმავლობაში მას უამრავი პრობლემები გამოუვლინდებანერვული, ენდოკრინული, იმუნური,სისხლის სისტემის მხრივ… ჯანმრთელ მომავალს სწორი, ბალანსირებული კვება სჭირდება! ამის შესაძლებლობა ყველა ოჯახს უნდა ქონდეს და არა ერთეულებს,“- ინგა მამუჩიშვილი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

იწვევს თუ არა ცხელი სასმელი საყლაპავი მილის კიბოს?

ზოგიერთი კვლევის თანახმად, ცხელი ჩაის ან სხვა სასმელის სმა საყლაპავი მილის კიბოს რისკს ზრდის.

მაგალითად, შარშან გამოქვეყნდა ირანში ჩატარებული კვლევის შედეგები, რომელშიც 40-დან 75 წლამდე 50 000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა. კვლევის თანახმად, დღეში 700 მილილიტრი ოდენობის ჩაის სმა, რომლის ტემპერატურა 60 გრადუსი ან უფრო მაღალია, კიბოს რისკს 90 %-ით ზრდის.

თუმცა, ზოგიერთი კვლევა ამტკიცებს, რომ საყლაპავი მილის კიბოს მხოლოდ ცხელი ჩაის სმა არ იწვევს და ეს დამოკიდებულია სხვა ფაქტორებზეც. კერძოდ, ჩინეთში ჩატარებული კვლევის შედეგად, რომელშიც 30-დან 79 წლამდე ასაკის 456 155 პირი მონაწილეობდა, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ცხელი ჩაის სმა საყლაპავი მილის კიბოს რისკს იმ შემთხვევაში ზრდის,  თუ ცხელი ჩაის სმას თან ახლავს ალკოჰოლისა და თამბაქოს გადაჭარბებული მოხმარება.

რა არის საყლაპავის კიბო და რგორია მისი სიმპტომები?

საყლაპავის კიბო მაშინ ჩნდება, როდესაც საყლაპავში სიმსივნე იზრდება ან საყლაპავის გარსის უჯრედები იცვლება. არსებობს საყლაპავის მილის კიბოს ორი ძირითადი ტიპი : Ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომა და ადენოკარცინომა.

ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომა საყლაპავის ამომფენი უჯრედებისგან წარმოიშობა, ასე რომ, მისი განვითარება შესაძლებელია საყლაპავის მთელ სიგრძეზე, ნებისმიერ ადგილას. ადენოკარცინომა აღმოცენდება საყლაპავის ქვედა ნაწილში, კუჭის ახლოს, და ამ ორგანოს მჟავე შიგთავსის საყლაპავში მოხვედრასთანაა დაკავშირებული.

საყლაპავის სიმსივნე თავდაპირველად თითქმის შეუმჩნეველია. თანდათან თავს იჩენს ყლაპვის გაძნელება და ტკივილი ყლაპვის დროს, წონის კლება, ხველა, ხმის ტემბრის შეცვლა, გულძმარვა, უმადობა, სისხლდენა საყლაპავში.

იმის დასადგენად, თუ რატომ შეიძლება ცხელმა ჩაიმ ან სხვა სასმელმა კიბო გამოიწვიოს, მეტი კვლევის ჩატარებაა საჭირო. ერთ-ერთი თეორია არის ის, რომ, შესაძლოა, ცხელი სასმელი საყლაპავის ლორწოვან გარსს აზიანებს, რაც კიბოს გამომწვევ ნივთიერებებს, როგორიცაა ალკოჰოლი და სიგარეტის კვამლი, მასში შეღწევას უადვილებს.

წყარო : edition.cnn.com / healthline.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანი უფრო ჭკვიანი და გონიერი ხდება

ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანი უფრო ჭკვიანი და გონიერი ხდება, რადგან ტვინი მთელი ძალით ამუშავებას იწყებს. ამასთან ინტელექტუალური აქტივობის პიკი 50-70 წლის ასაკში დგება.

ტრადიციულად მიიჩნეოდა, რომ ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანის ტვინის მუშაობა თანდათან ქვეითდება, რადგან ნეირონები – თავის ტვინის უჯრედები – ნელ-ნელა კვდომას იწყებს და სიცოცხლის ბოლოს ადამიანი ნეირონების 30%-ს კარგავს. თუმცა ბოლო გამოკვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ეს ასე სულაც არ არის: თავის ტვინის უჯრედები არ კვდება. შესაძლოა, მათ შორის კავშირი გაწყდეს, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანი მათ არ აამუშავებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

დაავადებები, რომლის დროსაც ყავის დალევა სასარგებლოა

კაცობრიობა ყოველდღიურად 2 მლრდ-მდე ჭიქა ყავას სვამს. დედამიწის თითოეულ მოსახლეზე წელიწადში 4 კგ ყავა მოდის. საერთო ტენდენცია – ყავის მოხმარება წარმოუდგენლად იზრდება.

ამასთან დაკავშირებით ჰარვარდის უნივერსიტეტის მასშტაბური კვლევის შედეგები საინტერესოა. 130 ათასი ყავის მოყვარული ადამიანის სამედიცინო მაჩვენებლების გაერთიანებით, ამერიკელმა მკვლევარებმა გამოიტანეს დასკვნა, რომ არომატული სასმელის ზომიერი გამოყენება ორგანიზმს მთელი რიგი სახიფათო დაავადებისგან იცავს.

ყავის სარგებელი ჯანმრთელობისთვის

1.მეორე ტიპის დიაბეტი

ყავის მოხმარება ზრდის ცილის გამომუშავებას, რომელიც სტეროიდულ ჰორმონებთან, ტესტოსტერონთან და ესტრადიოლთან, არის დაკავშირებული. ეს ჰორმონები კი შაქრის დიაბეტის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ.

დაავადების განვითარების საშიშროება რომ 50%-ით შევამციროთ, მამაკაცებმა დღეში 6 ჭიქა ყავა უნდა დალიონ. ქალები კი დღეში 6 ჭიქა ყავის მიღებით უფრო ნაკლებ ეფექტს მიიღებენ – დაავადების რისკი მხოლოდ მესამედით შემცირდება.

2.ღვიძლის დაავადება

დღეში 2 ჭიქა ყავის მოხმარება ღვიძლის სიმსივნის რისკს 40%-ით ამცირებს. დღეში 2 ჭიქა ნატურალური შავი ყავა ღვიძლის ციროზით დაავადების რისკს 70%-მდე ამცირებს. ყურადღება მიაქციეთ იმას, რომ საქმე ეხება ციროზს, რომლის მიზეზიც ვირუსული ჰეპატიტი არაა.

3.პარკინსონის დაავადება

მკვლევარები მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ ზომიერების ფარგლებში კოფეინის მიღება პარკინსონის დაავადების შემცირებასთან პირდაპირ კავშირშია, რადგან კოფეინი უჯრედებში გარკვეულ სასიგნალო გზებს კეტავს, რომელიც დაავადების გაშვების ინფორმაციას იძლევა.

4.გულის უკმარისობა

ზომიერების ფარგლებში ყავის მიღება გულის უკმარისობისგან დაგიცავთ. ამასთან მეცნიერები ზომიერების ფარგლებში დღეში 3-4 ჭიქა ყავას გულისხმობენ. ადამიანებს, რომლებიც ექსპერიმენტის სახით დღეში 4 ჭიქა ყავას სვამდნენ, გულის უკმარისობის რისკის 11%-ით შეუმცირდათ, იმათთან შედარებით, ვინც ყავას საერთოდ არ მოიხმარდა.

5.მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე

დღეში 1-2 ჭიქა ყავა მსხვილი ნაწლავის განვითარების რისკს 26%-ით ამცირებს. უფრო მეტიც დღეში 3 ჭიქა ყავა რისკს 50%-მდე ამცირებს.

ყავა და ჯანმრთელობა ძალიან ფართო თემა არის. დაავადების პროფილაქტიკის გარდა, ყავა სხვადასხვა მასტიმულირებელ ეფექტს იძლევა. კოფეინი ზედმეტი წონის მოშორებაში დაგეხმარებათ, რადგან მონელების პროცესზე გავლენას ახდენს და გლიკოგენის განადგურებას ხელს უწყობს.

დაშლის დროს გათავისუფლებული გლუკოზა სისხლში ხვდება და დანაყრების შეგრძნებას იძლევა. დღეში 1 ჭიქა ყავის დახმარებით კალორიებს სპორტულ დარბაზში ვარჯიშთან შედარებით მესამედით უფრო ეფექტურად დაწვავთ.

კიდევ ერთი დასკვნა ყავის მოხმარების სასარგებლოდ იმაში მდგომარეობს, რომ ყავის მოყვარულებს შორის თვითმკვლელი ცოტააა. ექსპერტების სიტყვებით, საქმე იმაშია, რომ ყავა სეროტონინის, ბედნიერების ჰორმონის, წარმოებას ხელს უწყობს.

უსიტყვოდ, ზემოთ ნათქვამი სიმართლეს შეესაბამება, თუ ხარისხიან ყავის მარცვლებს გამოიყენებთ და სწორად მოადუღებთ. დალიეთ ყავა და იყავით ჯანმრთელი!

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

მეცნიერებმა შექმნეს ცილა, რომელიც კიბოს ებრძვის და ნეირონებს აღადგენს

ჩვენი ფილტვები, ძვლები, სისხლძარღვები და სხვა ყველა ორგანო შედგება უჯრედებისგან; ერთ-ერთი გზა, რომლითაც ორგანიზმი ჯანმრთელობას ინარჩუნებს, არის ინფორმაციული ცილების, სახელად ლიგანდების გამოყენება; ეს ცილები უჯრედების ზედაპირზე არსებულ რეცეპტორებს ეკვრის და არეგულირებენ ბიოლოგიურ პროცესებს. როდესაც ეს ცილები მახინჯდება, შეიძლება გაგვიჩნდეს სხვადასხვა დაავადება.

ახლახან, მკვლევართა ჯგუფმა, რომელსაც სტენფორდის უნივერსიტეტის ბიოინჟინერიის დეპარტამენტის თავმჯდომარე ჯენიფერ კოჩრანი ხელმძღვანელობდა, ერთი ლიგანდი ოდნავ სხვადასხვა გზით დაამუშავა და ორი სრულიად სხვანაირი შედეგი მიიღო. ერთმა ცვლილებამ ნერვული უჯრედების აღდგენა გამოიწვია, ამავე ცილის სხვა ცვლილებამ კი ფილტვის სიმსივნის ზრდა ჩაახშო.

ექსპერიმენტები ადამიანის უჯრედებზე, ვირთაგვასა და თაგვებზე ჩატარდა, ნამდვილი დაავადებების თანხლებით, მაგრამ ჯერ შორსაა ადამიანებზე გამოცდისგან. თუმცა, შედეგები აჩვენებს, რამდენად მიუახლოვდნენ მკვლევრები სხეულის ცილაზე დაფუძნებული კონტროლის მექანიზმს, რომელიც სასიცოცხლო ორგანოებს თვითმკურნალობაში ეხმარება.

„ერთ მშვენიერ დღეს, ეს ცილები შეიძლება გამოვიყენოთ ნეიროდეგენერაციული დაავადების, სიმსივნეებისა და სხვა დარღვევების სამკურნალოდ, მათ შორის, ოსტეოპოროზის (ძვლოვანი ქსოვილის დავიწროება) და ათეროსკლეროზის შემთხვევებში“, — ამბობს კოჩრანი.

მის ლაბორატორიაში იკვლევენ, როგორ მუშაობენ ლიგანდები და რეცეპტორები უჯრედებთან შეტყობინებების მისატანად ერთობლივად და როგორ არის შესაძლებელი, რომ ასეთი ურთიერთქმედებები ინჟინერიის გზით შეიქმნას პოტენციური სამკურნალო აგენტების წარმოსაქმნელად. ფორმა კრიტიკული კონცეპტია. ყველა სხვა ცილის მსგავსად, ლიგანდები და რეცეპტორები შედგება მრავალი სხვადასხვა ამინომჟავისგან, რომლებიც მარგალიტების მსგავსად არის ჩალაგებული და ჩაკეცილია განსხვავებულ, სამგანზომილებიან ფორმებში. შესაბამისი ფორმის მქონე ლიგანდი დამთხვეულ რეცეპტორს ისე ერგება, როგორც გასაღები საკეტს.

დახვეწილი მოლეკულური ინჟინერიის მეთოდის გამოყენებით, მკვლევრებს შეუძლიათ ლიგანდში შეცვალონ აინომჟავების შემადგენლობა და დაამზადონ მილიონობით გასაღები და შემდეგ შეამოწმონ, რომლებს შეეძლებათ შესაბამისი რეცეპტორების გახსნა სასურველი გზით. გასაღებს, რომელიც უკეთ ერგება და უფრო საკეტისკენ უფრო ეფექტიანად მოგზაურობს, მეცნიერები სუპერაგონისტს უწოდებენ და მას შეუძლია უჯრედთან მიიტანოს შეტყობინება, რომელიც შეიცავს ინსტრუქციას უფრო მძლავრად ზრდის შესახებ. ბიოინჟინერიით შესაძლებელია ლიგანდების გადაქცევა ანტაგონისტებადაც — გასაღებებად, რომელიც ასევე ერგება რეცეპტორ საკეტს, მაგრამ ისე, რომ ბლოკავს სიგნალს და შესაბამისად, შეუძლია შეაფერხოს ისეთი ფუნქცია, როგორიცაა ზრდა.

შარშან, კალიფორნიის უნივერსიტეტის კიბოს მკვლევარ ალეხანდრო სვიტ-კორდეროსთან ერთად, კოჩრანმა გამოაქვეყნა კვლევა, რომელშიც ნაჩვენებია, როგორ მოახერხა რეცეპტორი ცილა CNTFR-ის ინჟინერიის გზით დამუშავებულმა ვერსიამ ფილტვის კიბოს ზრდის შეჩერება მღრღნელებში.

ამ კვლევაზე დაფუძნებული ახალ ექსპერიმენტში, მკვლევართა ჯგუფმა ჯუნ კიმის ხელმძღვანელობით, ინჟინერიით შექმნა ლიგანდი სახელად CLCF1, რომელიც რეცეპტორ CNTFR-ს ეკვრის. CLCF1-ში ამინომჟავების ერთი წყების გადაკეთების შედეგად, კიმმა ეს ლიგანდი სუპერაგონისტად გარდაქმნა. როდესაც ეს სუპერაგონისტი დაზიანებული ნერვული უჯრედების ქსოვილის კულტურას დაამატეს, ინჟინერიით შექმნილმა CLCF1-მა გაზარდა შეტყობინების შემცველი სიგნალები, რომლებმაც ხელი შეუწყო აქსონების, ანუ ნერვული იმპულსების გადამცემი ბოჭკოების ზრდას; ეს კი იმაზე მიუთითებს, რომ მოდიფიცირებული ლიგანდი დაზიანებულ ნეირონებს თავად აღდგენისკენ აგულიანებდა.

გარდა ამისა, კიმმა და მისმა კოლეგებმა შეძლეს საპირისპიროც — CLCF1-ის რამდენიმე დამატებითი ამინომჟავის შეცვლით, ეს ლიგანდი პოტენციურ ანტაგონისტად გარდაქმნეს, რომელმაც თაგვებში ფილტვის კიბოს ზრდა ჩაახშო, რაც ამ მოლეკულის ვარიანტის კიდევ ერთი სამედიცინო გამოყენების შესაძლებლობაზე მიუთითებს.

მთელი კარიერის განმავლობაში, კოჩრანი მუშაობს ინჟინერიის გზით ახალი ცილების შექმნაზე, რომლებიც პოტენციური სამკურნალო საშუალებებია ონკოლოგიაში და რეგენერაციულ მედიცინაში. მის ლაბორატორიაში აღმოჩენილი რამდენიმე მოლეკულა უკვე პრეკლინიკური განვითარების ბოლო ეტაპზეა; ადამიანებზე ცდებს კი უკვე გადის მის მიერ ამ გზით შექმნილი საკვერცხეებისა და თირკმლის კიბოს სამკურნალო საშუალება. კოჩრანი იმედიანად არის განწყობილი და სჯერა, რომ ინჟინერიით შექმნილი ლიგანდები და რეცეპტორები დაამტკიცებს, რომ პრეპარატების იმედისმომცემი კლასია დაავადებებთან საბრძოლველად.

კვლევა ჟურნალ PNAS-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია stanford.edu-ს მიხედვით.

წყარო :  1tv.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 18 19 20 21 22 91
Page 20 of 91