კვლევები

ადამიანებს უამრავი ჩვევა გვაქვს, რასაც ყოველდღიურად ვიყენებთ, ზოგიერთი მათგანი სასარგებლოა, მაგალითად, როგორიცაა სპორტდარბაზში სავარჯიშოდ სიარული, ზოგი კი, მათ შორის მოწევა, საზიანო.

როგორც წესი, ვცდილობთ, სასარგებლო ჩვევა გამოვიმუშაოთ, მავნეზე კი – უარი ვთქვათ. არსებობს ფართოდ გავრცელებული მოსაზრება, რომ ჩვევის გამომუშავებისთვის, ან მისი „გადაგდებისთვის“ 21 დღე არის საჭირო.

თავდაპირველად ეს რიცხვი 1960 წელს გამოცემულ მაქსველ მალცის პოპულარულ წიგნში, სახელწოდებით „ფსიქო-კიბერნეტიკა”, გაჟღერდა.  მალცის პლასტიკური ქირურგის იყო, რომელმაც შეამჩნია, რომ მის პაციენტებს ახალ სახეებთან შეგუებისთვის 21 დღე სჭირდებოდათ.

თუმცა, 2009 წელს მეცნიერებმა ჩაატარეს კვლევა, რომლის თანახმადაც, ამა თუ იმ ჩვევის ჩამოყალიბებისთვის  ეს დრო ხშირ შემთხვევაში საკმარისი არ არის.

კვლევის ფარგლებში, ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის მკვლევარებმა 96 ადამიანის ახალი ჩვევები 12 კვირის განმავლობაში შეისწავლეს და დაადგინეს, რომ ახალი ჩვევის გათავისებას, საშუალოდ, 66 დღე სჭირდება. აღსანიშნავია, რომ ინდივიდუალური დრო 18 – დან 254 დღემდე იცვლებოდა.

აქ მთავარი გზავნილი არის ის, რომ თუ გსურთ ახალი ჩვევის გამომუშავება, ამისთვის სამი კვირა საკმარისი შესაძლოა არ აღმოჩნდეს და მინიმუმ 2 თვე დაგჭირდეთ, რამაც არ უნდა შეგაშინოთ და მოტივაცია არ უნდა დაგაკარგვინოთ.

რაც შეეხება არასასურველი ჩვევის გადაგდგებას, აღმოჩნდა, რომ ეს ორი – ჩვევის ჩამოყალიბება და დარღვევა – საკმაოდ მჭიდრო კავშირშია. როგორც ფსიქოლოგი ტიმოთი პიჩილი განმარტავს, ეს ერთი და იგივე მონეტის ორი მხარეა: “ჩვევის მოშლა ნამდვილად ნიშნავს ახალი ჩვევის, ახალი დომინირებადი რეაქციის დამკვიდრებას. ძველი ჩვევა ან რეაგირების წესი ჯერ კიდევ არსებობს, მაგრამ ნაკლებად დომინანტია (ნაკლებად ძლიერია) ”.

”გაცილებით ადვილია ახალი საქმის დაწყება, ვიდრე ჩვეული საქმის კეთების შეწყვეტა ჩანაცვლებითი ქცევის გარეშე. ეს არის ერთი მიზეზი, რის გამოც მოწევის შეწყვეტის დამხმარე საშუალებები, როგორიცაა ნიკოტინის საღეჭი რეზინი ან ინჰალატორები უფრო ეფექტურია, ვიდრე ნიკოტინის პლასტირი,“- აცხადებს ნეირომეცნიერი ელიოტ ბერკმანი.

ექსპერტები თანხმდებიან, რომ ჩვევის გადაგდების ტიპიური ვადა არ არსებობს და მას პიროვნული თვისებები, მოტივაცია, გარემოებები და თავად ამ ჩვევის ხასიათის კომბინაცია განსაზღვრავს.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”

„ეს არის პირველი დემონსტრირება პერორალური პრეპარატის, რომელიც სწრად ბლოკავს SARS-CoV-2-ს. MK-4482 / EIDD-2801-ს თამაშის წესების შეცვლა შეუძლია“ – აცხადებს პლემპერი.

„ეს გარღვევაა SARS-CoV-2-ის ფართოდ გადაცემის პროცესში, ვიდრე საყოველთაო ვაქცინაცია ყველასთვის გახდება ხელმისაწვდომი და მას პირველხარისხოვანი მნიშვნელობა აქვს COVID-19-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რაც პანდემიის კატასტროფულ შედეგებს მნიშვნელოვნად შეამსუბუქებს“ – ნათქვამია უნივერსისტეტის ოფიციალურ საიტზე გამოქვეყნებულ სტატიაში.

პრეპარატის მიღება ინფიცირების ადრეულ სტადიაზეა შესაძლებელი, რასაც სამი უპირატესობა აქვს: ხელს უშლის პაციენტის დამძიმებას, ამცირებს ინფიცირების ფაზას, რაც ამსუბუქებს ემოციურ და სოციალურ-ეკონომიკურ შედეგებს, რაც მისი ხანგრძლივი იზოლაციით იქნება გამოწვეული და ასევე სწრაფად ახშობს ადგილობრივ აფეთქებებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალშობილებს, რომელთა დედებიც ორსულობის დროს კოვიდ 19-ით იყვნენ ინფიცირებულები, ვირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულები აღმოაჩნდათ. ინფორმაციას ამის შეახებ „როიტერი“ ავრცელებს.

„სამეანო და გინეკოლოგიური კვლევითი ქსელის“ მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ანტისხეულების რაოდენობა ახალშობილებში სხვადასხვაგვარი იყო. იმ ჩვილებს, რომლების დედებიც კოვიდ 19-ით მაშინ იყვნენ ინფიცირებულები, როდესაც მშობიარობამდე შედარებით ნაკლები დრო იყო დარჩენილი, უფრო მეტი ანტისხეულები ჰქონდათ.

კვლევის დასრულებამდე ხუთმა ორსულმა იმშობიარა და ხუთივეს შვილი ანტისხეულებით დაიბადა.

როგორც გამოცემა წერს,  იმის დასადგენად, მცირდება თუ არა ანტისხეულების რაოდენობა ჩვილის ზრდასთან ერთად, დამატებითი გამოკვლევის ჩატარებაა საჭირო.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ამერიკელმა და ფრანგმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ზაფხულში კორონავირუსის გავრცელება მასზე ულტრაიისფერი სხივების დამანგრეველი ზემოქმედების გამო იკლებს. ამასთან, სოციალური უსაფრთხოების ზომებთან შედარებით, მზის სხივების გავლენა ვირუსის გადაცემაზე არცთუ მაღალია. კვლევის შედეგები ჟურნალში – Proceedings of the National Academy of Sciences – გამოქვეყნდა.

მეცნიერები, პოლიტიკოსები, თუ სხვა სფეროების წარმომადგენლები ერთობლივად ცდილობენ დაადგინოდ, რამდენად შესაძლოა, რომ COVID-19 სეზონურ დაავადებად იქცეს. სწორედ ამ ასპექტზეა დამოკიდებული პანდემიაზე რეაგირების სტრატეგია.

სანტა-ბარბარას, ჰარვარდის და ფრანგული პარი-საკლეს უნივერსიტეტის მკვლევარებმა გამოიყენეს სტატისტიკის მეთოდების ნაკრები, რათა გაეანალიზებინათ, რამდენად კორელირებს ეს ოთხი ფაქტორი – ულტრაიისფერი გამოსხივება, ტემპერატურა, ტენიანობა და ნალექი – COVID-19-ის ყოველდღიური გავრცელების ტემპზე ამათუიმ რეგიონში.

მეცნიერება აღმოაჩინეს მტკიცებულება, რომ მზის შუქის ულტრაიისფერი გამოსხივება COVID-19-ის გადაცემას უმნიშვნელოდ ამცირებს. მაგალითად, ლოს-ანჯელესში, ივნისში, დღე-ღამეში მოსახლეობის ინფიცირების ტემპი 12% იყო, მაისში კი – 13%.

მოდელირებამ აჩვენა, რომ  ჩრდილოეთ რეგიონებში იანვრიდან ივნისამდე ინფიცირების ტემპი უნდა შემცირდეს 7,4%-ით, დეკემბრისთვის კი გაიზარდოს 7,8 პროცენტით. სამხრეთ ნახევარსფეროში შესაბამისად, პირიქით სურათი გვექნება.

ამასთან, მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ულტრაიისფერი გამოსხივება მთავარი ბუნებრივი ფაქტორია, რაც კორონავირუსის გავრცელებაზე გავლენას ახდენს.

„კორონავირუსის სახეები, როგორებიცაა 2003 წლის SARS-СoV-ი და 2012 წლის MERS-СoV-ი სუსტად დაკავშირებულები აღმოჩნდნენ ჰაერის ტემპერატურასა და ტენიანობასთან, მაგრამ მგრძნობიარეები იყვნენ ულტრაიისფერი გამოსხივების მიმართ“, – აცხადებს კვლევის ერთ-ერთი ავტორი კაილი მენგი.

ულტრაიისფერი სხივების გავლენა COVID-19-ზე შესაძლოა რამდენიმე ფაქტორით იყოს გამოწვეული.

პირველი – ბიოლოგიური. ილტრაიისფერი სხივი შლის ნუკლეინმჟავებს, რასაც ვირუსი მისი გენეტიკური ინფორმაციის კოდირებისთვის იყენებს.

სხვა ფაქტორი – ქცევითი. ზაფხულის მზიან ამინდში ადამიანები ხშირად გადიან ჰაერზე, რაც ვირუსს უფრო მეტად მოწყვლადს ხდის.

ერთ-ერთი ავტორი, ჯონათან პროქტორი მიიჩნევს, რომ ულტრაიისფერ გამოსხივებას ვირუსის დეაქტივირება მისი გადაცემის პროცესშიც შეუძლია, მაგალითად, როცა ის არის ჰაერში, ან ღია ზედაპირზე.

მკვლევარების აზრით, ულტრაიისფერი გამოსხივების სეზონური გავლენა ვირუსსე სინამდვილეში არსებობს, მაგრამ ის საერთო ჯამში არ არის იმდენად მაღალი სოციალური დისტანცირების ზომებთან შედარებით, როგორიც არის მოგზაურობის შეზღუდვა, სკოლების დაკეტვა, ან იზოლაცია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”