არქეოლოგია

მუმია, რომელიც მეცნიერებს თავდაპირველად მღვდელი ეგონათ, ორსული ქალი აღმოჩნდა. აღმოჩენა ეკუთვნის პოლონელ მეცნიერს, რომელმაც მუმიის საფუძვლიანად გამოკვლევისას, სკანირების დროს აღმოაჩინა სხეულში პატარა ფეხი.

მუმია პოლონეთში პირველად 1826 წელს მოხვდა, რა დროსაც მკვლევარები თვლიდნენ, რომ მუმიის სქესი მდედრობითი იყო, თუმცა შეხედულება შეიცვალა 1920-იან წლებში, როდესაც სარკოფაგზე თარგმნეს წარწერა, რომელზეც ეგვიპტელი მღვდლის სახელი იწერა.

მუმია ვარშავის უნივერსიტეტს ეკუთვნის, თუმცა 1917 წლიდან ვარშავის ეროვნული მუზეუმის გამოფენის ნაწილი გახდა. შემდგომმა და უფრო დეტალურმა ანალიზმა გამოავლინა, რომ სხეულის სქესი მდედრობითია. ქალი გარდაიცვალა სავარაუდოდ 20-30 წლის ასაკში, ხოლო ნაყოფი იქნებოდა 26-30 კვირის.

მეცნიერებისთვის უცნობია, თუ რამ გამოიწვია ქალის გარდაცვალება, ეს შემდეგი კვლევის ობიექტია. მათთვის ყველაზე დიდ ამოცანას წარმოადგენს იმის გარკვევა, თუ რატომ დატოვეს მუმიფიცირების დროს ნაყოფი დედის ორგანიზმში, რადგან მუმიფიცირებამდე შინაგან ორგანოებს ჩვეულებრივ იღებენ. სკანირებამ კი გამოავლინა, რომ ნაყოფი ჯერ კიდევ იყო საშვილოსნოში.

არქეოლოგების აზრით, მუმია შესაძლოა სხვა სარკოფაგში იმყოფებოდა, რაც ხსნის გაურკვევლობას, თუ რატომ იყო მუმია მოთავსებული სარკოფაგში მღვდლის სახელით, რადგან XVIII-XIX საუკუნეში ხშირად ძარცვავდნენ სარკოფაგებს, იპარავდნენ ნივთებს და ანაცვლებდნენ გვამებს.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

არქეოლოგებმა რომის მახლობლადმდებარე პრეისტორიულ ადგილას ცხრანეანდერტალელის ნეშტი აღმოაჩინეს, – ამის შესახებ იტალიის კულტურისსამინისტრომ განაცხადა.

უწყების ცნობით, ნეშტებიდან რვა 50 000-68 000 წლის, ხოლო ერთი, ყველაზეძველი, 90 000 – 100 000 წლისაა.

ნეშტებს გროტა გუატარიში, 80 წელზემეტი ხნის წინ აღმოჩენილ პრეისტორიულმღვიმეებში, მიაკვლიეს, რომელიც ტირენიის ზღვის სანაპიროდან 100 მეტრში ლაციოს რეგიონში მდებარეობს.

სამინისტროს მიერ გავრცელებულ ვიდეომასალაში ჩანს ძვლები, თავის ქალებიდა სხეულის სხვა ნაწილები.

იტალიის კულტურის სამინისტროშიაცხადებენ რომ გროტა გუატარი, სადაც ნეანდერტალელების ნაშთები სხვა დროსაც აღმოუჩენიათ, ერთ–ერთიყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილიამსოფლიოში ნეანდერტალელებისისტორიის კუთხით.

ნეანდერტალელები, ადამიანებისუახლოესი უძველესი ნათესავები,  დაახლოებით 40 000 წლის წინ გაქრნენ. ჯერჯერობით დაუდგენელია, რატომ დაიხოცნენ ისინი. არსებობს სხვადასხვა ვერსია, მათ შორის კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაცია და თანამედროვე ადამიანებთან კონკურენცია.

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

პლანეტის ერთ-ერთი უნიკალური ადგილი, ჰაიდ ალ-ჯაზილი არის პატარა სოფელი ცენტრალურ იემენში, რომელიც დიდ ქვაზეა გაშენებული. მოსახლეობა 2004 წლის აღწერით შეადგენს 17 მოსახლეს.
როგორც ფოტოზე ჩანს, ამ ტერიტორიაზე ხე ძალიან იშვიათია, ამიტომ ალ-ჯაზილში შენობები ტალახით არის მოპირკეთებული. ეს რამდენიმესართულიანი შენონები ტალახის აგურით არის აშენებული, რომელსაც შემდეგ ურევენ სიმინდის ჩალას. ისინი მუდმივად უნდა გარემონტდეს, განსაკუთრებით გაზაფხულის წვიმების სეზონის შემდეგ, რადგანაც წვიმა რეცხავს ტალახის საფარს. სამწუხაროდ, სახლების 70% წლების განმავლობაში წვიმების, ქარისა და ეროზიის შედეგად განადგურდა. სახლები ერთმანეთთან საკმაოდ ახლოს მდებარეობს, ქუჩები – ვიწრო და წყნარია.
სოფელში არ არსებობს სკოლა, მაღაზია ან საავადმყოფო. შესაბამისად, ავადმყოფი ხეობის გადაჭრას ვირის საშუალების ახერხებს, შემდეგ მანქანით გადაჰყავთ ადგილობრივ საავადმყოფოში, რომელიც თითქმის 1 საათის სავალზეა. ალ-ჯაზილში და საერთოდაც იემენში წყლის სიმცირის პრობლემა ძალიან სერიოზული გამოწვევაა, რასაც ადგილობრივები ყოველდღიურად ებრძვიან. მოსახლეობის შემოსავლის წყაროს კი ფერმა წარმოადგენს.
უკანასკნელი 3 ათწლეულის განმავლობაში მოსახლეობა მკვეთრად შემცირდა, ადგილობრივები ძირითადად გადასახლდნენ საუდის არაბეთში, სადაც დასაქმების მხრივ უფრო მეტი პერსპექტივა არსებობს.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

აფრიკაში, კერძოდ, კენიაში აღმოაჩინეს ადამიანის უძველესი სამარხი, რომელიც დაახლოებით 78 000 წლის წინანდელია, შუა ქვის ხანის პერიოდის. მცირეწლოვანი ბავშვის სამარხი ნაპოვნი იქნა პანგა-საიდის მღვიმეში, ბავშვის გარდაცვალების ასაკი სავარაუდოდ 3 წელი იყო, შესაბამისად, მას სახელად დაარქვეს – “Mtoto”, რაც ბავშვს ნიშნავს.
პირველად მღვიმეში ძვლები იპოვეს 2013 წელს, საფლავი კი სრულად 2017 წელს. უკანასკნელ ხანებში ჩატარებულმა კვლევებმა კი აჩვენა, რომ ორმო განზრახ იყო ამოთხრილი და მიწა შემდეგ იქნა დაყრილი. თავის ქალა კი სავარაუდოდ, რაღაცაში იყო გახვეული.
მეცნიერებისა და მკვლევარების თქმით, ბავშვი დაკრძალულ იქნა სპეციალურად გათხრილ ორმოში, სხეული კი მკერდთან მიდებული ფეხებით მოეთავსებინათ, ნაყოფის პოზიციაში, რაც აშკარად მიანიშნებს, რომ ამ პერიოდშიც კი, ადამიანები საფლავში სხეულის განლაგებაზე ზრუნავდნენ. აღნიშნული გვეუბნება, რომ დაკრძალვა რიტუალების მიხედვით ხდებოდა და სამარხი ახალ, სანდო წყაროს წარმოადგენს თანამედროვეობისთვის დაკრძალვის პრაქტიკის შესახებ.
კვლევების მიხედვით ასევე საინტერესოა, რომ აფრიკაში აღმოჩენილი ორი საკმაოდ ადრეული სამარხიდან ორივე მცირეწლოვანი ბავშვისაა. უკანასკნელი კი წარმოადგენს უძველესს და იგი ჰომო საპიენსს ეკუთვნოდა.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა