იაპონიის დედაქალაქ ტოკიოში თოვს.სინოპტიკოსების ვარაუდით, თოვლის სისქე იაპონიის დედაქალაქში ხუთ სანტიმეტრამდე მიაღწევს.
ადგილობრივი სინოპტიკოსები აღნიშნავენ, მარტის ბოლოს თოვლი ტოკიოში 10 წელია, აღარ ყოფილა.
აღსანიშნავია, რომ ჯერ კიდევ გუშინ ტოკიოში ჰაერის საკმაოდ მაღალი ტემპერატურა, 23°С ფიქსირდებოდა, ამჟამად კი ყინავს.
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
იაპონიის დედაქალაქ ტოკიოში ბოლო 10 წლის განმავლობაში პირველად მარტის ბოლოს თოვლი მოვიდა. ინფორმაციას ამის შესახებ ადგილობრივი მედია ავრცელებს.
სინოპტიკოსების პროგნოზით, ქალაქის ცენტრალურ ნაწილში თოვლის საფარის სიმაღლემ შესაძლოა 5 სანტიმეტრს მიაღწიოს. აღსანიშნავია ისიც, რომ 28 მარტს ტოკიოში ჰაერის ტემპერატურამ 23 გრადუსს მიაღწია.
უამინდობის გამო იაპონურმა ავიაკომპანიებმა 20-მდე შიდა რეისი გააუქმეს.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
ანტარქტიდის თავზე ოზონის ფენა უკვე იმდენად აღდგა, რომ შეჩერდა სამხრეთ ნახევარსფეროს ატმოსფეროში მიმდინარე მრავალი შემაშფოთებელი ცვლილება. ამისათვის მადლობა მთელ მსოფლიოს ეკუთვნის, კაცობრიობის ერთობლივ ძალისხმევას.
ახალი კვლევის მიხედვით, ამ პროცესის შეჩერებისა და უკუქცევის მიზეზი უნდა იყოს მონრეალის პროტოკოლი – 1987 წელს მიღებული შეთანხმება ოზონის გამანადგურებელი ნივთიერებების წარმოების შეწყვეტის შესახებ.
ჩვენი პლანეტის პოლუსების თავზე, ძალიან მაღლა, მორევივით ბრუნავს ჰაერის სწრაფი დინებები, რომლებსაც ჭავლურ ნაკადებს უწოდებენ. 21-ე საუკუნის დადგომამდე, სამხრეთ პოლუსის თავზე ოზონი გამოილია და იქაური ჭავლური ნაკადი უჩვეულოდ სამხრეთით გადასწია. შედეგად, შეიცვალა ნალექების მახასიათებლები და ოკეანის დინებები.
თუმცა, მონრეალის პროტოკოლის გაფორმების შემდეგ, ჰაერის ეს მიგრაცია უეცრად შეჩერდა. საინტერესოა, იყო თუ არა უბრალო დამთხვევა?
მოდელებისა და კომპიუტერული სიმულაციების გამოყენებით, მეცნიერებმა ახლახან დაადგინეს, რომ მოძრაობის ასეთი შეჩერება მხოლოდ ქარებში მომხდარი ბუნებრივი ძვრების შედეგი არ ყოფილა. ჭავლური ნაკადის შორს გადაადგილების უეცარ შეჩერებას მხოლოდ ოზონის ცვლილება ხსნის.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ამ პროცესზე დიდი გავლენა იქონია მონრეალის პროტოკოლმა, ჭავლური ნაკადის სამხრეთით მიგრაცია შეჩერდა და ოდნავ უკუიქცა კიდეც, რაც მეტად სასიხარულო ამბავია.
ჭავლური ნაკადის ცვლილების გავლენა ძალიან დიდი იყო სამხრეთ ნახევარსფეროზე. მაგალითად, ავსტრალიის სამხრეთ სანაპიროებთან შემცირდა ნალექების რაოდენობა და გაიზარდა გვალვების რისკი.
თუმცა, ზეიმი შეიძლება დიდხანს არ გაგრძელდეს. მიუხედავად იმისა, რომ ოზონის გამანადგურებელი ნივთიერებების წარმოების შეწყვეტამ ოზონს ასე თუ ისე აღდგენის საშუალება მისცა, საგრძნობლად იზრდება ნახშირორჟანგის დონე და მთელ ამ პროგრესს რისკის ქვეშ აყენებს.
გასულ წელს, ანტარქტიდის ოზონის ხვრელი 1982 წლის შემდეგ ყველაზე მეტად დაპატარავდა, მაგრამ პრობლემა ჯერ გადაჭრილი არ არის და ამ მაჩვენებლის მიზეზი გარკვეულწილად იყოს უჩვეულოდ ზომიერი ტემპერატურა ატმოსფეროს ამ ზედა ფენაში.
გარდა ამისა, ბოლო წლებში, მონრეალის შეთანხმების დარღვევით სამხრეთ ჩინეთის ინდუსტრიული რეგიონებიდან კვლავ გამოჩნდა ოზონის გამანადგურებელი ქიმიური ნივთიერებების ტალღა.
„ამ პროცესს ჩვენ პაუზას ვუწოდებთ, რადგან პოლუსებისკენ მიმართული ცირკულაციის ტენდენცია შეიძლება დასრულდეს, გაბრტყელდეს ან უკუიქცეს. ეს გახლლავთ ომი ოზონის აღდგენისა და მომატებული სათბურის აირების ეფექტებს შორის, რამაც უნდა განსაზღვროს სამომავლო ტენდენცია“, — ამბობს კოლორადო-ბულდერის უნივერსიტეტის ატმოსფეროს ქიმიკოსი ანტარა ბანერხეე.
მონრეალის პროტოკოლი ნათელი დასტურია იმისა, რომ თუ ჩვენ ვიმოქმედებთ გლობალურად და დაუყოვნებლივ, შეგვიძლია შევაჩეროთ და უკუვაქციოთ კიდეც ის საფრთხეები, რომლებიც ჩვენვე გამოვიწვიეთ.
კვლევა ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია colorado.edu-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.
კლიმატის ცვლილება წყლის რესურსების შემცირებას და წყლის ხარისხის გაუარესებას იწვევს. ამის შესახებ Deutsche Welle UNESCO-ს ყოველწლიურ ანგარიშზე დაყრდნობით წერს.
გამოცემის ინფორმაციით, ანგარიში მსოფლიოს წყლის რესურსების განვითარების შესახებ 22 მარტს გამოქვეყნდა და მასში სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ მილიარდ ადამიანის წვდომა უსაფრთხო წყლისადმი საფრთხის ქვეშ აღმოჩნდეს.
დოკუმენტში ნათქვამია, რომ მშრალი ზონების გაფართოება საფრთხეს წარმოადგენს.
„ხშრად ვსაუბრობთ წყლის უკმარისობაზე და მისდამი წვდომის გამო კონფლიქტების შესაძლებლობაზე, მაგრამ ძალიან ცოტას ვსაუბრობთ იმაზე, რომ წყალი კლიმატური კრიზისის დარეგულირების ნაწილია“, – აღნიშნა UNESCO-ს წარმომადგენელმა ულა ბურხარდმა.
მისი თქმით, ორგანიზაციის მონაცემებით, ამ ეტაპზე სუფთა წყლისადმი წვდომა 2,2 მილიარდ ადამიანს არ აქვს. ამასთან, წყლის მოხმარება პლანეტაზე 6-ჯერ მაღალია, ვიდრე 100 წლის წინ.
ანგარიშის ავტორები თქმით, მოსახლეობის და ეკონომიკის ზრდა წყლის მოხმარების იწვევს, კლიმატური ცვლილებები კი ამ კრიტიკულ ვითარებას უფრო ამწვავებენ.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
უდაბნოს კალიის მიგრაცია საქართველოში არ დაფიქსირდება. ამ საკითხს სურსათის ეროვნული სააგენტო განცხადებაში განმარტავს.
მისი მიხედვით, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სურსათის ეროვნული სააგენტო ყოველწლიურად ახორციელებს იტალიური და მაროკოული კალიების საწინააღმდეგო ღონისძიებებს, რომლებიც ფიქსირდება აღმოსავლეთ საქართველოში – კახეთისა და ქვემო ქართლის რეგიონებში.
ამასთან, მავნებლის მონიტორინგის და პრევენციის მიზნით, გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) მხარდაჭერით, ყოველწლიურად ტარდება ტრანსსასაზღვრო რეგიონული კვლევები.
„სურსათის ეროვნული სააგენტოს მიერ ჩატარებული ღონისძიებების შედეგად, იტალიური კალიის პოპულაცია კონტროლირებადია, რაც ხელს უწყობს მწვანე საფარის შენარჩუნებას და ეკონომიკური ზარალის თავიდან აცილებას. იტალიური კალიის გარდა, საქართველოში გავრცელებულია კალიის სხვა ენდემური სახეობები, რომლებიც არ წარმოადგენს საფრთხეს.
გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია (FAO) ყოველწლიურად აქვეყნებს სხვადასხვა სახეობის, მათ შორის უდაბნოს კალიის მიგრაციის რუკას, რომელიც გავრცელებულია აფრიკის კონტინენტზე, არაბეთის ნახევარკუნძულზე, ერაყისა და ირანის სამხრეთ ნაწილში. ეს მავნებელი საქართველოს ტერიტორიაზე არასდროს დაფიქსირებულა და ორგანიზაციის 2020 წლის პროგნოზით, მავნებლის გეოგრაფიული არეალის გაზრდა და მისი შემოჭრა საფუძველს მოკლებულია“, – აღნიშნულია განცხადებაში.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
სოციალურ ქსელში ვენეციაში გადაღებული ფოტოები ვრცელდება. ფოტოებზე კარგად ჩანს, თუ როგორი წმინდაა წყალი.
როგორც გვერდი The Universal Truth აღნიშნავს, ვენეციელები ამბობენ, რომ 60 წლის განმავლობაში წყალი ასეთი სუფთა არასოდეს ყოფილა, გამოჩნდნენ თევზები და გედები.
ჰაერი და გარემო ნაკლებად დაბინძურებულია. მიზეზად კი, ადგილობრივები კორონავირუსის ფონზე “დედამიწის დაპაუზებას” ასახელებენ.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
ჩრდილო აღმოსავლეთ და ცენტრალურ აფრიკას ასობით მილიარდი კალიისგან შემდგარმა გუნდმა გადაურა. აფრიკის შემდეგ კალიების გუნდი არაბეთის ნახევარკუნძულზე და ახლო აღმოსავლეთში გადავიდა.
ყველაზე მეტად დაზარალდა აღმოსავლეთ აფრიკა და იემენი. საფრთხის წინაშე დგანან სპარსეთის ყურის ქვეყნები, საუდის არაბეთი, ქუვეითი, ბაჰრეინი, კატარი, ირანი, პაკისტანი და ინდოეთი. კალიების გუნდმა შესაძლოა უფრო ჩრდილოეთით, თურქეთამდეც მიაღწიოს.
უდაბნოს კალია, Schistocerca gregaria, ყოველდღიურად საკუთარი წონის რაოდენობის საკვებს ჭამს და სწრაფად მრავლდება. მათ ამგვარ გამრავლებას ხელი ძლიერმა წვიმებმა შეუწყო. კალიები წვიმის დროს მრავლდებიან, რადგან კვერცხს სველ ნიადაგში დებენ.
კალიები პირველად 2020 წლის იანვრის დასაწყისში სომალიში და ეთიოპიაში გამოჩნდნენ და შემდეგ კენიაში, სუდანსა და უგანდაში გავრცელდნენ. ივნისამდე მათი რიცხვი შესაძლოა 400-ჯერ გაიზარდოს.
საშუალოდ, კალიების გუნდი 100 კვადრატულ კილომეტრს იკავებს. გუნდში 4-დან 8 მილიარდამდე კალიაა და დღის განმავლობაში 3.5 მილიონი ადამიანის სამყოფ საკვებს ჭამენ. კენიაში დააფიქსირეს კალიების გუნდი, რომელიც 2,400 კვადრატულ კილომეტრს იკავებდა, რაც ნიუ-იორკის ზომაზე სამჯერ მეტია.
კალიები მოსავალს და მცენარეულ საფარს ანადგურებენ, რამაც შესაძლოა რეგიონში საკვების სერიოზული კრიზისი წარმოქმნას. ქვეყნები უკვე ებრძვიან კალიებს და შეწამვლის სხვადასხვა ხერხს იყენებენ, მათ შორის თვითმფრინავებითაც, თუმცა მთავრობებში აცხადებენ, რომ საჭირო ტექნიკის ნაკლებობა აქვთ.
იანვარში გაერომ განაცხადა, რომ კრიზისთან გასამკლავებლად 76 მილიონი აშშ დოლარის გამოყოფა იყო აუცილებელი. ახლა ეს რიცხვი 138 მილიონ აშშ დოლარამდეა გაზრდილი, თუმცა ამ დრომდე მხოლოდ 52 მილიონის მობილიზება მოხერხდა. აქედან 10 მილიონი ბილ და მელინდა გეითსების საქველმოქმედო ფონდის დონაციაა.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
პლასტმასის კონსტრუქტორის LEGO-ს ნაწილები მსოფლიო ოკეანეში 1300 წელი გაძლებენ. ამის შესახებ დასკვნა ბრიტანული უნივერსიტეტის მეცნიერებმა მოამზადეს. მათ ჩაატარეს ექსპერიმენტი, რა ვადებში იშლება პლასტმასის ნაწილები ზღვის წყალში.
კვლევა გამოცემა Environmental Pollution-ში გამოქვეყნდა. მეცნიერებმა LEGO-ს 50-მდე დეტალი შეისწავლეს, რომელიც ინგლისის სამხრეთ-აღმოსავლეთ სანაპიროზე ბოლო 10 წლის განმავლობაში იპოვეს.
მეცნიერებმა ამ დეტალების შემადგენლობა რენტგენის გამოყენებით ზედმიწევნით შეისწავლეს. LEGO-ს ნაწილები წყალში 70-80-იან წლებში მოხვდა და არ დაიშალა. მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ ეს ნაწილები ზღვის წყალში 100-დან 1300 წელი გაძლებენ.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
აღმოსავლეთ აფრიკასა და სამხრეთ აზიაში ბოლო 25 წლის განმავლობაში კალიების ყველაზე მასშტაბური შემოსევაა. ასობით მილიარდი კალია საფრთხეს უქმნის მოსავალსა და საცხოვრებელ გარემოს.
მწერები დაახლოებით თავისი სხეულის წონის საკვებს მოიხმარენ ყოველდღიურად და ძალიან სწრაფად მრავლდებიან. ვარაუდობენ რომ, კალიების რაოდენობა ივნისისთვის 4 000-ჯერ გაიზრდება.
ჯერ კიდევ იანვარში გაერო კრიზისის აღმოსაფხვრელად 76 მილიონი დოლარის მობილიზებას მიიჩნევდა საჭიროდ, ახლა კი ეს რიცხვი 138 მილიონ დოლარამდე გაიზარდა.
გაერო ამბობს, რომ თუ ფონდი არ შეიქმნება, შემდგომში მოუწევთ აფრიკაში ჰუმანიტარული დახმარების, მათ შორის, საკვების გაგზავნა, რადგან მწერები მწვანე საფარს აზიანებენ და შიმშილის საფრთხეს ქმნიან.
„თუ ასე არ მოხდა, სიტუაცია გაუარესდება და თქვენ მასიურად მოგიწევთ მიაწოდოთ საკვები ჰუმანიტარული დახმარების სახით. სიტუაცია შეიძლება გამოვიდეს კონტროლიდან,“ – განაცხადა გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) საგანგებო სიტუაციების დირექტორმა დომინიკ ბურგონმა. „ყოველთვის არსებობს შიმშილის რისკი, როცა საფრთხე საკვებს ემუქრება,“ – დასძინა მან. გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის სპიკერმა მოგვიანებით განმარტა, რომ ისინი შიშობენ არა შიმშილზე, არამედ უპირველესად, საკვების დაუცველობაზე.
ძირითადი საფრთხის ზონაშია აღმოსავლეთი აფრიკა, იემენი, ირანი, პაკისტანი და ინდოეთი. ბოლო მონაცემებით კალიების გუნდები დაფიქსირდა კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, კუვეიტში, ბაჰრეინში, ყატარსა და ირანის სანაპიროებზე.
ფოტო: ევროპის პრესსააგენტო. EPA/DAI KUROKAWA
ფოტო: ევროპის პრესსააგენტო. EPA/DAI KUROKAWA
საჰაერო და სახმელეთო შეწამვლა, ასევე მუდმივი კონტროლი და თვალის მიდევნება, განიხილება ახლა ყველაზე ეფექტურ სტრატეგიად კალიების შემოსევის წინააღმდეგ ბრძოლაში. აღმოსავლეთ აფრიკის “უდაბნოში კალიების კონტროლის ორგანიზაციის” თავმჯდომარემ სტივენ ნიოკამ განაცხადა, რომ ამჟამად ტექნიკის რაოდენობა საკმარისი არაა. ეთიოპიას აქვს ხუთი, კენიას კი ექვსი ვეტმფრენი შესაწამლად და ოთხიც – დასაზვერად, აცხადებს ნიოკა.
კენიის მთავრობა აცხადებს, რომ მათ სჭირდებათ 20 ვერტმფრენი და პესტიციდ „ფენიტროტიონით“ უწყვეტი მომარაგება კრიზისთან გასამკლავებლად. კენიამ ასევე 240 ადამიანი გადაამზადა კალიებთან საბრძოლველად.
ჩინეთმა თებერვალში დააანონსა, რომ მეცნიერთა ჯგუფს გაგზავნიდა მეზობელ პაკისტანში “მიზნობრივი პროგრამების” განსახორციელებლად.
მეცნიერი ლუ ლიზი ჩინეთიდან ამბობს, რომ იხვები კალიებთან საბრძოლველი ბუნებრივი იარაღია. ქათამთან შედარებით, რომელსაც დღეში 70 კალიის შეჭმა შეუძლია, იხვებთან ეს მონაცემი 3-ჯერ მაღალია.
_______________
მომზადებულია BBC-ზე დაყრდნობით
წყარო : batumelebi.netgazeti.ge
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
კენიის ჩრდილოეთით ბრაკონიერებმა ორი თეთრი ჟირაფი მოკლეს. ამის შესახებ BBC წერს.
გამოცემის ინფორმაციით, რეინჯერებმა მდედრის და მისი შვილის ცხედრები ერთ-ერთ სოფელში, პატრულირებისას იპოვეს. ბრაკონიერებს მხოლოდ მამალი გადაურჩა. სპეციალისტების თქმით, ის უკვე ერთადერთი თეთრი ჟირაფია მთელ მსოფლიოში.
ცხოველების უჩვეულო შეფერილობას იშვიათი გენეტიკური დაავადებით არის გამოწვეული, რომლის დროსაც კანის უჯრედებს პიგმენტაცია არ აქვთ. პირველად კენიის თეთრი ჟირაფების ფოტოები 2017 წელს გავრცელდა.
ბრაკონიერების ვინაობა უცნობია, თუმცა კენიის ხელისუფლებამ მომხდართან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
