დედამიწა

მეცნიერებმა, რომლებმაც ავსტრალოპითეკ ლუსის განმარხებულ ძვლებზე დახვეწილი სკანირების ტექნოლოგია გამოიყენეს, დაადგინეს, რომ მას შეეძლო ხეებზე ცოცვა ისე, როგორც ფეხით სიარული, რაც, სავარაუდოდ, ლუსის გარდაცვალების მიზეზიც გახდა.

ოთხშაბათს მკვლევარებმა ლუსის 3,18 მილიონი წლის ნაშთის ანალიზის შედეგების შესახებ გაავრცელეს ინფორმაცია, რომელიც ავსტრალოპითეკ აფრიკანუსის სახელითაა ცნობილი.

ლუსის მკლავის ძვლების სკანირებამ აჩვენა, რომ ისინი შიმპანზეს ძვლების მსგავსად იყვნენ აგებული, რაც იმაზე მეტყველებს რომ ამ სახეობის წევრები თავიანთი დროის მნიშვნელოვან ნაწილს ხეებზე ცოცვაში ატარებდნენ და ტოტებზე თავის ასაზიდად მკლავებს იყენებდნენ.

ავსტრალოპითეკ აფრიკანუსი მაიმუნისა და ადამიანის მსგავსი თვისებების კომბინაციას წარმოადგენდა. მეცნიერებმა უკვე იცოდნენ, რომ მათი ტერფები თავდაყირა ორი ფეხით სიარულისთვის იყო ადაპტირებული, თუმცა აინტერესებდათ, ატარებდნენ თუ არა ისინი დროს ხეებზე, თავიანთი წინაპრების მსგავსად.

შიმპანზეები, რომლებიც ადამიანის ყველაზე უახლოესი ცოცხალი ნათესავები არიან, ხეებზე დიდ დროს ატარებდნენ.

მკვლევარებმა ტეხასის უნივერსიტეტში ლუსის ნაშთზე მაღალი რეზოლუციის რენტგენის CT სკანირება მოახდინეს და შედეგები თანამედროვე ადამიანისა და შიმპანზეს ძვლების შესახებ არსებულ მონაცემებს შეადარეს.

„დებატები იმის შესახებ, ცოცავდა, თუ არა ლუსი ხეზე,  42 წელია მიმდინარეობს  ანუ მას შემდეგ, რაც მისი ნაშთი აღმოაჩინეს – ჩვენმა კვლევამ ამ დებატებს წერტილი დაუსვა“, -განაცხადა ტეხასის უნივერსიტეტის პალეონტოლოგმა ჯონ კაპელმანმა.

კაპელმანმა რამდენიმე თვის წინ კვლევა გამოაქვეყნა, რომლის მიხედვითაც, რომ ლუსის გარდაცვალების მიზეზი ის დაზიანებები გახდა, რაც მან ხიდან ჩამოვარდნისგან მიიღო. მეცნიერი ამტკიცებს, რომ დაახლოებით 1.07 მეტრი სიმაღლის  ავსტრალოპითეკ აფრიკანუსი საკვებს მიწაზე მოიპოვებდა, ხოლო ღამით თავშესაფრად ხეებს იყენებდა.

,,ადრეული ჰომინინები მიწაზე ორი ფეხით დადიოდნენ, მაგრამ, ამავდროულად, მნიშვნელოვან დროს ხეზე ცოცვაში ატარებდენ,“ – განაცხადა კაპელანმა.

წყარო:  Reuters

2016 წელი მსოფლიოში ყველაზე ცხელი წელია მეტეოროლოგიური დაკვირვების ისტორიაში, ამის შესახებ გაეროს ამინდის სააგენტომ ორშაბათს, მაროკოში მიმდინარე კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებულ მოლაპარაკებებზე განაცხადა.

სააგენტოს ინფორმაციით, გლობალურმა დათბობამ წყალდიდობები და ზღვების დონეების ზრდა გამოიწვია.  

ანალოგიურ ინფორმაციას ავრცელებს მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციაც (WMO) : „2016 წელი ყველაზე ცხელი წელია მე-19 საუკუნის ბოლოს შემდეგ ანუ იმ დროიდან, რაც მეტეოროლოგიური დაკვირვების განხორციელება ხდება. 17 ყველაზე ცხელი წლიდან 16 ამ საუკუნეშია დაფიქსირებული,“ – განაცხადა WMO-ის გენერალურმა მდივანმა პეტერ ტაალასმა.

მიმდინარე წლის დასაწყისში ე.წ. ელ-ნინიომ (ელ-ნინიო ანომალიური და გლობალური კლიმატური მოვლენაა. ეს არის თბილი სეზონური ზედაპირული დინება წყნარი ოკეანის აღმოსავლეთ ნაწილში, ჩნდება სამ ან შვიდ წელიწადში ერთხელ ცივი დინების გაქრობის შემდეგ და ბატონობს არანაკლებ ერთი წლისა) და ადამიანის საქმიანობის შედეგად გამოყოფილმა სათბურმა გაზებმა გრენლანდიის ყინულის დნობა და ავსტრალიის დიდი ბარიერული რიფის დაზიანება გამოიწვია.

 ,,ელ-ნინიოსგან გამოწვეული გადაჭარბებული სითბო გაქრა, მაგრამ გლობალური დათბობისგან გამოწვეული – გრძელდება, ამიტომ მოსალოდნელია, რომ 2016 წელი ყველაზე ცხელი წელი იქნება,“ – განაცხადა ტაალასმა.

ძლიერი El ნინო ღონისძიება გაქრა. სიცხის გლობალური დათბობის გაგრძელდება”, განაცხადა მან. მმო განაცხადა, რომ “ძალიან სავარაუდოა”, რომ 2016 იქნება ყველაზე, თუკი freak ცივი მომავალ კვირაში.

წყარო: theguardian

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  ,,დოქტრინა”

უახლოეს დღეებში დედამიწის ცაზე ბოლო შვიდი ათეული წლის განმავლობაში ყველაზე დიდი, კაშკაშა სავსე მთვარე გამოჩნდება.

ასტრონომები აცხადებენ, რომ ორშაბათს სავსე მთვარე დედამიწის ზედაპირს 348,400 კმ მანძილზე მოუახლოვდება, რაც საშუალოზე 22,000 კილომეტრით ახლოა. ასეთი რამ კი 1948 წლის შემდეგ არ მომხდარა.

დედამიწასა და მთვარეს შორის მანძილი მერყეობს, რადგან ის არის კვერცხის ფორმის, და არა წრიული, სხეული ჩვენი პლანეტის გარშემო.

NASA აცხადებს, რომ თუკი ცა მოწმენდილი იქნება მთვარე ჩვეულებრივზე 14 პროცენტით უფრო დიდი და 30 პროცენტით უფრო კაშკაშა გამოჩნდება – ანუ დედამიწის მოსახლეობა სუპერმთვარეს იხილავს.

ვისკონსინის უნივერსიტეტის ასტრონომის ჯიმ ლატის განმარტებით, ყოველი მეთოთხმეტე სავსე მთვარე არის სუპერმთვარე. სავსე მთვარე დედამიწასთან ანალოგიურად 2034 წელს მოუახლოვდება.

იმ შემთხვევაში თუ კვირა ღამით ცა ღრუბლიანი იქნება, სუპერმთვარის სანახავად ორშაბათს შეგიძლიათ გახვიდეთ, რადგან ერთ ღამეში მთვარესა და დედამიწას შორის მანძილი უმნიშვნელოდ შეიცვლება.

წყარო: http://www.reuters.com/

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მთავრობები შეთანხმდნენ, რომ გლობალური ტემპერატურის ზრდა 2 გრადუს ცელსიუსამდე შეინარჩუნონ, ხოლო სასურველ დონედ 1,5 გრადუსი დასახელდა.

ისტორიული კლიმატური პაქტის ძალაში შესვლის აღსანიშნავად პარასკევს პარიზზი ეიფელის კოშკი მწვანედ გაანათეს.

პარიზის კლიმატის პაქტი დაახლოებით ერთი წლის წინ მიიღეს. წინა მთავარი კლიმატური შეთანხმების- კიოტოს პროტოკოლის ძალაში შესვლას რვა წელი დასჭირდა.

პარიზში მიღებული შეთანხმება პირველია, რომელიც მდიდარსა და ღარიბ ქვეყნებს საერთო მიზნისთვის – კლიმატის დასაცავად აერთიანებს, თუმცა ნახშირბადის ემისიის წინააღმდეგ ქვეყნების ძალისხმევა ნებაყოფლობითია. აღსანიშნავია, რომ პარიზის შეთანხმების ამა თუ იმ ქვეყნის მიერ განხორციელება ამ ქვეყნაში მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებთანაა დაკავშირებული. იმ ქვეყნებს, რომლებიც შეთანხმების სწრაფი დაკანონებისკენ მიისწრაფვოდნენ, თვალი აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებზე უჭირავთ. ჰილარი კლინტონი ემისიების წინააღმდეგ ობამას ძალისხმევის გაღრმავების პირობას იძლევა, მაშინ, როცა მის კონკურენტ დონალდ ტრამპს შეთანხმების დახევის სურვილი აქვს.

გარემოს დაცვითი ჯგუფები და ექსპერტები მთავრობებს მეტის გაკეთებისკენ მოუწოდებენ.

„თუკი უფრო სწრაფად არ ვიმიქმედებთ, გლობალური ტემპერატურის ზრდის 1,5 გრადუსამდე შემცირების მიზანს ვერ მივაღწევთ, მაროკოს შეხვედრამ უნდა დაგვიბრუნოს იმის განცდა, რომ რაც შეიძლება უნდა ვიჩქაროთ,“ – აცხადებს მსოფლიო ბანკის პრეზიდენტო –  ჯიმ იონგ კიმი.

იმ ქვეყნების წარმომადგენლები, რომლებმაც გასულ წელს პარიზის კლიმატის ხელშეკრულებას მოაწერეს ხელი,  7-18 ნოემბერს მაროკოში შეიკრიბებიან და მომავლის გეგმებზე იმსჯელებენ.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ბრიტანელი და ავსტრალიელი მეცნიერები აცხადებენ, რომ თორმეტი წლის წინ სამხრეთ ინგლისში ნაპოვნი პატარა ყავისფერი კენჭი  განმარხებული დინოზავრის ტვინის ქსოვილის პირველი ნიმუშია.

გაქვავებული ტვინი,  რომელიც ენთუზიასტმა ჯემი ჰისკოკსმა 2004 წელს აღმოაჩინა, სავარაუდოდ, დინოზავრის იმ სახეობის წამრომადგენლებს ეკუთვნის, რომლებიც დაახლოებით 133 მილიონი წლის ცხოვრობდნენ.

მკვლევარების მტკიცებით, ტვინის ქსოვილი ასე კარგად შემონახული იმის გამოა, რომ ის დინოზავრის გარდაცვალებიდან მცირე ხანში მაღალი მჟავიანობისა და დაბალი ჟანგბადის შემცველობის წყალში „ჩაამწნილეს“.

„ტვინის ქსოვილის შენახვის შანსი ძალიან მცირეა, ასე რომ, ამ ნიმუშის აღმოჩენა გასაოცარია,“ – განაცხადა კემბრიჯის უნივერსიტეტის დედამიწის შემსწავლელი მეცნიერებების დეპარტამენტის წარმომადგენელმა ალექს ლიუმ.

ამავე უნივერსიტეტის მეცნიერი დევიდ ნორმანი კი აცხადებს, რომ აღმოჩენამ გააჩინა კითხვები დინოზავრების, როგორც ძალიან პატარა ტვინიანი ცხოველების აღქმის შესახებ.

ტიპურ ქვეწარმავლებს ხშირი სისხლძარღვებითა და სინუსებით გარშემორტყმული ძეხვის ფორმის ტვინი აქვთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ტვინს თავისქალის ღრუს მხოლოდ ნახევარი ფართი უკავია.

აღნიშნული განმარხებული ტვინის ქსოვილი კი, როგორც აღმოჩნდა, დაპრესილი იყო, რამაც მეცნიერებს იმის თქმის საფუძველი მისცა, რომ ზოგიერთ დინოზავრს უფრო დიდი ტვინი ჰქონდა.

თუმცა დევიდ ნორმანი და მისი გუნდი აცხადებს, რომ მხოლოდ ამ ერთ ნამარხზე დაყრდნობით დინოზავრების ტვინის ზომასა და ინტელექტის დონეზე  დასკვნის გაკეთება არასწორია.

წყარო: Reuters

თამარ ტაბატაძე