დედამიწა

სეისმური აქტივობა, რომელიც ალასკაზე 2024 წლის აპრილიდან შეინიშნება მეცნიერებში შეშფოთებას იწვევს. ის შეიძლება ვულკან Mount Spurr-ის გაღვიძების მომასწავებელი იყოს, რომელიც ქალაქ ანკორიჯიდან 123 კილომეტრში მდებარეობს. ამ ქალაქში 300 000-მდე ადამიანი ცხოვრობს, – წერს Dailymail-ი.

ბოლო ათი თვის განმავლობაში აქ სეისმურმა აქტივობამ ძლიერ მოიმატა. თუ აქამდე კვირაში 30 მიწისძვრა ფიქსირდებოდა, ახლა მათი რაოდენობა 125-მდე გაიზარდა.

39-წლიანი მიძინების შემდეგ ვულკან Mount Spurr-ის ამოფრქვევა ბოლოს 1992 წელს დაფიქსირდა. ვულკანური ფერფლის გამო ანკორიჯის მოსახლეობა გარეთ ვერ გადიოდა, ან ნიღბებს ხმარობდა. იქამდე, სანამ ფერფლი არ გაიფანტა, აეროპორტები ვერ ახერხებდნენ მუშაობის გაგრძელებას.

„დიდი ვულკანის ფერფლის ღრუბელი იმოქმედებს ასევე იმ რეისებზე, რომლებიც ჩრდილოეთ ამერიკიდან აზიის მიმართულებით ხორციელდება ალასკის გავლით“, – განაცხადა აშშ-ს გეოლოგიური სამსახურის თანამშრომელმა მეტ ჰეინმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

მეცნიერების განცხადებით, დედამიწის ბირთმა, ბოლო 20 წლის განმავლობაში სავარაუდოდ ფორმა შეიცვალა. ინფორმაციას BBC ავრცელებს.

კვლევის ხელმძღვანელის, პროფესორ ჯონ ვიდალის განმარტებით, ზოგადად მიჩნეულია, რომ შიდა ბირთვი სფერული ფორმისაა, მაგრამ მისი კიდეები შესაძლოა 100 მ ან მეტი სიმაღლით იყოს დეფორმირებული ზოგიერთ ადგილას.

დედამიწის ბირთვი ჩვენი პლანეტის გულია, რადგან ის ქმნის მაგნიტურ ველს, რომელიც იცავს სიცოცხლეს მზის რადიაციისგან.

შიდა ბირთვი, თხევადი გარე ბირთვისა და პლანეტის დანარჩენი ნაწილისგან დამოუკიდებლად ბრუნავს. ამ მოძრაობის გარეშე დედამიწა მოკვდებოდა და უნაყოფო მარსს დამსგავსებოდა, რომელმაც მაგნიტური ველი მილიარდობით წლის წინ დაკარგა.

მეცნიერების ინფორმაციით, ბირთვის ფორმის შეცვლა შეიძლება იქ ხდებოდეს, სადაც მყარი შიდა ბირთვის კიდე უკიდურესად ცხელ თხევად მეტალის გარე ბირთვს ეხება.

კვლევა სამეცნიერო ჟურნალში Nature Geoscience გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ოკეანეები დედამიწის ზედაპირის უმეტეს ნაწილს ფარავს, ჟანგბადს დიდი დოზით წარმოქმნის და საკვების, მინერალებისა თუ ენერგიის მნიშვნელოვან რესურსს გვაწვდის. ამის მიუხედავად, მას, გარემოსდაცვითი თვალსაზრისით, სათანადოდ არ ვაფასებთ.

იმისათვის, რომ მომდევნო თაობებმა წყლის ეკოსისტემის ამ უპირატესობებით მომავალშიც ისარგებლონ, საჭიროა, ოკეანესთან ჩვენი მიმართება ფუნდამენტურად შეიცვალოს. სწორედ ამას ითხოვენ გამოცემაში PLOS Biologyგამოქვეყნებული ნაშრომის ავტორები.

“გარემოსდაცვითი კანონის სტატუს-კვოს შენარჩუნება ბუნების ლეგალიზებულ განადგურებას ნიშნავს. საერთაშორისო კანონმა ევოლუცია უნდა განიცადოს და ცნოს ოკეანის უფლება, იარსებოს, განვითარდეს და აღდგეს. ოკეანის სიჯანსაღე ადამიანის სიჯანსაღეა”, — აცხადებენ მეცნიერები.

უკეთ რომ ავხსნათ, ავტორები ითხოვენ, რომ ოკეანე ცოცხალ არსებად ვაღიაროთ, რომელსაც საკუთარი უფლებები გააჩნია. ბუნების პოზიციის ასეთი ამაღლება დედამიწის კანონისერთ-ერთი უმთავრესი პრინციპია. ეს უკანასკნელი მიზნად ისახავს, რომ ადამიანისგან მისი საცხოვრებელი გარემოს დამოუკიდებლობა კანონის დონეზე გავიაზროთ ისევე, როგორც ბუნების არსობრივი ღირებულება და არა პრაგმატულ საჭიროებაზე დაფუძნებული მნიშვნელობა.

გაერომ 2021-2030 წლები ოკეანური კვლევებისა და მისი მდგრადი განვითარების დეკადად გამოაცხადა. მსგავსი გადაწყვეტილება წყლის ეკოსისტემაზე ადამიანთა უარყოფითი გავლენის გამო მიიღეს და პრობლემების გამოსასწორებლად მიზნები დაისახეს.

ეს აუცილებელია, რადგან, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ოკეანის რესურსების დიდი ნაწილის დაკარგვას პროგნოზირებენ. სწორედ ამიტომ, მას ისე უნდა მოვეპყროთ, როგორც ცოცხალ არსებას.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

გლობუსების, წიგნებისა და პლაკატების წყალობით, ჩვენ კარგად ვიცნობთ, როგორ გამოიყურება დედამიწა ახლა, თავისი ხუთი ოკეანით, შვიდი კონტინენტით და ხმელეთის ცნობადი ფენით.  მაგრამ ეს მოცემულობა, შესაძლოა, შეიცვალოს.

მეცნიერებმა დაადასტურეს, რომ წყლის ახალი სხეული აფრიკის კონტინენტის შუაგულში ჩნდება, რომელიც ნახევრად გაყოფას იწყებს. უგანდას და ზამბიას მომავალში, შესაძლოა, ჰქონდეთ საკუთარი სანაპიროები. ცვლილება ხდება ტექტონიკური ფილების მოძრაობის შედეგად. ამის შესახებ უცხოური მედია წერს.

ტექტონიკური ფირფიტები მუდმივად მოძრაობენ, თუმცა მოძრაობები შეუიარაღებელი თვალით არ ჩანს.

აფრიკული, არაბული და სომალის ტექტონიკური ფირფიტები ესაზღვრება ერთმანეთს, მაგრამ ბოლო 30 მილიონი წლის განმავლობაში, როგორც არაბული ფირფიტა, ასევე სომალის ფირფიტა ნელ-ნელა შორდებიან აფრიკის ფირფიტას, რის შედეგადაც წარმოიშვა ის, რაც ცნობილია როგორც აღმოსავლეთ აფრიკის განხეთქილება.

შარშანდელ აღმოჩენებზე საუბრისას, The Economic Times-ში, კრისტოფერ მურმა თქვა: „ეს არის ერთადერთი ადგილი დედამიწაზე, სადაც შეგიძლიათ შეისწავლოთ, თუ როგორ იქცევა კონტინენტური რიფტი ოკეანის რიფად. ”

იმის გათვალისწინებით, რომ შესამჩნევი ბზარის გახსნას 30 მილიონი წელი დასჭირდა, უსაფრთხოდ შეიძლება ითქვას, რომ შემდგომ პროცესებსაც არანაკლები დრო დასჭირდება.

,,მაგრამ ცვლილება არ შეჩერდება”, – აღნიშნა კენ მაკდონალდმა, საზღვაო გეოფიზიკოსმა და კალიფორნიის უნივერსიტეტის პროფესორმა.

მომავლის ყურებით, მაკდონალდმა ასევე შეძლო წინასწარ განსაზღვრა, როგორი იქნებოდა სამყარო, როდესაც ეს მილიონობით წელი გაივლის და ოკეანე საბოლოოდ გაიხსნება.

მან თქვა: ”ადენის ყურე და წითელი ზღვა დაიტბორება აფარის რეგიონში და აღმოსავლეთ აფრიკის რიფტის ველში და გაჩნდება ახალი ოკეანე და აღმოსავლეთ აფრიკის ეს ნაწილი გახდება მისი ცალკეული პატარა კონტინენტი.”

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”