close

მედიცინა

კვლევებიმედიცინა

როგორ გავზარდოთ ჭკვიანი ბავშვი – რას გვირჩევენ შვედი მეცნიერები

ყველა მშობელს სურს, რომ გაზარდოს წარმატებული შვილი, ისეთი, რომელიც შეძლებს ყველა მისი ოცნების განხორციელებას. მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ ეს სავსებით შესაძლებელია. არის ასეთი საშუალება, რომელიც ბავშვს ერთი საფეხურით წინ წასწევს.

არსებობდა მოსაზრება, რომ ბავშვები, რომლებიც იღებდნენ თევზის ქონის კაფსულებს, საგრძნობლად აუმჯობესებდნენ კითხვის უნარს სულ რაღაც სამ თვეში.შვედეთის გოტენბერგის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ჩაატარეს ხანგძლივი კვლევა. მასში მონაწილეობდა 154 ბავშვი. კვლევა მიმდინარეობდა ომეგა 3 -ზე, რომელიც არის არანაჯერი ცხიმოვანი მჟავების ჯგუფი. პატარები დაყვეს ორ ჯგუფად. ერთ ჯგუფს აძლევდნენ დღეში სამ აბ თევზის ქონს, მეორე ჯგუფს კი პლაცებოს (პლაცებო – ნივთიერება სამკურნალო თვისებების გარეშე, რომელსაც წამლის საშუალების სახით იყენებენ. მკურნალობის დროს ექიმი არწმუნებს, რომ ის გამოჯანმრთელდება. ეს წამალი იმისთვისაა, რომ პაციენტმა ირწმუნოს საკუთარი გამოჯანმრთელების ფენომენი).მკურნალობის შემდეგ ჩატარებული იქნა კომპიუტერიზებული ტესტირება კითხვის უნარის გასაზომად. მათ, ვინც იღებდა თევზის ქონს, 64%-ით გააუმჯობესეს აზროვნების უნარი და ხუთჯერ უფრო სწრაფად ახერხებდნენ არეული სიტყვების დალაგებას.

წამყვანი მკვლევარი დოქტორ მატდ ჯონსონი ამბობს: “ჩვენ ამ ეფექტით გაოცებულნი დავრჩით, აქამდე ეს არ ვიცოდით”. მეცნიერებს ყოველთვის სჭირდებათ განმეორებითი კვლევები, რათა ერთხელ შემჩნეული დაამტკიცონ. დადებითი ეფექტი მაშინ დადასტურდა, როცა მეორე ჯგუფსაც, რომელსაც პლაცებოს აძლევდნენ მისცეს თევზის ქონი.

ბავშვები, რომლებიც ძლივს კითხულობენ სულ მალე ხდებიან მობილიზებულნი და ინტერესით ასრულებენ დავალებებს. იმ ბავშვებს, რომლებსაც აღენიშნებათ ქცევითი პრობლემები, სავარაუდოა, რომ მათ ექნებოდათ მოსმენის პრობლემაც.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

ფრენკ ლენტინი – ადამიანი სამი ფეხით და მისი ისტორია

მე-19 საუკუნეში კაცობრიობას მოევლინა ფრენკ ლენტინი, რომელსაც სამი სხვადასხვა ზომის ფეხი,ორი სასქესო ორგანო და ფეხებზე 16 თითი ჰქონდა, თუმცა, ამას სულაც არ შეუშლია ხელი, მშვენივრად ეთამაშა ფეხბურთი, ველოსიპედით სიარული ესწავლა და ცირკის ცნობილი მსახიობიც კი გამხდარიყო. ის კი არა, ფრენკმა ცოლიც მოიყვანა და 4 ჯანმრთელი შვილიც ეყოლა.

ამ ანომალიის მიზეზი მისი განუვითარებელი ტყუპისცალი ძმა იყო, მისიძმა ბოლომდე ვერ ჩამოყალიბდა და ფრენკთან ხერხემლით იყო შეერთებული.

საზოგადოებას იგი ხშირად აოცებდა – მაგალითად, მაგალითად, როდესაც ერთი ფეხით ბურთი გაჰქონდა კარში, დანარჩენი ორით დადიოდა.

ყველაფერთან ერთად, არამედ საინტერესო თანამოსაუბრეც გახლდათ და იუმორის კარგი გრძნობა ჰქონდა.

ფრენკინის ისტორია საკმაოდ სევდიანია, უცნაურ შვილზე ყველამ თქვა უარი და ბოლოს იყო შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვთა თავშესაფარში მოხვდა. სწორედ აქ შეხედა მან საკუთარ თავს სხვანაირად, როდესაც აღმოაჩინა, რომ ბევრი მასზე უარესადაც კი იყო და ორგანოები ზედმეტად კი არა, საერთოდ არ ჰქონდა.

8 წლის ასაკში სხვა სიცილიელებთან ერთად აშშ-ში აღმოჩნდა ემიგრაციაში.  სწორედ იქ მოეწყო სამუშაოდ ცირკში, სადაც განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობდა მისი ნომერი, მესამე ფეხით ბურთს რომ იტანდა.

წლების შემდეგ  კი მაყურებელი უკვე მისი ფიზიკურობით კი არა, იუმორით ინტერესდებოდა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ახალი სიტყვა გენურ ინჟინერიაში – რას წარმოადგენს ქიმერა და იხსნის თუ არა ის კაცობრიობას უკურნებელი დაავადებებისგან

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის შე­სა­ხებ კა­ცობ­რი­ო­ბის ცოდ­ნა ფარ­თოვ­დე­ბა. დღე­ის­თვის უკვე ცნო­ბი­ლია, რომ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი არის ორ­გა­ნიზ­მის “სა­შე­ნი აგუ­რე­ბი”, რომ­ლე­ბიც გა­ნუ­წყვე­ტე­ლი გამ­რავ­ლე­ბით მთელ ორ­გა­ნიზმსა და მის ორ­გა­ნო­ებს წარ­მოქ­მნის: გულს, კანს, ღვიძლს, თმას და ა.შ.

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბის პრო­ცე­სი ბუ­ნებ­რი­ვი და გარ­და­უ­ვა­ლია ემ­ბრი­ონ­ში, რო­დე­საც მიმ­დი­ნა­რე­ობს ნა­ყო­ფის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა. შემ­დეგ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა მცირ­დე­ბა, თუმ­ცა მათი გან­სა­ზღვრუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა ორ­გა­ნიზ­მში სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე რჩე­ბა, მეტ-ნაკ­ლე­ბად სხვა­დას­ხვა ორ­გა­ნო­ში (უმე­ტე­სო­ბა ძვალ­ში) – ანუ ეს უჯრე­დე­ბი ყვე­ლა­ზე ცხო­ველ­მოქ­მე­დი ემ­ბრი­ო­ნის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პე­რი­ოდ­შია.A ამი­ტო­მაც გაჩ­ნდა ჭიპ­ლა­რის უჯრე­დე­ბის ბან­კე­ბი, სა­დაც ამ უჯრე­დებს გა­ყი­ნულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ინა­ხა­ვენ. მი­ზა­ნი: თუ ოდეს­მე ადა­მი­ა­ნი მძი­მედ და­ა­ვად­დე­ბა, ექი­მე­ბი ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვან უჯრე­დებს მის და­ა­ვა­დე­ბულ ორ­გა­ნო­ებ­ში “გა­უშ­ვე­ბენ”, რის შემ­დე­გაც ჭიპ­ლა­რის ჯან­მრთე­ლი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ამა­ვე ორ­გა­ნოს ჯან­მრთელ უჯრე­დე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვი­ან, გამ­რავ­ლდე­ბი­ან და და­ა­ვა­დე­ბულ უჯრე­დებს გან­დევ­ნი­ან. შე­დე­გად დგე­ბა გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბა. თუმ­ცა ყო­ველ­თვის ასე არ არის, ჯერ­ჯე­რო­ბით, ღე­რო­ვან უჯრე­დებ­საც აქვს “ნაკ­ლი”. ამი­ტო­მაც დღეს უკვე მას მეც­ნი­ე­რე­ბი სრუ­ლი­ად ფან­ტას­ტი­კურ სფე­რო­ებ­ში ცდი­ან. მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სა­მეც­ნი­ე­რო ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი ე.წ. ქი­მე­რე­ბის გა­მოყ­ვა­ნა­ზე. ქი­მე­რე­ბი ის ორ­გა­ნიზ­მე­ბია, რომ­ლე­ბიც, ჯერ­ჯე­რო­ბით, გარ­კვე­უ­ლიც არ არის, კა­ცობ­რი­ო­ბის სა­კე­თილ­დღე­ოდ იქ­მნე­ბა თუ პი­რი­ქით. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ ეს მხო­ლოდ ექ­სპე­რი­მენ­ტია, ამ კი­თხვის დას­მა უკვე სა­ინ­ტე­რე­სოა. რა არის ქი­მე­რა? მეც­ნი­ე­რებს სურთ ქი­მე­რებ­ში ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბონ ორ­გა­ნო­ე­ბი, რო­მელ­თაც ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მომ­ლო­დი­ნე მი­ლი­ო­ნო­ბით ავად­მყოფს გა­და­უ­ნერ­გა­ვენ. მაგ­რამ რა მოხ­დე­ბა იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ რო­მე­ლი­მე მეც­ნი­ე­რი ამ აკ­რძა­ლულ ზღვარს გა­და­ლა­ხავს და თა­ვის შექ­მნილს სხვა მიზ­ნე­ბის­თვის გა­მო­ი­ყე­ნებს? ამა­სო­ბა­ში კი ჩი­ნელ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა მა­ი­მუ­ნის ქი­მე­რა შექ­მნეს ორი სხვა­დას­ხვა ჯი­შის მა­ი­მუ­ნის­გან… ამ თე­მა­ზე ბი­ო­ლოგ ნანო ალა­ვი­ძეს ვე­სა­უბ­რეთ:

 

– ბევ­რი ჩვენ­გა­ნი სახ­ტად დარ­ჩა სტა­ტი­ით, რო­მე­ლიც ცნო­ბილ­მა ამე­რი­კულ­მა სა­მეც­ნი­ე­რო ჟურ­ნალ­მა Cell-მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა და რო­მე­ლიც მა­ი­მუ­ნი-ქი­მე­რას და­ბა­დე­ბა­ზე მოგ­ვი­თხრობს. რა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს, თუ მეც­ნი­ე­რე­ბა შეძ­ლებს ნე­ბის­მი­ე­რი ტი­პის ქი­მე­რის შექ­მნას?

 

– ქი­მე­რე­ბის შექ­მნა გე­ნუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ის მიღ­წე­ვაა. ეს ემ­ბრი­ო­ნუ­ლი უჯრე­დე­ბის მარ­თვის ექ­სპე­რი­მენ­ტი აქამ­დე მღრნე­ლებ­ზე, ბოლო დროს კი მა­ი­მუ­ნებ­ზეც ჩა­ა­ტა­რეს. ამ კვლე­ვე­ბით მეც­ნი­ე­რებ­მა უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სად წა­ი­წი­ეს წინ. არის რის­კე­ბიც, თუმ­ცა ჯერ და­დე­ბით შე­დე­გებ­ზე ვი­სა­უბ­როთ. დღეს ქი­მე­რე­ბის ექ­სპე­რი­მენ­ტი პირ­ველ რიგ­ში მო­ი­აზ­რე­ბა იმ ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ, რომ­ლე­ბი­თაც კა­ცობ­რი­ო­ბა იტან­ჯე­ბა და მე­დი­ცი­ნა ვე­რა­ფერს შვე­ლის. მათ შო­რის არის პარ­კინ­სო­ნი, ჰიდ­რო­ცე­ფა­ლია, ეპი­ლეფ­სია, გა­ფან­ტუ­ლი სკლე­რო­ზი, დე­მენ­ცია…თუ შე­იქ­მნე­ბა ადა­მი­ა­ნის უჯრე­დუ­ლი ქსო­ვი­ლის მსგავ­სი ქსო­ვი­ლე­ბი ცხო­ვე­ლებ­ში, ცხა­დია, ასე­თი ქსო­ვი­ლი მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ ამ და­ა­ვა­დე­ბებ­ზე ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი და­ვაჩ­ქა­როთ და სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბას რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად მი­ვაგ­ნოთ, ამით კი ადა­მი­ა­ნებს ტან­ჯვა ავა­ცი­ლოთ.

შემ­დე­გია ტრან­სპლან­ტა­ცია. მსოფ­ლი­ო­ში ყო­ველ­დღე 22-25 ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა ჯან­მრთე­ლი ორ­გა­ნოს ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მო­ლო­დინ­ში და თუ მეც­ნი­ე­რე­ბი ქი­მე­რებ­ში ჯან­მრთელ ორ­გა­ნო­ებს გა­მოზ­რდი­ან, ეს ხომ მძი­მე სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ­თა ხსნა იქ­ნე­ბა. გა­ნაგ­რძეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

მეცნიერები მუშაობენ რევოლუციურ აბზე, რომელმაც შესაძლოა ინსულინის ინექცია ჩაანაცვლოს

კანადაში მდებარე ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტის (UBC) მკვლევრებმა შეიმუშავეს ინსულინის აბი, რომლის პერორალურად მიღებაა შესაძლებელი – მეთოდის ეფექტი ისეთივეა, როგორიც ინექციის შემთხვევაში.

იმისათვის, რომ ინსულინმა გლუკოზაზე ეფექტიანად იმოქმედოს, მან სწრაფად უნდა მიაღწიოს ღვიძლს. ორალური მეთოდით მიღებულ ინსულინს ორგანომდე მისაღწევად შეიძლება ორი-ოთხი საათი დასჭირდეს, რაც საკმაოდ დიდი დროა. ინექციურ ინსულინს ღვიძლში მოხვედრა მიღებიდან დაახლოებით 30 წუთის განმავლობაში შეუძლია და ის ორგანოში ორი-ოთხი საათის განმავლობაში რჩება.

ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა შეიმუშავეს ტაბლეტები, რომელთაც ღვიძლამდე მისაღწევად საინექციო ინსულინის მსგავსი დრო სჭირდება. აბები პირის ღრუში იხსნება და ლოყების შიდა მხარეს არსებული გარსის მიერ ათვისების შემდეგ ინსულინი, კუჭის გვერდის ავლით, პირდაპირ ღვიძლს მიეწოდება. ამ გზით კი დრო და ინსულინის რაოდენობა იზოგება.

მეცნიერებმა აბები ცხოველებზე წარმატებით გამოცადეს, ამჟამად კი კლინიკური ტესტირებისთვის ემზადებიან.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიოტექნოლოგიები

სენსაცია მედიცინაში: მსოფლიოში პირველად თვალის სრულად გადანერგვის ოპერაცია ჩატარდა

მსოფ­ლი­ო­ში პირ­ვე­ლად, თვა­ლის სრუ­ლად გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­ტარ­და, თუმ­ცა ექი­მე­ბი დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლე­ბი არ არი­ან, რომ პა­ცი­ენტს მხედ­ვე­ლო­ბა აღუდ­გე­ბა. ოპე­რა­ცია ნიუ-იორკში ჩა­ტარ­და.

46 წლის აა­რონ ჯე­იმ­სი მა­ღა­ლი ძაბ­ვის ელექტრო­გა­დამ­ცე­მი ხა­ზის მონ­ტი­ო­რი და ასე­ვე სამ­ხედ­რო ძა­ლე­ბის ვე­ტე­რა­ნია. 2021 წელს ის 7200 ვოლტ დენს შემ­თხვე­ვით შე­ე­ხო და უმ­ძი­მე­სი და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი მი­ი­ღო. 2023 წლის 27 მა­ისს, მას სა­ხის ნა­წი­ლე­ბის იშ­ვი­ა­თი გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და, რო­მელ­შიც 140-ზე მეტი ჯან­დაც­ვის პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი მო­ნა­წი­ლე­ობ­და.

“თუ მხედ­ვე­ლო­ბა და­მიბ­რუნ­დე­ბა, ეს შე­სა­ნიშ­ნა­ვი იქ­ნე­ბა” – გა­ნა­ცხა­და აა­რონ ჯე­იმსმა – “მაგ­რამ ის ფაქ­ტიც, რომ ეს ოპე­რა­ცია მე­დი­ცი­ნის სფე­რო­ში გა­დამ­წყვე­ტი მო­მენ­ტია, ძა­ლი­ან მა­ხა­რებს. ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ ახლა ჩვე­უ­ლებ­რივ ადა­მი­ანს ვგა­ვარ”

NYU Langone Health-ის ქი­რურ­გებ­მა, რომ­ლებ­მაც რთუ­ლი ოპე­რა­ცია ჩა­ა­ტა­რეს, გა­ნა­ცხა­დეს, რომ ჯე­იმ­სი გა­მო­ჯან­მრთელ­და და გა­და­ნერ­გი­ლი თვა­ლიც ჯან­სა­ღია.

“ის ფაქ­ტი, რომ ჩვენ სრუ­ლი თვა­ლის გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია შე­ვას­რუ­ლეთ, დიდი წარ­მა­ტე­ბაა. ბევ­რი ფიქ­რობ­და, რომ ეს შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო“, – თქვა ექიმ­მა ედუ­არ­დო როდ­რი­გეს­მა, გუნ­დის ერთ-ერ­თმა წამ­ყვან­მა ქი­რურ­გმა და აღ­ნიშ­ნა, რომ ეს ოპე­რა­ცია გა­დამ­წყვე­ტი მო­მენ­ტია მი­ლი­ო­ნო­ბით ადა­მი­ა­ნის მხედ­ვე­ლო­ბის აღ­დგე­ნის საქ­მე­ში.

აა­რო­ნის მე­უღ­ლემ, მე­გან ჯე­იმსმა CNN-ს გა­ნუ­ცხა­და, რომ ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ ქმრის და­ნახ­ვა ყვე­ლა­ზე ბედ­ნი­ე­რი გრძნო­ბა იყო.

“უბ­რა­ლოდ, ბედ­ნი­ე­რი ვი­ყა­ვი იმით, რომ მან ეს ყვე­ლა­ფე­რი შეძ­ლო” – თქვა მე­გან­მა.

სა­ხის ნა­წი­ლე­ბი და თვა­ლი 30 წელს გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი მარ­ტო­ხე­ლა მა­მა­კა­ცი დო­ნო­რის­გან მი­ი­ღეს. ოპე­რა­ცი­ის დროს ექი­მებ­მა დო­ნო­რის ძვლის ტვი­ნის ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი მხედ­ვე­ლო­ბის ნერვში შე­იყ­ვა­ნეს, რათა მის აღ­დგე­ნას ხელი შე­უ­წყონ.

აა­რონ ჯე­იმ­სი მე-19 ადა­მი­ა­ნია აშშ-ში, რო­მელ­საც სა­ხის გა­და­ნერგვის ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და. იგი ამ­ჟა­მად ექი­მე­ბის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ იმ­ყო­ფე­ბა…

წყა­რო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

მეცნიერებმა ტვინის გვიან დაბერების საშუალება დაასახელეს

ბოსტონის უნივერისტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ რეგულარული ფიზიკური ვარჯიში დემენციის განვითარების რისკს ამცირებს და გონებრივ შესაძლებლობებს აუმჯობესებს. მათი სრული კვლევა ამერიკის სამედიცინო ასოციაციის მიერ შექმნილ ჟურნალ JAMA Network-ში გამოქვეყნდა.

ექსპერიმენტში 2354-მა ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა, რომელთა შორის 1276 ქალი და 1078 კაცი იყო. მიღებული შედეგებით მკვლევრებმა დაასკვნეს, რომ დამატებით 1 საათი ელემენტარული ფიზიკური ვარჯიშების შესრულება ხელს უწყობს ტვინის 1,1 წლით გვიან დაბარებას.

ამასთან, სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ ჯერჯერობით უცნობია, რამდენი ვარჯიშის შესრულებაა საკმარისი იმისთვის, რომ დემენციის რისკი გამოირიცხოს, თუმცა მათი რჩევაა სპორტს კვირაში არანაკლებ 250 წუთი დაეთმოს.

დემენცია არის სიმპტომების ერთობლიობაა, რომელსაც ტვინის მუშაობის მოშლა იწვევს. მსოფლიოში მილიონობით მოხუცი ადამიანი აწყდება ამ პრობლემას. ეს დიდი გამოცდაა, როგორც თავად დაავადებული ადამიანისათვის, ასევე მისი ახლობლებისათვის.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

A ვიტამინი კანის კიბოს რისკს ამცირებს

აშშ-ში ბრაუნის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომ A ვიტამინის მიღება კანის სკვამოზური უჯრედის კიბოს რისკს ამცირებს. კვლევაში 125 ათასი ადამიანი მონაწილეობდა, მათი საშუალო ასაკი 50 წლამდე იყო. ამის შესახებ ინფორმაციას MedicalXpress-ი ავრცელებს.

მონაწილეებმა მკვლევრებს მიაწოდეს ინფორმაცია მათი კვების რაციონისა და საკვების დანამატების შესახებ. კვლევაში მონაწილე 4 ათასამდე ადამიანს შემდეგი 25 წლის განმავლობაში კანის კიბო განუვითარდა.

აღმოჩნდა, რომ A ვიტამინის მაღალი დონე კანის ავთვისებიანი კიბოს რისკს თითქმის 15%-ით ამცირებს, ამ ვიტამინს ორგანიზმი დიდწილად საკვებიდან იღებს. მას შეიცავს ბარდა, სტაფილო, ბროკოლი, ტკბილი წითელი წიწაკა, ისპანახი, რძის პროდუქტები, თევზი, ხორცი. მაგრამ მეცნიერების რჩევაა, რომ დღიურად A ვიტამინის 10 ათასზე მეტი საერთაშორისო ერთეული (IU) არ მივიღოთ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიამედიცინა

დიდ ბრიტანეთში დაიბადნენ პირველი ბავშვები სამი მშობლის დნმ-ით

დიდ ბრიტანეთში ექსტრაკორპორალური განაყოფიერების ნოვატორული პროცედურის გამოყენების შემდეგ დაიბადნენ ბავშვები, რომლებსაც 3 მშობლის – დედის, მამისა და კიდევ ერთი ქალის დნმ-ი აქვთ. ამის შესახებ The Guardian-ი წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, ამ მეთოდის გამოყენებით დაბადებული ბავშვების ზუსტ რაოდენობას ხელისუფლება არ ასახელებს კონფიდენციალურობის დაცვიდან გამომდინარე. ცნობილია მხოლოდ ის, რომ საუბარი სულ მცირე 5 ბავშვზეა.

ამ მეთოდის მიზანი განუკურნებელი მიტოქონდრიული დაავადებების თავიდან აცილებაა. ეს დაავადებები მემკვიდრეობით გადადის ნაყოფზე დედისგან, რომელსაც კვერცხუჯრედშიც დაზიანებული მიტოქონდრიები აქვს. პროცედურის დროს დაზიანებული კვერცხუჯრედიდან იღებენ გენეტიკური მასალის შემცველ ბირთვს და ათავსებენ ჯანმრთელი ქალი-დონორის კვერცხუჯრედში, რომლიდანაც ბირთვი წინასწარ არის ამოღებული. შედეგად, ბავშვი იღებს დედისა და მამის დნმ-ის 99,8%-ს და ასევე დონორის გენეტიკური მასალის მცირე ნაწილს (დაახლოებით 37 გენს).

დიდმა ბრიტანეთმა ხელოვნური განაყოფიერება სამი მშობლის დნმ-ით 2015 წელს დაუშვა. მსოფლიოში პირველი ასეთი ბავშვი კი მექსიკაში, 2016 წელს დაიბადა. მისი მშობლები იორდანიიდან არიან და პროცედურას გენეტიკური დაავადების გამო მიმართეს, რომელიც შვილების ყოლის საშუალებას არ აძლევდათ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ინვ-იტრო განაყოფიერების იაფი და მარტივი ალტერნატივა, რომლის მეშვეობითაც ავსტრალიაში ბავშვი დაიბადა

ერთი კვირის ბონი ლუტასი პირველი ბავშვია ავსტრალიაში, რომელიც შედარებით ახალი რეპროდუქციული ტექნოლოგიის დახმარებით ჩაისახა. ასე მსოფლიოში ათეულობით ბავშვია დაბადებული, მიდგომა კი თანდათანობით უფრო პოპულარული ხდება. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

მეთოდს CAPA-IVM (capacitation in-vitro maturation) ეწოდება. იგი ამჟამად დამკვიდრებული ტექნიკის, ინ-ვიტრო განაყოფიერების (IVF), უფრო მარტივი და იაფი ალტერნატივაა; CAPA-IVM-ის მიზანია, ისეთ ადამიანებს დაეხმაროს, რომელთაც დაფეხმძიმება უჭირთ.

„ამ ბავშვის დაბადებას ყველა მოუთმენლად ველოდით”, – აცხადებს ბილ ლეჯერი, ახალი სამხრეთ უელსის უნივერსიტეტის სპეციალისტი ფერტილურობის კუთხით – “ქალების სამეფო საავადმყოფო მსოფლიოში სულ რაღაც ექვსიდან ერთ-ერთი ადგილია, რომელიც CAPA-IVM-ს უზრუნველყოფს და ეს ავსტრალიაში პირველი ბავშვია, რომელიც ამ მეთოდით ჩაისახა”.

ტრადიციული IVF მიდგომის ფარგლებში ქალს ორი კვირის განმავლობაში უკეთებენ ჰორმონულ ინიექციებს. თუკი ყველაფერი კარგად ჩაივლის, საკვერცხის ფოლიკულიდან ერთი ან მეტი კვერცხუჯრედი წარმოიქმნება. კვერცხუჯრედებს შემდეგ აგროვებენ და სხეულს გარეთ ანაყოფიერებენ სპერმატოზოიდებით.

IVF მეთოდით პირველი ადამიანი დაახლოებით ნახევარი საუკუნის წინ დაიბადა გაერთიანებულ სამეფოში. მას შემდეგ ამ გზით უკვე 8 მილიონზე მეტი ბავშვია ჩასახული.

მიუხედავად პოპულარობისა, ამ ტრადიციულ მიდგომას ბევრი უარყოფითი მხარე აქვს. პირველ რიგში, იგი საკმაოდ ძვირი და მოუხერხებელია. ამას გარდა, არსებობს საკვერცხეების გადამეტებული სტიმულირების რისკიც, რაც მათ შეშუპებასა და ტკივილს იწვევს. არც ისე ხშირად, თუმცა IVF-ის შედეგად სხვადასხვა დაავადების (თუნდაც საკვერცხეების პოლიკისტოზის სინდრომის) მქონე ადამიანებს უფრო მაღალი რისკები აქვთ და ჰორმონულ მეთოდებზე სხვადასხვაგვარად რეაგირებენ.

ნაცვლად ცალკეული კვერცხუჯრედებისა, IVM-ის ფარგლებში განუვითარებელი უჯრედების ჯგუფებს, ე.წ. კუმულუს-ოოციტურ კომპლექსებს, აგროვებენ. ესენი მოუმწიფებელ კვერცხუჯრედსა და მხარდამჭერ უჯრედებს აერთიანებს, კვერცხუჯრედს კი სხეულს გარეთ მომწიფების საშუალებას აძლევს. შედეგად საკვერცხეების სტიმულაციის საჭიროება იკლებს.

უნდა აღინიშნოს, რომ თავად IVM ბოლომდე ახალი არ არის. პირველი ბავშვი, რომელიც გარეთ დამწიფებული კვერცხუჯრედისაგან ჩაისახა, დაახლოებით 30 წლის წინ დაიბადა. ამის შემდეგ ამ მეთოდით 1300-ამდე ბავშვი გაჩნდა.

მსოფლიოს მეცნიერებმა არაერთი მიდგომა განიხილეს, რათა პროცედურა დაეხვეწათ და ჩასახვის შანსები გაეზარდათ.

„პრობლემა ისაა, რომ, როდესაც კვერცხუჯრედს ადამიანის სხეულიდან ვიღებთ, იგი ძალიან სწრაფად მწიფდება მაშინაც კი, როცა ამისათვის შეიძლება სულაც არ იყოს მზად. მეორე მხრივ, CAPA მეთოდი კვერცხუჯრედის განვითარებას 24 საათით აჩერებს. შესაბამისად, იგი უფრო ნელა იზრდება და უფრო ჯანსაღად მწიფდება”, – განმარტავს ლეჯერი.

რაც უფრო ჯანსაღია კვერცხუჯრედი, მით უფრო მეტია ჯანმრთელი ბავშვის დაბადების შანსი. ნაკლები ინიექცია ნაკლებ რისკსშექმნის, ხარჯებს შეამცირებს და პაციენტებსაც ნაკლებ ხანს მოუწევთ, გვერდითი მოვლენები აიტანონ – გულისრევა, თავის ტკივილი, წამოხურებები და სხვ.

ეს გვერდითი ეფექტები არც ისე სერიოზულად ჟღერს, თუმცა მრავალი ჰორმონული ინიექცია პაციენტებისთვის ზოგჯერ ფსიქოლოგიურად საკმაოდ რთულია.

ბონის მშობლებისთვის, ლიანა და თეო ლუტასებისთვის, ძალიან მოსახერხებელი აღმოჩნდა, რომ ჰორმონთა ცვალებადობის გაძლება აღარ მოუწიათ.

„IVF-ის ხელახლა მცდელობამდე შესვენებას ვაპირებდი, რადგან არ მინდოდა, მგზავრობისას ჰორმონების გვერდითი ეფექტები მქონოდა”, – იხსენებს ლიანა – “როცა CAPA-IVM შემომთავაზეს, სასიამოვნოდ გამაკვირვა იმის გაგებამ, რომ ინიექციები მხოლოდ ორი დღით დამჭირდებოდა. მთლიანი პროცესი გაცილებით ნაკლებად შიშის მომგვრელი აღმოჩნდა”.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

ისტორიაში პირველად, კოკაინზე დამოკიდებულების საწინააღმდეგო ვაქცინა შექმნეს

ბრაზილიელმა მეცნიერებმა ახალი ვაქცინის შექმნის შესახებ განაცხადეს. ვაქცინა კოკაინზე დამოკიდებულების სამკურნალოდ შეიმუშავეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

ცნობისთვის, ბრაზილია კოკაინის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მომხმარებელი ქვეყნაა.

ვაქცინას Calixcoca ჰქვია და მან ცხოველებზე ჩატარებულ ცდებში დამაიმედებელი შედეგები აჩვენა. მკვლევრების თქმით, ვაქცინა იმუნურ პასუხს იწვევს და კოკაინს თავის ტვინამდე მიღწევაში ხელს უშლის. ეს ნარკოტიკზე დამოკიდებულებს ნივთიერებისგან გათავისუფლებაში უნდა დაეხმაროს.

უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, კოკაინზე დამოკიდებულები ნივთიერების ეფექტს ვეღარ იგრძნობენ.

„თუ მკურნალობა მარეგულირებელის დასტურს მიიღებს, ეს იქნება პირველი შემთხვევა, როდესაც კოკაინზე დამოკიდებულების მკურნალობა ვაქცინით მოხდება”, – თქვა ფრედერიკო გარსიამ, მკვლევარმა და ვაქცინის შემქმნელმა.

 

 

გასულ კვირას პროექტმა 500 000 ევროს დაფინანსება მოიპოვა. ეს ლათინური ამერიკის მედიცინის ინოვაციების დაფინანსებაა, რომელსაც Euro Health განაგებს.

ვაქცინა იმუნურ სისტემას ანტისხეულებს აწარმოებინებს, რომელიც სისხლის მიმოქცევაში კოკაინის მოლეკულებს აფერხებს. ანუ, მათ ზომაში იმდენად ზრდის, რომ ისინი ტვინამდე ვეღარ აღწევს.

მსგავსი კვლევები აშშ-შიც ჩატარდა. მიუხედავად ამისა, ცდები აღარ გაგრძელდა, რადგან აღინიშნა, რომ კვლევამ შესაბამისი შედეგები არ გამოიღო.

თუმცა, Calixcoca ეფექტიანი აღმოჩნდა და ახლა მის გამოცდას ადამიანებზე გეგმავენ.

ვაქცინის შემქმნელების თქმით, ამჟამად კოკაინზე დამოკიდებულების მოხსნის რეგისტრირებული პრეპარატი არ არსებობს. სპეციალისტებს ძირითადად ფსიქოლოგიური კონსულტაციის, სოციალური დახმარებისა და სხვა მსგავსი მეთოდების გამოყენება შეუძლიათ. ახლა ვაქცინას ამ მხრივ რევოლუციის მოხდენა შეუძლია.

ვაქცინა ლაბორატორიაში შექმნილი ქიმიური ნაერთებით მზადდება და არა ბიოლოგიური ინგრედიენტებით. ეს იმას ნიშნავს, რომ მისი წარმოება ბევრად უფრო იაფი იქნება, ვიდრე სხვა ვაქცინების.

მკვლევრები იმასაც აღნიშნავენ, რომ ახალი ვაქცინის მიმართ ინტერესი დიდია და მათ უკვე 3 000-მდე ადამიანი დაუკავშირდათ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 6 7 8 9 10 91
Page 8 of 91