close

მედიცინა

კვლევებიმედიცინა

თვალის გუგებზე დაკვირვებით, გულის უკმარისობით გარდაუვალი სიკვდილის დადგენა შეიძლება

ბევრ ადამიანს აინტერესებს, როგორ უნდა დადგინდეს გარდაუვალი სიკვდილი თვალებზე დაკვირვებით. ექიმებმა  დაადგინეს, რომ თუ გუგები პატარავდება, გულის უკმარისობით სიკვდილის ალბათობა იზრდება.

კიტასატოს საუნივერსიტეტო საავადმყოფოს მკვლევრები დარწმუნებულნი არიან, რომ ადამიანების თვალებს შეუძლიათ იწინასწარმეტყველონ მათი მოახლოებული სიკვდილი, გულის უკმარისობის გამო. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა კარდიოლოგიისადმი მიძღვნილ ერთ-ერთ ცნობილ ევროპულ პუბლიკაციაში.

მეცნიერებმა შეისწავლეს 870 პაციენტის გუგის ზომა და შემდეგ ორი წლის განმავლობაში აკვირდებოდნენ მათ.  კვლევის შედეგად მათ დაადგინეს, რომ გულის უკმარისობით დაავადებული ადამიანები, რომელთაც პატარა გუგები ჰქონდათ, 2-ჯერ უფრო ხშირად იღუპებოდნენ, ვიდრე ისინი, ვისაც დიდი გუგები აქვთ.

გარდა ამისა, პაციენტები პატარა გუგებით, დაბრუნდნენ კლინიკაში შემთხვევათა 50%-ში. მსხვილი გუგებით კი 28%.

კვლევის წამყვანი ავტორის, დოქტორი კოჰეი ნოზაკის თქმით, კვლევამ აჩვენა, რომ გუგების ანალიზი არის ახალი მეთოდი, რომელიც დაგეხმარებათ სიკვდილის ან შემდგომი ჰოსპიტალიზაციის მაღალი რისკის მქონე პაციენტების იდენტიფიცირებაში. ეს ხელს უწყობს დროულ ჩარევას და გავლენას ახდენს პერსპექტივაზე.

გარდა ამისა, იაპონელმა მეცნიერებმა ასევე აღნიშნეს, რომ გუგებზე დაკვირვება სხვა დაავადებების დიაგნოსტირებისთვისაც გამოიყენება. მაგალითად, ალცჰაიმერის დაავადება.
ქრონიკული ფორმა ვითარდება ხანგრძლივი დროის განმავლობაში. იგი ხასიათდება შემდეგი სიმპტომებით:

ქოშინი;
შეშუპება;
დაღლილობა და ა.შ.
გულის უკმარისობის გამო საავადმყოფოში მოთავსებული ადამიანების 45%-მდე იღუპება ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ ერთი წლის განმავლობაში. უმეტეს შემთხვევაში, ადამიანები იღუპებიან ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ 5 წლის განმავლობაში.

ამიტომ, ნოზაკის აზრით, ძალზე მნიშვნელოვანია ისეთი მეთოდების მოძიება, რომლითაც შესაძლებელი იქნება პაციენტების იდენტიფიცირება, რომლებიც დიდი ალბათობით დაიღუპებიან ან დაბრუნდებიან კლინიკაში. თქვენ შეგიძლიათ შეამციროთ გულის უკმარისობის რისკი არა მხოლოდ ფიზიკური აქტივობით, არამედ მარილის მიღების შეზღუდვით დღეში არაუმეტეს 5 გრამით.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციამედიცინამსოფლიოტექნოლოგიები

პირველად მსოფლიო მედიცინის ისტორიაში რობოტმა ქალს ფილტვების გადანერგვის ოპერაცია ჩაუტარა

აშშ-ში პირველი უნიკალური ოპერაცია ჩატარდა – ქალს, რომელიც ქრონიკული დაავადებით იტანჯებოდა ორივე ფილტვი რობოტის დახმარებით გადაუნერგეს, – იუწყება ნიუ-იორკის სამედიცინო ცენტრი NYU Langone Health.

შერილ მერკარი 57 წლისაა და თვითონაც ექიმია. მას ათ წელიწადზე მეტია ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება აქვს. დაავადება განსაკუთრებით კორონავირუსის გადატანის შემდეგ გამწვავდა და მისი მდგომარეობა დამძიმდა.

ოპერაცია ერთი თვის წინ ჩატარდა და მერკარი უკვე კლინიკიდან გამოწერისთვის ემზადება.

ექიმების თქმით, ამ მეთოდის მეშვეობით მათ ეძლევათ საშუალება მაქსიმალურად წარმატებით ჩაატარონ ოპერაცია, შეამცირონ ნეგატიური შედეგები, რომლებიც ქირურგიულ ჩარევას მოჰყვება.

შერილ მერკარი თავს ფანტასტიკურად გრძნობს. მისი თქმით, ვერასოდეს წარმოიდგენდა, რომ შეძლებდა თავისუფლად სუნთქვას და სიცოცხლის მეორე შანსი მიეცემოდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

ახალი ვირუსით დაინფიცირებული 26 შემთხვევიდან 8 ფატალურად დასრულდა – ჯანმო განახლებულ მონაცემებს აქვეყნებს

ჯანმო ახალი ვირუსის, მარბურგის, შესახებ ინფორმაციას ავრცელებს.

2024 წლის 27 სექტემბერს რუანდას ჯანდაცვის სამინისტრომ დაადასტურა მარბურგის ვირუსული დაავადების (MVD) შემთხვევები.

2024 წლის 29 სექტემბრის მდგომარეობით, დადასტურებულია სულ 26 შემთხვევა, მათ შორის 8 გარდაცვალება. შემთხვევები დაფიქსირებულია ქვეყნის 30 რაიონიდან 7-ში. დადასტურებული შემთხვევებიდან 70%-ზე მეტი ჯანდაცვის მუშაკები არიან.

ეს არის პირველი შემთხვევა, როდესაც მარბურგის ვირუსი რუანდაში დაფიქსირდა.

ამჟამად, არ არსებობს ხელმისაწვდომი მკურნალობა ან ვაქცინა მარბურგის ვირუსისთვის, ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანები, რომლებსაც აქვთ მარბურგის მსგავსი სიმპტომები, დროულად მიმართონ ექიმს, რათა მიიღონ მხარდამჭერი მკურნალობა, რაც პაციენტთა გადარჩენის შანსს ზრდის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

ყველაფერი ვირუსზე, რომელიც ახლა ბავშვებში ცირკულირებს – ნახეთ, დეტალური ინფორმაცია

ბოლო პერიოდში სეზონური ვირუსები განსაკუთრებით გააქტიურდა და უამრავი ადამიანი მაღალ ტემპერატურას, ყელის ტკივილს, ხველასა და რესპირატორული ინფექციებისათვის დამახასიათებელ სხვა სიმპტომებს უჩივის.

ამასთან არის ბავშვებში გავრცელებული ვირუსი, სახელწოდებით ( კოკსაკი ) რომელიც სახეზე და ხელ-ფეხის მიდამოზე გამონაყარით ვლინდება.

ნახეთ, დეტალური ინფორმაცია: 

ენტეროვირუსების ჯგუფში ( და არა ნაწლავთა ვირუსული ინფექციები: როტავირუსი, ნოროვირუსი, ასტროვირუსი, საპოვირუსი, ენტერო-ადენოვირუსი) შედის პოლიომიელიტის, ECHO, ენტეროვირუსი 68-71 ტიპი და კოკსაკის A და B ვირუსები.

კოკსაკის ვირუსის იდენტიფიცირება  მოხდა ნიუიორკის შტატის ქალაქ კოკსაკში, საიდანაც მოდის მისი სახელწოდება.  ენტეროვირუსული ინფექციები გავრცელებულია ყველგან. ზომიერი კლიმატისა და სუბტროპიკულ ქვეყნებში (მათ შორის საქართველო) ენტეროვირუსულ ინფექციებს გააჩნიათ სეზონურობა და ეპიდემიური პიკები გვხვდება ზაფხულსა და ადრეულ შემოდგომაზე. ტროპიკული კლიმატის ქვეყნებში კოკსაკის ვირუსი ცირკულირებს  მთელი წლის განმავლობაში. 40-45% გვხვდება 2 წლამდე ასაკის ბავშვებში. ძუძუთი კვება მკვეთრად ამცირებს დაავადების რისკს. ყველაზე მოწყვლადი 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა კონტიგენტია.

დაავადების ერთადერთი წყაროა დაავადებული ან ვირუსმტარებელი ადამიანი. გადაცემის მექანიზმია ფეკალურ-ორალური, საყოფაცხოვრებო ან ჰაერ-წვეთოვანი. დაბინძურებული შეიძლება იყოს საცურაო აუზის წყალი, სათამაშოები, საყოფაცხოვრებო საგნები, ქვიშის სათამაშო მოედნები და ა.შ. ინკუბაციური პერიოდია 3-დან 6 დღემდე.

ენტეროვირუსული ინფექციების კლინიკური გამოვლინებები მრავალფეროვანია- უსიმპტომო მიმდინარეობიდან იშვიათად მძიმე (მენინგიტი, კარდიტი, ართრიტი, მენინგოენცეფალიტი) დაავადებებამდე.

კოკსაკის ვირუსი კლინიკურად შეიძლება გამოვლინდეს:

არასპეციფიკური ენტეროვირუსული ცხელებით 38.5-40◦C-მდე, გაღიზიანებადობით, თავის ტკივილით, ღებინებით, საერთო სისუსტით, ანორექსიით, ადინამიით.
ხელ-ფეხ-პირის დაავადება (Hand Foot and Mouth Disease)- ვეზიკულურ – წვრილბუშტუკოვანი გამონაყარი ფეხის, ხელის გულებზე და პირის ირგვლივ .
ჰერპანგინა- ე.წ. ენტეროვირუსული ვეზიკულური ფარინგიტი, რომელიც ხშირად ეშლებათ ბაქტერიულ ანგინაში.
ენტეროვირუსული სტომატიტი
ენტეროვირუსული ეგზანთემა-ლაქოვან პაპულოზური გამონაყარი კანზე
ჰემორაგიული კონიუქტივიტი
ენტეროვირუსული (კოკსაკი მათ შორის) ინფექციების დროს ტარდება სიმპტომური მკურნალობა. ანტიბიოტიკოთერაპია ინიშნება, მხოლოდ ბაქტერიული ინფექციების თანდართვისას. შემთხვევათა აბსოლუტურ უმრავლესობაში პროგნოზი კეთილსაიმედოა და დაავადება მიმდინარეობს მსუბუქად.

ვაქცინო-პროფილაქტიკა, გარდა პოლიომიელიტის ვირუსისა არ არსებობს. დაავადების თავიდან ასაცილებლად აუცილებელია პირადი ჰიგიენური ნორმების დაცვა:

ხშირად დაიბანეთ ხელები საკვების მიღების წინ, ჰიგიენური პროცედურების შემდეგ და სეირნობიდან დაბრუნებისთანავე.
სასმელად გამოიყენეთ ბუტილირებული ან ადუღებული წყალი. ( თუ არ არის ინფორმაცია სასმელი წყლის ვარგისიანობის შესახებ).
არ გამოიყენოთ მშრალი ყინული ბავშვებში  წყლის ან გაზირებული სასმელის გასაგრილებლად.
დაიცავით საკვების შენახვის ტემპერატურული პირობები. მიირთვით მხოლოდ ისეთი პროდუქტები, რომელთა შენახვის ვადაც  ცნობილია საკვებად არ გამოიყენოთ მაღალ ტემპერატურაზე დიდხანს დასაწყობებული ხილი (მათ შორის საზამთრო, ნესვი)
საგულდაგულოდ გარეცხეთ ხილი, კენკრა, ბოსტნეული და ბაღჩეული.
ეპიდემიოლოგიური სიტუაციის დასტაბილირებამდე შეზღუდეთ ბავშვების ისეთ აუზებში შესვლა , რომლებშიც არ არის დაცული სანიტარული ნორმები (არ იქლორება ყოველდღე, არ იონიზირდება ა.შ.) ქვიშის მოედნებზე თამაში. აუზში შესვლისას განსაკუთრებით 5 წლამდე ასაკის ბავშვებს მაქსიმალურად ყურადღება მიაქციეთ, რომ არ გადაყლაპონ დაბინძურებული წყალი.
გამოიყენეთ ერთჯერადი პირადი მოხმარების საგნები (ხელსახოცები, ცხვირსახოცები და ა.შ.) მოხმარებისთანავე ისინი მოათავსეთ დახურულ ნაგვის ყუთებში.
პირადი ჰიგიენური ნორმების დაცვა თქვენ და თქვენს შვილებს თავიდან ააცილებს, როგორც ენტეროვირუსულ ისე უამრავ სხვა ინფექციებსაც.

წყარო ევექსი. 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

FDA-მ შიზოფრენიის სამკურნალო მედიკამენტი დაუშვა

აშშ-ს სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ (FDA) შიზოფრენიის სამკურნალო ახალი პრეპარატი დაამტკიცა. Cobenfy-ის სახელწოდების მქონე მედიკამენტი ორ განსხვავებულ წამალს აერთიანებს. ის სხვა ანტიფსიქოტიკებისგან განსხვავებულია და ეს დაავადების ალტერნატიული მკურნალობის საშუალებას იძლევა.

შიზოფრენია დიაგნოზია, რომელსაც ფსიქოზის გარკვეული დონე მოჰყვება. ეს შეიძლება შეიცავდეს ჰალუცინაციებსა და პარანოიას.

ამ სიმპტომების შესამსუბუქებლად შეიძლება დაინიშნოს ანტიფსიქოზური საშუალებები. როგორც წესი, შიზოფრენიის სამკურნალო მეთოდები ფოკუსირებულია დოფამინზე, ტვინში სასიცოცხლო მნიშვნელობის ნეიროტრანსმიტერზე. ფსიქოზის შემთხვევაში, შეიძლება დოფამინის დისბალანსი ხდებოდეს, ამიტომ ანტიფსიქოზური მედიკამენტები მსგავსი ბალანსის დასაბრუნებლადაა შემუშავებული.

თუმცა, ამ ყველაფერს შეიძლება მოჰყვეს უსიამოვნო გვერდითი ეფექტები და ისიც ფაქტია, რომ ასეთი მედიკამენტები ყველაზე არ მოქმედებს. სწორედ ამიტომ, მეცნიერები უფრო ახალი და უკეთესი მედიკამენტების შესამუშავებლად მუშაობენ.

ამ ძალისხმევის ფარგლებში, 2023 წელს, ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აღმოაჩინა, რომ სტანდარტული მედიკამენტები — რომლებსაც ათწლეულების განმავლობაში იყენებდნენ — რეალურად მოქმედებს სრულიად განსხვავებული ტიპის ტვინის უჯრედებზე, ვიდრე ადრე ეგონათ.

“ითვლებოდა, რომ ანტიფსიქოზური პრეპარატები ძირითადად ისეთ ნეირონებზე ზემოქმედებდა, რომლებიც D2 დოფამინის რეცეპტორებს გამოხატავს. რეალურად, ამ ყველაფერს ისეთ ნეირონებზე ჰქონდა ზემოქმედება, რომლებიც D1 დოფამინის რეცეპტორებს გამოხატავს”, — აღნიშნული იყო 2023 წლის კვლევაში.

ახალი მედიკამენტი ქსანომელინისა და ტროსპიუმის ქლორიდის წამლების კომბინაციაა, რომელიც ახლა ბაზარზე Cobenfy-ის სახელით გამოჩნდა. ის რეცეპტორების სხვა კლასზე, ქოლინერგულ რეცეპტორებზეა მიმართული.

“ათწლეულებია შიზოფრენიის სამკურნალო ახალი მიდგომა არ გვქონია. ეს წამალი სწორედ ასეთია, რაც ახალ შესაძლებლობებს აჩენს”, — თქვა დოქტორმა ტიფანი ფარქიონემ, ფსიქიატრიის განყოფილების დირექტორმა.

მედიკამენტის მიღება კაფსულის სახით შეიძლება და ის კომპანია Bristol Myers Squibb-მა შეიმუშავა.

კლინიკურ კვლევებში დადგინდა, რომ პრეპარატი უსაფრთხო და ეფექტიანია. იმ პაციენტებს, რომლებიც მედიკამენტს იღებდნენ სიმპტომები მნიშვნელოვნად შეუმცირდათ. ეს მოხდა სერიოზული გვერდითი ეფექტების გარეშე. მიუხედავად ამისა, იყო გარკვეული გვერდითი ეფექტიც, რომელმაც კუჭისა და მონელების მცირე პრობლემები გააჩინა. ასევე აღნიშნულია, რომ პრეპარატი არ არის რეკომენდებული ღვიძლისა და თირკმელების დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის.

აშშ-ში დაახლოებით 2.8 მილიონი ადამიანი შიზოფრენიითაა დაავადებული.

“შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანებისთვის რთულია შესაბამისი მკურნალობისთვის მიგნება. მკურნალობის სხვადასხვა ვარიანტების ქონა პაციენტებსა და ჯანდაცვის პროვაიდერებს ახალ ინსტრუმენტს მისცემს. ეს ამ დაავადების სამართავად მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯია”, — აღნიშნეს მკვლევრებმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

პირველად მსოფლიოში, პირველი ტიპის დიაბეტი ღეროვანი უჯრედებით უკუაქციეს

პირველი ტიპის დიაბეტის მქონე ადამიანებს ამ ავტოიმუნური დაავადების უკუქცევა ან სპონტანურ რემისიაში გადაყვანა არ შეუძლიათ; ერთადერთი, რაც მათ ძალუძთ, არის ინსულინით სისხლში შაქრის დონის მართვა, ჯანსაღად კვება და რეგულარული ვარჯიში

 

ახლახან, ჩინეთში, ამ დაავადების მქონე ახალგაზრდა ქალზე ჩატარებული წარმატებული მკურნალობა აჩენს იმედს, რომ უკვე ძალიან ახლოს არის უნივერსალური სამკურნალო საშუალება.

2023 წლის ივნისში, ექიმებმა პაციენტს მუცლის კუნთებში დაახლოებით 1,5 მილიონი ინსულინის მწარმოებელი უჯრედი შეუყვანეს. უჯრედული საზოგადოება ზედმიწევნით გადააპროგრამეს მისივე საკუთარი ღეროვანი უჯრედებიდან.

2,5 თვის შემდეგ, დასრულდა ქალის სამუდამო დამოკიდებულება ინსულინის გაკეთებაზე — სრულიად უკუიქცა მისი ხანგრძლივი, ძნელად საკონტროლებელი დიაბეტი.

ტრანსპლანტაციიდან ოთხი თვის შემდეგ, მისი სხეული თავად გამოიმუშავებდა საკმარის ინსულინს, რათა დღის 98 პროცენტზე მეტი დროის განმავლობაში შეენარჩუნებინა სისხლში შაქრის უსაფრთხო დონე.

თუკი ამ პაციენტს ინსულინის ბუნებრივად წარმოება მომდევნო წლებშიც შეუნარჩუნდა, ერთ მშვენიერ დღეს, ის შეიძლება განკურნებულად გამოცხადდეს — ეს ამ სახის პირველი წარმატებული შემთხვევა იქნება მედიცინაში.

„გამორჩეული შემთხვევაა. თუკი სხვა პაციენტებშიც ასე მოხდა, დიდებული ამბავი იქნება“, — ამბობს დიაბეტის მკვლევარი დაისუკე იაბე, რომელიც ამ კვლევაში ჩართული არ ყოფილა.

ჩინელი მკვლევრები უკვე გეგმავენ ამ ცდის გაგრძელებას სხვა პაციენტებზე.

პირველი ტიპის დიაბეტი მაშინ ვითარდება, როცა სხეულის იმუნური სისტემა პანკრეასში თავს ესხმის ინსულინის მწარმოებელი უჯრედების, ე. წ. პანკრეასის კუნძულების კლასტერებს.

ზოგიერთ შემთხვევაში, დონორისგან პანკრეასის კუნძულების ან მთლიანად პანკრეასის გადანერგვამ პირველი ტიპის დიაბეტი შეიძლება განკურნოს, მაგრამ ეს უკიდურესი და პოტენციურად სახიფათო ვარიანტია და თანაც, დონორები სულ თითზე ჩამოსათვლელია მაშინ, როცა ეს ავტოიმუნური დაავადება მსოფლიოში მილიონობით ადამიანს აქვს.

უკვე ოც წელიწადზე მეტია, მეცნიერები ცდილობენ, სრულად განვითარებული, ზრდასრული ქსოვილის უჯრედები დააბრუნონ მდგომარეობაში, რომელსაც ინდუცირებული პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედი ეწოდება და შემდეგ, უკვე ეს უჯრედები გარდაქმნან ინსულინის მწარმოებელ უჯრედებად.

თუმცა, უკიდურესად რთულია იმის გარკვევა, როგორ გაკეთდეს ეს საქმე სიზუსტით. საბოლოო პროდუქტი ყოველთვის არ ემთხვევა რეალურ პანკრეასის კუნძულებს.

ჩინელმა მეცნიერებმა ახალი გზა არჩიეს, რომელიც მათი თქმით, გაცილებით დიდი კონტროლის საშუალებას იძლევა. ღეროვან უჯრედებში ცილების შეყვანის ნაცვლად, რაც გარკვეულ გენთა ექსპრესიას იწვევს, ზრდასრული ქსოვილების სუფთა მდგომარეობაში გადაპროგრამებით, მკვლევრებმა ინდუცირებული პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედები პატარა მოლეკულების გამოყენებით გამოიყვანეს.

მას შემდეგ, რაც ეს მეთოდი თაგვებსა და პრიმატებზე წარმატებითა და უსაფრთხოდ დატესტეს, ჯგუფმა ცდის ადამიანებზე ჩატარების ნებართვა მიიღო. ცდა ამჟამადაც გრძელდება და მასში სამი ადამიანია ჩართული.

ერთ-ერთი პაციენტი 26 წლის ქალია, რომელსაც პირველი ტიპის დიაბეტის დიაგნოზი 14 წლის ასაკში დაუსვეს და მისი ერთწლიანი ცდების შედეგები ახლა გამოქვეყნდა.

იქამდე, ამ პაციენტს მწვავე ჰიპოგლიკემიის (სისხლში შაქრის შემცველობის შემცირება) გამო უკვე გადანერგილი ჰქონდა პანკრეასი, მაგრამ მწვავე თრომბოზულ გართულებათა გამო, ორგანო ამოსაკვეთი გახდა.

სხვათა შორის, იმუნოსუპრესიულ წამლებთან ერთად, ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტატმა უკეთესად იმუშავა, ვიდრე გადანერგილმა ორგანომ.

ბოლო პერიოდში ჩატარებული სხვა კლინიკური ცდებიც მიუთითებს, რომ ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციაზე კვლევები აუცილებლად უნდა გაგრძელდეს.

მაგალითად, აშშ-ში ჩატარებულ კვლევაში, პირველი ტიპის დიაბეტის მქონე 12 პაციენტს დონორის მიერ გაღებული ღეროვანი უჯრედებისგან შექმნილი პანკრეასის კუნძულები შეუყვანეს. ჯგუფს ასევე მისცეს იმუნოსუპრესანტი მედიკამენტები. პირველადი შედეგების თანახმად, მათი სისხლის მიმოქცევაში გლუკოზის შესვლისთანავე დაიწყო ინსულინის ბუნებრივი წარმოება.

კვლევა ჟურნალ Cell-ში გამოქვეყნდა. მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიამედიცინაფიზიკა

ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში მიკრო რნმ-ის აღმომჩენებს მიენიჭათ

სტოკჰოლმში ნობელის პრემიის კვირეული დაიწყო. ტრადიციულად, პირველი გამარჯვებული ფიზიოლოგიისა და მედიცინის დარგში გამოვლინდა.

2024 წელს ჯილდო ვიქტორ ემბროსმა და გერი რავკუნმა მიიღეს „მიკრო რნმ-ის აღმოჩენისა და გენების ექსპრესიის პოსტ-ტრასნკრიფციულ რეგულაციაში მათი როლის შესწავლისთვის“.

8 ოქტომბერს გამოვლინდება გამარჯვებული ფიზიკის დარგში, 9 ოქტომბერს ქიმიის, 10 ოქტომბერს ლიტერატურის. 11 ოქტომბერს კი მშვიდობის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი დასახელდება. 14 ოქტომბერს გახდება ცნობილი ვინ მიიღებს ალფრედ ნობელის სახელობის პრემიას ეკონომიკის დარგში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

FDA-მ შიზოფრენიის სამკურნალო მედიკამენტი დაუშვა

აშშ-ს სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ (FDA) შიზოფრენიის სამკურნალო ახალი პრეპარატი დაამტკიცა. Cobenfy-ის სახელწოდების მქონე მედიკამენტი ორ განსხვავებულ წამალს აერთიანებს. ის სხვა ანტიფსიქოტიკებისგან განსხვავებულია და ეს დაავადების ალტერნატიული მკურნალობის საშუალებას იძლევა.

შიზოფრენია დიაგნოზია, რომელსაც ფსიქოზის გარკვეული დონე მოჰყვება. ეს შეიძლება შეიცავდეს ჰალუცინაციებსა და პარანოიას.

ამ სიმპტომების შესამსუბუქებლად შეიძლება დაინიშნოს ანტიფსიქოზური საშუალებები. როგორც წესი, შიზოფრენიის სამკურნალო მეთოდები ფოკუსირებულია დოფამინზე, ტვინში სასიცოცხლო მნიშვნელობის ნეიროტრანსმიტერზე. ფსიქოზის შემთხვევაში, შეიძლება დოფამინის დისბალანსი ხდებოდეს, ამიტომ ანტიფსიქოზური მედიკამენტები მსგავსი ბალანსის დასაბრუნებლადაა შემუშავებული.

თუმცა, ამ ყველაფერს შეიძლება მოჰყვეს უსიამოვნო გვერდითი ეფექტები და ისიც ფაქტია, რომ ასეთი მედიკამენტები ყველაზე არ მოქმედებს. სწორედ ამიტომ, მეცნიერები უფრო ახალი და უკეთესი მედიკამენტების შესამუშავებლად მუშაობენ.

ამ ძალისხმევის ფარგლებში, 2023 წელს, ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აღმოაჩინა, რომ სტანდარტული მედიკამენტები — რომლებსაც ათწლეულების განმავლობაში იყენებდნენ – რეალურად მოქმედებს სრულიად განსხვავებული ტიპის ტვინის უჯრედებზე, ვიდრე ადრე ეგონათ.

„ითვლებოდა, რომ ანტიფსიქოზური პრეპარატები ძირითადად ისეთ ნეირონებზე ზემოქმედებდა, რომლებიც D2 დოფამინის რეცეპტორებს გამოხატავს. რეალურად, ამ ყველაფერს ისეთ ნეირონებზე ჰქონდა ზემოქმედება, რომლებიც D1 დოფამინის რეცეპტორებს გამოხატავს”, — აღნიშნული იყო 2023 წლის კვლევაში.

ახალი მედიკამენტი ქსანომელინისა და ტროსპიუმის ქლორიდის წამლების კომბინაციაა, რომელიც ახლა ბაზარზე Cobenfy-ის სახელით გამოჩნდა. ის რეცეპტორების სხვა კლასზე, ქოლინერგულ რეცეპტორებზეა მიმართული.

„ათწლეულებია შიზოფრენიის სამკურნალო ახალი მიდგომა არ გვქონია. ეს წამალი სწორედ ასეთია, რაც ახალ შესაძლებლობებს აჩენს”, – თქვა დოქტორმა ტიფანი ფარქიონემ, ფსიქიატრიის განყოფილების დირექტორმა.

მედიკამენტის მიღება კაფსულის სახით შეიძლება და ის კომპანია Bristol Myers Squibb-მა შეიმუშავა.

კლინიკურ კვლევებში დადგინდა, რომ პრეპარატი უსაფრთხო და ეფექტიანია. იმ პაციენტებს, რომლებიც მედიკამენტს იღებდნენ სიმპტომები მნიშვნელოვნად შეუმცირდათ. ეს მოხდა სერიოზული გვერდითი ეფექტების გარეშე. მიუხედავად ამისა, იყო გარკვეული გვერდითი ეფექტიც, რომელმაც კუჭისა და მონელების მცირე პრობლემები გააჩინა. ასევე აღნიშნულია, რომ პრეპარატი არ არის რეკომენდებული ღვიძლისა და თირკმელების დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის.

აშშ-ში დაახლოებით 2.8 მილიონი ადამიანი შიზოფრენიითაა დაავადებული.

„შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანებისთვის რთულია შესაბამისი მკურნალობისთვის მიგნება. მკურნალობის სხვადასხვა ვარიანტების ქონა პაციენტებსა და ჯანდაცვის პროვაიდერებს ახალ ინსტრუმენტს მისცემს. ეს ამ დაავადების სამართავად მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯია”, – აღნიშნეს მკვლევრებმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

ჩინეთში ქალმა ორი საშვილოსნოთი ტყუპი გააჩინა

ჩინეთში ქალმა, რომელსაც ორი საშვილოსნო აქვს, ტყუპი გააჩინა – ისინი სხვადასხვა საშვილოსნოში ჩაისახნენ და განვითარდნენ.

CNN-ის ცნობით, ეს ქვეყნის ჩრდილოეთ-დასავლეთით, შაანქსის პროვინციაში მოხდა. მედიისთვის მხოლოდ დედის სახელია ცნობილი – ლი. მან ბიჭი და გოგო საკეისრო კვეთით გააჩინა. ექიმები ამბობენ, რომ ასეთი მშობიარობის ალბათობა მილიონში ერთია.

„ძალიან იშვიათი მოვლენაა, როდესაც ტყუპი ბუნებრივად ისახება ცალ-ცალკე საშვილოსნოში, ამაზე უფრო იშვიათია, რომ დედამ ისინი მუცლით ორსულობის ბოლომდე ატარა“, – აღნიშნულია კლინიკის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ექიმები აზუსტებენ, რომ ორსულობის განმავლობაში ექიმები ლის და მისი შვილების ჯანმრთელობას ყურადღებით აკვირდებოდნენ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

ინდოეთში ახლანდელი ეპიდემიის ფარგლებში მაიმუნის ყვავილის პირველი შემთხვევა დადასტურდა

ინდოეთში, კერალას შტატში, მაიმუნის ყვავილის ვირუსის (Mpox) ახალი ვარიანტით, 1b კლადით დაავადების პირველი შემთხვევა დადასტურდა.

15 აგვისტოს მაიმუნის ყვავილთან დაკავშირებით გამოცხადებული გლობალური საგანგებო მდგომარეობა ვირუსის სწორედ ამ ვარიანტს, 1b კლადს ეხება. ამჟამინდელი მონაცემებით, ის აქამდე გავრცელებულ ვარიანტებთან  შედარებით უფრო მომაკვდინებელია და, სავარაუდოდ, უფრო სწრაფადადაც ვრცელდება.

ინდოეთის ჯანდაცვის სამინისტროს სპიკერმა, მანიშა ვერმამ გამოცემა Reuters-ს დაუდასტურა, რომ პაციენტი ვირუსის 1b კლადით არის დაავადებული.

პაციენტი 38 წლის კაცია, რომელიც ინდოეთში არაბთა გაერთიანებული საამიროებიდან მიფრინავდა. გამოცემას ექიმებმა უთხრეს, რომ მას ამჟამად საავადმყოფოში მკურნალობენ, მისი ნათესავებსა და ახლობლებს კი აკვირდებიან, თუმცა ჯერჯერობით არცერთი მათგანი მაიმუნის ყვავილის ნიშნებს არ ავლენს.

აქამდე, 2022 წელს გამოცხადებული საგანგებო მდგომარეობის დროს, ინდოეთში მაიმუნის ყვავილის ნაკლებად სახიფათო მე-2 კლადის 30-ზე მეტი შემთხვევა დადასტურდა. ქვეყანაში მაიმუნის ყვავილის შემთხვევების ტესტირებისთვის დაახლოებით 35 საავადმყოფო არის გამოყოფილი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 5 6 7 8 9 98
Page 7 of 98