კვლევები

ახალი კვლევის თანახმად, ადამიანთა ტვინები წლების განმავლობაში უფრო და უფრო გაიზარდა. ნაშრომის ავტორები ვარაუდობენ, რომ, შესაძლოა, ასაკის მატებისას ამან დემენციის განვითარება შეაფერხოს, თუმცა ამის დაზუსტებით თქმა რთულია. ნაშრომი გამოცემაში JAMA Neurology გამოქვეყნდა.

კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 1930-იდან 1970-იან წლებამდე დაბადებულ ადამიანთა ტვინების გამოსახულებები შეისწავლეს. მათ მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის (MRI) მონაცემები გამოიყენეს ფრემინგემის გულის კვლევიდან (ჯანმრთელობის ხანგრძლივი კვლევა, რომელიც 1948 წელს დაიწყო). უფრო ზუსტად, მკვლევრებმა 3 226 ადამიანის ტვინის MRI გამოსახულებები გააანალიზეს.

ნაშრომის ავტორებმა შენიშნეს, რომ 1970-იან წლებში დაბადებულ ბავშვებს 15%-ით დიდი ტვინის ზედაპირი ჰქონდათ 1930-იან წლებში დაბადებულებთან შედარებით; მათი ტვინის მოცულობა 1930-იანების ბავშვებისას 6.6%-ით აღემატებოდა.

გარდა გაზრდილი ზედაპირისა და მოცულობისა, შენიშნეს ისიც, რომ ზომაში მეხსიერებასა და დასწავლასთან დაკავშირებული ნაწილებიც გაიზარდა.

მეცნიერებმა კვლევა იმავე ასაკის 1 145 ზრდასრულის შემთხვევაშიც გაიმეორეს, რომლებიც 1940-იან და 1950-იან წლებში იყვნენ დაბადებულები.

საერთო ჯამში, ნაშრომის ავტორები ამბობენ, რომ ახალ თაობებს უფრო დიდი მოცულობის ტვინები აქვთ, ანუ ტვინის მოცულობა ათწლეულების განმავლობაში სტაბილურად იზრდება. დიდია როგორც მთლიანი ტვინის მოცულობა, ასევე კონკრეტული რეგიონებისაც. ეს ეფექტი ინდივიდების დონეზე შეიძლება უმნიშვნელო იყოს, თუმცა, მეცნიერების ვარაუდით, პოპულაციის მასშტაბით იგი მნიშვნელოვანი იქნება.

რას შეიძლება ნიშნავდეს ტვინის მოცულობის გაზრდა?
ვერ ვიტყვით, რომ ტვინის მოცულობის ზრდა უფრო და უფრო გვაჭკვიანებს. მიუხედავად ამისა, მეცნიერთა ვარაუდით, ტვინის დიდი ზომა მის ჯანმრთელობასთან შეიძლება იყოს დაკავშირებული და ამ მხრივ აღმოჩნდეს სასარგებლო.

ცნობილია, რომ ალცჰაიმერის მქონე პაციენტთა საერთო რიცხვი გაიზარდა, რადგან მეტი ხალხი ბერდება. მიუხედავად ამისა, ათწლეულების განმავლობაში ახალი შემთხვევების რიცხვი კლებულობს. ეს მიგნება 2016 წელს გამოქვეყნებულ ნაშრომს ეყრდნობა, რომლის ფარგლებშიც ფრემინგემის გულის კვლევის მონაცემებიც გააანალიზეს.

“ტვინის უფრო დიდი სტრუქტურები, თუნდაც, როგორებიც კვლევის ფარგლებში ვიხილეთ, შესაძლოა, ტვინის გაუმჯობესებულ განვითარებასა და ჯანმრთელობაზე მეტყველებდეს”, — განაცხადაჩარლზ დეკარლიმ, ნევროლოგიის პროფესორმა და კვლევის მთავარმა ავტორმა — “ტვინის უფრო დიდი სტრუქტურა ტვინის უფრო დიდ რეზერვად გვევლინება და, შესაძლოა, ასაკის მატებასთან დაკავშირებული დაავადებების, თუნდაც ალცჰაიმერისა და სხვა დემენციების, გავლენა გაანეიტრალოს”.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ბავშვობაში, როცა სამყაროს აქტიურ აღქმას ვიწყებთ, ჩვენამდე დიდძალი ინფორმაცია აღწევს და საჭირო ხდება, რეალური ფაქტი და ტყუილი ერთმანეთისგან გავმიჯნოთ. იმის გასაგებად, თუ როგორი დამოკიდებულება აქვთ მცირეწლოვნებს ამგვარი მონაცემების სხვადასხვა წყაროს მიმართ, მეცნიერთა საერთაშორისო გუნდმა კვლევა ჩაატარა.

“მთავარი კითხვაა, როგორ ირჩევენ ბავშვები, ვისგან ისწავლონ, როცა ურთიერთსაპირისპირო მტკიცებების წინაშე დგანან?”, — აცხადებენ სპეციალისტები.

მათ კვლევაში 3-დან 6 წლამდე ასაკის 111-მა ინდივიდმა მიიღო მონაწილეობა. აღმოჩნდა, რომ ისინი რობოტებს უფრო ენდობოდნენ, ვიდრე ადამიანებს. ასევე, მათ მიერ დაშვებული შეცდომების მიმართაც მეტი მიმღებლობა ჰქონდათ.

მეცნიერებმა ბავშვები 2 ჯგუფად დაჰყვეს და თითოეულს აჩვენეს ვიდეოები, რომლებშიც რობოტები და ადამიანები სხვადასხვა ობიექტის სახელს ამბობდნენ. ზოგიერთი ეს ნივთი მათთვის ისედაც ცნობილი იყო, ზოგის სახელი კი არ იცოდნენ. პირველ შემთხვევაში მკვლევრები ადამიანებსა და რობოტებს შეუსაბამო სიტყვას ათქმევინებდნენ, მაგალითად თეფშს “კოვზს” უწოდებენ. ამას მცირეწლოვნების ნდობაზე უნდა ემოქმედა.

როცა რობოტებიცა და ადამიანებიც თანაბრად სანდოებად წარმოაჩინეს, ბავშვებს ობიექტების სახელების გაგება მაინც პირველისგან უფრო სურდათ და მათი ნათქვამისაც მეტად სჯეროდათ. ასევე, როცა ჰკითხეს, ვის აირჩევდნენ საიდუმლოს გასაზიარებლად, სამეგობროდ ან მასწავლებლად, ხშირად ისევ რობოტებს ასახელებდნენ.

საინტერესოა, რომ ისინი შეცდომებზეც სხვადასხვაგვარად რეაგირებდნენ. კერძოდ, როცა სახელი ადამიანს ეშლებოდა, მიიჩნევდნენ რომ ის ამას განზრახ აკეთებდა, მაგრამ რობოტის შემთხვევაში ასე არ ეგონათ.ავტორები ასკვნიან, რომ ბავშვებისთვის რობოტის სანდოობა დამოუკიდებელია იმისგან, აღიქვამენ თუ არა მას სოციალური ურთიერთობისთვის სასურველ პარტნიორად.

აღქმა ასაკის მიხედვითაც განსხვავებოდა. მაგალითად, მოზრდილი ბავშვები ადამიანებს მეტად ენდობოდნენ, ვიდრე შედარებით პატარები, მაგრამ ეს მხოლოდ მაშინ, როცა რობოტი უფრო არასანდოდ იყო წარმოჩენილი. ამის მიუხედავად, საბოლოო ჯამში, კვლევის მონაწილეებს უმეტესწილად მაინც რობოტების სჯეროდათ. მიზეზი მათთვის არ უკითხავთ, ამიტომ უცნობია, რითაა ეს განპირობებული.

ავტორების თქმით, მეტის გასაგებად კვლევა არა ვიდეო ფორმატის გამოყენებით, რამედ ცოცხალი ინტერაქციით უნდა ჩატარდეს. მათი ნაშრომი გამოცემაში Computers in Human Behavior გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

შვეიცარიელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ კაცის წვერი მეტ მიკრობს შეიცავს ვიდრე ძაღლის ბეწვი. ამის შესახებ The Sun-ი წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, მეცნიერებმა წვერებისა და ბეწვის ნიმუშები სპეციალური სკანერით შეისწავლეს. კვლევაში 18 კაცი და 30 ძაღლი მონაწილეობდა. აღმოჩნდა, რომ წვერში ბაქტერიული დატვირთვა გაცილებით მაღალია, ვიდრე ბეწვში.

კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ კაცის წვერში მიკრობების მაღალი დონე ასაკზე დამოკიდებული არ არის – სახიფათო მიკროორგანიზმები 18-დან 76 წლამდე ასაკობრივი ჯგუფის წარმომადგენლების წვერში აღმოაჩინეს. რაც შეეხება ძაღლებს, სახიფათო მიკრობები 30-დან 23 ძაღლის ბეწვში აღმოჩნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

Nature Metabolism-ში გამოქვეყნებული ახალი კვლევის მიხედვით, დიდი რაოდენობით ცილის მიღება არტერიებზე ცუდად მოქმედებს.

ამ დასკვნამდე პიტსბურგის უნივერსიტეტის მედიცინის სკოლის მკვლევრები მივიდნენ. მათ იმ ადამიანების მონაცემები გააანალიზეს, რომლებიც ბევრ ცილას მოიხმარენ.

იმ შემთხვევაში თუ თვქენი ყოველდღიური კალორიებიდან 22%-ზე მეტი ცილაა, ამან შეიძლება მაკროფაგების გაააქტიურება გამოიწვიოს. ეს იმუნური უჯრედების ტიპია, რომელიც არტერიებში ქოლესტერინისა და ცხიმის დაგროვებას იწვევს.

მთლიანობაში, ეს ათეროსკლეროზის რისკებს ზრდის, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს გულის შეტევა და ინსულტი.

მკვლევრებმა ასევე დაადგინეს, რომ კონკრეტული ამინომჟავა, ლეიცინი, ათეროსკლეროზის ერთ-ერთი მთავარი აქტივატორია.

„კვლევამ აჩვენა, რომ უკეთესი მეტაბოლიზმისთთვის დიდი რაოდენობით ცილების მიღება არ არის პანაცეა. ამით შეიძლება არტერიებს სერიოზული ზიანი მივაყენოთ”, — თქვა პიტსბურგის კარდიოლოგიის პროფესორმა და კვლევის თანაავტორმა ბაბაკ რაზანმა.

მკვლევრების თქმით, საკვები უნდა მივიღოთ ზომიერად და ვიზრუნოთ იმაზე, რომ ჩვენი დიეტა იყოს მრავალფეროვანი

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

„მუდმივი მრავალწლიანი გვალვები კლიმატის დათბობასთან ერთად გაუარესდება“,-  ამის შესახებ ნათქვამია შვეიცარიის ტყის, თოვლისა და ლანდშაფტის კვლევის ფედერალური ინსტიტუტის კვლევაში.

თხუთმეტი წლის მუდმივი, დამღუპველი მეგაგვალვა – ყველაზე ხანგრძლივმა გვალვამ ათასწლეულში თითქმის ამოწურა ჩილეს წყლის მარაგი, რამაც იმოქმედა ქვეყნის სასიცოცხლო მნიშვნელობის მინერალების წარმოებაზე. ეს მხოლოდ ერთი თვალსაჩინო მაგალითია იმისა, თუ როგორ იწვევს კლიმატის დათბობა მრავალწლიან გვალვებს და წყლის მძიმე კრიზისებს მსოფლიოს დაუცველ რეგიონებში.

Phys.org- ის  მიხედვით, გვალვა, როგორც წესი, შეინიშნება მხოლოდ მაშინ, როცა ზიანს აყენებს სოფლის მეურნეობას ან შესამჩნევად აზიანებს ტყეებს.

მეცნიერთა გუნდი მიზნად ისახავს გამოავლინოს მუდმივი გვალვების შესაძლო გრძელვადიანი ზემოქმედება მთელს მსოფლიოში და დაეხმაროს პოლიტიკის ინფორმირებას.

მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა გამოთვალა ანომალიები ნალექების და წყლის აორთქლების მიხედვით. ამან მათ საშუალება მისცა დაედგინათ მრავალწლიანი გვალვების შემთხვევები პლანეტის როგორც კარგად შესწავლილ, ასევე ნაკლებად მისაწვდომ რეგიონებში. განსაკუთრებით კი ისეთ ადგილებში, როგორიცაა წვიმის ტყეები და ანდები, სადაც დაკვირვების მონაცემები მწირია.

შედეგების თანმიმდევრულობის უზრუნველსაყოფად მთელს მსოფლიოში, გუნდმა შეიმუშავა მრავალფაზიანი ანალიზი, რომელიც უკეთესად განსაზღვრავს ცვლილებებს მაღალი ფოთლების მქონე რეგიონებში და აფასებს გვალვებს მათი სიმძიმის მიხედვით 1980 წლიდან.

კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ მეგაგვალვას ყველაზე დიდი პირდაპირი გავლენა ჰქონდა ზომიერ მდელოებზე.

„გრძელვადიანი წყლის ნაკლებობის შემთხვევაში, ტროპიკულ და ბორეალურ რეგიონებში ხეები შეიძლება მოკვდეს, რამაც გამოიწვიოს ამ ეკოსისტემების ხანგრძლივი დაზიანება. კერძოდ, ბორეალურ მცენარეულობას, სავარაუდოდ, ყველაზე დიდი დრო დასჭირდება აღსადგენად“,- თქვა ერთ-ერთმა მეცნიერმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

პასტერის ინსტიტუტის მეცნიერთა ჯგუფის მიერ ჩატარებული ახალი კვლევის თანახმად, თამბაქოს მოწევა იმდენად საზიანოა ორგანიზმისთვის, რომ ადამიანის იმუნურ სისტემასაც კი ცვლის, რის შედეგადაც ისინი დაავადებებისა და ინფექციების მიმართ დაუცველნი მოწევის შეწყვეტიდან წლების შემდეგაც კი რჩებიან.
ათწლეულების განმავლობაში ჯანდაცვის პროვაიდერები მწეველებს აფრთხილებენ, რომ მოწევის მავნე ჩვევამ შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული პრობლემები, როგორიცაა ფილტვის კიბო, გულის შეტევა ან ინსულტი, მაგრამ ახალი კვლევა, რომელიც ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა, კიდევ ერთ მიზეზს გვთავაზობს, რომ მოწევას თავი დავანებოთ.
კვლევამ აჩვენა, თუ როგორ ამცირებს მოწევა ორგანიზმის უნარს, მყისიერად და დროთა განმავლობაში ებრძოლოს ინფექციას, ასევე შეიძლება მწეველი დადგეს ისეთი ქრონიკული დაავადებების რისკის ქვეშ, როგორიცაა ანთება, რევმატოიდული ართრიტი და ლუპუსი (მჭამელა).
კვლევამ აჩვენა, რომ მოწევას აქვს გრძელვადიანი ეპიგენეტიკური გავლენა იმუნური სისტემის დაცვის ორ ძირითად ფორმაზე: თანდაყოლილ რეაქციასა და ადაპტაციურ რეაქციაზე. გავლენა თანდაყოლილ რეაქციაზე სწრაფად ქრება, როდესაც ადამიანი წყვეტს მოწევას, მაგრამ ეფექტი ადაპტაციურ რეაქციაზე ნარჩუნდება მას შემდეგაც, რაც ისინი მოწევას წყვეტენ.
„ჩვენი კვლევის მთავარი აღმოჩენა არის ის, რომ მოწევას აქვს როგორც მოკლევადიანი,  ასევე გრძელვადიანი გავლენა ადაპტაციურ იმუნიტეტზე, რომელიც დაკავშირებულია B უჯრედებთან, ასევე მარეგულირებელ T უჯრედებთან და ეპიგენეტიკურ ცვლილებებთან“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი განმარტებით, როდესაც კვლევაში მონაწილე ადამიანებმა მოწევას თავი დაანებეს, მათი იმუნური პასუხი გაუმჯობესდა ერთ დონეზე, მაგრამ ბოლომდე წლების განმავლობაში არ გაჯანსაღდა.
„რაც შეიძლება მალე შეწყვიტეთ მოწევა. ჩვენი კვლევის მთავარი გზავნილი, განსაკუთრებით ახალგაზრდებისთვის, არის ის, რომ, როგორც ჩანს, არსებობს მნიშვნელოვანი ინტერესი გრძელვადიანი იმუნიტეტისთვის – არასოდეს დაიწყოთ მოწევა“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.

წყარო : CNN

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”