კვლევები

კომპანია Eli Lilly-ი აცხადებს, რომ მისი მედიკამენტი – დონანემაბი – ალცჰეიმერის დაავადების განვითარების ტემპს დაახლოებით მესამედით ანელებს.
აღსანიშნავია, რომ დონანემაბი მეორე მედიკამენტია წელს ლეკანმაბის შემდეგ, რომელმაც აჩვენა, რომ დაავადების ტემპს ამცირებს.
დონანემაბი ლეკანმაბის მსგავსად მოქმედებს. ორივე არის ანტისხეული, იმის მსგავსი, როგორსაც ორგანიზმი ვირუსების წინააღდეგ საბრძოლველად ქმნის. ისინი შექმნილია ტვინიდან ტოქსინის, ბეტა ამილოიდის მოსაშორებლად.
ბეტა ამილოიდი თავის ტვინის უჯრედებს შორის არსებულ სივრცეებში გროვდება და წარმოქნის ლაქებს, რომელიც ალცჰეიმერის დაავადების ერთ-ერთი დამახასიათებელი ნიშანია.
Eli Lilly-ის კვლევის სრული დეტალები ჯერჯერობით არ გამოქვეყნებულა, თუმცა ცნობილია ძირითადი შედეგები : მასში მონაწილეობა მიიღო 1734 ადამიანმა, რომლებსაც ალცჰეიმერის დაავადების საწყისი ეტაპის დიაგნოზი ჰქონდათ დასმული, დონანემაბს აძლევდნენ ყოველთვიური ინფუზიის სახით, თავის ტვინში ლაქების გაქრობამდე, დაავადების ტემპი მთლიანობაში დაახლოებით 29%-ით შენელდა. მათ, ვინც მედიკამენტს ღებულობდა, შეინარჩუნეს თავიანთი ყოველდღიური ცხოვრების უმეტესი ნაწილი, როგორიცაა მიმდინარე მოვლენების განხილვა, ავტომობილის მართვა ან ჰობით დაკავება.
თუმცა, პაციენტების მესამედს გვერდითი მოვლენების სახით ტვინის შეშუპება გამოუვლინდა. ის ძირითადად მსუბუქი ან უსიმპტომო იყო და ტვინის სკანირების შედეგად გამოვლინდა, მაგრამ 1.6%-ს ტვინის საშიში შეშუპება განუვითარდა და ორი მოხალისე, და, სავარაუდოდ მესამეც,  შეშუპების შედეგად გარდაიცვალა.
კომპანია Eli Lilly-ი აცხადებს, რომ უახლოეს თვეებში მედიკამენტის საავადმყოფოებში გამოსაყენებლად დამტკიცების პროცესს დაიწყებს.

წყარო : bbc.com
 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

კვდავებაზე, ალბათ, ბევრ ჩვენგანს უფიქრია, მაგრამ ადამიანი სიკვდილის მოტყუებას ჯერჯერობით ვერ ახერხებს. გერმანელ მეცნიერთა გუნდს მიაჩნია, რომ ეს მხოლოდ დროის საკითხია, ამიტომ ისინი გვამებს ყინავენ, რათა მომავალში მათი გაცოცხლება შეძლონ. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

ბერლინში დაფუძნებული სტარტაპი Tomorrow Biostasis ამ უჩვეულო პროცედურისას, რომელიც სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის ფილმებსა თუ წიგნებში ხშირად გვხვდება, თხევად აზოტს იყენებს. მისი მეშვეობით მათ ათზე მეტი ადამიანის ცხედარი უკვე შეინახეს, რასაც კრიოკონსერვაცია ეწოდება.

სპეციალისტებს იმედი აქვთ, რომ მედიცინაში გარღვევები მოხდება და უკურნებელი დაავადებებისა და თავად სიკვდილის დამარცხება შესაძლებელი გახდება, რისთვისაც სათანადო ზომებს წინასწარ იღებენ. ევროპის მრავალ ქვეყანაში სამეცნიერო დონაციის ასეთი პრაქტიკა იმდენად პოპულარული გახდა, რომ შესაბამის ინსტიტუტებში მსურველთა რიგებია და მათ გადასახადიც კი ეკისრებათ.

გამონაკლისი არც Tomorrow Biostasis-ია, რომლის სერვისით სარგებლობასაც ასამდე პოტენციური მომხმარებელი უცდის. ზოგ მათგანს მთლიანი სხეულის გაყინვა სურს, ზოგს კი მხოლოდ ტვინის. სტარტაპს უნდა, რომ ევროპაში პირველი კრიოგენური კომპანია გახდეს, რომელიც ადამიანებს ახალ სიცოცხლეს აჩუქებს.

დონაციის შედეგად მიღებული გვამები ხანგრძლივად შესანახად შვეიცარიაში მდებარე რაფცის მუნიციპალიტეტში იგზავნება. კერძოდ, ბიოსტაზის ევროპული ფონდის დაწესებულებაში, სადაც ისინი დაახლოებით -196 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურაზე იყინება და თხევადი აზოტით სავსე იზოლირებულ ავზში თავსდება.

რაც შეეხება მათ გაცოცხლებას, ეს უკვე პრობლემური საკითხია და მოიცავს, როგორც წმინდა მეცნიერულ, ასევე ეთიკურ წინააღმდეგობებს, რომლებიც მომავალში შესაძლოა, გადაილახოს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

ალერგია კოშმარია ნებისმიერი ძაღლის ან კატის მფლობელისთვის. 

ასეთ შემთხვევებში ექიმების რჩევა ერთსულოვანია – უმჯობესია ცხოველს ახალი სახლი მოუძებნოთ, რადგან ალერგიის გაქრობის შანსი უკიდურესად დაბალია. სინამდვილეში, ცხოველთან ერთად ცხოვრება ზრდის რისკს, რომ ალერგიული რინიტი გადაიქცევა უფრო სერიოზულ ალერგიულ ასთმაში.

თუმცა, პატრონისთვის ცხოველთან დამშვიდობება აუტანელია. ალერგიის წარმატებით მკურნალობისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს გამომწვევი ალერგენების ზუსტ იდენტიფიკაციას.

კარგი ამბავი ასეთ შემთხვევაში არის ის, რომ არსებობს თერაპია, რომელსაც შეუძლია მნიშვნელოვნად შეამსუბუქოს ან თუნდაც განკურნოს ალერგია.

ცუდი ამბავი: მკურნალობა შრომატევადია და არ არის სრულიად ურისკო.

100 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, არსებობს პროცედურა, რომელსაც შეუძლია მიაკვლიოს ალერგიის ძირეულ მიზეზს – სპეციფიკური იმუნოთერაპია, რომელსაც ასევე უწოდებენ ჰიპოსენსიბილიზაციას. დღემდე ის რჩება ერთადერთ ცნობილ მკურნალობად, რომელსაც შეუძლია მუდმივად განაახლოს იმუნური სისტემა.

ჰიპოსენსიბილიზაცია ანუ ზემგრძნობელობის დაქვეითება ალერგენისადმი ემყარება ალერგენის მზარდი დოზების რეგულარულ შეყვანას. შესაყვანი ნარევის შემადგენლობა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენი ალერგენის მიმართ ხართ მგრძნობიარე, თუმცა ზღვარიც არსებობს: 2-3 ალერგენი ერთ ნარევში.

ცხოველის ბეწვის ალერგენებით სპეციფიკური მკურნალობა შედარებით ნაკლებეფექტურია და მოთმინებას მოითხოვს.

ჰიპოსენსიბილიზაცია ხანგრძლივი მკურნალობაა – ის საშუალოდ 3 წელს გრძელდება.  წარმატება დამოკიდებულია ალერგენის სწორ შერჩევაზე, მის დოზირებაზე და პაციენტზე.

პირველი გაუმჯობესება, როგორც წესი, შეინიშნება სამი ან ოთხი თვის შემდეგ, ამბობს ბერგმანი, „და შემდეგ მათ შეუძლიათ კატა აიყვანონ კალთაში”

სამწლიანი მკურნალობის დასრულების შემდეგ, ეფექტი ჩვეულებრივ გრძელდება რამდენიმე წლის განმავლობაში: ”მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ალერგია სამუდამოდ განიკურნება. შესაძლებელია, რომ სიმპტომები რამდენიმე წლის შემდეგ დაბრუნდეს“, – ამბობს ბერგმანი.

ძაღლების შემთხვევაში, ალერგიით დაავადებულთათვის, დიდი კვლევები საერთოდ არ არსებობს. 2022 წლის გერმანიის გაიდლაინებში სპეციფიკური იმუნოთერაპიის შესახებ მოხსენიებულია „შეზღუდული მტკიცებულება“ კატების მიმართ ალერგიის ეფექტურობისთვის და „არასაკმარისი“ მტკიცებულება ძაღლებში. ამიტომ ისინი ითხოვენ კრიტიკულად შეაფასონ სარგებელი და რისკები.

ეს იმის გამო ხდება, რომ არსებობს მტკიცებულება, რომ სერიოზული გვერდითი მოვლენები უფრო ხშირად ხდება ცხოველური ალერგენების შემცველი მკურნალობისას, ვიდრე სხვა ტიპის მკურნალობას, გვაფრთხილებს ჰელმჰოლცის მიუნხენის ალერგიის საინფორმაციო სამსახური.

ერთი მაგალითია მძიმე ანაფილაქსიური შოკი. ეს რისკი არის მთავარი მიზეზი, რის გამოც იმუნოთერაპია ხშირად არ არის რეკომენდებული შინაური ცხოველებისადმი ალერგიის დროს, ამბობს მარგიტა ვორმი, ალერგოლოგი.

მიუხედავად იმისა, რომ შეუძლებელია ამ პრობლემის სამუდამოდ მოგვარება, პროფესიონალები რამდენიმე რჩევას იძლევიან, ალერგენების რაოდენობის შესამცირებლად.

ექსპერტები გვირჩევენ:

არ შეუშვათ ცხოველი ყველა ოთახში, განსაკუთრებით საძინებელში;

მოერიდეთ ხალიჩებს და ავეჯს;

შეამცირეთ საბნები და ბალიშები, გამოიყენეთ რეგულარულად მტვერსასრუტი;

ტანსაცმლის ხშირად გამოცვლა და რეცხვა;

იატაკის, დასაჯდომი და სხვა ზედაპირების რეგულარულად წმენდა ნესტიანი წმენდით და ორთქლით;

ცხოველის დაბანა კვირაში ერთხელ ან ორჯერ;

ცხოველთან მჭიდრო კონტაქტისგან თავიდან აცილება;

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

Nature Medicine-ში გამოქვეყნებული ახალი კვლევის თანახმად, შაქრის შემცვლელი, ერითრიტოლი, რომელიც გამოიყენება პროდუქტების დასატკბობად, დაკავშირებულია სისხლის შედედებასთან, ინსულტთან, გულის შეტევასთან და სიკვდილთან.

სტატიაში წარმოდგენილმა ლაბორატორიულმა და ცხოველებზე ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ერითრიტოლი, როგორც ჩანს, იწვევს სისხლის თრომბოციტების უფრო ადვილად შედედებას. თრომბები შეიძლება გაწყდეს და გადავიდეს გულში, გამოიწვიოს გულის შეტევა, ან ტვინში და გამოიწვიოს ინსულტი.

ამასთან, კვლევის თანახმად, ადამიანები, რომლებიც გულის დაავადების განვითარების რისკ ჯგუფს განეკუთვნებიან, მაგალითად, როგორიცაა დიაბეტით დაავადებული ადამიანები, ორჯერ უფრო ხშირად განიცდიან გულის შეტევას ან ინსულტს, თუ მათ სისხლში ერითრიტოლის მაღალი დონე აქვთ.

“რისკის ხარისხი არ იყო მცირე”, – განაცხადა კლივლენდის კლინიკა ლერნერის კვლევითი ინსტიტუტის გულ-სისხლძარღვთა დიაგნოსტიკისა და პრევენციის ცენტრის დირექტორმა, კვლევის წამყვანმა ავტორმა, დოქტორ სტენლი ჰეზენმა.

კვლევის საპასუხოდ, კალორიების კონტროლის საბჭომ CNN-ს განუცხადა, რომ ამ კვლევის შედეგები ეწინააღმდეგება ათწლეულების განმავლობაში ჩატარებულ სამეცნიერო კვლევას, რომელიც აჩვენებს, რომ ისეთი დაბალკალორიული დამატკბობელი, როგორიცაა ერითრიტოლი, უსაფრთხოა.

ამასთან, დენვერის საავადმყოფოს ებრაული ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების პრევენციისა და კეთილდღეობის დირექტორის, ენდრიუ ფრიმენის განცხადებით, კვლევის შედეგები საგანგაშოდ ჟღერს.

”როგორც ჩანს, ერითრიტოლის გამოყენებისას შედედების რისკი არსებობს. ცხადია, მეტი კვლევაა საჭირო, მაგრამ ურიგო არ იქნება, თუკი ამ ეტაპზე სიფრთხილეს გამოიჩენთ და კვების რაციონში ერითრიტოლის შეზღუდავთ”, – აღნიშნა ფრიმენმა.

რა არის ერითრიტოლი?

ერითრიტოლი არის შაქრის შემცვლელი, ნახშირწყლები, რომლებიც ბუნებრივად გვხვდება ბევრ ხილსა და ბოსტნეულში. მას აქვს შაქრის სიტკბოს დაახლოებით 70% და ითვლება ნულკალორიულად.

წყარო : CNN

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

დედამიწაზე არსებული ყველა ცოცხალი ორგანიზმი ენერგიის მატარებელ ერთსა და იმავე მოლეკულას იყენებს, როგორც „უჯრედული საწვავის უნივერსალურ“ სახეს. ახალი კვლევის მიხედვით, უძველესმა ქიმიამ შეიძლება საბოლოოდ ახსნას, თუ როგორ გახდა ეს უმნიშვნელოვანესი მოლეკულა ATP (ადენოზინტრიფოსფორმჟავა).

ATP არის ორგანული მოლეკულა, რომელიც იმუხტება ფოტოსინთეზით ან უჯრედული სუნთქვით და გამოიყენება თითოეულ უჯრედში. ყოველდღე, ჩვენ გადავამუშავებთ ჩვენი სხეულის წონას ATP-ში.

ზემოთხსენებულ ორივე სისტემაში, რეაქციით, რომელსაც ფოსფორილირება ეწოდება, ფოსფატის მოლეკულა ემატება ADP-ს (ადენოზინდიფოსფატი) და შედეგად მიიღება ATP.

ის, თუ როგორ მოიპოვა ATP-მ მეტაბოლური დომინანტობა ბიოლოგიაში დიდი ხნის საიდუმლოს წარმოადგენდა და მრავალი კვლევის საგანი იყო.

ის ფაქტი, რომ ATP გამოიყენება ყველა ცოცხალი არსების მიერ, მეტყველებს, რომ ის არსებობს სიცოცხლის დასაწყისიდან და მანამდეც კი. მაგრამ მკვლევარებისთვის ამოცანად რჩება, როგორ შეიძლება ასე იყოს, როდესაც ATP-ს აქვს ისეთი რთული სტრუქტურა, რომელიც მოიცავს ექვს განსხვავებულ ფოსფორილირების რეაქციას და უამრავ ენერგიას მისი ნულიდან შესაქმნელად.

მკვლევართა განმარტებით, ექსპერიმენტები მიუთითებს, რომ პრებიოტური ATP -ის წარმოქმნა ყველაზე დიდი ალბათობით მოხდა მტკნარ წყალში, სადაც მაგალითად, ფოტოქიმიურ რეაქციებსა და ვულკანურ ამოფრქვევებს უნდა უზრუნველეყო ინგრედიენტთა სწორი ნაზავი.

„ჩვენი შედეგები გვთავაზობს, რომ ATP ენერგიის უნივერსალურ „ვალუტად“ ჩამოყალიბდა პრებიოტურ, იზომეტრიულ სამყაროში, წყალში მისი უჩვეულო ქიმიის საფუძველზე“, — წერენ მკვლევრები.

გარდა ამისა, ჰიდროთერმულ სისტემებში pH გრადიენტებმა შეიძლება წარმოქმნა ATP -ისა და ADP-ის არათანაბარი თანაფარდობა, რამაც ATP -ს საშუალება მისცა პატარა მოლეკულების პრებიოტურ გარემოშიც კი ემუშავა.

კვლევა PLOS Biology -ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა