კვლევები

შუადღის ძილი ტვინზე დადებითად მოქმედებს. ლონდონის უნივერსიტეტის მკვლევრების განცხადებით, დღის განმავლობაში მცირე ხნით ჩაძინება ხელს უწყობს მეხსიერებისა და კოგნიტიური ფუნქციების დიდი ხნით შენარჩუნებას. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

დაკვირვება ცხადყოფს, რომ ჩაძინება „გონების დაბერების” პროცესს  3-დან 6 წლამდე აფერხებს. თუმცა საიმედო შედეგები ძილის ნებისმიერ რუტინას არ უკავშირდება. მეცნიერები გვირჩევენ, რომ ჩაძინების ხანგრძლივობამ 30 წუთს არ გადააჭარბოს.

როგორც წესი, ადამიანის დღე-ღამეში ძილი ყველაზე მეტ დროს ბავშვობის პერიოდში, მოგვიანებით კი 65 წლის ასაკის შემდეგ იკავებს. გადატვირთული რუტინა ხელს გვიშლის, რომ ჩაძინებისათვის ყოველდღიურად დრო გამოვყოთ, თუმცა აღნიშნული კვლევის მიხედვით, შუადღის ძილი ყველაზე სასარგებლო სწორედ ახალგაზრდობაშია, სანამ კოგნიტიური უნარების შენარჩუნება შეგვიძლია. მეცნიერებმა ამ ეტაპზე 35 000 მონაცემი შეაგროვეს. რესპონდენტების უმეტესობა დიდი ბრიტანეთიდანაა. კვლევის მომდევნო ეტაპზე მათი მიზანია, დაადგინონ, დაგვეხმარება თუ არა ჩაძინება ალცჰაიმერის დაავადების პრევენციაში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ღრმა ძილი ხელს უწყობს მეხსიერების დაკარგვის თავიდან აცილებას ხანდაზმულებში, რომლებიც ალცჰაიმერის დაავადების მაღალი რისკის ქვეშ დგანან.
ბერკლის კალიფორნიის უნივერსიტეტის მკვლევარები აცხადებენ, რომ ღრმა ძილს, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ნელი ტალღის ძილი, შეუძლია იმოქმედოს როგორც „კოგნიტურმა სარეზერვო ფაქტორმა“, რათა გაზარდოს მდგრადობა ნევროლოგიური დაავადების ძირითადი ფაქტორის მიმართ.
ალცჰაიმერის დაავადება დემენციის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. ის ანადგურებს ტვინში მეხსიერების გზებს და პროგრესულ ფორმებში ასევე, შესაძლოა, ხელი შეუშალოს ადამიანების უნარს, შეასრულონ ძირითადი ყოველდღიური საქმიანობები.
სტატისტიკის თანახმად, 65 წელზე უფროსი ასაკის ცხრა ადამიანიდან ერთს პროგრესირებადი დაავადება აწუხებს და მეცნიერები აცხადებენ, რომ ეს მაჩვენებელი, შესაძლოა, გაიზარდოს, ე.წ. ბები-ბუმერის თაობის (1946-1964 წლებში დაბადებული ადამიანები) დაბერებასთან ერთად.
ცილა, რომელიც ბეტა-ამილოიდის სახელითაა ცნობილი, დაკავშირებულია დემენციით გამოწვეულ მეხსიერების დაკარგვასთან. წინა კვლევებმა აჩვენა, რომ ძილის დარღვევა ტვინში ამ მოლეკულის უფრო სწრაფ დაგროვებასთანაა დაკავშირებული. კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ ღრმა ძილის ნაკლებობა არის პროგნოზირებადი ფაქტორი, რომელიც დაკავშირებულია მომავალში დემენციის პოტენციური უარესი ფორმის განვითარებასთან. მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს რამდენიმე აქტივობა, რომელიც, მათი მტკიცებით, მახვილი გონების შენარჩუნებას უწყობს ხელს, მათ შორის განათლების მიღება წლების განმავლობაში, სოციალური ჩართულობა და სხვა.
იმის გამო, რომ განათლება ან ამა თუ იმ ადამიანის სოციალური ქსელის ზომა არ შეიძლება ადვილად შეიცვალოს, მკვლევარებმა გამოიკვლიეს ტვინის აქტიურად შენარჩუნების ისეთი ფორმებიც, როგორიცაა ფიზიკური აქტივობა.
უახლეს კვლევაში, რომელიც ჟურნალ BMC Medicine-ში გამოქვეყნდა, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ღრმა, ნელი ტალღის ძილი შეიძლება მეხსიერების დაქვეითების მაღალი რისკისგან დამცავი ფაქტორი იყოს და ხელი შეუწყოს დემენციის ზოგიერთი ყველაზე დამანგრეველი შედეგის თავიდან აცილებას.
კვლევის ჩასატარებლად, მეცნიერებმა მასში 62 ხანდაზმული ადამიანი ჩართეს, რომლებიც ჯანმრთელები იყვნენ და დემენციის დიაგნოზი არ ჰქონდათ.
მკვლევარები მონაწილეებს ელექტროენცეფალოგრაფიის (EEG) აპარატის საშუალებით აკვირდებოდნენ, როდესაც მათ ლაბორატორიაში ეძინათ. მათ ასევე გამოიყენეს პოზიტრონ-ემისიური ტომოგრაფია (PET) მონაწილეთა ტვინში ბეტა-ამილოიდური ცილის ნალექების ოდენობის გასაზომად.
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ მონაწილეთა ნახევარს ჰქონდა ამილოიდური ნალექების დიდი რაოდენობა, ხოლო მეორე ნახევარს არა.
მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებსაც ტვინში ბეტა-ამილოიდების ნალექის დიდი რაოდენა ჰქონდათ და ღრმა ძილის მაღალ დონეს განიცდიდნენ, უკეთესად ასრულებდნენ მეხსიერების ტესტს იმ პირებთან შედარებით, რომლებსაც იმავე რაოდენობის ნალექები ჰქონდათ, მაგრამ ცუდად ეძინათ, თუმცა კვლევის იმ მონაწილეების ჯგუფში, რომლებსაც ტვინში ცილის ნალექები არ ჰქონდათ ღრმა ძილს მეხსიერებაზე რაიმე დამატებითი დამხმარე ეფექტი არ მოუხდენია.
აღმოჩენებზე დაყრდნობით, მეცნიერები აცხადებენ, რომ ღრმა ძილმა შეიძლება შეამციროს ბეტა-ამილოიდური პათოლოგიის მავნე ზემოქმედება მეხსიერებაზე.
„თუ დასკვნები დაადასტურებს ჰიპოთეზას, ეს იქნება ამაღელვებელი, რადგან ძილი არის ის, რისი შეცვლაც შეგვიძლია. ეს არის მოდიფიცირებადი ფაქტორი“, – განაცხადა კვლევის თანაავტორმა მეთიუ უოკერმა.
„ადამიანებმა უნდა იცოდნენ, რომ პათოლოგიის გარკვეული დონის მიუხედავად, არსებობს ცხოვრების სტილის გარკვეული ფაქტორები, რომლებიც ხელს შეუწყობს ეფექტების ზომიერებასა და შემცირებას. ერთ-ერთი ასეთი ფაქტორია ძილი და, კონკრეტულად, ღრმა ძილი“, -განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა ავტორმა ჟოფია ზავეჩმა.
მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა მასშტაბური არაა, მეცნიერები აცხადებენ, რომ მისი დასკვნები გვთავაზობს ადრეულ სურათს იმ გზების შესახებ, თუ როგორ შეიძლება ძილმა ხელი შეუშალოს მეხსიერების დაკარგვას.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევის თანახმად, 80 წლის მივიწყებულმა ანტიბიოტიკმა შეიძლება მრავალი წამლისადმი რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციებისგან დაცვა უზრუნველყოს,.
ექსპერტების თქმით, აღმოჩენამ, შეიძლება, რთულად სამკურნალო და პოტენციურად ლეტალური ინფექციების წინააღმდეგ საბრძოლველად ახალი გზა დასახოს.
ნურსეოტრიცინი, ნიადაგის სოკოს მიერ წარმოებული ბუნებრივი პროდუქტი, რთული მოლეკულის მრავალ ფორმას შეიცავს, რომელსაც სტრეპტოტრიცინი ეწოდება.
სტრეპტოტრიცინი იყო მეცნიერების მიერ აღმოჩენილი პირველი ანტიბიოტიკი, რომელსაც ბაქტერიების მიმართ ძლიერი გრამუარყოფითი მოქმედება აღმოაჩნდა. 1940-იან წლებში მისმა აღმოჩენამ დიდი იმედები გააჩინა მასზე, როგორც ძლიერ გრამუარყოფით (ბევრი წამლის მიმართ რეზისტენტული) აგენტზე იმ ბაქტერიების წინააღმდეგ, რომელთა მოკვლა, სქელი გარე დამცავი ფენის გამო, სხვა ანტიბიოტიკებით განსაკუთრებით რთულია. თუმცა, ნურსეოტრიცინი ტოქსიკური იყო თირკმელებისთვის და მისი განვითარება შეწყდა. ახლა კი მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ საკითხის გარშემო წარმოქმნილ პრობლემას უკეთესი გაწმენდა გადალახავს.
ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციების ზრდამ  ახალი ანტიბიოტიკების ძიება გამოიწვია. სწორედ ამის გამო, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის მეცნიერებმა გადაწყვიტეს, კვლავ გადაეხედათ ნურსეოთრიცინისთვის.
პროდუქტის ადრეული კვლევების დროს სტრეპტოტრიცინების არასრული გაწმენდა ხდებოდა. უახლესი კვლევის მიხედვით, სტრეპტოტრიცინის სხვადასხვა ფორმას განსხვავებული ტოქსიკურობა აქვს. სტრეპტოტრიცინი-F მნიშვნელოვნად ნაკლებად ტოქსიკურია, მაგრამ მაინც ძალზე აქტიურია თანამედროვე მრავალი მედიკამენტის მიმართ რეზისტენტული პათოგენების მიმართ.
ახალ კვლევაში მკვლევარებმა დაახასიათეს ორი განსხვავებული სტრეპტოტრიცინის, D-სა და F-ის, მაღალგანწმენდილი ფორმების ანტიბაქტერიული მოქმედება, რენალური ტოქსიკურობა და მოქმედების მექანიზმი.
კვლევის თანახმად, მიუხედავად იმისა, რომ სტრეპტოტრიცინის D ფორმა მედიკამენტებისადმი რეზისტენტული ენტერობაქტერიების და სხვა ბაქტერიული სახეობების წინააღმდეგ უფრო ძლიერია, ვიდრე F ფორმა, ის თირკმელებისთვის ნაკლებად ტოქსიკურია.
კვლევის შედეგები ჟურნალ Plos Biology-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კიბოს 50-ზე მეტი ფორმის გამოსავლენად შექმნილმა სისხლის ტესტმა შეიძლება ხელი შეუწყოს დიაგნოსტიკისა და პაციენტების მკურნალობის დაჩქარებას, – ამის შესახებ ახალ კვლევაშია აღნიშნული.
თხევადი ბიოფსიის ცდის შედეგები, რომელიც აშშ-ში, მსოფლიოს უდიდეს, კიბოს დაავადების შესახებ გამართულ კონფერენციაზე გამოქვეყნდა, მიუთითებს, რომ სისხლის ტესტს, Galleri-ს აქვს პოტენციალი, აღმოაჩინოს და გამორიცხოს კიბო სიმპტომების მქონე ადამიანებში.
ტესტი აღმოაჩენს სიმსივნის დნმ-ის პატარა ფრაგმენტებს სისხლში. ის აფრთხილებს ექიმებს ფიქსირდება თუ არა კიბოს სიგნალი და პროგნოზირებს, თუ საიდან შეიძლება მოდიოდეს ეს სიგნალი ორგანიზმში.
ექსპერტები მიესალმნენ კვლევის შედეგებს, მაგრამ განაცხადეს, რომ მეტი კვლევა იქნება საჭირო, სანამ ტესტი, რომელიც დამზადებულია კალიფორნიული კომპანია Grail-ის მიერ, ჯანდაცვის სისტემებში დაინერგება.
კვლევაში, რომელსაც ოქსფორდის უნივერსიტეტი ხელმძღვანელობდა, ინგლისსა და უელსში მცხოვრები 5461 ადამიანი მონაწილეობდა, რომლებიც საავადმყოფოში სავარაუდო კიბოს დიაგნოზით გადაიყვანეს.
ტესტმა სწორად გამოავლინა კიბოს შემთხვევების ორი მესამედი კვლევის მონაწილეთა შორის. დადებითი შემთხვევების 85%-ში მან ასევე შეძლო კიბოს კერის დადგენა. შედეგები უფრო ზუსტი იყო ხანდაზმულ პაციენტებში და ონკოინკურაბელურ პაციენტებში.
აღსანიშნავია, რომ Galleri ტესტი ათასობით ადამიანში გამოიყენეს, რომლებსაც სიმპტომები არ ჰქონდათ, რათა გაარკვიონ, შეუძლია თუ მას არა ფარული კიბოს გამოვლენა. შედეგები მიმდინარე წლის ბოლოსთვის იქნება ხელმისაწვდომი. წარმატების შემთხვევაში, ტესტის გავრცელება დაახლოებით 1 მილიონი ადამიანისთვის იგეგმება.

წყარო : theguardian.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დღის განმავლობაში, რეგულარული, ხანმოკლე ჩაძინებები ჩვენს თავის ტვინს მოცულობას და შესაბამისად, ახალგაზრდობას უნარჩუნებს, თანაც იმდენად, რომ ეს დაკავშირებულია ჯანმრთელ კოგნიტურ ფუნქციებთან, დემენციისა და სხვა დაავადებების დაბალ რისკთან.

ამერიკელმა, ბრიტანელმა და ურუგვაელმა მეცნიერებმა 40-დან 69 წლამდე 378 932 ადამიანის მონაცემები შეისწავლეს, რათა ენახათ, როგორია რეგულარული ჩათვლემისკენ გენეტიკურად მიდრეკილთა კოგნიტური მდგომარეობა მათთან შედარებით, ვისაც ასეთი გენები არ აქვს.

დაადგინეს, რომ ჩათვლემის მოყვარულებს უფრო დიდი თავის ტვინი აქვთ, ასაკით მათზე 2,6 – 6,5 წლით პატარების ზომის.

„ჩვენი კვლევა მიუთითებს მიზეზობრივ კავშირზე ჩათვლემის ჩვევასა და ტვინის უფრო დიდ მოცულობას შორის“, — ამბობს კვლევის ავტორი, ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის (UCL) ნეირომეცნიერი ვალენტინა პასი.

65 წელს გადაცილებულ ადამიანებზე ჩატარებული წინა კვლევის მიხედვით, დღისით ძილი აუმჯობესებს მოკლევადიან შემეცნებას და კოგნიტურ ტესტებში, ჩათვლემის მოყვარულები არამოყვარულებს სჯობნიან. ახალ კვლევაში ჩაძინების ხანგრძლივობა არ აღურიცხავთ, მაგრამ როგორც წინა კვლევები მიუთითებს, საუკეთესო ვარიანტია 30 წუთზე ნაკლები დროით ჩაძინებები; ამავე დროს, დღის უფრო ადრე მონაკვეთში ჩაძინებები გავლენას არ ახდენს ღამის ძილზე.

სრულად, ნახეთ 1tv.ge- ზე

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ჟანგბადი სიცოცხლისთვის მნიშვნელოვანია, მაგრამ ახლა ჰარვარდის უნივერსიტეტის Mootha Lab-ისა და მასაჩუსეტსის ინსტიტუტის (MGH) კვლევა ვარაუდობს, რომ ჟანგბადის დეფიციტმა (ჰიპოქსია) შეიძლება გაზარდოს ძუძუმწოვრების სიცოცხლის ხანგრძლივობა.  ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

„დაახლოებით 20 წელია ვიცით, რომ ქრონიკული ჰიპოქსია კულტივირებულ უჯრედებზე მოქმედებს და ახანგრძლივებს სიცოცხლეს საფუარში, ჭიებსა და ბუზებში. თუმცა, ჩვენი კვლევა პირველია, რომელმაც გამოცადა ჟანგბადის შეზღუდვა ძუძუმწოვრების დაბერების მოდელში. შესაბამისად, ეს ნამდვილად აღმოჩენაა”, — განაცხადა რობერტ როჯერსმა, MGH-ის წამყვანმა მკვლევარმა და ექიმმა.

კვლევის ავტორებმა თაგვები გამოცადეს ჟანგბადის ნაკლებობის პირობებში. მათ შექმნეს ისეთი პირობები, როგორიც ეს ევერესტზეა (5000 მეტრის სიმაღლეზე). მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ ჰიპოქსიამ ცხოველის სიცოცხლის ხანგრძლივობა 50 პროცენტით გაზარდა.

კვლევა ჩატარდა თაგვების იმ მოდელზე, რომელსაც Ercc1 ცილა აკლდა. ეს არის დაბერების დამაჩქარებელი ფაქტორი, რადგან ასეთ შემთხვევაში თაგვი ექვს თვეზე ნაკლებს ცოცხლობს. ეს გამოწვეულია Ercc1-ის დეფიციტით.

ჰიპოქსიამ საშუალება მისცა თაგვებს 50 პროცენტით მეტი ეცოცხლათ. კითხვაზე, შეიძლება თუ არა ამ ტექნიკის ადამიანებზე გამოყენება, მკვლევრების თქმით, ამის მტკიცება ჯერ ადრეა. ეს იმიტომ, რომ მოლეკულური მექანიზმი, რომლითაც ჰიპოქსიამ სიცოცხლე გაახანგრძლივა, ჯერ კიდევ უცნობია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დროთა განმავლობაში, ჩვენი უჯრედები ბუნებრივად დეგრადირდება, რაც ნაწილობრივი მიზეზია იმისა, რომ 80 წლის ასაკში ისეთივე მოქნილები აღარ ვართ, როგორიც თუნდაც რვა წლის ასაკში. ახლახან, მეცნიერებმა იპოვეს გზა, თუ როგორ გაზარდონ უჯრედების სიცოცხლის ხანგრძლივობა ხელოვნური გენეტიკური „საათის“ გამოყენებით.

სან-დიეგოს კალიფორნიის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა ასეთ შედეგს საფუარ მიკროორგანიზმ Saccharomyces cerevisiae-ში მიაღწიეს, რაც ნაკლებად სავარაუდოს ხდის, რომ იგივე შედეგები მალე ადამიანებშიც ვნახოთ; თუმცა, მკვლევართა ჯგუფი ფიქრობს, რომ მათი ნაშრომის გაგრძელება შესაძლებელია, რაც ადამიანის სხეულს ჯანსაღად დაბერებაში დაეხმარება.

საფუარის უჯრედების „ხელახლა დაქსელვის“ გზით, მკვლევრებმა მათი სიცოცხლის ხანგრძლივობა საშუალოდ 82 პროცენტით გაზარდეს. მიღწევა იმედისმომცემია უჯრედული დაბერების კონტროლისა და სიბერესთან დაკავშირებული დაავადებების მკურნალობის თვალსაზრისით.

კვლევის გასაღებს წარმოადგენს მარეგულირებელი მექანიზმების იმ გენეტიკური წრედების რედაქტირება, რომლებიც კონკრეტულ უჯრედულ პროცესთა ცვეთას ამსუბუქებენ. მას შემდეგ, რაც მეცნიერებმა გაიგეს, თუ როგორ მუშაობს ეს წრედები, შემდეგი ნაბიჯი იყო მათი შესწორება.

„ეს გენური წრედები ისე მუშაობს, როგორც ჩვენს სახლებში, მოწყობილობათა მაკონტროლებელი ელექტრული წრედები“, — ამბობს სან-დიეგოს კალიფორნიის უნივერსიტეტის მოლეკულური ბიოლოგი ნან ჰაო.

თავდაპირველად, მკვლევრებმა კომპიუტერული მოდელირებით განსაზღვრეს, რა პრინციპით მუშაობდა უჯრედული დაბერების წრედი. არსებითად, ის დაბერების ორ სხვადასხვა მდგომარეობას შორის მოძრაობს, რომელთაგან ორივემ შეიძლება გამოიწვიოს ცვეთა — დაახლოებით ისე, როგორც დროთა განმავლობაში ცვდება ავტომანქანის მუხრუჭები და საბურავები.

შემდეგი ნაბიჯი იყო ამ მიკროსქემის შესწორების შემუშავება და განხორციელება, ისე, რომ უჯრედებს დაბერების ამ ორ მდგომარეობას შორის ემოძრავათ და არ ყოფილიყვნენ მხოლოდ რომელიმე ერთ მათგანზე მიჯაჭვული. ასეთი მიჯაჭვულობის არარსებობა ნიშნავს იმას, რომ დაბერება უფრო ნელა მიმდინარეობდა, ვიდრე სხვა შემთხვევაში მოხდებოდა უფრო ტიპურ საფუარის უჯრედებში.

ერთ-ერთი გზა გახლავთ საათის შენელება: დაბერება არ ჩერდება, მაგრამ ნელდება. გარდა ამისა, ინჟინერიის გზით შესწორებული უჯრედები უფრო ერთგვაროვანი იყო სიცოცხლის ხანგრძლივობის თვალსაზრისით, ვიდრე საკონტროლებლად გამოყენებული ჩვეულებრივი უჯრედები.

„ჩვენი ეს ოსცილატორი უჯრედები უფრო მეტხანს ცოცხლობენ, ვიდრე აქამდე მიუკერძოებელ გენეტიკურ კვლევებში გამოვლენილი რომელიმე ყველაზე დღეგრძელი სხვა შტამი“, — ამბობს ჰაო.

ასევე დაფიქსირდა ისიც, რომ ხელოვნური გენეტიკური წრედის მქონე უჯრედები უფრო სწრაფად იზრდებოდნენ და იყოფოდნენ, ვიდრე ჩვეულებრივები; ეს კი იმაზე მიუთითებს, რომ მათ კარგი ჯანმრთელობა შეინარჩუნეს მას შემდეგაც კი, რაც კვლევის მიზნებს მოერგნენ.

საფუარის უჯრედებს მთელი რიგი მსგავსებებიაქვს ადამიანის უჯრედებთან; სწორედ ამიტომ, მათ ხშირად იყენებენ კვლევებში, მაგრამ ახალი კვლევის შედეგები სხვა ტიპის უჯრედებში შემოწმებასაც საჭიროებს, რათა დადგინდეს, იქაც შენარჩუნდება თუ არა უჯრედების გაზრდილი სიცოცხლის ხანგრძლივობა.

უჯრედებში გენეტიკური კოდების ფრთხილად შესწორება, როგორც ამ კვლევაში, სხვადასხვა მეთოდით ჩატარდა, რომელთა დახვეწაც გამუდმებით მიმდინარეობს. მისი გამოყენება მრავალმხრივ შეიძლება, მაგალითად, სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა გამძლეობის გასაუმჯობესებლად.

კვლევა ჟურნალ Science-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია today.ucsd.edu-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”