კვლევები

ხშირად სამყაროს აღქმა ინდივიდუალურია. თუმცა, როდესაც თანამოაზრის პოვნა გვიჭირს, ეს შეიძლება მარტოობაში გადაიზარდოს.

მეცნიერებს აინტერესებდათ როგორ მუშაობს მარტოსული ადამიანის ტვინი. მათ ამისთვის 66 მოზარდის ტვინის მონაცემები გააანალიზეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კალიფორნიის უნივერსიტეტის კვლევამ აჩვენა, რომ მარტოსული ადამიანების ტვინი განსხვავებულად ფუნქციონირებს. მეტიც, განსხვავება იყო თავად მარტოსულ ადამიანებშიც.

„გასაკვირი იყო იმის აღმოჩენა, რომ მარტოსული ადამიანები კიდევ უფრო ნაკლებად ჰგავდნენ ერთმანეთს”, — ამბობს ფსიქოლოგი ელისა ბეიკი.

რა ხდება იმ ადამიანების ტვინში, რომლებიც თავს სოციალურად იზოლირებულად მიიჩნევენ? ბეიკს და მის კოლეგებს სწორედ ამის გარკვევა სურდათ.

მარტოსულობა ერთგვარი ემოციური მდგომარეობაა, როდესაც ჩვენს სურვილებსა და რეალობას შორის უფსკრული ჩნდება. ასეთ დროს პრობლემაა ურთიერთობების ხარისხი და არა რაოდენობა. შეიძლება ბევრ ადამიანთან გიწევდეთ კონტაქტი, მაგრამ თვლიდეთ, რომ თქვენი არავის ესმის.

კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 18-დან 21 წლამდე 66 პირველკურსელის ტვინის აქტივობები შეისწავლეს. ამისთვის მკვლევრებმა მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (fMRI) გამოიყენეს — ეს იმ მომენტში, როდესაც სტუდენტები ვიდეოებს უყურებდნენ.

ვიდეოები შეიცავდა წვეულებებისა და სპორტული ღონისძიებების ამსახველ კადრებს.

მონაწილეებმა სპეციალური სკალა შეავსეს, სადაც უთითებდნენ გრძნობდნენ თუ არა თავს მარტოსულად.

ისინი ვინც თავს მარტოსულად არ გრძნობდნენ ტვინის ფუნქციონირების მხრივ ერთმანეთს ჰგავდნენ. საინტერესოა, რომ მარტოსულების შემთხვევაში ტვინის აქტივობა ერთმანეთისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა.

„კვლევა აჩვენებს, რომ მარტოსული ადამიანები სამყაროს ბევრად უფრო განსხვავებულად აღიქვამენ. შესაბამისად, აქვთ შეგრძნება, რომ მათი არ ესმით”, — აღნიშნულია კვლევაში.

ბეიკის თქმით, ეს ნიშნავს, რომ მარტოსულ ადამიანს მეორე მარტოსული ადამიანისთვის გაგებაც უჭირს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

ჟურნალ JAMA Psychiatry-ში კოლორადო ბაულდერის უნივერსიტეტის, ჰარვარდის უნივერსიტეტისა და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიების ინსტიტუტის კვლევა გამოქვეყნდა, რომლის მიხედვითაც, 1 საათით ადრე გაღვიძება ადამიანებში დეპრესიის განვითარების რისკს მთელი 23%-ით ამცირებს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კვლევაში მონაწილე მეცნიერებმა 23andMe-დან და გაერთიანებული სამეფოს Biobank-დან 800 000 ადამიანის გენეტიკური მონაცემები აიღეს. მათგან 85 000 ძილის ტრეკერს ატარებდა, 250 000-მა გამოკითხვა შეავსო, სადაც წერდნენ, რომ ისინი იყვნენ ტოროლები (დილის ადამიანები), ღამის ადამიანები ან ისინი, რომლებიც, ამ ორს შორის, სადღაც შუაში არიან გამოკიდებულნი.

აღმოჩნდა, რომ ადამიანების დიდი ნაწილი დასაძინებლად დაახლოებით 11 საათზე წვებოდა და 6 საათზე იღვიძებდა. შემდეგ მეცნიერებმა ეს ინფორმაცია შეადარეს მათ გენეტიკურ მონაცემებს და სამედიცინო ჩანაწერებს იმის შესახებ, იღებდნენ თუ არა ისინი დეპრესიის საწინააღმდეგო საშუალებებს, ან ოდესმე თუ ჰქონდათ დასმული დეპრესიული აშლილობის დიაგნოზი.

შედეგებმა აჩვენა, რომ დილის ადამიანები 23%-ით ნაკლებად მიდრეკილნი იყვნენ დეპრესიისკენ დანარჩენებთან შედარებით. ასევე აღმოჩნდა, რომ 1 საათით ადრე დაძინებამ და, შესაბამისად, დილით ჩვეულებრივზე 1 საათით ადრე გაღვიძებამ, შესაძლოა, დეპრესიის რისკი 23%-ით შეამციროს. ჩვეულებრივზე 2 საათით ადრე დაძინებამ კი, შესაძლოა, მთელი 40%-ით შეამციროს ადამიანებში დეპრესიის განვითარების რისკი.

კვლევის მთავარი ავტორი იიას დაგლასი განმარტავს, რომ “ჩვენ ვცხოვრობთ საზოგადოებაში, რომელიც მორგებულია დილის ადამიანებზე და ღამის ადამიანები ხშირად თავს ისე გრძნობენ, თითქოს ისინი მუდმივ შეუსაბამობაში არიან საზოგადოების საათთან”.

დაგლასმა ისიც აღნიშნა, რომ საჭიროა კლინიკური კვლევის ჩატარება იმის დასამტკიცებლად, რომ იმ ადამიანებში, რომლებიც შედარებით გვიან იღვიძებენ, ადრე გაღვიძებამ, შესაძლოა, რეალურად შეამციროს დეპრესიის რისკი. ისიც უნდა ითქვას, რომ ღამის ადამიანების დეპრესიულობას მხოლოდ მათი გენეტიკა არ განაპირობებს — მათ ისეთ საზოგადოებაში უწევთ ცხოვრება, რომელიც სხვა ტემპით მოძრაობს. ამის შედეგად, ისინი ყოველთვის ისე გრძნობენ თავს, თითქოს ამ დროს ჩამორჩნენ, გარიყულები არიან და რამენაირად მას უნდა დაეწიონ. აქედან გამომდინარე, მათ მუდმივად უწევთ რაღაცასთან ბრძოლა, რაც სხვებისთვის პრობლემას არ წარმოადგენს.

თუნდაც ერთი საათით ადრე გაღვიძება შეუძლებელი არავისთვისაა, მით უმეტეს მაშინ, როდესაც ვიცით, რომ ამან ჩვენ მენტალურ ჯანმრთელობაზე შეიძლება ძალიან კარგი გავლენა იქონიოს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

შუადღის ძილი ტვინზე დადებითად მოქმედებს. ლონდონის უნივერსიტეტის მკვლევრების განცხადებით, დღის განმავლობაში მცირე ხნით ჩაძინება ხელს უწყობს მეხსიერებისა და კოგნიტიური ფუნქციების დიდი ხნით შენარჩუნებას. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

დაკვირვება ცხადყოფს, რომ ჩაძინება „გონების დაბერების” პროცესს  3-დან 6 წლამდე აფერხებს. თუმცა საიმედო შედეგები ძილის ნებისმიერ რუტინას არ უკავშირდება. მეცნიერები გვირჩევენ, რომ ჩაძინების ხანგრძლივობამ 30 წუთს არ გადააჭარბოს.

როგორც წესი, ადამიანის დღე-ღამეში ძილი ყველაზე მეტ დროს ბავშვობის პერიოდში, მოგვიანებით კი 65 წლის ასაკის შემდეგ იკავებს. გადატვირთული რუტინა ხელს გვიშლის, რომ ჩაძინებისათვის ყოველდღიურად დრო გამოვყოთ, თუმცა აღნიშნული კვლევის მიხედვით, შუადღის ძილი ყველაზე სასარგებლო სწორედ ახალგაზრდობაშია, სანამ კოგნიტიური უნარების შენარჩუნება შეგვიძლია. მეცნიერებმა ამ ეტაპზე 35 000 მონაცემი შეაგროვეს. რესპონდენტების უმეტესობა დიდი ბრიტანეთიდანაა. კვლევის მომდევნო ეტაპზე მათი მიზანია, დაადგინონ, დაგვეხმარება თუ არა ჩაძინება ალცჰაიმერის დაავადების პრევენციაში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ღრმა ძილი ხელს უწყობს მეხსიერების დაკარგვის თავიდან აცილებას ხანდაზმულებში, რომლებიც ალცჰაიმერის დაავადების მაღალი რისკის ქვეშ დგანან.
ბერკლის კალიფორნიის უნივერსიტეტის მკვლევარები აცხადებენ, რომ ღრმა ძილს, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ნელი ტალღის ძილი, შეუძლია იმოქმედოს როგორც „კოგნიტურმა სარეზერვო ფაქტორმა“, რათა გაზარდოს მდგრადობა ნევროლოგიური დაავადების ძირითადი ფაქტორის მიმართ.
ალცჰაიმერის დაავადება დემენციის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. ის ანადგურებს ტვინში მეხსიერების გზებს და პროგრესულ ფორმებში ასევე, შესაძლოა, ხელი შეუშალოს ადამიანების უნარს, შეასრულონ ძირითადი ყოველდღიური საქმიანობები.
სტატისტიკის თანახმად, 65 წელზე უფროსი ასაკის ცხრა ადამიანიდან ერთს პროგრესირებადი დაავადება აწუხებს და მეცნიერები აცხადებენ, რომ ეს მაჩვენებელი, შესაძლოა, გაიზარდოს, ე.წ. ბები-ბუმერის თაობის (1946-1964 წლებში დაბადებული ადამიანები) დაბერებასთან ერთად.
ცილა, რომელიც ბეტა-ამილოიდის სახელითაა ცნობილი, დაკავშირებულია დემენციით გამოწვეულ მეხსიერების დაკარგვასთან. წინა კვლევებმა აჩვენა, რომ ძილის დარღვევა ტვინში ამ მოლეკულის უფრო სწრაფ დაგროვებასთანაა დაკავშირებული. კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ ღრმა ძილის ნაკლებობა არის პროგნოზირებადი ფაქტორი, რომელიც დაკავშირებულია მომავალში დემენციის პოტენციური უარესი ფორმის განვითარებასთან. მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს რამდენიმე აქტივობა, რომელიც, მათი მტკიცებით, მახვილი გონების შენარჩუნებას უწყობს ხელს, მათ შორის განათლების მიღება წლების განმავლობაში, სოციალური ჩართულობა და სხვა.
იმის გამო, რომ განათლება ან ამა თუ იმ ადამიანის სოციალური ქსელის ზომა არ შეიძლება ადვილად შეიცვალოს, მკვლევარებმა გამოიკვლიეს ტვინის აქტიურად შენარჩუნების ისეთი ფორმებიც, როგორიცაა ფიზიკური აქტივობა.
უახლეს კვლევაში, რომელიც ჟურნალ BMC Medicine-ში გამოქვეყნდა, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ღრმა, ნელი ტალღის ძილი შეიძლება მეხსიერების დაქვეითების მაღალი რისკისგან დამცავი ფაქტორი იყოს და ხელი შეუწყოს დემენციის ზოგიერთი ყველაზე დამანგრეველი შედეგის თავიდან აცილებას.
კვლევის ჩასატარებლად, მეცნიერებმა მასში 62 ხანდაზმული ადამიანი ჩართეს, რომლებიც ჯანმრთელები იყვნენ და დემენციის დიაგნოზი არ ჰქონდათ.
მკვლევარები მონაწილეებს ელექტროენცეფალოგრაფიის (EEG) აპარატის საშუალებით აკვირდებოდნენ, როდესაც მათ ლაბორატორიაში ეძინათ. მათ ასევე გამოიყენეს პოზიტრონ-ემისიური ტომოგრაფია (PET) მონაწილეთა ტვინში ბეტა-ამილოიდური ცილის ნალექების ოდენობის გასაზომად.
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ მონაწილეთა ნახევარს ჰქონდა ამილოიდური ნალექების დიდი რაოდენობა, ხოლო მეორე ნახევარს არა.
მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებსაც ტვინში ბეტა-ამილოიდების ნალექის დიდი რაოდენა ჰქონდათ და ღრმა ძილის მაღალ დონეს განიცდიდნენ, უკეთესად ასრულებდნენ მეხსიერების ტესტს იმ პირებთან შედარებით, რომლებსაც იმავე რაოდენობის ნალექები ჰქონდათ, მაგრამ ცუდად ეძინათ, თუმცა კვლევის იმ მონაწილეების ჯგუფში, რომლებსაც ტვინში ცილის ნალექები არ ჰქონდათ ღრმა ძილს მეხსიერებაზე რაიმე დამატებითი დამხმარე ეფექტი არ მოუხდენია.
აღმოჩენებზე დაყრდნობით, მეცნიერები აცხადებენ, რომ ღრმა ძილმა შეიძლება შეამციროს ბეტა-ამილოიდური პათოლოგიის მავნე ზემოქმედება მეხსიერებაზე.
„თუ დასკვნები დაადასტურებს ჰიპოთეზას, ეს იქნება ამაღელვებელი, რადგან ძილი არის ის, რისი შეცვლაც შეგვიძლია. ეს არის მოდიფიცირებადი ფაქტორი“, – განაცხადა კვლევის თანაავტორმა მეთიუ უოკერმა.
„ადამიანებმა უნდა იცოდნენ, რომ პათოლოგიის გარკვეული დონის მიუხედავად, არსებობს ცხოვრების სტილის გარკვეული ფაქტორები, რომლებიც ხელს შეუწყობს ეფექტების ზომიერებასა და შემცირებას. ერთ-ერთი ასეთი ფაქტორია ძილი და, კონკრეტულად, ღრმა ძილი“, -განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა ავტორმა ჟოფია ზავეჩმა.
მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა მასშტაბური არაა, მეცნიერები აცხადებენ, რომ მისი დასკვნები გვთავაზობს ადრეულ სურათს იმ გზების შესახებ, თუ როგორ შეიძლება ძილმა ხელი შეუშალოს მეხსიერების დაკარგვას.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევის თანახმად, 80 წლის მივიწყებულმა ანტიბიოტიკმა შეიძლება მრავალი წამლისადმი რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციებისგან დაცვა უზრუნველყოს,.
ექსპერტების თქმით, აღმოჩენამ, შეიძლება, რთულად სამკურნალო და პოტენციურად ლეტალური ინფექციების წინააღმდეგ საბრძოლველად ახალი გზა დასახოს.
ნურსეოტრიცინი, ნიადაგის სოკოს მიერ წარმოებული ბუნებრივი პროდუქტი, რთული მოლეკულის მრავალ ფორმას შეიცავს, რომელსაც სტრეპტოტრიცინი ეწოდება.
სტრეპტოტრიცინი იყო მეცნიერების მიერ აღმოჩენილი პირველი ანტიბიოტიკი, რომელსაც ბაქტერიების მიმართ ძლიერი გრამუარყოფითი მოქმედება აღმოაჩნდა. 1940-იან წლებში მისმა აღმოჩენამ დიდი იმედები გააჩინა მასზე, როგორც ძლიერ გრამუარყოფით (ბევრი წამლის მიმართ რეზისტენტული) აგენტზე იმ ბაქტერიების წინააღმდეგ, რომელთა მოკვლა, სქელი გარე დამცავი ფენის გამო, სხვა ანტიბიოტიკებით განსაკუთრებით რთულია. თუმცა, ნურსეოტრიცინი ტოქსიკური იყო თირკმელებისთვის და მისი განვითარება შეწყდა. ახლა კი მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ საკითხის გარშემო წარმოქმნილ პრობლემას უკეთესი გაწმენდა გადალახავს.
ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციების ზრდამ  ახალი ანტიბიოტიკების ძიება გამოიწვია. სწორედ ამის გამო, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის მეცნიერებმა გადაწყვიტეს, კვლავ გადაეხედათ ნურსეოთრიცინისთვის.
პროდუქტის ადრეული კვლევების დროს სტრეპტოტრიცინების არასრული გაწმენდა ხდებოდა. უახლესი კვლევის მიხედვით, სტრეპტოტრიცინის სხვადასხვა ფორმას განსხვავებული ტოქსიკურობა აქვს. სტრეპტოტრიცინი-F მნიშვნელოვნად ნაკლებად ტოქსიკურია, მაგრამ მაინც ძალზე აქტიურია თანამედროვე მრავალი მედიკამენტის მიმართ რეზისტენტული პათოგენების მიმართ.
ახალ კვლევაში მკვლევარებმა დაახასიათეს ორი განსხვავებული სტრეპტოტრიცინის, D-სა და F-ის, მაღალგანწმენდილი ფორმების ანტიბაქტერიული მოქმედება, რენალური ტოქსიკურობა და მოქმედების მექანიზმი.
კვლევის თანახმად, მიუხედავად იმისა, რომ სტრეპტოტრიცინის D ფორმა მედიკამენტებისადმი რეზისტენტული ენტერობაქტერიების და სხვა ბაქტერიული სახეობების წინააღმდეგ უფრო ძლიერია, ვიდრე F ფორმა, ის თირკმელებისთვის ნაკლებად ტოქსიკურია.
კვლევის შედეგები ჟურნალ Plos Biology-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”