გამოგონება - ინოვაცია

ვერმონტის, ტაფტსისა და ჰარვარდის უნივერსიტეტების მკვლევარებმა ბაყაყის ემბრიონებიდან ცოცხალი ღეროვანი უჯრედების ამოღებით და ინკუბაციით “ცოცხალი რობოტები” შექმნეს. ამ „ცოცხალ რობოტებს“ "ქსენობოტებს" უწოდებენ, რადგან უჯრედები აღებულია აფრიკული ბაყაყის, ქსენოპუსის, ემბრიონებიდან. ქსენობოტების სიგანე მილიმეტრზე ნაკლებია. მანამდე, მეცნიერთა იმავე გუნდმა გამოაქვეყნა კვლევა, რომელშიც ნაჩვენები იყო, თუ როგორ შეიძლება ქსენობოტების დაპროგრამება ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით ისე, რომ მათ კონკრეტული ქმედება შეასრულონ. ახლა კი მეცნიერების მტკიცებით, მათ აღმოაჩინეს, რომ „ცოცხალ რობოტებს“ ასევე შეუძლიათ გამრავლება და ეს არის ბიოლოგიური გამრავლების სრულიად ახალი ფორმა, რომელიც განსხვავდება მეცნიერებისთვის ცნობილი ნებისმიერი ცხოველისა და მცენარის გამრავლების გზისგან. კვლევის თანაავტორი, ტაფტსის უნივერსიტეტის პროფესორი მაიკლ ლევინი
განმარტავს, რომ ქსენობოტები არ მრავლდებიან ნორმალური ბიოლოგიური გზით.
ეს არ არის გამრავლება უჯრედის დონეზე. უჯრედები არ არის ის, რაც აქ მრავლდება. ეს არის თავად რობოტის გამრავლება ისე, რომ ქსენობოტები ქმნიან სხვა ქსენობოტებს. ისინი ამას აკეთებენ სრულიად ახლებურად, რადგან მათ არ შეუძლიათ ამის გაკეთება ისე, როგორც ჩვეულებრივ ბაყაყს. ბაყაყები ასე არ
მრავლდებიან, მაგრამ მათ გამოიგონეს ახალი გზა ბოტის სტრუქტურის გამრავლების ფუნქციის განსახორციელებლად,“- აცხადებს პროფესორი. მისი მტკიცებით, იმის გამო, რომ უჯრედებს შეუძლიათ რაღაცის გაკეთება დაპროგრამების გარეშე, ისინი უფრო მეტს მიაღწევენ, ვიდრე ადამიანის მიერ აქამდე შექმნილი რობოტები, რომლებსაც, ნებისმიერი ფუნქციის შესასრულებლად, დაპროგრამება სჭირდებათ.

წყარო : www.euronews.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ(FDA) დაამტკიცა სპეციალური თვალის წვეთები, რომელსაც წიგნის კითხვისას სათვალის ჩანაცვლება შეუძლია. თვალის წვეთები განკუთვნილია 65 წლამდე ადამიანებისთვის, მოქმედებაში შედის 15 წუთში და 6-დან 10 საათის განმავლობაში ინარჩუნებს ეფექტურობას.
მეთოდი იყენებს თვალის თანდაყოლილ უნარს, შეამციროს გუგის ზომა. “Vuity”-ის კლინიკური კვლევის მთავარი მკვლევარი, ჯორჯ უორინგი ამბობს, რომ გუგის ზომის შემცირება საშუალებას გვაძლევს გავაფართოვოთ ფოკუსის სიღრმე და ფოკუსირება მოვახდინოთ სხვადასხვა დიაპაზონში.
ცდა 750 მონაწილეზე ჩატარდა და ყველა მათგანმა განაცხადა, რომ შედეგით კმაყოფილები იყვნენ. თუმცა, შემქმნელები მომხმარებლებს აფრთხილებენ, რომ წვეთები არ გამოიყენონ ღამით ავტომობილის მართვისას და დაბალი განათების პირობებში.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

იაპონელმა მეცნიერებმა შექმნეს ნიღაბი, რომელიც აღჭურვილია ულტრაიისფერი ნათებით და COVID-19-თან კონტაქტის შემთხვევაში ანათებს. გამოგონება ეკუთვნის კიოტოს უნივერსიტეტის გუნდს და მათი მიზანია ოპერატიულად შევიტყოთ ინფორმაცია ვირუსის წყაროსთან ახლოს ყოფნისა და დაინფიცირების შესახებ.
ცხოველები კოვიდთან საბრძოლველად განსხვავებულ ანტისხეულებს გამოიმუშავებენ. გუნდმა სირაქლემას კვერცხებიდან ამოღებული ანტისხეულების შემცველი, მანათობელი საღებავი განათავსეს ნიღაბზე. თუკი იგი ვირუსთან კონტაქტში შევა, ფილტრის დაბინძურებული ადგილები ულტრაიისფერი ნათების ქვეშ გაანათებს. პირველადი შედეგის მისაღებად მათ ექსპერიმენტი ვირუსით დაინფიცირებულ 32 ადამიანზე ჩაატარეს. მონაწილეებს სპეციალური ნიღბები მისცეს და აღმოჩნდა, რომ ულტრაიისფერი ნათების ქვეშ ყველა მათგანმა გაანათა.
მკვლევრები იმედოვნებენ, რომ გამოგონება მთავრობისგან ნებართვას მიიღებს და 2022 წლიდან შესაძლებელი იქნება გაყიდვა. თუმცა, ნებართვის მოთხოვნამდე დამატებითი ცდების ჩატარება იგეგმება.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

პანდემიის დაწყებიდან ინტერნეტ სივრცეში ექიმებისა და ექთნების ბევრი ფოტო გამოჩნდა სახეზე
სისხლჩაქცევებით, რაც გამოწვეული იყო სამედიცინო ნიღბის დიდი ხნის განმავლობაში
გამოყენებით. 13 წლის კანადელმა ბიჭმა ფოტოების ნახვის შემდეგ გადაწყვიტა ნიღბის დამჭერები
შეექმნა 3-D პრინტერის გამოყენებით.
ნიღბის დამჭერის სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებას დიდი გამოხმაურება მოჰყვა და პრინტერი
24/7-ზე მუშაობს ამჟამად, რომ შეერთებულ შტატებში, კანადასა და მთელ მსოფლიოში შეძლოს
შეკვეთების დაკმაყოფილება. ნიღბის დამჭერი ეხმარება მფლობელს დაარეგულიროს სამედიცინო
ნიღბის თასმა. როგორც ბიჭი ამბობს, მისთვის მნიშვნელოვანია შეეძლოს დახმარება გაუწიოს
ადამიანებს, რომლებიც თავიანთ დროს ხარჯავენ სხვისი სიცოცხლის გადარჩენაში და პანდემიის
დაძლევაში.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ესპანელმა მეცნიერებმა უსინათლო პაციენტის ტვინში იმპლანტი მოათავსეს, რომლის მეშვეობითაც მან დანახვა შეძლო. ეს ტვინის ვიზუალური ქერქის უშუალო სტიმულირებით გახდა შესაძლებელი.

სისტემა “ხელოვნურ ბადურას” იყენებს, რომელიც სპეციალურ სათვალეზეა დამაგრებული და მის წინ არსებულ სინათლეს აღიქვამს. შემდეგ კი სინათლე ელექტრულ სიგნალებად ითარგმნება და ტვინის იმპლანტისკენ მიკრო-ელექტროდების სერიის სახით იგზავნება. შედეგად, უსინათლო ადამიანი სათვალის მიერ დანახულ შუქს/ინფორმაციას “ხედავს”.

მკვლევრებმა სისტემა 57 წლის ქალზე გამოსცადეს – იგი 16 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში სრულიად ბრმა იყო. ხოლო ექსპერიმენტის შედეგად, მან საბოლოოდ შეძლო ხელოვნური ბადურას მიერ ნაპოვნი ფორმებისა და სილუეტების იდენტიფიცირება, რაც ბიონიკური თვალების კუთხით პროგრესზე მიუთითებს.

“ვიზუალურად განცალკევებული ნეირონებისგან მუდმივად ვიღებდით მაღალი ხარისხის ჩანაწერებს და დროთა განმავლობაში სტაბილურობას ინარჩუნებდა” – ნათქვამია კვლევაში. ასევე. ავტორები დასძენენ, რომ პაციენტს “ზოგიერთი ასოს ამოცნობა” და “ობიექტების საზღვრების დანახვაც” შეეძლო.

შესაძლოა, ბევრი ადამიანი შეაშინოს ტვინში ელექტროდების იმპლანტირების იდეამ, რაც სრულიად ბუნებრივი რეაქციაა ამგვარი ინოვაციისადმი. თუმცა მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ სისტემას არანაირი გავლენა არ ჰქონია ტვინის რომელიმე სხვა ნაწილზე, გარდა ვიზუალური კორტექსისა. იმპლანტი ვიზუალურ აღქმასთან დაუკავშირებელ ნეირონებს არ შეხებია და შესაბამისად, არც მათი სტიმულაცია გამოუწვევია. ამრიგად, სისტემა სრულიად უსაფრთხოა. თანაც, მას ნაკლები ელექტროაქტივობა სჭირდება, სხვა მსგავს იმპლანტებთან შედარებით.

იმპლანტი პაციენტის ტვინიდან ექვსთვიანი გამოყენების შემდეგ ამოიღეს. რა თქმა უნდა, გაცილებით მეტი კვლევაა საჭირო, ვიდრე ეს ტექნოლოგია ფართო მასებისთვის გახდება ხელმისაწვდომი. თუმცა პირველად ინდიკატორები საკმაოდ დამაიმედებლად გამოიყურება. ნეირონული იმპლანტებისა და გენის რედაქტირების ტექნოლოგიას თუ გავითვალისწინებთ, შესაძლოა, უსინათლობის განკურნება მალე გადაულახავი დაბრკოლება აღარ იყოს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ნიუ იორკის სტარტაპმა(Synchron) ნებართვა მიიღო FDA-სგან, რომ გამოსცადოს ტვინის იმპლანტი
ადამიანებზე. 2021 წლის აპრილში, ილონ მასკის ნეიროტექნოლოგიურმა სტარტაპმა(Neuralink)
ექსპერიმენტი ჩაატარა მაიმუნებზე და მათივე თქმით, შემდეგი ნაბიჯი იქნებოდა იმპლანტის გამოცდა
ადამიანებზე.
თუმცა, Neuralink– ის კონკურენტს უკვე აქვს ნებართვა და Synchron იუწყება, რომ წლის ბოლოს
ადამიანებში მოსამზადებელ კვლევებს დაიწყებს Stentrode-ზე, რომლის საშუალებითაც მოხალისეს
ექნება შესაძლებლობა პარალიზს გაუმკლავდეს გარეგანი მოწყობილობების საშუალებით.
Neuralink-სგან განსხვავებით, Synchron გვთავაზობს ნაკლებად ინვაზიურ მიდგომას, რადგანაც
Neuralink-ის იმპლანტი მოითხოვს თავის ქალის გაბურღვას სადენების მოთავსების მიზნით, ხოლო
Synchron კი თავსდება თავის ქალის გარეთ.
რაც შეეხება იმპლატის მიზანს, ეს პარალიზთან გამკლავება და მოძრაობის უნარია. ნათქვამია, რომ
თუ სიგნალები ძალიან სწრაფი იქნება, შესაძლოა ამ ადამიანებმა ტექნოლოგიების კონტროლი ისეთ
დონეზე მოახერხონ, რომ ჩვეულებრივი ადამიანის სხეულსაც კი არ შეუძლია.

წყარო: bloomberg.com
მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”